Ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Раҫҫей шайӗнче иртекен XXVIll «Кӗмӗл сасӑ» конкурс-фестиваль иртнӗ.
Фестиваль-конкурса кӑҫалхипе 23-мӗш хутчен ирттереҫҫӗ. Хӑйсен пултарулӑхне Пушкӑртстанри, Тутарстанри, Чӑваш Енри, Питӗрти, Чӗмпӗр, Пенза тата Оренбург облаҫӗсенчи 19 маттур юрӑҫ кӑтартса панӑ. Ҫамрӑк юрӑҫсене малтан тӑван тӑрӑхӗсенче суйласа илнӗ, унтан финалистсем Шупашкарта пуҫтарӑннӑ.
Конкурсра хутшӑнакансен пурте чӑвашла юрланӑ.
Кӑҫалхи кӑрлач-нарӑс уйӑхӗсенче пирӗн ҫӗршывра автокредит илекенсен йышӗ палӑрмаллах ӳснӗ. Пӗлтӗрхи ҫулталӑк пуҫламӑшӗнчи икӗ уйӑхпа танлаштарсен ку цифра 31,9 процент ӳсне. Ҫак енӗпе Чӑваш Ен ҫӗршыври 30 лидер-регион хушшине лекнӗ.
Ростов облаҫӗнче цифра 76,2 процент ӳснӗ, Ҫӗнҫӗпӗр облаҫӗнче — 36,1 процент, Чӑваш Республики — 31,9 процент, Самар облаҫӗ — 31,6 процент, Воронеж облаҫӗ — 29,6 процент. Лидер-регионсенчен малти виҫӗ вырӑнта Мускав, Мускав облаҫӗ тата Питӗр.
Чӑваш Енри хӗрарӑм кутамккара бомба тесе хӑратнӑ. Мускавран Санкт-Петербурга вӗҫсе кайма хатӗрленнӗ самолётра пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. Бортпроводниксем ӑна кӗтмен ҫӗтен тӗрӗслеме йышӑннӑ. Ҫапла тума вӗсене пассажирсенчен пӗри хӑйӗн рюкзакӗнче бомба тесе калани хистенӗ.
Хӗрарӑма часах самолётран илсе тухнӑ. Ҫула кайма пуҫтарӑннӑ ҫав этем: «Шӳтлерӗм», — тесе тӳрре тухма хӑтланнӑ.
«Смартавиа» авиакомпанин Мурманскран Мускава килме тухнӑ рейсӗнче те ун пек «шӳтлекен тупӑннӑ». Вӑл ҫын Чӑваш Ен арҫынни пунӑ. 34 ҫулти пассажир тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Чӑваш тӗррин музейӗнче Василий Димитриев историк ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа «В поисках кладов истории» (чӑв. Истори пуянлӑхне шыраса) курав уҫӑлӗ. Вӑл Василий Димитриевич ӗҫӗсемпе тата унӑн япалисемпе паллаштарӗ, чӑваш халӑх истоорине учёнӑй епле курнине уҫӑмлатса парӗ.
Василий Димитриев пирки ӗҫтешӗсем чӑваш медиевистикин патриархӗ тенӗ, мӗншӗн тесен вӑл чӑваш тӗнчин вӑтам ӗмӗрне тӗпченӗ. Архивсемпе вулавӑшсенче нумай ларса вӑл ҫӗнӗ фактсене, документсене асӑрханӑ. Сӑмахран, феодализм тапхӑрӗнчи чӑвашсен историйӗпе паллаштаракан документсене Мускаври, Питӗрти архивсенче тупнӑ. Ҫавсене тӗпе хурса Шупашкар пирки пуҫласа хӑҫан асӑннине пӗлме пултарнӑ.
Шупашкарта Ӳнер музейӗнче Петр Егоров архитектора халалланӑ курав ӗҫлет. Вӑл раштав уйӑхӗн 8-мӗшӗнче уҫӑлнӑ, раштавӑн 23-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
Курав «Петр Егоров – пирӗн вӑхӑтри ҫын» ятлӑ. Вӑл 18-мӗш ӗмӗрте Питӗрте пултарулӑхпа аппаланнӑ. Кӑҫал ҫурла уйӑхӗнче ҫак хулара плэнер иртнӗ, унта Шупашкарти студентсемпе вӗрентекенсем, Мускаври тата Питӗрти академи живописецӗсем хутшӑннӑ. Плэнерта 15 ӳнерҫӗ 150 яхӑн картина хатӗрленӗ, вӗсене Ӳнер музейӗнчи куравра курма пулать.
Петр Егорович 1731 ҫулта Курмӑш (Етӗрне) уесӗнче ҫуралнӑ. 1789 ҫулта Питӗрте вилнӗ. Унӑн паллӑ ӗҫӗсенчен пӗри – Ҫуллахи сад карти (вӑл унӑн авторӗсенчен пӗри), Христос ҫуралнине халалласа лартнӑ чиркӳ (Питӗр).
Юпа уйӑхӗнче Питӗрте Ленинграда хӳтӗленин тата блокадин патшалӑх мемориал музейӗнче чӑвашсемпе паллаштарнӑ.
«Народы СССР в освобождении Ленинграда» (чӑв. Ленинграда хӳтӗлеме хутшӑннӑ СССР халӑхӗсем) проектпа килӗшӳллӗн «Чуваши на защите Ленинграда» (чӑв. Ленинграда хӳтӗленӗ чӑвашсем) культурӑпа ҫутӗҫ мероприятийӗ иртнӗ. Ӑна блокадӑри Ленинграда ирӗке кӑларнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ. Асӑннӑ пулӑм 1944 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пулса иртнӗ.
Ленинграда хӳтӗлесе СССРти миллиона яхӑн тӗрлӗ халӑх ҫынни паттӑррӑн вилнӗ.
Ку хыпара эпир каярах юлса пӗлтӗмӗр пулин те сире те пӗлтересех килет.
Йывӑр чирленӗ хыҫҫӑн Питӗрти ҫӑмӑл атлетка, 95-ри Надежда Игнатьева (Платонова) пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Надежда Михайловна аслӑ шкултан пӗрремӗш курсра вӗреннӗ чухнех ҫӑмӑл атлетика енӗпе РСФСР тава тивӗҫлӗ тренерӗ Николай Зайцев патӗнче ӑсталӑхне туптанӑ. Секцинче СССРӑн пулас чемпионӗсем вӗреннӗ. 1951 ҫул вӗҫӗнче унта малашлӑхлӑ чӑваш спортсменӗ Ардалион Игнатьев вӗренме пуҫланӑ. 1953 ҫулта вӗсем Надежда Михайловнӑпа пӗрлешнӗ.
Алексей Макаревский тӗнче тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Ардалион Васильевичӑн спортри тата пурнӑҫӗнчи ӑнӑҫӑвӗ Надежда Михайловнӑпа тӳрремӗнех ҫыхӑннӑ. Мӑшӑрӗшӗн вӑл шанчӑклӑ юлташ, хавхалантарса пыракан мӑшӑр пулса тӑнӑ.
Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ, халӗ Питӗрте пурӑнакан Анастасия Степанова «Санкт-Петербург вице-мисӗ» ята ҫӗнсе илнӗ.
Анастасия - 37 ҫулта. Вӑл Шупашкарта ӳснӗ, кунтах пӗлӳ илнӗ. Пирӗн ентеш нумай ҫул ӗнтӗ Питӗрте пурӑнать. Вӑл - 3 ача амӑшӗ. Анастасия - косметолог, перманент макияжӗ тӑвакан специалист. Хӗрарӑмсене илемлӗ тата телейлӗ пулма пулӑшать вӑл.
Малтан Анастасия Питӗрти Красногвардейск районӗнче иртнӗ илем конкурсне хутшӑннӑ. Унта вӑл иккӗмӗш вице-мисс пулнӑ. Кӗр пуҫламӑшӗнче вара пирӗн ентеш Питӗрти илем конкурсне хутшӑнма шутланӑ.
Чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш наци музейӗ Раҫҫей этнографи музейӗнче упранакан япаласен куравне уҫӗ.
«Сохраненная красота: раритеты чувашской культуры из собрания Российского этнографического музея» (чӑв. Упраса хӑварнӑ илем: Раҫҫей этнографи музейӗн пуххинче чӑваш культурин раритечӗсем) ят панӑ куравра XVIII-XIX ӗмӗрсенчи чӑвашсен япалисемпе паллашма май килӗ. Питӗре каймасӑрах.
Асӑннӑ этнографи музейӗнче чӑваш коллекцийӗнче 6 пине яхӑн япаларан тӑрать иккен. Вӑл Чӑваш наци музейӗнчинчен те маларах йӗркеленме пуҫланӑ. Туй тутӑрӗсене, сӑмахран, III Александрӑн Вырӑс музейӗн этнографи пайне 1902 ҫултах Хусанти университечӗн профессорӗ Иван Смирнов панӑ.
Чӑваш Енри тата тепӗр ҫынна «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» хисеплӗ ят панӑ. Хушӑва республика Элтеперӗ Олег Николаев ӗнер, юпа уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ.
Сумлӑ йышра — Чӑвашсен Питӗрти наципе культура автономийӗн председателӗ Валериан Гаврилов, Раҫҫей тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗсен Аркадий тата Людмила Акцыновсен ячӗллӗ Шупашкарти ача-пӑчан 6-мӗш ӳнер шкулӗнче преподавательте ӗҫлекен Валентина Ильина, Чӑваш патшалӑх филармонийӗн тӗп инженерӗ Александр
Никитин, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн фондсене йӗркелекен тата документсене катологлакан центр заведующийӗ Луиза Фёдорова.
+4.3 °C