Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗн Журналистсене право тӗлӗшӗнчен пулӑшас енӗпе ӗҫлекен центрӗн эксперчӗсем Чӑваш Енре журналистсен правине пӑснине асӑрханӑ. Кун пек списока пирӗн республика пуҫласа лекнӗ.

Журналистсен правине пӑснине палӑртакан карттӑна виҫӗ тӗспе сӑрланӑ: сарӑ, хӗрлӗ сарӑ тата хӗрлӗ. Сарӑ тӗслисенче журналистсен правине кӑштах кӑна пӑсакансене кӑтартнӑ, хӗрлисенче — ытла та пӑсакансене.

Пирӗн республика сарӑ хӗрлӗ тӗспе уйӑрнӑ регионсен йышне лекнӗ. Журналистсен правине уйрӑмах пӑсакан регионсем — Иркутск облаҫӗ, Буряти, Тинӗсҫум крайӗ, Краснодар крайӗ, Пенза облаҫӗ.

Чӑваш Ен журналистсене хӑратма хӑтланнипе, вӗсен пурлӑхне пӑснипе, суд тӑрӑх сӗтӗрнипе, укҫа-тенкӗ енчен пусмӑрланипе, цензурӑпа палӑрса тӑнине пӗтӗмлетнӗ.

Пуш уйӑхӗн пиллӗкмӗш, юлашки эрнинче Чӑваш халӑх сайчӗ ҫак хыпарсемпе паллаштарчӗ (вӗсене ытти чухнехи пекех чи нумай пӑхни тӑрӑх вырнаҫтарнӑ):

• «Ирӗклӗх» хастарӗсем Раҫҫей Федерацийӗн вӗренӳ министрӗ патне ҫыру яни пирки пӗлтертӗмӗр;

• Аксаковпа Николаев депутатсем камсемпе тӗл пулса калаҫни ҫинчен каласа патӑмӑр;

• Культура минстрӗн виҫҫӗмӗш ҫумӗ пулма кама лартнине пӗлме пултартӑр;

• Паян 85 ҫул тултарнӑ Владимир Агеев кӑкӑрӗ ҫине менле медаль ҫакни пирки хыпарларӑмӑр;

• «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурсра кӑҫал кама чыслани ҫинчен каласа патӑмӑр;

• Чапаев палӑкӗ умне тухнӑ ҫынсене мӗншӗн тытса чарма пуҫланин вӑрттӑнлӑхне уҫрӑмӑр;

• Владимир Иванов педагогика университетне ертсе пырӗ-ши тесе пуҫа ватрӑмӑр;

• Нумай ачаллӑ ҫемьере 13-мӗш ача ҫут тӗнчене килни пирки хыпарларӑмӑр;

• Ҫӗнӗ Шупашкартан Шупашкара ҫула тухакансен нушине транспорт министрӗ тӗрӗслени пирки пӗлме пултартӑр;

• Пуҫа алебастр ӑшне чиксен мӗн пулни пирки ҫырса кӑтартрӑмӑр.

Малалла...

Республикӑра Строительство министерствин вӗренӳпе производство комбиначӗн ертӳҫи пулнӑ ҫыннӑн ӗҫ-хӗлне тӗрӗслеҫҫӗ. Ҫапла тума Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер хушнине влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче ҫырнӑ.

Хуласемпе районсен администрацийӗсен пуҫлӑхӗсемпе ирттернӗ канашлура ЧР юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Наталья Тимофеева ВПКра (вӗренӳпе производство комбинатӗнче) шалти аудит ирттернине пӗлтернӗ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, вӗренӳ комбиначӗсем иккӗ: эпир маларах асӑннисӗр пуҫне Промышленность хӑрушсӑрлӑхӗн, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхӑн вӗренӳпе курс комбиначӗ те пур. Иккӗшӗ те вӗсем пӗр пек пулӑшу кӳреҫҫӗ. ВПК экс-директорӗ пулнӑ Валерий Князев ӗҫрен пӑрахсанах тепӗр вӗренӳ учрежденийӗнче пуҫлӑхра ӗҫлеме пуҫланӑ. Маларах вара унта ВПК юрисчӗ пуҫлӑх шутланнӑ. Валерий Князев патшалӑх предприятине те ертсе пынӑ, уйрӑм предприятире те ӗҫлен тесе шухӑшлаҫҫӗ. Уйрӑм ҫын аллинчи вӗренӳ комбиначӗ патшалӑхӑн пурлӑхӗпе усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьски ялӗнче пурӑнакан Щербаковсене РФ Президенчӗ Владимир Путин «Ашшӗ-амӑшӗн мухтавӗ» орденпа чысланӑ.

Геннадий Васильевич тата Руфина Тимофеевна тӑватӑ хӗрпе икӗ ывӑла ура ҫине тӑратнӑ ашшӗ-амӑшӗ тӑрӑшнипе кашниех аслӑ пӗлӳ илме, юратнӑ ӗҫ тупма, пурнӑҫӑн анлӑ ҫулӗ ҫине тӑма пултарнӑ. Ачисем шкулта вӗреннӗ чухне те маттур пулнӑ, мероприятисене хастар хутшӑннӑ.

Геннадий Васильевич 1960 ҫултанпа савутра арматурщикра ӗҫленӗ.. 1968 ҫулта ӑна «Коммунизм ӗҫӗн ударникӗ» ята панӑ. 1987 ҫулта ӗҫре хастар пулнӑшӑн Хисеп грамотипе чысланӑ. Кайран ӗҫ ветеранӗн ятне тивӗҫнӗ.

Руфина Тимофеевна – педгог. Вӑл ку тытӑмра 40 ҫул ытла ӗҫленӗ. Вӑл та – ӗҫ ветеранӗ. Пӗлтӗр Щербаковсем ылтӑн туя паллӑ тунӑ.

Вӑрнар районӗнче пурӑнакан 42 ҫулти хӗрарӑм суд сакки ҫине ларӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе кӗҫех судья пӑхса тухӗ.

Следстви версийӗ тӑрӑх, ҫак хӗрарӑм 2012 ҫулхи авӑн уйӑхӗнчен пуҫласа 2016 ҫулхи ҫурлаччен опекӑна илнӗ виҫӗ ачана — икӗ хӗрачапа арҫын ачана — хӗнесе пурӑннӑ. Хӗрарӑм вӗсене пиҫиххипе, патакпа, вешалкӑпа, бадминтонла вылямалли ракеткӑпа хӗненӗ, пӑрҫа ҫинче чӗркуҫленсе тӑратнӑ. Хӗрачасене ҫӳҫрен те сӗтӗрнӗ имӗш.

Хӗрарӑм ачасене кирек мӗншӗн те — таса мар тумшӑн, шкулта япӑх паллӑ илнӗшӗн, 2 кӑвакал чӗппине пӑхса ҫитерейменшӗн (вӗсем вилнӗ). Пӗррехинче хӗнесен иккӗшӗ (асли хулара вӗренет) велосипед ҫине ларнӑ та килтен тухса тарнӑ. Анчах вӗсене полици ӗҫченӗсем тупнӑ.

Шӑпӑрлансем — хӗрарӑмӑн тӑванӗн ачисем. Ку пӑтӑрмах хыҫҫӑн вӗсене урӑх тӑванӗ опекӑна илнӗ.

Республикӑн тӗп хулинчен Турцие канма каякансен йышне Шупашкарти аэропорт икӗ хут ӳстересшӗн. Маларах «Пегас Туристик» компани самолетсене 10 кунта пӗрре вӗҫтерес тенӗ. Халӗ ҫӗршыври пысӑк турооператорсенчен пӗринпе калаҫса татӑлнӑ. Ҫапла туни Анталия хулине тӳрремӗн каякан рейссене Шупашкартан икӗ хут нумайлатма май парӗ.

Маларах эпир Турци Раҫҫей ҫыннисене ют ҫӗршыв паспорчӗсӗрех кӗртме пуҫласшӑннине хыпарланӑччӗ. Аса илтерер, «Российская газета» (чӑв. Раҫҫей хаҫачӗ) пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ку ыйтӑва ҫывӑх вӑхӑтра Мускавпа сӳтсе явасшӑннине асӑннӑччӗ. Ун пирки Турцин ют ҫӗршыв ӗҫӗсен министрӗ Мевлют Чавушоглу каланӑ. Хӑйӗн шухӑшне министр Антальере Раҫҫей гражданӗсемпе тӗл пулнӑ чухне палӑртса хӑварнӑ.

Комсомольски район администрацийӗн пуҫлӑхне ҫынсен ыйтӑвне хуравлама васкаманшӑн явап тыттарнӑ.

Вырӑнти тӳре-шара ерипен ӗҫлени пирки районти прокуратурӑна ҫав тӑрӑхра пурӑнакан пӗр ҫын систернӗ. Хайхи ҫав этем вӗренӳ учрежденийӗпе ҫыхӑннӑ ыйтупа район администрацине икӗ хут та шӑрҫаланӑ иккен, анчах унтисем ӑна ҫийӗнчех хуравламан. Саккунта вара ку вӑхӑта 30 кун тесе палӑртнӑ.

Прокуратура тӗрӗслевӗ вӑхӑтӗнче районтисем ыйтӑва урӑх органа ярса пани палӑрнӑ. Хурав кӗтсе пурӑнакана вара вӗсем кун пирки асӑрхаттарман. Ҫавӑншӑн яваплисене, пурӗ икӗ ҫынна, дисциплина тӗлӗшӗнчен асӑрхаттарнӑ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Самаркин тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Миравай суд ӑна 5-шер пин тенкӗлӗх икӗ штраф хурса панӑ.

«Ачалӑх ячӗпе, ачалӑхшӑн» ыркӑмӑллӑх марафонне хутшӑнма чӗнеҫҫӗ. Ӑна Чӑваш Енре 21-мӗш хут ирттереҫҫӗ.

Хальлӗхе марафон пухмачне 1 миллион та 860 пин тенкӗ кӗнӗ. Ҫак укҫана нумай ачаллӑ тата сахал тупӑшлӑ ҫемьесене параҫҫӗ, ача-пӑча пултарулӑхне аталантарма майсем тӑваҫҫӗ. Пухӑннӑ укҫа-тенкӗпе медицина хатӗр-хӗтӗрӗ туянаҫҫӗ, вӗренӳ учрежденийӗсене, ача ҫурчӗсене сӗтел-пуканпа, тренажерпа, теттепе, кӗнекепе тивӗҫтереҫҫӗ.

Пӗлтӗр марафона 1600 ҫын хутшӑннӑ. Ун чухне пухмача 8 миллион тенкӗ кӗнӗ. Юлашки 4 ҫулта ыркӑмӑллӑх ӗҫӗ валли 33 миллион ытла тенкӗ кайнӑ.

Кӑҫал Вӑрнар, Патӑрьел, Елчӗк районӗсем ыркӑмӑллӑх марафонне уйрӑмах хастар хутшӑннине палӑртмалла.

Пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Нурӑс ялӗнче шыв башни персе аннӑ. Вӑл 8 ҫурта (унта 200 хваттер шутланать, 375 ҫын пурӑнать) шывпа тивӗҫтернӗ.

Башньӑна 35 ҫул каяллах тунӑ. Ку таранччен вӑл мӗнле чӑтнӑ-ши? Сӑнӳкерчӗке пӑхсан вӑл питӗ кивӗ пулни палӑрать.

Вӑрнар район администрацийӗ СУПН-1-17 ертӳлӗх (управляющи) компанийӗ насос илессине пӗлтернӗ. Вӑл 150 пин тенкӗ тӑрать.

Башня йӑтӑнса аннӑ хыҫҫӑн ҫынсем 8 ҫӑлкуҫран шыв ӑснӑ. Ирхине тата каҫхине пушар машини шыв кӳрсе килнӗ. Ҫынсем кӑмӑлсӑрланнӑ тӗслӗхсем пулман.

Сӑмах май, Нурӑсра ҫуркунне иккӗмӗш ҫул ӗнтӗ пӑтӑрмах сиксе тухать. Пӗлтӗр ейӳ вӑхӑтӗнче унта кӗпер ишӗлсе аннӑччӗ.

Вячеслав Комаров (сулахайри).

Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче хӑйсен хӑрушсӑрлӑхӗн пайне ертсе пынӑ Вячеслав Комарова информаци центрӗн пуҫлӑхӗн ҫумне лартнӑ. Информаци центрӗ те пӗчӗк паях мар: вӑл ҫынсем пирки тӗрлӗ хыпар пухать, ал йӗрне, судпа айӑпланни ҫинчен тата ҫавӑн йышшине пуҫтарса пырать.

Вячеслав Комарова ҫынсем 2015 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче Шупашкарта сиксе тухнӑ пӑтӑрмахлӑ пулӑм хыҫҫӑн пӗлме пуҫланӑ тесе ҫырать «За рулем» (чӑв. Руль умӗнче) портал. Ҫавӑн чухне Т999ТТ номерлӗ «Мерседеса» ҫул-йӗр инспекторӗсем тытса чарнӑ. Кантӑкне хытах тӗксӗмлетнӗ машина водителӗн докуменчӗсем те йӗркеллех пулман-мӗн. Пӑтӑрмахлӑ лару-тӑруллӑ вырӑна руль умӗнчи 22 ҫулхи каччӑн ашшӗ, хайхи Комаров, хӑй пырса ҫитнӗ иккен. Ҫавӑн хыҫҫӑн ку истори федерацин телеканалӗпе те янӑранӑ.

Сӑмах май, кӑҫалхи кӑрлачӑн 22-мӗшӗнче те Т999ТТ номерлӗ «Мерседес» ҫул-йӗр ҫинчи инкеке лекнӗ.