Вӑл – 55 ҫулта. Сӑмах Шупашкарти пӗрремӗш троллейбус пирки пырать. Тӗп хуламӑр 550 ҫул тултарнӑ май пирвайхи троллейбус кӑҫал ҫулла ҫула тухӗ. Ӑна ятарласа реставрацилеҫҫӗ, ку ӗҫе утӑ уйӑхӗнче вӗҫлеме палӑртнӑ. Ӑна юсанӑ чухне унӑн сӑн-сӑпатне, салона упраса хӑварма тӑрӑшнӑ.

Кӑҫал Троллейбус управленийӗ те юбилейне паллӑ тӑвать: 55 ҫул тултарать. Пирвайхи троллейбус пӗрремӗш рейса 1964 ҫулта тухнӑ. Вӑл «Чукун ҫул вокзалӗ – Хӗрлӗ лапам» маршрутпа ҫӳренӗ.

Хулари пӗремӗш троллейбуса ҫула кӑларас шухӑш - Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн Алексей Ладыковӑн. Ҫынсем СССР тапхӑрне лексе курччӑр тесе водительсене те ун чухнехи униформӑна тӑхӑнтарӗҫ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун, Шупашкарта Пӗрремӗш канал «Пӗрремӗш пул!» ыркӑмӑллӑх акцийӗ ирттерет. Чӑваш Ене 150 яхӑн «ҫӑлтӑр» килӗ: федераци каналӗн телеертӳҫисем, эстрада артисчӗсем…

Сумлӑ хӑнасем килнӗ ҫӗре Шупашкара тата илемлетесшӗн. Кӳлмекре Анне палӑкӗ умӗнче хулари экологи отрячӗсенчи 30 ача «Бобер» телеканалти (вӑл та Пӗрремӗш канал йышне кӗрет) телеертӳҫӗпе пӗрле «1» евӗр клубма лартӗҫ. Клумбӑна бегонисемпе, бархатцысемпе хитрелетӗҫ. Калчасем хатӗр ӗнтӗ.

Сӑмах май, пӗлтӗр кунашкал клумбӑна Ижевск хулинче тунӑ. Ун чухне Пӗрремӗш канал ыркӑмӑллӑх акцине Удмурт Республикинче ирттернӗ.

Социаллӑ ӗсченсен уявӗ умӗн Шупашкарти халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центрта «Чи лайӑх социаллӑ ӗҫчен» конкурс ирттересси йӑлара. Кӑҫал та вӑл пулнӑ, ҫак кунсенче ӑна пӗтӗмлетнӗ.

Конкурс темиҫе тапхӑрпа иртнӗ. «Манӑн профессире театр ҫулталӑкӗн пӗлтерӗшӗ» тапхӑрта конкурсҫӑсем хӑйсем пирки, професси ҫинчен каласа кӑтартнӑ. «Хӑйӗн ӗҫӗнчи профессионал» тапхӑрта жюри теори пӗлӗвне тӗрӗсленӗ. Унтан конкурсҫӑсем тест ыйтӑвӗсене те хуравланӑ, пултарулӑхне те кӑтартнӑ.

Жюри пӗтӗмлетнӗ тӑрӑх, «Чи лайӑх социаллӑ ӗҫчен» ята Надежда Мастерова тивӗҫнӗ. Ӑна республикӑри профсоюз организацийӗ парнепе чысланӑ. Кунсӑр пуҫне ҫӗнтерӳҫӗ Шупашкар чысне республика шайӗнче хӳтӗлӗ.

Паян Шупашкарта пӗр вӑхӑтра тенӗ пек тӗрлӗ вырӑнта икӗ хӗрачана машина ҫапса кайнӑ. Кун пирки ҪҪХПИ пӗлтерет.

Паян 16 сехет те 40 минутра Граждан урамӗнчи 28-мӗш ҫурт патӗнче икӗ хӗрача юраман ҫӗрте ҫул урлӑ каҫнӑ. Вӗсенчен пӗри, шкулта вӗренекен 10-ри хӗрача, «Лада Калина» машина айне лекнӗ.

Тепӗр 15 минутран, 17 сехет те 5 минутра, Энгельс урамӗнче ҫакнашкалах пӑтӑрмах пулнӑ. Унта та «Лада Калина» машина хӗрачана ҫапса хӑварнӑ. 5-мӗш класра вӗренекен хӗрача «зебра» патӗнче ҫул урлӑ каҫнӑ чухне пулнӑ ку.

Халӗ машина урапи айне лекнӗ икӗ хӗрача пульницӑра, вӗсене тухтӑрсем сӑнаса тӑраҫҫӗ.

Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче васкавлӑ медпулӑшу бригади Ҫӗнӗ Шупашкара пулӑшма ҫитнӗ. Унччен маларах вӗсем патне шӑнкӑрав килнӗ. Анчах ҫуртсен картишӗнче тухтӑрсене ҫамрӑксем тапӑннӑ.

Ҫак пӑтӑрмаха видео ӳкернӗ. Ӑна тишкерсен акӑ мӗн курӑнать: ҫамрӑк ҫын сулахай алӑпа санитара ҫапать. Унтан санитар хӑйне тӑсса антарать, ун ҫине харӑсах темиҫе ҫын тапӑнать.

Водитель ҫамрӑка тӗксе ярсан ҫеҫ лӑпланаҫҫӗ. Лешӗ вара тарӑхнине ниҫта хураймасӑр машинӑна тапать.

«Сheb.media» пӗлтернӗ тӑрӑх, унччен маларах ҫав вырӑнта ҫамрӑксем ҫапӑҫнӑ. Вӗсенчен пӗрне тухтӑрсен пулӑшӑвӗ кирлӗ пулнӑ. Анчах васкавлӑ медпулӑшу килни тахӑшне килӗшмен пулмалла – санитара тапӑннӑ.

Ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан 37 ҫулти хӗрарӑм полицире пулӑшу ыйтма пынӑ. Хайхискер ултавҫӑсен аллине ҫакланнӑ, вӗсене самаях укҫа куҫарса панӑ.

Ун патне палламан арҫын шӑнкӑравланӑ та хӑйӗнпе банкӑн хӑрушсӑрлӑхӗн службин ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ. Хайхискер хӗрарӑма карточка ҫинчен такам укҫа вӑрлама хӑтланни ҫинчен пӗлтернӗ. Анчах хӗрарӑм ку банк карточки ӗҫлеменни пирки, урӑх ҫӗрте счет пурри ҫинчен каланӑ. Лешӗ «кирлӗ банк» ӗҫченӗпе тӳрех ҫыхӑнтарнӑ. Кун хыҫҫӑн вӑл «банк ӗҫченне» карточка реквизичӗсене, СМС-ҫырупа килекен кодсене пӗлтернӗ. Ҫапла майпа Шупашкар ҫынни 300 пин тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ.

Халӗ полицейскисем ултавҫӑсем камсем пулнине палӑртас тӗллевпе ӗҫлеҫҫӗ.

«Про Город» сайтран илнӗ сӑн

Шупашкарта Ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче вилнӗ чӑхсем йӑванса выртнине иртен-ҫӳрен асӑрханӑ. Кун пирки вӗсем «Про Город» хаҫата пӗлтернӗ.

«Вӑй агрегачӗсен савучӗ» чарӑну ҫывӑхӗнче хӗрлӗ сарӑ тӗслӗ чӑхсен виллисем выртнине хула ҫыннисем курнӑ. Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, унта 30-40 штук таранах. Хӑшӗ-пӗри ҫул ҫинчех, халӑх ҫӳренӗ вырӑнта, йӑванса выртнӑ. Ахӑртнех, вӗсене килсӗр йытӑсем сӗтӗрме пуҫланӑ. Чӑхсем мӗнле вилни тата хулари чарӑну ҫывӑхӗнче мӗншӗн выртни хальлӗхе паллӑ мар.

Аса илтерер: нумаях пулмасть Чӑваш Енре чӑх-чӗпе кайӑк-кӗшӗк грипӗнчен прививка тума пуҫланӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти усламҫӑ хӗрарӑма саккуна пӑхӑнманшӑн явап тыттарнӑ. ЧР ШӖМӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, унӑн суту-илӳ павильонӗнчи ӗҫе вӑхӑтлӑха чарса лартнӑ.

Хайхи хӗрарӑм кӑҫал пуш уйӑхӗнче ют ҫӗршыв ҫыннине ӗҫе илнӗ, анчах кун пирки миграци службине пӗлтерме маннӑ. Унпа вӑл ӗҫ килӗшӗвӗ те алӑ пуснӑ. Миграци службине даннӑйсене вӑхӑтра паманни вара ура хунӑ. Ун тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкар хулин сучӗ ҫак ӗҫе пӑхса тухнӑ. Судья вӑл айӑплӑ тесе палӑртнӑ, приговорпа килӗшӳллӗн, усламҫӑн суту-илӳ павильонне вӑхӑтлӑха хупса лартнӑ.

Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун ҫывхарса пырать. Ҫавна май Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫӗнӗ акци пуҫарнӑ: «10 кун шӑплӑх – 10 кун хырӑм пӑрахмасӑр» ятлӑ вӑл.

ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, акци Ҫӗнӗ Шупашкарти медицина центрӗн хӗрарӑмсен консультацийӗнче иртет. Унта ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнчен пуҫласа ҫӗртмен 2-мӗшӗччен хӗрарӑмсене хырӑм пӑрахтармӗҫ.

Хырӑм пӑрахни хӗрарӑмшӑн сиенлӗ пулнине тухтӑрсем тепӗр хутчен асӑрхаттараҫҫӗ. Ҫакна палӑртмалла: Раҫҫейре ҫулсерен 4 миллиона яхӑн аборт тӑваҫҫӗ.

Сӑмах май, кунашкал хӑйне евӗр акцисем Шупашкарта та иртнӗччӗ. Юратакансен кунӗнче, нарӑсӑн 14-мӗшӗнче, ЗАГСа уйрӑлма пынӑ мӑшӑрсене тепӗр утчен шухӑшлама сӗннӗ, уйрӑрман.

Шупашкарти нимеҫӗсен центрӗн халӗ уйрӑм ҫурт пур. Малашне вӑл Ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑх центрӗнче вырнаҫӗ. Унта нумаях пулмасть юсав ӗҫӗсем ирттернӗ.

Палӑртмалла: «Шупашкарти нимеҫӗсен центрӗ» ҫамрӑксен организацине 2015 ҫулта официаллӑ майпа регистрациленӗ. Вӑл Раҫҫейри нимеҫӗсен центрӗсен ассоциацине кӗрет. Унта 59 регионти 139 организаци кӗрет. Вӗсен йышӗнче – Атӑлҫи тӑрӑхӗнче 25 центр.

Шупашкарти нимеҫӗсем тӗрлӗ енпе ӗҫлеҫҫӗ: экологи, спорт, культура… Хуламӑр 550 ҫул тлутарнӑ май вӗсем юбилей ячӗпе иртекен мероприятисене хастар хутшӑнаҫҫӗ.