Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Хĕвел çӳçлĕ, йăлтăр путăк питĕм,

те асилтĕм шухă ĕмĕре,

çурхи сывлăм, тен, хускатрĕ питĕ, -

сана курнă кĕçĕр тĕлĕкре.

Ман çумра çĕн уйăх евĕр лартăн,

ывтăнать çупкамунти çеçке.

Алла тăсрăм çеç, юхайрăн тартăн,

çав каçсем чăнах çаплаччĕ-çке.

Эсĕ тин тултарнăччĕ вун çиччĕ,

эпĕ те пулманччĕ пуль ватах.

Сывласан та сывлăшăм вĕриччĕ,

карт сикеттĕм сĕртĕнсен кăштах.

Уйăх унтанпа миçе çĕнелчĕ,

миçе хут пуль çурăлчĕ çеçке?

Вĕри юнăм сивĕнсе кĕвелчĕ,

çамрăклăхăм çулçă тăкрĕ-çке.

Çумри мăшăрăм сан сăнлă питĕ,

тен, вăл мар, эс ху унăн пекрех?

Хĕвел çӳçлĕ, йăлтăр путăк питĕм,

сана курнă кĕçĕр тĕлĕкре…

2.04.1979.

Кам пĕлмест Аттила текене!

Çак тĕнче сехмечĕн чăрсăр куçĕ

Ăшшăн пăхнă тет Хĕркке çине, —

Тен, пăлхаршăн чунĕ пулнă уçă.

Пулăшнах пике тăван йăха

Пурнăçра тĕрекленсе пымашкăн.

Ячĕ юлчĕ ун яланлăха,

Халĕ те вăл ырă ят хумашкăн.

Сивĕ тăмпа шурă çеçке тăкăнать,

йывăр çăкпа йăрă ут та такăнать.

Мăшăр тени хĕвел евĕр пултăрччĕ,

ĕмĕр-ĕмĕр пĕр пичевре пытăрччĕ.

Е тупаймăп Турă пӳрнĕ арăма? –

Пурнăç кайĕ вĕçсĕр-тĕпсĕр харама…

1.04.1979.

Этемĕн этемлĕхĕ,

эсĕ

пур тискер кайăксен кайăклăхне те,

вĕçен кайăксенне те,

шуса çӳрекеннисенне те –

пĕтĕмпех чаратăн,

ӳлĕмрен те чарăн,

этемĕн этемлĕхĕ.

Этемĕн этемлĕхĕ,

сана

çĕрпе пĕлĕт хушшинчисем,

шывпа вут амисем те

пăхăнса тăраççĕ,

этемĕн этемлĕхĕ.

Эс вăйлă,

эс хăватлă,

этемĕн этемлĕхĕ.

Пурнăç пĕлĕчĕ

вăхăт çилĕ май шăвать,

пĕр капланать те саланать,

пĕр ĕрĕхсе мала каять,

пĕр тăхланланса çĕре пусать –

çак вăя çеç чараймăн эс,

этемĕн этемлĕхĕ.

Этем

çĕр çинче

вучах вăйне тин çеç туять-и,

валем йĕрки саккун пулать-и

е ытларах пайне илесшĕн

тăван хăй тăванне пăвать те

пуйса,

ыттисене юра ярать –

çакна хăй вăхăтĕнче

нимĕнпе те чараймăн,

этемĕн этемлĕхĕ.

Эс вăйсăр та

хăватсăр,

Этемĕн этемлĕхĕ.

1-мĕш курăну

Малалла

Йышлă пулнă сумлă пикесем,

Пĕринчен тепри вĕсем сăваплă.

Мĕн тери илемлĕ ячĕсем!

Мĕн тери хăйсем мухтавлă, чаплă!

Манăçа тухни тата мĕн чул!

Пурпĕр çухалман вĕсен ĕç-хĕлĕ.

Выртнă вăрăм-вăрăм йывăр çул,

Шăрăхĕ çунтарнă, шăнтнă хĕлĕ.

Ют çĕртен хĕр илнĕ хунама,

Шухăш-кăмăл пĕрлешсе шăраннă.

Вăл вут чулĕ пулнă сыхланма,

Вăй илмешкĕн хăй мелне шыранă.

Юрласа сиктернĕ сăпкине,

Хăнара, ĕçре юрланă юрă.

Вĕсемех упранă чĕлхене, —

Хăйсене татах упратăр Турă.

Çак пуянлăх — пирĕншĕн элем,

Ĕмĕр пухнă ытарми пахалăх.

Çак пуянлăх — тĕнчери илем,

Хăй сăнне унпа кăтартĕ халăх.

Тухтăр чĕрĕлсе паян ума

Сумлă пикесен маттур сăнарĕ.

Тивĕç мар-çке хамăр та манма,

Хăш-пĕрне татах та асăнар-и?

Мунчине ĕнтĕ хутнă,

кил çаплах тем кĕтет.

Парне тутăрĕ уртнă

эпи карчăк çитет.

…Çулçăсем вĕлтĕр-вĕлтĕр,

йывăçсем улача.

Хĕле хирĕç вăл килтĕр

çĕн çеçке пек ача!

Сăпкара пит чипер те,

урамра- шартлама.

Пурнăç хăй кăшт систертĕр,

çăмăл мар пурăнма…

Карăнать татăлсассăн

çут тĕнче.

Шăп

тăрать.

Карăнать, карăнать тĕнĕлне авассăн, –

Ах!

Çĕнĕ чун макăрать.

Юман айĕнче

ватăпа çамрăк канса лараççĕ тет.

Сасартăк çӳлтен

йĕкел ӳкрĕ тет.

Çамрăкки кулчĕ тет,

«Сысна апачĕ ахалех пĕтет».

Ватти ăна аякĕнчен тĕртет,

«Кунтах-çке эс ара, çи» - тет.

Çитет.

11.02.1979.

Халăх хунаймĕ ар вĕççĕн кăна,

Пурнăç парнелĕ хĕрарăм ăна.

Ар хӳтĕлетĕр тăван çĕршывне,

Арăм ĕрчеттĕр тăван ăрăвне.

Хамăр хунанă вĕсен пилĕпе.

Шухăшăм вĕçрĕ весен çулĕпе.,

Чыс та мухтав, асанне-кукамай!

Паттăр ĕç тунă эсир те нумай —

Кил терĕшре те сăпка умĕнче,

Вут-вăрçăра паттăр ар çумĕнче.

Çитнĕ-çӳренĕ тĕнчемĕр вĕçне,

Ар пек çĕкленĕ йăх-несĕл чысне.

Сирĕн сăнарăр асра вăранать,

Çул кăтартан палăк пек курăнать.

Килĕр ума сĕмлĕхрен-инçетрен,

Сыхлăр пире инкекрен-синкекрен.

Чăваш çĕрĕ-шывĕ

ал тупанĕ пек пĕчĕк теççĕ,

сăхман сарсассăнах

куçран çухалать вăл

тесе шӳтлеççĕ.

Мĕнех,

кĕме кирлĕ мар чĕрре.

Картă çине

пăхар-ха пĕрле.

Куратăр-и,

Чăваш çĕр-шывĕ вăл

пĕчĕк чĕре,

Атăл –

тулли юн тымарĕ.

Çапла мар-и?

Тăванăм,

Чăваш çĕрĕ-шывĕ вăл

санпа манăн чĕре,

чĕре вара

пурин те пĕрре.

Илтетĕн-и,

кăкăрсенчех тапать вăл,

юна çывăрттармасть,

уçлать,

уçлать…

Çамрăксенче çав юн

черчен ӳтре вылять,

ваттисенче çав юн

пуç миминче вылять.

Хăшĕсем тăван чĕлхемĕре

вĕр-çĕнĕ тупăкра кураççĕ.

Çут малашлăха çывхартатпăр тесе

кăкăр сĕчĕ çине сураççĕ.

Тăванăм,

чăтаймастăп кĕмесĕр чĕрре:

анне чĕлхи çĕр-шыв пекех вăл - пĕрре.

Пĕчĕккинче тăван сăмахăмăр

чĕкеç чĕлхи евĕр пултăр,

çамрăккинче тăван сăмахăмăр

Малалла

(мифодрама пуçламăшĕ)

1. Талай

Çут тĕнче талайран юлнă

(Ашм. сл., XIII т., 165 с.)

Уçлăха тан тапса тухрĕ.

Талай тапранчĕ.

Тĕссĕр шыв юхрĕ, юхрĕ, юхрĕ,

кăпăкланчĕ.

Сасартăк тĕн шăтăкĕнчен

çил вирхĕнсе тухрĕ,

анаталла юхакан шыва

çавăрттарчĕ те

юпалантарчĕ,

уçлăх хĕрнелле сулăнтарчĕ.

Кĕр-р! кĕрлерĕ шыв кӳлепи,

каялла чакрĕ.

Кĕр-р! кĕрлерĕ тепре,

уçлăх хĕрне пырса çапрĕ.

Вăхăт Сехечĕн йĕппи

шатăртатса илчĕ те

тапранмарĕ-ха,

уçлăх вăхăчĕ вырăнтан

хускалмарĕ-ха.

Вĕçтер, Тĕн Тăвăлĕ,

вăйлăраххăн!

Хирсем, Тан Ывăлĕ,

хăватлăраххăн!

Вăрат, Тан Кăмăлĕ,

вăхăта.

Татах харăссăн!

Татах харăссăн!

Шакка пуçларĕ!

илтетĕр-и,

уçлăх тӳпинчи сехет

ĕмĕрсем шутла пуçларĕ!

Малалла