Таджикистанра ҫуралнӑ каччӑ ҫара каяс килменнипе Чӑваш Енре пурӑннӑ. Анчах вӑл кунта тӗпленни миграци саккунӗпе килӗшсе тӑман.

Саккуна пӑсакан каччӑна суда чӗннӗ. Тӳрене унӑн мӗншӗн кунта пурӑннине ӑнлантарса пама тивнӗ. Таджикистана ҫамрӑкскерӗн чунӗ туртмасть иккен. Никам кӗтменрен мар. Тӑван кӗтесре унӑн ҫывӑх ҫыннисем пур мӗн-ха: ашшӗ-амӑшӗ, аппӑшӗ, пиччӗшӗ. Тӑван килӗ. Анчах унта ӑна ҫара илсе кайӗҫ. Ҫавӑнпа вӑл ҫуралнӑ вырӑна — Таджикистана — каясшӑн пулман.

Каччӑна суд хӗрхенмен, Раҫҫейрен кӑларса яма йышӑннӑ.

Федерацин суд приставӗсен службин Чӑваш Енри управленийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, 18-ти каччӑна суд приставӗсем нумаях пулмасть Раҫҫей чикки урлӑ каҫарса янӑ-янах.

Ҫӗмӗрлере пурӑнакан 34 ҫулти хӗрарӑм тин ҫуралнӑ ачине вӗлернӗшӗн явап тытнӑ. Суд ӑна тӗрмене хупмасӑр 2 ҫуллӑха айӑплама йышӑннӑ.

Следстви тата суд палӑртнӑ тӑрӑх, кӑҫал ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ҫак хӗрарӑм килти мунчара ача ҫуратнӑ. Унтан вӑл пӗчӗк ачана полиэтилен хутаҫа чикнӗ, шыв юхса пухӑнакан вырӑнта пытарнӑ. Пепке сывлӑш ҫитменнипе вилнӗ.

Кайран хӗрарӑм хӑйне япӑх туйнӑ, вӑл пульницӑна пулӑшу ыйтма ҫитнӗ. Унти тухтӑрсем вӑл тин кӑна ҫӑмӑлланнӑ хӗрарӑм пулнине асӑрханӑ та кун пирки полицие пӗлтернӗ.

Чӑваш Енри пӗр хӗрарӑм упӑшки пулнӑ арҫына хӑратас тесе алимент шыраса илес тенӗ. Ҫав хут кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗнче Ҫӗмӗрле тата Пӑрачкав районӗсенче, ҫавӑн пекех Ҫӗмӗрле хулинче ӗҫлекен суд приставӗсем патне ҫитсе выртнӑ.

Хӗрарӑм пӗлтернӗ тӑрӑх, 37 ҫулти арҫын — калама ҫук явапсӑр. Хӑй вахтӑпа ӗҫлеме ҫӳрет пулин те 7-ри ачине укҫа-тенкӗпе пулӑшмасть. Арҫын ӑҫта ӗҫленине пӗлменнине ӗнентернӗ хӗрарӑм.

Явапсӑрскерне суд приставӗсем (ара, арӑмӗ каланӑ тӑрӑх ҫапла пулса тухнӑ-ҫке) шырама пуҫланӑ. Арҫын килӗнчех, унта унчченхи арӑмӗпе пурӑнать сӑмах суд приставӗсен хӑлхине кӗнӗ. Вӗсем тӗрӗслеме кайнӑ. Алӑка уҫнӑ хӗрарӑм курман-илтмен тесе тунма пӑхнӑ-ха. Анчах приставсем ӗненмен. Чӑн та, арҫын килтех пулнӑ. Шкапра пытанса ларнӑ. Хӗрарӑм хистенипе кӗрсе ларнӑ иккен.

Алимент парӑмне пухса янӑ арҫынна приставсем тытса кайнӑ. Суд хайхине 10 талӑка хупма йышӑннӑ.

Упӑшка пулнӑ этеме пуҫиле ӗҫ пуҫарса явап тыттарассине илтсен хӗрарӑм алимент шыраса илмелли хута каялла илнӗ. Уйрӑлнӑ мӑшӑрӗпе иккӗш шӑкӑл-шӑкӑл пурӑннине пӗлтернӗ, малашлӑх планӗсемпе паллаштарнӑ. Упӑшка пулнӑскере хӑратас тесе ҫеҫ алимент шыраса илме йышӑннине каласа кӑтартнӑ.

Малалла...

Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Пӑрачкав районӗнчи «Заветы Ильича» ял хуҫалӑх производство кооперативӗнче комбайн ҫуннӑ. Пушарпа кӗрешекенсем патне инкек пирки 16 сехет те 25 минутра ҫитнӗ.

2010 ҫулта туса кӑларнӑ комбайн хирте ҫунма пуҫланӑ. Ҫулӑма асӑрхасан комбайнер ҫухалса кайман — сӳнтерме тытӑннӑ. Ҫулӑм сӑлтавне тӗпчевҫӗсем палӑртӗҫ.

Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа кӑҫал пирӗн республикӑра автомобильсем 51 хутчен ҫуннӑ. Шупашкарта 21 пушар тухнӑ, Ҫӗмӗрлере — 5, Муркаш районӗнче — 4, Ҫӗрпӳпе Вӑрмар районӗсенче — 3-шер, Комсомольски, Патӑрьел, Шӑмӑршӑ районӗсенче — 2-шер, Элӗк, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Елчӗк районӗсенче — 1-ер. Машинӑсен хуҫисем пушара пула 10,5 миллион тенкӗлӗх тӑкак тӳснӗ.

Шупашкар районӗнчи пуҫлӑха вӑхӑтра хуравламаншӑн явап тыттарнӑ.

Халӑха социаллӑ пулӑшу паракан пайра (учреждени «Социаллӑ пулӑшу паракан центр» хысна учрежденийӗн шутланать) тӑрӑшакан ҫынна прокуратура ҫине тӑнипе штрафланӑ.

Тӳре-шара ыйтӑва хуравлама васкаманни пирки районта пурӑнакан пӗр ҫын евитленӗ. Прокуратура тӗрӗсленӗ те «Раҫҫей Федерацийӗнчи халӑх ыйтӑвӗсене пӑхса тухасси ҫинчен» саккуна пӑснине палӑртнӑ.

Халӑха социаллӑ пулӑшу паракан пай пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Ӗҫе суд пӑхса тухса пуҫлӑха 5 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ. Тӳре-шара миравай суд йышӑнӑвӗпе килӗшмесӗр Шупашкар район судне тавӑҫ ҫырнӑ. Анчах унти суд та миравай тӳрен йышӑнӑвне улӑштарма килӗшмен.

Утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Елчӗк районӗнчи Аслӑ Таяпа ялӗнчи пӗвере арҫын путса вилнӗ. Ҫӑлавҫӑсем патне кун пирки 12 сехет 5 минутра хыпар ҫитнӗ. Вырӑна Шупашкарти водолазсем ҫитнӗ.

Малтанах ҫынсем 66 ҫулти арҫын ӑҫтарах путнине калайман. Пӗри арҫынна юлашки хутчен хӑш вырӑнта курнине асӑрхаса ӗлкӗрнӗ. Водолазсем унӑн виллине 10 минутран тупнӑ.

Хайхискерсем ҫак вырӑнта Ҫарпа тинӗс флочӗн кунне паллӑ тума хатӗрленнӗ-мӗн. 66-рискер пӗвене кӗрсе ишсе кайнӑ та тек курӑнман. Халӗ кун тӗлӗшпе тӗрӗслев иртет.

Астӑвӑр: юраман вырӑнта шыва кӗме юрамасть, ҫыранран айккине ишсе каймалла мар.

«Ача-пӑча ту хӑвна савӑнма, умна саппун ҫак куҫҫульна шӑлма». Ҫапла йӗркесем пур пӗр юрӑра. Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн Алексей Ладыков ывӑлӗ Олег пӗрре ҫеҫ мар пӑтӑрмаха ҫакланчӗ. Иртнӗ эрнере вӑл «Ауди» машинӑпа Муркаш районӗпе пынӑ чух УАЗа пырса ҫапӑннӑ. Водительпе пассажир аманнӑ. Каччӑна вӑхӑтлӑха хупнине Чӑваш халӑхӗ сайчӗ маларах пӗлтерчӗ-ха.

Паян хула администрацийӗнче иртнӗ планеркӑра журналистсенчен пӗри Алексей Ладыкова ҫул-йӗр ҫинчи инкеке хаклама ыйтнӑ. Тӳрех палӑртар: Алексей Ладыков, ытти хӑш-пӗр пуҫлӑхпа танлаштарсан, яланах тӳррӗн хуравлать. Хальхинче те ҫаплах пулнӑ. «Хула администрацийӗн пуҫлӑхӗнче эпӗ — вӑхӑтлӑх, анчах хам ывӑлшӑн яланах ашшӗ пулса юлӑп», — тенӗ вӑл. Хӑш чух хӑйне Тарас Бульба пек тытас килнине те пытарман. «Телейсӗр кашни ҫемье хӑйне май телейсӗр», — тенӗ вӑл унтан. Ҫул-йӗр ҫинчи инкекре кирек кам та: хӑй, хӑйӗн кӗҫӗн ачисем, амӑшӗ — шар курма пултарнине, инкекшӗн яваплине тӳрре кӑлараймассине палӑртнӑ.

Олег Ладыков

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ывӑлне 3 ҫултан пуҫласа 7 ҫул таран ирӗкрен хӑтарас хӑрушлӑх пур. Ҫапла пӗтӗмлетме Чӑваш Енӗн прокуратури пӗлтерни хистет.

Утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ирхи 5 сехет ҫурӑ тӗлӗнче Муркаш районӗнчи Калмӑккасси ялӗ ҫывӑхӗнчи «Мускав-Ӗпхӳ» федераци трасси ҫинче инкек пулса иртнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: «Ауди» автомашина ҫул хӗрринчи тимӗр картана пырса тӑрӑннӑччӗ, унтан «УАЗ-3909» автомобильпе ҫапӑннӑччӗ. УАЗ водителӗпе салонти тепӗр пассажир аманнӑ.

Руль умӗнче пулни инкек вырӑнӗнчен тарнӑ пулин те ӑна тупса палӑртнӑ. Машинӑна Олег Ладыков тытса пынӑ тенӗрен каччӑна суд авӑн уйӑхӗн 22-мӗшӗччен хупса хума йышӑннӑ.

Ҫирӗмри ҫамрӑк тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗн 264-мӗш статйин 2-мӗш пайӗн «б» пункчӗпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ку статьяпа 3 ҫултан пуҫласа 7 ҫулччен хупма пултараҫҫӗ. Тантӑшӗсене хӗненӗшӗн Олег Ладыковкӑҫалхи ҫу уйӑхӗн вӗҫӗнче судпа айӑпланнӑччӗ.

Чулхула тӑрӑхӗнчи пакунлисем преступлени тунӑ тесе шутланипе икӗ ҫынна тытса чарнӑ. Пӗрне, аслӑраххине, — Совет районӗнче. Теприне, вунӑ ҫул кӗҫӗнреххине, — Дзержинскра.

Пакунлисенчен тарса ҫӳренӗ арҫынсем Киров облаҫӗнче ҫуралнӑ тесе пӗлтернӗ маларах Чӑваш халӑх сайтӗнче.

Таркӑнсем ҫынна вӗлернӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Усал ӗҫе Чӑваш Республикинче тунӑ.

Тарса ҫӳрекен икӗ арҫынна Чӑваш Республикин Шалти ӗҫсен министерстви шыранӑ. Киров тӑрӑхӗнче ҫуралнӑ арҫынсем Чулхула тӑрӑхне ҫитнӗ. Унта чарӑннӑ. Иккӗш икӗ ҫӗрте ҫӳренӗ. Ҫавах вӗсем пакунлисен аллине ҫакланнӑ. 1982 ҫулта ҫурални те, унран кӗҫӗнрех тусӗ те. Вӗсене ҫӗркаҫ тытса чарнӑ. Таркӑнсене Чӑваш Республикинчи йӗрке хуралҫисен аллине панӑ.

Хусанта пурӑнакан арҫынпа хӗрарӑм ачана ҫул хӗрринче хӑварнӑ. Ҫулталӑкри хӗрачана. Хӑйсен хӗрне. Ҫӗрле. Пӗччен.

Ҫав кун мӑшӑр хирӗҫнӗ. Ҫул хӗрринче. Ҫынсем ҫӳремен вырӑнта. Хытах вӑрҫӑннӑ. Уйрӑлма шут тытнӑ арҫынпа хӗрарӑмӑн калаҫу сыпӑнман. Хӗрарӑм упӑшкин машининчен тухнӑ. Тарӑхса алӑка хупнӑ. Унпа ҫулталӑкри хӗрӗ пулнӑ. Хӗрарӑм хӑйӗн машинине ларнӑ. Ларнӑ та вӗҫтернӗ. Пӗччен. Ачана пӑрахса хӑварса.

Тӗттӗмре ҫул хӗрринче пӗччен ларакан ачана таксист асӑрханӑ. Салонти хӗрарӑм-пассажир васкавлӑ службӑсене часрах чӗннӗ. Васкавлӑ пулӑшу машини, йӗрке хуралҫисем ҫитнӗ. Кайран — ачан ашшӗпе амӑшӗ. Вӗсене 500-шер тенкӗлӗх штрафлама пулать тесе ӑнлантарнӑ журналистсене право хуралӗнче ӗҫлекен ҫын.