Кӑҫалхипе иккӗмӗш хут иртнӗ «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеосӑвӑсен ӑмӑртӑвӗ паян хӑйӗн ӗҫне пӗтӗмлетрӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче чысларӗҫ.

Маттур ачасене тата вӗсене видео хатӗрлеме пулӑшакансене Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗн ертӳҫи тата «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» конкурс пуҫараканӗ Владимир Андреев, Чӑваш наци конгресӗн ӗҫтӑвком членӗ Геронтий Никифоров, ача-пӑча ҫыравҫи Николай Ишентей, Чӑваш халах сайчӗн тӗп редакторӗ Аҫтахар Плотников, Чӑваш ен наци телекуравӗн редакторӗ Мальвина Петрова тата ыттисем чысларӗҫ.

Жюри пайташӗсем хакланӑ тӑрӑх «Чӑваш халӑх сӑввисем» номинацире Елчӗкри «Шевле» ача пахчине ҫӳрекен Демьянова Вероника ҫӗнтернӗ, вӑйӑ номинацийӗнче вара — Муркашри «Путене» ача пахчине ҫӳрекен ачасем. Чӑваш поэчӗсен сӑввисене вулакансем питӗ нумай пулни пирки каласа хӑвармалла, ку номинацире ҫӗнтерӳҫӗсене виҫӗ ӳсӗмпе хакланӑ. Чи кӗҫӗннисен хушшинче Елчӗкри «Шевле» ача пахчине ҫӳрекен Молодов Алексей мала тухнӑ, 7–10 ҫултисем хушшинче Смирнова Елена ҫӗнтернӗ, аслӑраххисем хушшинче вара Канаш районӗнчи Катек вӑтам шкулӗнче вӗренекен Васильева Елизавета ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫнӗ.

Малалла...

Чӑваш Енри шкулсенче тӑван чӗлхене вӗрентекенсене малашне укҫан хавхалантарасшӑн.

Ӗнер Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пынипе Правительствин ларӑвӗ иртнӗ. Унта ЧР вӗренӳ министрӗ Юрий Исаев тӑван чӗлхепе шкул ачисем регионсенчи тата халӑхсем хушшинчи олимпиадӑсенче мала тухсан вӗсен вӗрентекенӗсене укҫа парса пулӑшасси пирки проект хатӗрленине пӗлтернӗ.

Чӑваш чӗлхипе литературине, тутар чӗлхине тата литературине, мӑкшӑ чӗлхипе литературине вӗрентекенсене Чӑваш Ен Элтеперӗн премийӗпе чыслама палӑртнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсене хатӗрленӗ вӗрентекенсене 100-шер пин тенкӗ парӗҫ, ӑслӑх ӑмӑртӑвӗнче палӑракансене хатӗрленӗшӗн — 50 пин тенкӗ.

Йышӑну проектне республикӑн Правительствин ларӑвӗнче ырласа йышӑннӑ.

Нумаях пулмасть ППЭне маларах тытакансем хӑйсен пӗлӗвне тӗрӗсленӗ. Унта хутшӑннӑ ҫынсен 5 проценчӗ ҫеҫ 80 балран ытларах пухма пултарнӑ.

94 ҫын вара чи сахал бала та пухайман. Ку ытларах математика предметне пырса тивет. Кӑҫал ку экзаменра сахалтан та 27 балл пухмалла. Ҫакна вара 29 ҫын пурнӑҫлайман. Обществознанипе истори предмечӗсем те йывӑрлӑхсем кӑларса тӑратнӑ.

ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал ППЭне 311 ҫамрӑк маларах тытнӑ. Аса илтерер: ку тапхӑр пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнчен пуҫланса ака уйӑхӗн 14-мӗшӗччен тӑсӑлнӑ. Ун чухне вырӑс чӗлхипе, математикӑпа, обществознанипе, историпе экзамен тытнӑ.

Экзамена ҫирӗп йӗркеленӗ. ППЭ пунктӗнче, шкулта, заданисене пичетленӗ. Каласа хӑварар: экзаменсен тапхӑрӗ пуҫланасси нумаях юлмарӗ. Пӗрремӗш экзамен ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пулӗ. Кӑҫал ППЭне 6 пин ытла ҫын тытӗ.

Чӑваш Енре «Ҫулталӑкри вӗрентекен» республика конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Кӑҫал ку ята кам тивӗҫнӗ-ха?

Конкурса 26 вӗрентекен хутшӑннӑ. Ҫӗрпӳри 2-мӗш шкулта ачасене пӗлӳ паракан Лариса Семеновӑна вара ҫитекенни пулман.

Конкурсҫӑсене саламлама республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев та килнӗ. Лариса Семенова республика ертӳлӗхне педагогика тытӑмӗ валли нумай ӗҫ тунӑшӑн тав сӑмахӗ каланӑ.

«Ҫулталӑкри воспитатель» номинацире Шупашкарти 178-мӗш ача пахчинчи Наталия Машанова ҫӗнтернӗ. «Чи лайӑх класс ертӳҫи» - Ҫӗнӗ Шупашкарти 18-мӗш лицей вӗрентекенӗ Елена Порфирьева. «Ҫулталӑкри социаллӑ педагог» - Етӗрне районӗнчи Тури Ачак шкулӗнчи Татьяна Яжейкина. «Ҫулталӑкри психолог» - Трак шкулӗнчи Анастасия Васильева. «Педагогика дебючӗ» номинацире Шупашкарти 19-мӗш шкул вӗрентекенӗ Татьяна Мигушова мала тухнӑ.

Академири ӑсталӑх класӗ

Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн преподавателӗсене ал вылявӗн чӗлхине вӗрентесшӗн. Сурдокуҫару чӗлхи вӗсене студентсемпе ӗҫлеме кирлӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Аслӑ шкулӑн воспитани тата социаллӑ ӗҫ енӗпе ӗҫлекен пай пуҫлӑхӗ, пӗтӗмӗшле вӗренӳ дисциплинисен кафедрин преподавателӗ Надежда Сергеева психолог «Хыпар» издательство ҫуртне пӗлтернӗ тӑрӑх, ку проекта ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче хута ярас шухӑш пур. Япӑх илтекен ачасем йышлӑн вӗренме кӗрсен вӗсемпе ӗҫлеме пултармалла. Аслӑ шкулта хӑлха илтмен ачасем валли аппаратура пур-ха, ҫапах та ял хуҫалӑх академийӗ унпа ҫеҫ ҫырлахасшӑн мар. Хӑлха начар илтекен ачасене вӗренме мӗнпур услови туса парасшӑн.

Сӑмах май, ака уйӑхӗн 11-мӗшӗнче аслӑ шкулта «Я слышу тебя» (чӑв. Эпӗ сана илтетӗп) проект хута янӑ. Унӑн пӗрремӗш занятине чечек ҫыххи хатӗрлеме вӗрентекен ӑсталӑх класӗ евӗр йӗркеленӗ.

Атӑлҫи федераци округӗн шайӗнчи А.В. Кочетов ячӗллӗ кадет шкулне Чӑваш Енре ҫу уйӑхӗнче тума пуҫлӗҫ. Ку хыпара ӗнер иртнӗ Правительство ларӑвӗнче республикӑн вӗренӳ тата ҫамрӑксен ӗҫӗн министрӗ Юрий Исаев пӗлтернӗ.

Министр каланӑ тӑрӑх, Чӑваш Енри кадет корпусне малтанласа республика хысни шучӗпе тума пуҫлӗҫ. Унта укҫана ытти ҫӑлкуҫран уйӑрасса шанаҫҫӗ. Юрий Исаев Правительство канашлӑвӗнче ӑнлантарнӑ тӑрӑх, Раҫҫей Президенчӗн Атӑлҫи федераци округӗнчи тулли праваллӑ элчи пулӑшнипе «Ренова» компанин ушкӑнӗсен директорсен канашӗн председателӗпе Виктор Вексельбергпа калаҫса татӑлма май килнӗ.

Шкула 2018 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче туса пӗтерме ӗмӗтленеҫҫӗ. Строительствӑшӑн яваплисем халӗ проект хатӗрлессипе ӗҫлеҫҫӗ.

Тӳре-шара шкулсенче ачасене хускану тума сӗнеҫҫӗ. Ку ыйтӑва ЧР Министрсен Кабинечӗн черетлӗ ларӑвӗнче пӑхса тухнӑ.

Ҫавӑн пекех ларура шкул ачисене вӗри апат ҫитересси пирки те калаҫнӑ. Пуҫлӑхсем ачасене каллех хускану тутарма тытӑнассине ырланӑ. Тӳре-шара шӑпарлансене сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнма хӑнӑхтарасшӑн.

Паллӑ ӗнтӗ: шкул ачисем вӑхӑта ытларах ларса ирттереҫҫӗ. Тухтӑрсен шухӑшӗпе, шӑпах ҫакна пула хускану ачасемшӗн питӗ усӑллӑ пулӗ. Ку шӑпӑрлансен сывлӑхне ҫирӗплетӗ, нерв, юн тымарӗсемпе чӗре ӗҫ-хӗлне лайӑхлатӗ.

Ҫапла ларура чиновниксем пӗр шухӑш патне килсе тухнӑ: шкулта ачасене хускану тутармаллах. Правительство председателӗ Иван Моторин ҫулталӑк вӗҫӗнче ку хушӑва епле пурнӑҫланине тӗрӗслемеллине каланӑ.

Патӑрьел районӗнчи усламҫӑ-агроном вырӑнти влаҫпа тӗл пулнӑ. Унта ҫитӗнекен ӑрӑва воспитани, пӗлӳ парасси пирки калаҫнӑ.

Усламҫӑ Патӑрьелте культура хутшӑнӑвӗн тата этика шкулне уҫма сӗннӗ. Вӑл 12-16 ҫулсенчи ҫамрӑксем валли пулӗ. Шкул проектне вырӑнти тӳре-шарапа сӳтсе явнӑ.

Усламҫӑн шухӑшӗпе, шкулти предметсемсӗр пуҫне ачасене культура хутшӑнӑвӗ, этика кирлӗ. Вӗсен хӑйсене обществӑра мӗнле тытмаллине те пӗлмелле.

Ҫапла майпа тӗлпулура 2018 ҫул тӗлне культура хутшӑнӑвӗн тата этика шкулне уҫма палӑртнӑ. Кунашкал ятарлӑ шкул республикӑра пӗрремӗш пулӗ. Усламҫӑ тӑкакӑн пысӑк пайне хӑйӗн ҫине илме хатӗр.

Халӗ шкула хӑш ҫуртра уҫмаллине палӑртаҫҫӗ. Тӑвай районӗнче те кунашкал шкул уҫма хирӗҫ мар-мӗн. Вӗсем те ку шухӑшпа кӑсӑкланнӑ.

Ыран, пушӑн 31-мӗшӗнче, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн ректорӗн должноҫне йышӑнма тӑратнӑ кандидатсене ҫирӗплетӗҫ. Ку должноҫе йышӑнма 4 ҫын кӑмӑл пуррине пӗлтернӗ.

Халӗ ӑна ЧР вӗренӳ министрӗ пулнӑ Владимир Иванов вӑхӑтлӑх ертсе пырать. Унсӑр пуҫне кандидатсен йышӗнче ЧППУн ӳнер тата музыка вӗренӗвӗн факультечӗн деканӗн тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Светлана Ильина, воспитани тата социаллӑ ыйтусем енӗпе ӗҫлекен проректор Марина Кожанова, Мускав гуманитарипе экономика институчӗн (Чӑваш Енри филиал) экономика тата управлени факультечӗн деканӗ Юрий Никифоров пур.

Акан 6-мӗшӗнче кандидатурӑсене РФ Вӗренӳ министерствине пӗлтерӗҫ. Кун хыҫҫӑн вӗсенчен пӗрне суйламашкӑн конференци ирттермелли куна палӑртӗҫ.

Шупашкарта чи лайӑх вӗрентекене суйланӑ. Ҫак ята тӗп хулари 46-мӗш гимназире ачасене вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентекен Диана Харченко тивӗҫнӗ.

Конкурс финалӗ пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче 45-мӗш шкулта иртнӗ. Кӑҫал унта 27 вӗрентекен хутшӑннӑ. Анчах вӗсенчен 12-шӗ ҫеҫ финала ҫитнӗ.

46-мӗш гимназири педагога ҫитекенни пулман. Икӗ конкурс витӗр тухса вӑл «Ҫулталӑкри вӗрентекен» ята тивӗҫнӗ. Иккӗмӗш вырӑна 20-мӗш шкулти биологипе хими вӗрентекенӗ Марина Николаева тухнӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑнта — 29-мӗш шкулти Вера Морушкина. Вӑл математика предметне ертсе пырать.

Диана Харченко Шупашкар чысне республика шайӗнче иртекен конкурсра хӳтӗлӗ.