Электронлă вулавăш

Выçлăх çулсенчи пурнăçран илсе çырнă сăвăллă калав

 

Пуçламăшĕ

Сĕрĕмпе хĕрелнĕ çурăмпуç хыççăн

Хĕрӳллĕ хĕвел çунтарса тухать,

Тĕнче хĕрринчен вăл ирĕклĕн, хыттăн

Пирĕн еннелле тинкерсе пăхать.

Пăхать хĕвел, курать: пирĕн таврара

Ĕнерхи пекех тап-таса уяр.

Паллă ĕнтĕ ăна — уяр вăхăтра

Унăн чĕртекен çутти те хаяр.

Вăрмансем, хир-уйсем сиенленесрен

Хĕвел пĕлĕтсем тухасса кĕтет,

Анчах çанталăкĕ, çĕр-шыв чирлесрен

Нимĕн те сикмест, пурне те ĕнтет;

Ахăртан, тенепле, пĕлĕт-мĕн тухсан

Ăна вăл хăвăрт аркатса ярать.

Хĕвел тухăçпе çурçĕр хушшинчен

Вăрах типĕ çил хăвса кăларать.

Пĕр пек сехетсемпех кăнтăрла çитет.

Вĕри вут хĕвел çӳле улăхать,

Хăватлă çути ун çĕр питне хĕртет,

Симĕс уйсене типĕтсе хăртать.

Чсчен йăвăç-курăк шывшăн антăхса

Çеçки всçсене нĕтĕрсе лартать.

Улăхри çаранлăх çунса, сарăхса

Пушă хир тĕслĕн выртать.

Тарăн çыран тăрăх шывĕ йăлкăшмасть,

Хăях-хăмăш та унта курăнмасть;

Лутака çирĕк çеç тĕсне курасшăн

Çыран тĕпнелле тайлать йăвашшăн.

Тыр уйсем çинче хăмăр çавра çил

Унтан та кунтан хăвăрт çĕкленет,

Самант хушшинчех вăл — пăхса кăна ил, —

Тĕнче маччине çитсе тĕкĕнет.

Çĕр пичĕ ĕнейсе çуннине кура

Ялти этем те савăнмасть, чĕнмест.

Юрă-вăйă сасси янтрас вăхăтра

Ял хушшисенче ним те илтĕнмест.

Кунран кунах çапла уяр çанталăк

Пĕтĕм çĕр-шыва виттĕр ăшалать.

Тырă-пул тăвакан хатарлă халăх

Выçă вилĕмпе пĕтесрен хăрать.

I

Лариван пичченĕн çимелли пĕтрĕ,

Инкеклĕскср хăй чухăн пурăнать:

Тырă-пул çитессе вăл çултан-çул кĕтрĕ:

Ак ĕнтĕ кăçал виттĕр курăнать!..

Мĕн пур çăнăх та ун çур пăта яхăн, —

Çакна курсанах пĕтĕм чун хăрать!

Çавăнпа Лариван йышне вăрахăн,

Сахалрах çисе хăнăхма хушать.

Йышĕ пысăк та ун — чылаях çиет.

Ача-пăча-çке пушшех аптратать,

Ашшĕ пуç çине тек мăн хуйхă тиет,

Нимĕн те пĕлмест — «çăкăр!» тет, ыйтать...

Лариван ĕлĕкрех çĕрĕ сахалран

Танашу пуласса ĕмĕтленетчĕ.

Халь çĕрне валеçсен тин курать кайран, —

Епле шанкавсем ăна лекрĕçĕ!

Мĕн пур хура тăпра пуян аллинче,

Çывăхри çĕр-шыв — хаяр куштанра;

Имшеркке этемсем шырлансем çинче,

Çавах та ку ĕç танашнă шутра!

Тӳремлĕ лапампа хура тăпрара

Пăртак пулсан тырри пулатех;

Хăйăрлă, хыт тăмлă шанкав анара

Уяр çулсенче ним те çук пушшех!..

Лариван пичче хăй çимест те ĕнтĕ,

Талăкран талăка кăшт çеç ас тивет.

Ачи-пăчисем ун йышлă та вĕтĕ, —

Тĕпренчĕкне те вĕсенех пиллет.

Арăмĕ те унăн хăй пекех выçă:

Шӳрпесем вĕретсе пушшăнах лĕрккет,

Тăтăш çимĕçĕ ун çеçке те çулçă,

Ик эрне иртрĕ — çаплах вăл тӳсет.

Ачапча çак выççа чăтса тăраймасть,

Амăшĕ патнех йынăшса пырать:

Ах, выçать!.. тесе йăлăнса макрать,

Ашшĕ-амăшне канăçлăх памасть.

Амăшĕ вĕсене кӳшелки тĕпне:

Çук-çке, ачамсем!.. тесе кăтартать.

Вĕсене хĕрхенсе ăшĕ çуннипе

Йӳçĕ куççульне вăрттăн юхтарать.

 

II

Лариван пичче те чăтса тăраймасть,

Çакна кура ун чунĕ туллашать,

Йăнăшу хушшинче ахаль пурнаймасть,

Çăкăр тупмашкăн майсем шухăшлать.

Тухать вăл, çӳрет тек, — ниçта та май çук.

Темĕн парса та çăлăнма халь пулмасть.

Кайĕчч(ĕ) юталла вăл çак кахатлăх чух,

Илтет: çывăхра тырă тупăнмасть.

— Пăтравлă самана! Çак-çке пĕтерет...

Нимĕн те çитмест, кирек мĕн хĕсĕк!..

Патшалăх парасси ĕмĕтре сахал, —

Çулĕсем пăсăк, машшинсем çĕмрĕк!..

Пур ĕнтĕ икĕ çул — вилес е тарас?

Ăçта та пулин пĕрех пĕтмелле:

Тухас та утас çав Çĕпĕр еннелле...

Анчах кил-йыша мĕнле хăварас?!.

………………………………………….

………………………………………….

Кулянса, тарăхса начар Лариван

Ăш-чикне уçма тухать уялла,

Тискер мăн шухăшсем хупăрланăран

Вăхăчпе ассăн сывлать малалла.

Пăхать вăл ӳпĕнсе çуннă çĕр çине,

Анчах нимĕн те курăнмасть хăйне.

Ерипен çитет те хăй ани тĕлне

Çĕклесе пăхать усăннă пуçне.

Ăнине тăрăхах ак мĕн курăнать:

Ĕнĕхнĕ тăпра тĕпренсе выртать,

Сайраран çатрака вĕт хăмăл ларать,

Шурăхнăскерне вĕри çил суллать...

Лариван юпа пек тӳрленсе тăрса

Йĕри-тавралла çаврăнса пăхать:

— Тĕлĕкре пулĕ ку!.. тесе хашлатса

Каллех ӳпĕнсе малалла утать.

Урăх ани умне çитсе тăрать ку,

Пăхать — имшеррĕн çавра çил вĕçет...

Акă ĕнтĕ, савăн!.. Хуть те мĕн ту,

Ку ана çине çурла та кĕмест!..

Лариван чĕрине темскер пăчăртать,

Унăн куç çути хуралса каять.

Тăнă тĕлтенех ун пĕвĕ сулăнать,

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн