Ҫак уйӑхӑн 2-6-мӗшӗсенче ҫӗршывӑн тӗп хулинче «Красная площадь» (чӑв. Хӗрлӗ тӳрем) кӗнеке фестивалӗ иртӗ. Ӑна Мускавра ҫулсерен йӗркелеҫҫӗ, кӑҫалхи шучӗпе — тӑххӑрмӗш.
Кӗнеке куравне хамӑр ҫӗршыври 400-е яхӑн издательство хутшӑнӗ, ҫав шутра Чӑваш кӗнеке издательстви те пулӗ. Чӑваш кӗнекисемпе «Раҫҫей регионӗсем» 16-мӗш чатӑрта паллашма май килӗ. Мускава пирӗн республикӑран 150 кӗнеке илсе кайма палӑртнӑ.
Фестиваль кашни кунах ирхи 10 сехетре уҫӑлӗ. Пӗрремӗш кунхне, ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, вӑл 22 сехетчен ӗҫлӗ; 3-4-мӗшӗсенче – 22 сехет те 30 минутчен, 5-6-мӗшӗсенче – 21 сехет те 30 минутчен.
Паян, ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн директорӗ Елена Николаева 50 ҫул тултарнӑ.
Елена Николаева 1973 ҫулта Етӗрне районӗнчи Тури Ачак ялӗнче ҫуралнӑ. И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ вӑхӑтрах шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентме тытӑннӑ. 2002 ҫулта вӑл Республикӑн халӑх пултарулӑхӗн ӑслӑлӑхпа методика центрне ӗҫлеме пуҫланӑ, каярах вӑл Республикӑн культура программисен дирекцине куҫнӑ.
Ҫамрӑксен театрӗн директорӗнче вӑл 2011 ҫултанпа ӗҫлет. Театрта палӑртнӑ тӑрӑх, культура учрежденине Елена Николаева ертсе пыма тытӑннӑранпа театр пурнӑҫпа тан утма тытӑннӑ.
Спектакльсем лартма театра тӗрлӗ ҫӗрти пултаруллӑ режиссерсене, художниксене тата композиторсене пӗрмаях чӗнсе илеҫҫӗ. Театр ӗҫченӗсем хӑйсен пултарулӑхне Мускавра, Питӗрте тата Хусанта туптаҫҫӗ.
Марина Карягина тележурналист, поэт, сценарист, драматург ҫинчен Мускав режиссёрӗ ӳкернӗ фильма Шупашкарта кӑтартӗҫ.
Аса илтерер: Мускаври кино ҫуртӗнче чӑвашсен паллӑ ҫыравҫине, телертӳҫӗне тата кино ӑстине Марина Карягинӑна халалланӑ каҫ иртнине эпир пӗлтернӗччӗ. Ҫав каҫ поэтӑн ҫӗнӗ кӗнекине хакланӑ, Марина Карягина ҫинчен «Встречное течение. Амфистроф» документлӑ фильм кӑтартнӑ. Ӑна Мускаври режиссёр Александр Куприн Раҫҫейӗн Культура министерствин саккасӗпе ӳкернӗ.
Ҫав фильма ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 18 сехетре Шупашкарта, Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче, хӑтлама палӑртнӑ. Ҫав тӗллевпе пултарулӑх ушкӑнӗ Шупашкара килсе ҫитӗ.
Ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Мускаври «Хӗвелтухӑҫ» станцире «Аслӑ Ҫӗнтерӳ сӑнӗсем» экспозици уҫӑлӗ. Унта Совет Союзӗн 70 Паттӑрӗ кӗрӗ. Ҫав шутра пирӗн ентеш Агриппина Алексеевна Янович та пулӗ. Вӑл 98 ҫулта.
Агриппина Алексеевна – Элӗк районӗнчи Тури Татмӑш ялӗнчен. 17 ҫулта чухне ӑна Троцк хулине мобилизациленӗ, унта медсестрана вӗреннӗ.
Ҫӗнтерӗве вӑл Кенигсбергра кӗтсе илнӗ. Ӑна «Ҫапӑҫура кӑтартнӑшӑн» медальпе чысланӑ.
Чӑваш Енри хӗрарӑмӑн Мусаври метрона 260 пин ытла тенкӗ тӳлемелле. Йӑлтах - аваришӗн. Вӑл машина рулӗ умӗнче пынӑ чухне трамвайпа ҫапӑннӑ. Айӑпе вара унра. Ҫавна пула 8 рейс тытӑнса тӑнӑ.
"Мускаври метрополитен" ҫав вӑхӑтра тӳснӗ тӑкака хӗрарӑмран шыраса илме шутланӑ. Суд вара тавӑҫа тивӗҫтернӗ. Ҫапла пирӗн ентешӗн Мускаври метрона 260 пин те 847 тенкӗ тӳлемелле. Кунсӑр пуҫне унӑн 5808 тенкӗ пошлина тӳлесе татмалла.
Раҫҫейри халӑхсен ҫуртӗнче ҫӗршыври чӑвашсен федераци наципе культура автономийӗн уйрӑм вырӑн пулӗ. Ку хыпара Чӑваш Енӗн нацителекуравӗ пӗлтернӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев Раҫҫейри халӑхсен ҫурчӗн директорӗпе Анна Полежаевӑпа тӗл пулнӑ. Халӑхсен ҫурчӗ Чӑваш Енпе пӗрле тӗрлӗ проекта пурнӑҫа кӗртме палӑртать иккен.
Анна Полежаева пирӗн республикӑран вӗренмелли чылай тесе палӑртса хӑварнӑ. Ырӑ тӗслӗх шутӗнче вӑл Раҫҫейӗн тӗрленӗ карттине палӑртнӑ.
Чӑваш чӗлхин «Хавал» ҫуллахи университечӗ (хастарсем ҫапла ят панӑ. Ытти ҫул уйлӑх текенччӗ) кӑҫал та ӗҫлӗ. Шучӗпе 13-мӗш хут иртӗ вӑл. Чӑваш хастарӗсем хальхинче Етӗрне районӗнчи «Сӑр шурӑмпуҫӗ» кану базинче пухӑнӗҫ. Университет утӑ уйӑхӗн 9-мӗшӗнчен пуҫласа утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
Чӑваш чӗхин ҫуллахи университетне хутшӑнас тесен кӑштах укҫа тӳлемелле. Вӑл программӑна хутшӑнма, чӗлхе вӗреннӗшӗн тӳлеме, кану базинче пурӑннине тата апатланнине саплаштарма кайӗ.
Университет ӗҫе-хӗлӗпе ҫыхӑннӑ ыйтусене Алпарух (Александр) Блинов (унӑн телефон номерӗ +79023285051, халӑх тетелӗнчи страници — https://vk.com/alparuh, Телеграмри — https://t.me/alparuh) урлӑ уҫӑмлатма май килӗ. Мускавра пурӑнакансем Павел (Павӑл) Нягинпа (телефон номерӗ +79530158189, халӑх тетелӗнчи страници — https://vk.com/el4ek е Телеграмри — https://t.me/pavl_v_n) ҫыхӑнайӗҫ. Самарӑрисене Сергей Захаров (тел. +79277529296, халӑх тетелӗнчи страници — https://vk.com/justlikecariboo) пулӑшайӗ.
Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Чӑваш чӗлхи кунӗнче, Мускавра «DIVA Ethno Future Sound» ушкӑнӑн концерчӗ пулнӑ.
Чӑваш музыкин этно-проектне чӑваш халӑх юррисене куракансем патне тӗнче шайӗнчи жанрпа ҫитерес тӗллевпе йӗркелесе янӑ. Ӑна Мускавра пуҫарнӑ. Тӗнче шайӗнчи музыкантсем Пысӑк театр сцени ҫине те тухаҫҫӗ, тӗнче шайӗнчи конкурссене те хутшӑнаҫҫӗ. Маттур артистсен концертне чӑваш культурипе тата чӗлхипе кӑсӑкланакансем пухӑннӑ.
«DIVA Ethno Future Sound» ушкӑн концертне Шупашкарта та курма май килнӗ. Асӑннӑ коллектив Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче концерт лартса панӑ.
Ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Мускаври Раҫҫей патшалӑх истори библиотекинче И.Я.Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитнине халалланӑ конференци иртессине эпир унччен пӗтернӗччӗ-ха.
Марина Карягина тележурналист пӗлтернӗ тӑрӑх, конференцие Чӑваг Енӗн Наци вулавӑшӗн директорӗ Роза Лизакова ертсе пынӑ, тӗп хулари библиотекӑн пуҫлӑхӗ Михаил Афанасьев, Чӑваш Енӗн культура министрӗ Светлана Каликова, Раҫҫейӗн наукӑсен академийӗн информатика проблемисене тӗпчекен центр ертӳҫи Юрий Чёрный, Мускаври чӑваш культурин пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Лира Смирнова салам сӑмахӗпе тухса калаҫнӑ.
«И.Я. Яковлев еткерне тишкерсе нумай ӗҫ тӑватпӑр. Ҫав ӗҫсене пӗтӗмлетсе форумра Олег Студенцов (гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ, Шупашкар), Нина Литвинова (Чӗмпӗр), Галина Ертмакова (ЧР патшалӑх истори архивӗ, директор), Александр Семёнов (ЧР патшалӑх истори архивӗ), Андрей Зарубин (Чӑваш патшалӑх Наци музейӗ), Татьяна Баймушкина (ЧР Наци библиотеки, директор ҫумӗ), Галина Быкова (ЧР Наци библиотеки, директор ҫумӗ), Надежда Кириллова (ЧР тава тивӗҫлӗ артисчӗ) тухса калаҫрӗҫ. Эпӗ Вӗрентекенӗмӗрӗн сӑнарне "Чувашия" ГТРК ӳкернӗ телефильмсенче камсем тата мӗнле кӑтартни ҫинчен кӗскен каласа патӑм», — хыпарланӑ «Контактра» Марина Карягина.
Мускаври "Халӑх фрончӗн" хастарӗсем Шупашкара килнӗ. Вӗсем Чантӑр ҫывӑхӗнче тума хатӗрленнӗ крематори вырӑнне тӗрӗсленӗ. Аса илтерер: унта пурӑнакансем крематори тӑвассине хирӗҫ. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, ку вӗсен сывлӑхӗшӗн сиенлӗ пулӗ.
Хастарсем вырӑнти влаҫпа пӗрле Шупашкарти кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районне те ҫитсе курнӑ. Унти халӑх унччен маларах РФ Президенчӗ Владимир Путин патне видеоҫӑхав янӑ: унта ҫӗнӗ ҫуртсем тӑвассишӗн ӗмӗрхи юмансене касаҫҫӗ.
-0.7 °C