Елчӗк районӗнчи Чӑваш Тӑрӑмӗ ялӗнчи ҫынсен пӗр вӑхӑт шывсӑр пурӑнма тивет. Унта шыв башни персе аннӑ.
Ял пӗчӗкех мар. Унта 172 хуҫалӑхра 413 ҫын пурӑнать. Ял ҫыннисем каланӑ тӑрӑх, халӗ ирхине тата каҫхине ҫеҫ шыв ӑсса юлма пулать. Ун чухне шыва 10 минутлӑха ҫеҫ яраҫҫӗ. Чылайӑшӗн витре йӑтса ҫӑлкуҫ патне утма тивет.
Шупашкар районӗн центрӗнче, Кӳкеҫре, пурӑнакансем, кранран, мазутлӑ шыв юхнине пӗлтереҫҫӗ.
Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Кугеси | Общественный совет» (чӑв. Кӳкеҫ | Общество канашӗ) пабликра сӑмаха ҫирӗплетме сӑнӳкерчӗк те вырнаҫтарнӑ.
Пост авторӗ ӗнентернӗ тӑрӑх, шыв мазут шӑршиллӗ ҫеҫ мар, мазутлӑ та. Унпа алла ҫусан вӑл йӗр хӑварать.
«Карл Маркс урамӗнчи 112-мӗш ҫуртра та шыв мазут шӑршиллӗ, анчах хальлӗхе аллах вараламасть-ха», — калаҫӑва хутшӑннӑ пӗри. Советски урамри 98-мӗш ҫуртра та иртнӗ эрнере шыв мазут шӑршиллӗ пулнӑ.
Шупашкар районӗнчи Моҫҫакасси ялӗнче пурӑнакансене шыв ыйтӑвӗ канӑҫ памасть. Шыв башнине темиҫе сехетлӗхе яраҫҫӗ, анчах кранран кӑшт ҫеҫ шыв юхать. Ирӗксӗрех ҫӑл патне утма е лавккаран туянма тивет.
Ялта – 70 хуҫалӑх. Уйрӑмах ватӑсене, нумай ачаллӑ ҫемьесене, выльӑх-чӗрлӗх тытакансене йывӑр килет. Чылай чухне кӳршисем, килтех ҫӑл чавнисем, ҫӑлаҫҫӗ. Ялти ҫӑл вара тахҫанах юрӑхсӑра тухнӑ.
Ялти шыв башнине 1986 ҫулта хута янӑ. Унтанпа ӑна тӗплӗ юсаман та. Кӑлтӑксем унччен те пулнӑ-ха. Уйрӑмах ҫулла пахча шӑварнӑ чухне напор ҫитмен. Халӗ мӗн пулнӑ? Ыйтава пӗр уйӑх уҫӑмлатаҫҫӗ ӗнтӗ. Малтан рабочисене шыранӑ, унтан ҫӗнӗ насос кӗтнӗ. Халӗ вара специалистсем шыв пӑрӑхӗ ӑҫтан шӑтма пултарнине тӗрӗслеҫҫӗ. Шыв резервуара тулать-ха, анчах ҫынсем патне ҫитмест.
Вырӑнти тӳре-шара кивелнӗ башньӑна пуҫаруллӑ бюджетировани программипе юсама сӗнет. Строительство министерствине заявлени панӑ ӗнтӗ. Хальлӗхе вара ҫынсен хӑйсенех ӑҫтан та пулин шыв тупма тивет.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев ҫынсене хӑйсен ыйтӑвӗсемпе йышӑннӑ. Унта хула ҫыннисем те, ялта пурӑнакансем те пынӑ.
Муркаш районӗнчи Ҫармӑҫкассинче пурӑнакан Виталий Хлебников, ялта шыв ҫук тесе республика ертӳҫи патне ҫитнӗ. Ҫак нуша ялти 101 хуҫалӑха, вӗсенче 215 ҫын пурӑнать-мӗн, пырса тивнине пӗлтернӗ вырӑнти хастар.
Шыв башнине тӗпрен юсама проектпа смета документацине йӗркеленӗ иккен-ха, анчах экспертсем ӑна хальлӗхе ырласа ӗлкӗреймен.
«Проект экспертиза витӗр тухсан ӗҫе малалла тӑсӑпӑр», — шантарнӑ республика ертӳҫи.
Шупашкарти «Богданка» микрорайонти уйрӑм ҫуртсенче пурӑнакансем хӑйсен хуҫалӑхӗсене тӗп шыв тытӑмӗпе ҫыхӑнтарасшӑн. Кун пирки ӗнер, пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, республика Элтеперӗ Олег Николаев патне йышӑнӑва пынӑ Дмитрий Чернышов каланӑ.
Ҫурт-йӗр хуҫисем хулари пуҫаруллӑ проектсен конкурсне хутшӑннӑ иккен, анчах вӗсен проектне суйласа илмен.
Хула ҫыннисем тӑкакӑн 15 процентне хӑйсем ҫине илме кӑмӑл тунӑ-мӗн. Анчах паян саккун тӑкакӑн 20 процентран кая мар пайне саплаштарма ыйтать. Ыттине республика хыснинчен уйӑрӗҫ. Пуҫаруллӑ проектсен конкурсӗнче ҫӗнтерес тесе тепӗр ҫӗрте ҫынсем тӑкакӑн 30 процентне те саплаштарма хатӗр иккен.
Олег Николаев «Богданка» микрорайонти уйрӑм ҫуртсенче пурӑнакансене проекта ҫӗнӗрен йӗркелеме сӗннӗ. Вара конкурса тепӗр хутчен 2023 ҫулта хутшӑнма май килӗ. Е «Водоканал» акционерсен обществи уйрӑм ҫынсен ҫурчӗсене шывпа тивӗҫтерме тытӑнассине кӗтсе пурӑнма тивӗ.
Тӑвай районӗнчи Мучар ялӗнче пурӑнакансем 13 ҫул шыв кӗтне. Кӑҫал тинех шыв башни ӗҫлесе кайнӑ.
2008 ҫулта мучарсем шывлӑ пулас тесе 50 пин тенкӗ пухнӑ. Анчах ӗҫ малалла кайман, вырӑнти тӳре-шара ку ӗҫе мӗнле программӑпа хута ярасси пирки шутланӑ.
Пӗлтӗр Элтепер хатӗр проектлисене пулӑшма хушу парсан Мучарта шыв сечӗсене хунӑ, башня лартнӑ. Йӑнтӑрччӑсен те проекчӗ хатӗр пулнӑ. Ҫак икӗ ялта шыв тӑвас тесе Чӑваш Енӗн резерв фондӗнчен 26 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Сӑмах май, хальхи вӑхӑтра республикӑра 3 пине яхӑн шыв башни тата скважина пур. Анчах вӗсенчен чылайӑшне юсаса ҫӗнетмелле.
Канаш районӗнчи Чакаҫри «Ромашка» (чӑв. Утмӑлтурат) ача пахчине хупса хунӑ. Яланлӑха мар та, анчах вӑл 3 уйӑх ӗҫлемӗ.
Асӑннӑ ача пахчине Роспотребнадзорӑн специалисчӗсем тӗрӗслевпе пынӑ. Ҫавӑн чухне вӗсем шыв пӑрӑхӗнчи шывра микробсем йышлине тупса палӑртнӑ. Апат-ҫимӗҫ пӗҫерме тата кашӑк-тирӗк ҫума усӑ куракан шывра микроб виҫи 50-ран иртмелле мар иккен, Чакаҫра вара вӑл цифра 69-па танлашнӑ. Ун пек шыв санитари нормине тивӗҫтермест.
Кӑлтӑка шута илсе Роспотребнадзор специалисчӗсем суда ҫитнӗ. Суд ача пахчине 90 талӑклӑха хупса хума йышӑннӑ.
Шывра кӑшӑлвирус пурӑнмасть. Ҫакӑн пек пӗлтернӗ «Российская газета» хаҫата Вирус инфекцийӗсен Екатеринбургри ӑслӑлӑхпа тӗпчев институчӗн ертӳҫи, биологи ӑслӑлӑхсен докторӗ Александр Семёнов. Асӑннӑ учреждени Роспотребнадзорӑн «Вектор» вирусологипе биотехнологин патшалӑх центрӗн шутланать.
Александр Семенов каланӑ тӑрӑх, вирус — белок молекулинчен тӑракан кӑткӑс тытӑм. Ӑна упранса юлма изотони растворӗ кирлӗ. Тепӗр майлӑ каласан, шыв тӑварлӑхӗ физиологи растворне ҫывӑх пулмалла. Тинӗс шывӗ те унашкал мар.
«Ахаль шывра ун пекки ҫук. Унсӑр пуҫне шывра кислород пур. Ҫавна май унта кӑшӑлвирус инфекцийӗ пурӑнаймасть», — уҫӑмлатнӑ Роспотребнадзорӑн Эпидемиологин тӗп ӑслӑлӑхпа тӗпчев институчӗн Млоекулярлӑ диагности центрӗн ертсе пыракан эксперчӗ Михаил Лебедев.
Патӑрьел районӗнчи Тикеш ялӗнче ӗҫлесе пурӑнакан пӗр фермер кӳршӗсене... шыв ӗҫме кансӗрлет. Ҫапла пӗлтернӗ Инстаграмри @batyrevo_sos страницӑра.
Асӑннӑ ушкӑнӑн администраторӗ патне мессенджерсенчен пӗринче пӗлтерекен тупӑннӑ.
Тикешри фермер мӑйракаллӑ шултра выльӑха 30 пуҫ тытать иккен. Кӗтӗве янӑ выльӑха ялти ҫав хастар электрокӗтӳҫпе асӑрхаса тӑрать. Тислӗк шывне вӑл пахчана уҫласа тӑкать-мӗн. Ҫӗр айӗнчи шыв вараланнӑран фермерӑн кӳршисем ҫӑлти шыва ӗҫеймеҫҫӗ, ҫутҫанталӑкӑн ҫак ырлӑхне вӗсен лавккаран туянма тивет.
Хыпара вуланисенчен пӗрисем фермера ӳрӗклӗхшӗн ырласа унӑн кӳршисене ҫӑхавҫӑсем тесе хурлаҫҫӗ, теприсем кӳршӗсене шеллеҫҫӗ.
Республикӑри пилӗк района ӗҫмелли таса шывпа тивӗҫтерӗҫ. Кунта сӑмах Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Тӑвай районӗсем пирки пырать. Асӑннӑ тӑрӑхри ялсенче 33 километр тӑршшӗ шыв пӑрӑхӗ хурса тухӗҫ. Маларах ҫав ялсенче шыва ҫӑлран ӑсса пурӑннӑ.
«Чувашинформ.рф» сайтра пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев пхушнипе шыв пӑрӑхӗсем хума тӑхӑр проектпа смета документацийӗ хатӗрленӗ. Ӑна хатӗрлеме укҫан пӗр пайне ҫынсем хӑйсем уйӑрнӑ. Шыв пӑрӑхсене хурассин пӗтӗмӗшле хакӗ 173 миллион тенкӗпе танлашӗ.
+12.5 °C