«Хыпар» Издательство ҫурчӗ Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлмелли кун умӗн шӑпарлансене парнепе савӑнтарнӑ. Делегаци Кӳкеҫри тӳрленмелли интернат шкула ҫитнӗ.
Пушӑ алӑпа мар. Уяв умӗн организаци ертӳлӗхӗ ҫак шкулти ачасене кӗнекесемпе журналсем парнелеме шухӑшланӑ. Ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, республикӑри шкулсенче вӗренӳ вӗҫленнӗ кун, «Хыпар» делегацийӗ ҫула тухнӑ.
«Хыпар» Издательство ҫурчӗн директорӗн-тӗп редакторӗн ҫумӗ Геннадий Максимов тата социаллӑ пурнӑҫпа вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗ Ирина Иванова ачасем умӗнче тухса калаҫнӑ, кӗнеке ҫын пурнӑҫӗнче пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнни пирки каласа кӑтартнӑ.
Интернат шкул директорӗ Сергей Савкин тата педагогсем кӗтмен парнешӗн савӑнса хӑнасене тав тунӑ. Ҫак кун Кӳкеҫри интернат шкул вулавӑшӗ 300 кӗнекепе пуянланнӑ.
Сӑнсем (33)
Шупашкар районӗнчи «Бичурин тата хальхи самана» музей икӗ ҫӗршывӑн туслӑхне ҫирӗплетессишӗн самай ӗҫ туса ирттерет. Иртнӗ эрнере унта Китай чӗлхипе культурине вӗрентекен Мускаври центр директорӗ Сунь Сяовэй пулнӑ.
Хӑна чӑваш халӑхӗн культура вӑй-хӑвачӗпе паллашас тӗллев лартнӑ иккен. Музейри экскурси вӑхӑтӗнче хӑна чӑвашсемпе китай халӑхӗн пӗрпеклӗхне сахал мар асӑрханӑ-мӗн.
Сунья Мяовэйа кӗтсе илме Шупашкар район администрацийӗн пӗрремӗш ҫумӗ Зоя Маслова та хутшӑннӑ. Вӑл район пирки каласа кӑтартнӑ. «Бичуринӑн ӑслӑлӑхри паттӑрлӑхӗ» залра хӑна ячӗпе Пекин оперинчи арисене янӑратнӑ. «Тӗлӗнтермӗш Китайри ҫулҫӳрев» клуба ҫӳрекенсем хӑнана китай чӗлхипе кӗтсе илнӗ. Бичурин хӑй вӑхӑтӗнче асӑннӑ чӗлхерен куҫарнӑ сӑвӑсене ҫавсем виҫӗ чӗлхепе вуласа панӑ. Музей ертӳҫи Ирина Удалова Китайпа хӑйсен учрежденийӗн туслӑхне халалланӑ материалпа паллаштарнӑ. «Паха тӗрӗ» хапрӑкӑн пуҫлӑхӗ Наталья Посынкина чӑваш тӗррин вӑрттӑнлӑхне уҫса панӑ.
Китай хӑнине Апаш тӑрӑхне те илсе кайнӑ. Ӑна унта вута пуҫ таяс йӗркене туса кӑтартнӑ.
2014–2017-мӗш ҫулсенче республикӑри регион тата вырӑнти пӗлтерӗшлӗ ҫулсене юсама 4,7 миллиард тенкӗ ытла укҫа уйӑрмалла.
Хальхи вӑхӑтра Чӑваш Енри ялсенчен 98 проценчӗ патне асфальт сарнӑ е вак чулпа хытарнӑ ҫул пырать. Ҫапах та тумаллисем те пур. Кӑҫалхи пирки калас тӑк, программӑна Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Красноармейски, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗмӗрле, Елчӗк районӗсене кӗртнӗ. Строительство объекчӗсен шутӗнче — Вӑрмар районӗнчи «Ҫӳлти Кинчер–Вознесенкасси», асӑннӑ районти Пинер патне, Вӑрнар поселокӗнче Инженер урамӗнче, Йӗпреҫ районӗнчи Вутӑялта, Канаш районӗнчи Малти Ӑнтавӑшра, Красноармейски районӗнчи Яманакри Ҫамрӑксен тата Ҫӗнӗ урамсене ҫул тӑвасси кӗнӗ. Юлашкинчен асӑннӑ Яманакра кӗпер те туса парӗҫ.
Кунсӑр пуҫне Ҫӗмӗрле район территорийӗпе иртекен «Сӑр» республикӑри автоҫула, Тӑвай районӗнче «Аниш» автоҫул Соломинка юханшыв урлӑ иртнӗ ҫӗрте кӗпер юсамалла. Кӑҫал пурнӑҫламалли ӗҫ шутне Шупашкар тата Ҫӗмӗрле районӗсенче «Шупашкар–Сурски» автоҫулӑн пӗрер пайне, Шупашкар районӗнче «Вятка» ҫултан «Атӑл» ҫул патне тухакан вырӑна, «Никольски–Етӗрне–Калинино» ҫулӑн Етӗрне районӗнчи пайне, Кӳкеҫ–Тутаркасси–Ҫӗнӗ Шупашкар ҫула ҫутатасси те кӗрет.
Ку инкек Шупашкар районӗнчи пӗр ялта пурӑнакан Николаевсен пуш уйӑхӗнче пулса иртнӗ. Пушарта тӑватӑ ачаллӑ ҫемье пӳртсӗр тӑрса юлнӑ. Шар курнисене епле пулӑшасси пирки Халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрес енӗпе центр ӗҫченӗсем те пуҫ ватман мар. Вӗсем вырӑна та ҫитсе килнӗ. Сывлӑх сыхлав тата социаллӑ пулӑшу министерстви урлӑ пулӑшу илме кирлӗ хутсене хатӗрлесе панӑ. Кунсӑр пуҫне центр ӗҫченӗсем «Пӗрле пулӑшар» акци ирттерессине пӗлтернӗ.
Инкек курнисене пулӑшма килӗшнисенчен пӗрисем — Кӳкеҫри лицейра 5-мӗш класра вӗренекенсем. Вӗсем теттесем тата ачасен ҫипуҫне пухнӑ та класс ертӳҫипе Алексей Егоровпа пӗрле ҫав япаласене социаллӑ пулӑшу центрне пырса панӑ.
Спорт сывлӑха ҫирӗплетет. Ҫамрӑксенчен чылайӑшӗ сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнать кӑна мар, ӑмӑртусене хутшӑнса пысӑк ҫитӗнӳсем те тӑвать.
Акӑ нумаях пулмасть «Олимпийски» стадионта ҫӑмӑл атлетика енӗпе Чӑваш Ен Кубокӗ пулнӑ. Кубока ҫӗнсе илессишӗн 150 ытла спортсмен вӑй виҫнӗ.
Шупашкар районӗ хӑйӗн маттур ывӑлӗпе мухтанма пултарать! 1997–1998 ҫулсенче ҫуралнӑ арҫын ачасен йышӗнче 400 метра чупассинче Кӳкеҫри 1-мӗш шкулта вӗренекен, Олимп резервӗсен ачасемпе ҫамрӑксен В.Егорова ячӗллӗ 1-мӗш спорт шкулӗнче ӑсталӑхне туптакан Никита Удалов 1-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Никита РФ тата ЧР тава тивӗҫлӗ тренерӗ В.И.Васильев, И.Ю.Свинцов патӗнче ӑсталӑхне туптать.
Кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа акан 12-мӗшӗччен республикӑра «Хурасӑр пуҫне мӗнпур тӗс» ятпа ӳкерчӗксен конкурсӗ иртнӗ. Ӑна Федерацин нарконтролӗн управленийӗ, Культура тата Вӗренӳ министерствисем тата «Ҫӗршывӑн ачисем — тивӗҫлӗ смена» коммерцилле организаци пӗрле йӗркеленӗ.
Конкурса 6 ҫултан пуҫласа 17-чченхисем хутшӑннӑ. Пӗтӗмпе 1 183 ӗҫ тӑратнӑ. Ӗнер ҫӗнтерӳҫӗсене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура чысланӑ. Мероприятие наркоконтроль управленийӗн пуҫлӑхӗ Евгений Барсуков, хаклав председателӗ — И.Я. Яковлев ячӗллӗ ЧППУн живопись кафедрин профессорӗ Анатолий Данилов тата ыттисем хутшӑннӑ.
6–10 ҫулхисенчен пӗрремӗш вырӑна Кӳкеҫри ӳнер шкулӗнче вӗренекен Татьяна Романова тухнӑ. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене Шупашкарти 61-мӗш шкулти Екатерина Капралова тата Муркашри ача-пӑча ӳнер шкулӗнчи Екатерина Соколова пайланӑ. Вӑтам ушкӑнра, 11–13 ҫулсенчисен хушшинче, Етӗрнери ӳнер шкулӗнчи Руслан Блинов ҫӗнтернӗ, иккӗмӗш вырӑнта — Ҫӗнӗ Шупашкарти ӳнер шкулӗн вӗренекенӗ Карина Земдиханова, виҫҫӗмӗшӗнче — Муркашри ӳнер шкулӗнчи Арина Еремеева.
Сӑнавлӑ пушар лабораторийӗн ертӳҫи пулнӑ ҫын тӗлӗшпе сӗтев илнӗ тата ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ тесе тӑватӑ ӗҫ пуҫарнӑ. 2012–2014-мӗш ҫулсенче хайхи этем икӗ фирмӑна пушара хирӗҫле пулӑшу кӳнӗ тата тӗрӗслени ҫинчен акт тыттарнӑ. Анчах ӗҫшӗн лабораторине пӗр пус та килмен пулать. Унтан та ытларах — пуҫлӑх ӗҫе тӑсса ярассипе е ӗҫе анчар пурнӑҫлассипе хӑратса ҫав фирмӑсенчен 84 пин тенкӗ сӗтев тата 12 кӗленче шурӑ эрех илнӗ имӗш.
Общество организацийӗсенчен пӗринчен те хайхи ҫын 154 пин тенкӗ сӗтев илнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ тепӗр факт вара хӑйӗн Кӳкеҫре вырнаҫнӑ керменне тума вӑл хӑйӗн патӗнче ӗҫлекен виҫӗ ҫынна явӑҫтарнӑ. Лешсем пуҫлӑх ҫуртне ӗҫ вӑхӑтӗнче хӑпартнӑ-мӗн.
Ҫӗршыв шайӗнче «Ял территорийӗсене 2014–2017 ҫулсенче тата 2020-мӗш ҫулчченхи тапхӑрта ҫирӗппӗн аталантармалли» тӗллевӗлӗ программа вӑйра тӑрать. Программӑна республикӑра пурнӑҫа кӗртме кӑҫал федераци хыснинчен 406 пин тенкӗ тивӗҫмелле, 1,0 миллионне республика хыснинчен уйӑрмалла, вырӑнти хыснасенчен — 375 пин, уйрӑм усламҫӑсен тата ҫынсен кӗсйинчен 719 пин текнӗ кӑлармалла.
Программӑна кӗртмелли проектсене суйлаҫҫине Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче конкурс комиссийӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта 17 ял тӑрӑхӗнчен килнӗ 18 проекта тишкернӗ. Министерство пӗлтернӗ тӑрӑх, социаллӑ-экономика критерийӗсене уйрӑмах туллин тивӗҫтерекенсене суйланӑ. Кӑҫал пурнӑҫа кӗртмелли проектсен шутне Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫри «Бичурин пахчи» музейпа парк комплексӗ тата Етӗрне районӗнчи Мӑн Шемертенти Чӑваш хресченӗн хуҫалӑхӗн музейӗ кӗнӗ.
Килес ҫул вара Элӗкри культурӑпа кану центрӗ тата Красноармейски районӗнчи Кӗҫӗн Шетмӗри шкул тавралли умӗнчи территорие хӑтлӑх тата тирпей-илем кӳме, Муркаш районӗнчи Ярапайкасси ял тӑрӑхӗнчи Сыпайӗнче нумай ӗҫ тӑвакан стадион тума укҫа уйӑрӗҫ.
ЧР Вӗренӳ министерствин пресс-релизӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Чи лайӑх класс ертӳҫи» конкурсра чи маттуррисене палӑртнӑ. Унта 5 ҫын кӗнӗ.
Вӗсем ҫаксем: Кӳкеҫ лицейӗн вӗрентекенӗ Лилия Свинцова, Комсомольски районӗнчи Тукай шкулӗнче ӗҫлекен Гузель Хайртдинова, Ҫӗнӗ Шупашкарти 18-мӗш лицейре ачасене вӗрентекен Любовь Хованская, Шупашкарти 40-мӗш шкул ӗҫченӗ Елена Комарова. Кусем — 25 ҫултан аслӑраххисем. 25 ҫултан кӗҫӗнреххисен йышӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти 19-мӗш шкул учителӗ Екатерина Матвеева кӗнӗ.
Вӗсем конкурсри пӗтӗмлетӳ тапхӑрне — уҫӑ дискуссие — хутшӑннӑ. Конкурс ҫӑмӑл пулман, мӗншӗн тесен вӗрентекенсем заданисене сцена ҫинче ҫеҫ пӗлнӗ.
«Чи лайӑх класс ертӳҫи» конкурсӑн ҫӗнтерӳҫине ака уйӑхӗн 30-мӗшӗнче пӗлтерӗҫ.
Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне 5 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ. Хайхине ҫыннӑн ыйтӑвне вӑхӑтра пӑхса тухманшӑн ҫакӑн пек явап тыттарма йышӑннӑ.
Ҫынсен заявленийӗсене саккунпа килӗшӳллӗн пӗр уйӑхра пӑхса тухмалла. Анчах Кӳкеҫ тӳри ҫав вӑхӑта 32 кун таран тӑсса янӑ иккен.
Ҫӗре харпӑрлӑха илес тесе кӑрлачӑн 28-мӗшӗнче икӗ ҫын унта заявленипе тухнӑ. Кӗтнине виҫӗ ҫул кӗтеҫҫӗ теҫҫӗ те, хайхисен чылай кӗтме тивнӗ. Анчах федераци саккунӗнче пӑхса хӑварнине пӑхӑнманшӑн хайхисем хытах тарӑхнӑ курӑнать — прокуратурӑнах ҫитнӗ. Унта административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ та мировой судья патне ярса панӑ.
+12.3 °C