Чӑваш Енре 100 ҫулхи суккӑр ватта операци тунӑ. Ҫавскерӗн куҫне шур илнӗ. Пӗр куҫа ҫеҫ мар, иккӗшне те. Ытларах чухне катаракта ватӑ ҫынсен чирӗ теҫҫӗ. Операци тутарас текенсен чӗре ҫирӗп пулни, юн пусӑмӗ йӗркеллӗ ӗҫлени те пӗлтерӗшлӗ.

Ҫу уйӑхӗн 28-мӗшӗнче пӗр ӗмӗрхи старике Республикӑн офтальмологи пульницинче операци тунӑ. Ваттӑ ҫынна куракан тӑваканни — пульницӑн тӗп врачӗ, медицина ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерствин штатра тӑман тӗп офтальмологӗ Дмитрий Арсютов.

Тухтӑр каланӑ тӑрӑх, сӗм суккӑр пациент операци хыҫҫӑн тепӗр куннех курма пуҫланӑ. Ҫавӑншӑн вӑл хӑйӗн хӗрне тата медицина сестрисене хитре сӑмахпа хавхалантарма тытӑннӑ.

Ватӑ ҫынна пульницӑран ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче кӑларнӑ.

Чӑваш Енри полицейскисем ытти хулари ӗҫтешӗсемпе ултавҫӑсен хура ӗҫне тӑрӑ шыв ҫине кӑларнӑ. Хайхискерсем медицина пулӑшӑвӗ паракан клиникӑсем уҫнӑ, «Мед-клиник» ятлӑ вӑл.

Клиникӑра ӗҫлекенсем ҫынсене хӑйсем патне илӗртсе сывлӑхне тӗрӗсленӗ, ҫук чирсем тупса палӑртнӑ та сипленмешкӗн кредит илме сӗннӗ. Кунашкалли Шупашкарти Ярославль урамӗнче те пулнӑ. Унта вӑй хуракансем ятарлӑ медицина пӗлӗвӗ те пулман.

Ҫак «тухтӑрсем» уйрӑмах ватӑ ҫынсене улталанӑ, тӗрӗслев ирттернӗ хыҫҫӑн чирсем шутласа тупнӑ, ӑна пӗр тӑхтамасӑр сиплемелли пирки каланӑ. Анчах йӳнӗ мар, ҫавӑнпа кредит илме сӗннӗ. Хӑшӗ-пӗрине 500 пин тенкӗ таранах илтернӗ.

Кунашкал ухтарусене Мускавра, Питӗрте, Владимир, Калуга, Рязань, Ярославль облаҫӗсенче те ирттернӗ.

Шупашкара сӑвӑсран ерекен энцефалит вакцинине илсе килнӗ. Прививка тума кӑмӑл пур тӑк – тархасшӑн. Ӑна уйрӑмах командировкӑна ҫӳрекенсене, строительство отрчӗсенче тӑрӑшакан студентсене тума сӗнеҫҫӗ. Энцефалит Тутарстанра, Пермьре, Кировра сарӑлнӑ. Ҫак тӑрӑхсене кайма пуҫтарӑнсан прививка тума ан манӑр.

Хулари 1-мӗш ача-пӑча пульници ҫумӗнче Ҫемье вакцинацийӗн центрне ятарласа йӗркеленӗ. Сӑвӑс ӳте кӗрсе ларсан мӗн тумалла? Унран мӗнле сыхланмалла? Кирек мӗнле ыйтӑва та Гигиена тата эпидемиологи центрне шӑнкӑравласа уҫӑмлатма пулать: 56-29-58, 56-29-54, 66-22-09.

Каласа хӑвармалла: Чӑваш Енре энцефалит инфекцине тупса палӑртман. Анчах боррелиоз ернӗ тӗслӗхсем пулнӑ. Пӗлтӗр унашкал 22 тӗслӗхе тупса палӑртнӑ.

ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Владимир Викторов пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре санитари авиацийӗн вертолечӗсем вӗҫме пуҫлӗҫ. Ку 2020 ҫулӑн иккӗмӗш ҫур ҫулӗнче пурнӑҫланмалла.

Санитари авиацийӗн вертолечӗсем Чӑваш Енри кӗрсе ҫӳреме йывӑр ялсене ҫитӗҫ, тухтӑрсем пациента пулӑшу парӗҫ. Сӑмах май, кунашкалли республикӑра унччен те пулнӑ: СССР вӑхӑтӗнче ҫак тӗллевпе пысӑках мар Ан-2 самолетсемпе усӑ курнӑ. Вӗсем ытларах чухне «Шупашкар – Улатӑр» маршрутпа вӗҫнӗ. Халӗ вара Чӑваш Енре санитари авиацийӗ ҫук.

Владимир Викторов министр пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ вертолетсем туянас, вӗсем валли анса лармалли 6 лапам тӑвас енӗпе калаҫусем иртеҫҫӗ.

Шупашкарти онкологи диспансерӗн — ҫӗнӗ ертӳҫӗ. Ку пукана 41 ҫулти Алексей Казаков йышӑннӑ. Ҫӗнӗ тӗп тухтӑрпа коллектива паллаштарма ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Владимир Викторов килнӗ.

Алексей Казаков онкодиспансерта 2015 ҫултанпа ӗҫлет. Унччен вӑл тӗп тухтӑрӑн сиплев енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ пулнӑ. Алексей Александрович И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн медицина факультетне «сиплев ӗҫӗ» специальноҫпе пӗтернӗ, унтан «хирурги» тата «онкологи» специальноҫӗсемпе интернатурӑра вӗреннӗ.

Аса илтерер: онкодиспансерӑн тӗп тухтӑрӗ пулнӑ Лидия Воропаева суд сакки ҫине ларнӑ. Ӑна ӗҫ вырӑнӗпе ытлашши усӑ курнӑшӑн айӑпланӑ.

Чӑваш Енре «Плавание для всех» (чӑв. Пурин валли ишев) программӑна пурнӑҫа кӗртме шухӑшлаҫҫӗ. Ӗнер республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Мускавра Пӗтӗм Раҫҫейри ишев федерацийӗн вице-президенчӗпе Игорь Горинпа тӗл пулнӑ. Унта енсем ишме хӑнӑхтарас тӗлӗшпе ведомствӑсем хушшинче программа йышӑнасси пирки калаҫнӑ. Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби ӗнентернӗ тӑрӑх, федераци шайӗнчи программа тӗрлӗ ӳсӗмрисене тата халӑхӑн тӗрлӗ социаллӑ сийне пырса тивмелле.

Программӑна йышӑнсан пуҫламӑш класа ҫӳрекен ачасене иккӗмӗш класа ҫитсен, 7-8 ҫулта, ишме вӗрентӗҫ.

Паян, сӑмах май, пирӗн республикӑра шкул ҫулне ҫитменнисен 15-е яхӑн проценчӗ ишме пӗлет, шкул ачисенчен — 60 проценчӗ, вӑтам (35-54 ҫулсенчи хӗрарӑмсемпе 30-59 ҫулсенчи арҫынсенчен) тата аслӑ ҫулхисенчен (55-79 ҫулсенчи хӗрарӑмсемпе 60-79 ҫулсенчи арҫынсенчен) — 25 проценчӗ.

Шупашкарти пульницӑсенче черетлӗ хутчен Уҫӑ алӑксен кунӗ иртӗ. Хальхинче вӑл ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗнче пулӗ.

Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Республикари клиника пульницин (Мускав проспекчӗ, 11-мӗш ҫурт) ҫынсене акушер-гинеколог тата невролог-эпилептолог йышӑнӗҫ. Вӗсем патне лекес тесен Call-центр урлӑ 45-95-58 номерпе шӑнкӑравламалла.

Хулари иккӗмӗш пульницӑра та Уҫа алӑксен кунӗ иртӗ. Шупашкарти Гагарин урамӗнчи 53-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ 1-мӗш номерлӗ поликлиникӑра кӑкӑр органӗсен флюорографине тутарма пулать. Тухтӑрсем 8 сехетрен пуҫласа 10 сехетчен йышӑнӗҫ. Рентген пӳлӗмӗ вара ирхи 8-тан 13 сехетченех ӗҫлӗ. Акушер-гинеколог, невролог, травматолог, офтальмолог кӑнтӑрла иртни 14 сехетчен йышӑнӗҫ. Вӗсем патне лекес тесен электрон регистратура урлӑ малтанах ҫырӑнмалла.

Хулари тӗп пульницӑра невролог, офтальмолог, хирург, травматолог, уролог, эндокринолог, дерматолог, гинеколог, кардиолог, аллерголог, нефролог, ревматолог, пульмонолог, гастроэнтеролог, гериатр тата ытти хӑш-пӗр врач патне лекме май килӗ.

Чӑваш Енре пурӑнакансем туберкулез пирки мӗн пӗлнине ӑнланас тесе ятарлӑ ыйтӑм ирттернӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерстви пӗлтерет. Ыйтӑма республикӑн медицина порталӗнче

«Здоровая Чувашия» (чӑв. Сывӑ Чӑваш Ен)(www.med.cap.ru) йӗркеленӗ. Вӑл пуш уйӑхӗнчен тытӑнса ака уйӑхӗччен пынӑ.

Социологи тӗпчевне 759 ҫын хутшӑннӑ, ҫав шутран 36,1 проценчӗ — арҫынсем, 63,9 проценчӗ — хӗрарӑмсем.

Анкета ыйтӑвӗсене хуравлани тӑрӑх хакласан, ҫынсен 96,4 проценчӗ туберкулез инфекци чирӗ пулнине пӗлет. Ыйтӑва хуравланӑ чухне 2,2 проценчӗ аптӑранӑ, 1,1 проценчӗ ку амак ашшӗ-амӑшӗнчен ачисене куҫать тесе хуравланӑ.

Чирӗн тӗп паллисен шутне ӳслӗке, тарланине тата начарланнине кӗртекенсем йышлӑн пулнӑ.

2012 ҫултанпа Чӑваш Енре «Земство тухтӑрӗ» программӑпа 430 яхӑн тухтӑр яла ӗҫлеме кайнӑ. Пӗлтӗр «Земство фельдшерӗ» программа ӗҫлеме тытӑннӑ – 32 фельдшер ялта ӗҫ вырӑнӗ тупнӑ. Кӑҫалтан «Земство фельдшерӗ» программӑпа акушерсемпе медицина сестрисем те яла ӗҫлеме кайма пултарӗҫ.

Ҫакна ӗнер, ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, ЧР Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче йышӑннӑ. Тӳлеве тӗллевлӗ килӗшӳпе вӗреннӗ медицина ӗҫченӗсем те тивӗҫеҫҫӗ.

Палӑртмалла: кӑҫал РФ Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пирӗн республикӑран 65 тухтӑр тата 41 фельдшер заявкине ырланӑ. Каласа хӑварар: яла ӗҫлеме кайнӑ тухтӑрсене – 1 миллион тенкӗ, фельдшерсене (унта халӗ акушерсемпе медицина сестрисем те кӗреҫҫӗ) 500 пин тенкӗ параҫҫӗ.

Сывлӑх сыхлав отраслӗ лайӑх ӗҫлетӗр тесе патшалӑх сахал мар тӑрӑшать темелле. Нумаях пулмасть пирӗн республикӑри васкавлӑ медицина пулӑшӑвӗн бригадисене ҫӗнӗ йышши глюкометрсемпе тивӗҫтернӗ.

Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, «03» бригадӑсене 100 глюкометр туянса панӑ. Халь илнисем юн анализне 5 ҫеккунтра палӑртма май параҫҫӗ иккен. Унчченхисем 40 ҫеккунт кӗттернӗ.

«Васкавлӑ тӗслӗхсенче кашни ҫеккунчӗ хаклӑ», – тенӗ, тӗслӗхрен, Ҫӗнӗ Шупашкарта васкавлӑ пулӑшӑвӑн подстанцийӗнче ӗҫлекен Егор Миронов аслӑ фельдшер.

Тухтӑрсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, юнри сахӑр виҫине сахӑр диабечӗ, инсульт, панкреатит чухне, пуҫ мимине суранлатсан, шӑнӑр туртса лартсан хӑвӑртрах палӑртмалла.