Шупашкар хули 550 ҫул тултарнӑ тӗлнелле республикӑн тӗп хулинче ҫӗнӗ строительство ӗскерӗсене хута ярассине планланӑ. Вӗсенчен чи кӑсӑклӑ проект — планетарий.
Планитарийе хута ярас ӗҫ 800 млн. тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ.
Шупашкар хулин тӗп архитекторӗ Александр Шевлягин пӗлтернӗ тӑрӑх планитарие Андриан Николаев ячӗллӗ паркра тума палӑртнӑ. Ку проекта Валентина Терешкова шухӑшӗпе килешӳллӗн хута ярӗҫ.
Кӑмӑла ҫӗклентерекен комплекса 2016 ҫулта уҫма палӑртнӑ. Планитарире кино пӳлӗмӗ, кафе тата шкул ачисемпе ҫамрӑксем валли тӗрлӗ кружоксем йӗркелеме палӑртнӑ.
Ҫу уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Раҫҫейри ИӖМ пысӑках мар кимӗсен патшалӑх инспекцийӗн (ПмКПИ) Чӑваш Енри уйрӑмӗ Шупашкарти ӗҫ-пуҫа тишкернӗ, Атӑл хӗрринче лару-тӑру епле пулнине сӑнаса тухнӑ. Ҫав шутра ҫитес вӑхӑтсенче хулара шыва кӗрес тапхӑра уҫасси ҫинчен те канашланӑ. Сыхлав ӗҫне хатӗрине Чӑваш Енри ИӖМ тӗп тытӑмӗн пуҫлӑхӗ Станислав Антонов та ҫиреплетнӗ.
— Паянхи куна инспекци шутлавӗнче 9 844 кимӗ, ПмКПИ ӗҫне пурнӑҫлама 9 патруль кими тӑрать, — пӗлтереҫҫӗ ИӖМ пресс-службинче.
Шыва кӗрес сезонне хула ҫыннисем ҫанталӑк ӑшӑтнине пула иртнӗ кунсенчех уҫнӑ. Анчах ИӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх ӗҫ йӗркипе шыва кӗрес тапхӑр ҫуллахи кунсем ҫитсен ҫеҫ пуҫланӗ. Шӑрӑх кунсенче ҫак хула пляжӗсем хӑйсен ӗҫне пуҫлӗҫ: «Центральный», 1-мӗш пляж (Афанасьев урамӗ), «Новосельский», «Левобережный», «Буревестник», «Волжская деревня».
Чӑваш Енӗн Гидрометцентр пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх ҫитес кану кунӗсенче ҫанталӑк сивӗтет, самаях вырсарникун.
— Паян Шупашкарта ҫанталӑк ҫуллахи кунсем пекех хӗвеллӗ, шӑрӑх. Каҫ еннелле вара таврана ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ ҫилӗ килет, градусӗ вара +5 – +10 ҫитет. Шӑматкун кӑнтӑралла ҫанталӑк сывлӑшӗ каялла ӑшӑтӗ — +17 – +18 ҫитӗ. Вырсарникун вара ҫуллахи ҫанталӑк ҫуркуннехи ҫанталӑка улӑштарать, «-1» градуса анса ларать, — каласа парать Чӑваш Ен Гидрометцентрӗн пуҫлӑхӗ Марина Китарьева. Сивӗтне кунсенче ҫӑмӑр ҫӑвасси палӑрмасть. Ҫапах кану кунӗсенче ҫынсем планланӑ ӗҫсене ҫанталӑка пула урӑх кунсене куҫарма лекет.
Ку пӗтӗмлетӗве республикӑн Экономика аталанӑвӗн министерстви Чӑвашстат пӗлтернине тӗпе хурса тунӑ. Пысӑк тата вӑтам предприятисен кӑҫалхи икӗ уйӑхри (тӑватӑ уйӑх тесшӗн пулман-ши, ҫу уйӑхне ҫитрӗмӗр вӗт тесе те, тен, шухӑшлӗҫ теприсем. Ҫук, йӑнӑш ҫырмарӑмӑр) финанс лару-тӑрӑвне тишкернӗ те тупӑшлӑ ӗҫленисем 16 районта иккенне палӑртнӑ.
Тупӑш уйрӑмах нумай илнисем Шупашкар, Улатӑр, Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче тата Ҫӗрпӳ, Муркаш, Вӑрнар, Етӗрне районӗсенче иккен. «Элӗк, Патӑрьел, Комсомольски, Елчӗк, Тӑвай районӗсенче социаллӑ пӗлтерӗшлӗ пур пердприяти те тупӑшлӑ ӗҫленӗ», — хыпарлать министерство.
Ҫу уйӑхӗн 20-25-мӗшӗсенче Шупашкарта халӑхсем хушшинчи VI кинофестиваль иртет. Ун пирки юнкун журналистсене Чӑваш Енӗн культура министрӗ Вадим Ефимов, Культура программисен республикӑри дирекцийӗн пуҫлӑхӗ Максим Матросов тата фестивале уҫассишӗн тата хупассишӗн яваплӑ Дмитрий Капустин режиссер-постановщик каласа кӑтартрӗҫ.
Вӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, мероприяти ҫулсерен кӑсӑкланса пырать, халӑх та ҫав вӑхӑтра кинотеатра ытларах туртӑнать. Йӗркелӳҫӗсем кӑҫал 10 пин ытла ҫын пырасса шанаҫҫӗ. Фильмсене тӳлевсӗр кӗртеҫҫӗ. Билетсене тунтикун кассӑсене ҫитерӗҫ.
Конкурс программине 12 фильм кӗртнӗ. Вӗсен списокне Интернет уҫлӑхӗнче ҫӑмӑллӑнах тупма май килнине кура эпир вӗсене асӑнса тухмӑпӑр.
Фестиваль Президенчӗ пулма «Мосфильм» концернӑн тӗп директорӗ Карен Шахназаров килӗшнӗ. Фильмсене хаклама ӳнерӗн ҫав енӗпе ӗҫлекен тӗрлӗ специалист — режиссёрсем, актёрсемпе продюсерсем, кино критикӗсем тата ыттисем — килсе ҫитӗ.
Кинофестиваль тунтикун, каҫхи ҫичӗ сехетре, «Ҫеҫпӗл» кинотеатрта Александр Прошкинӑн «Искупление» фильмпа уҫӑлать те ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче 15 сехетре вӗҫленет.
Чӑваш республикин паллӑ балерини — Надежда Павлова — паян, ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче хӑйӗн 57 ҫулхи ҫуралнӑ кунне уявлать. Надежда Васильевна мӗн пӗчекренех ташлама юратнӑ, хореографи кружокӗсене ҫӳрессе ташӑ хӳхӗмне тӗпченӗ.
1966 ҫулта Шупашкара пултаруллӑ ачасене шырас тӗллевпе килсе ҫитнӗ Перӗмри хореографи училищин комиссийӗ пирӗн ентешӗ палӑртнӑ, вара ташӑ ӑсталӑхне туптама ӑна Пермь хулине чӗннӗ.
Паян Надежда Павлова самаях пиҫсе ҫитнӗ балерина. Ун ятне пирӗн республикӑра кӑна мар Китайра, Австрире, Германире, Францире тата ытти тӗрлӗ ҫӗршывӗсенче лайӑхах пӗлсе тӑраҫҫӗ.
Паянхи куна Надежда Павлова ҫулӗсене пӑхмасӑр юратнӑ ӗҫӗнчен пӑрӑнмасть. Вӑл Классикӑлла балет театрӗнче балетмейстр пулса ӗҫлет. Ҫӗршывӗпе паллӑ балеринӑпа эпир, чӑвашсем, тивӗҫпех мухтанма пултаратпӑр. Пирӗн ентешӗмӗр чӑваш ятне самай ҫӗклесе пурнӑҫра хӑйӗн вырӑнне тупма пултарчӗ.
Чӑваш халӑх сайчӗпе Чӑваш чӗлхин инҫет вӗрентӳ центрӗ шкул ачисем хушшинче ирттернӗ «Асамлӑ хӗҫ» комикссен ӑмӑртӑвне пӗтӗмлетме вӑхӑт ҫитрӗ. Ҫак конкурса пуҫарса эпир ачасемпе ҫамрӑксен ӳнер пултарулӑхне аталантарас, ҫӗршыв историне тӗпчесе тишкерес, ушкӑнпа ӗҫлеме хӑнӑхтарас тата ҫутҫанталӑкпа тӑван тавралӑх пулӑмӗсене ӳкерчӗк мелӗпе уҫса пама вӗрентес тӗллев лартсаччӗ.
Ӑмӑрту темине тӗрӗс те ӑнлануллӑ палӑртма пултарайманран хутшӑнакансене эпир икӗ ушкӑна пайларӑмӑр: пӗринче хӗҫпе ҫыхӑнтарса ӳкернисем пулчӗҫ, тепринче — ыттисем. Хаклав ӗҫне пилӗк ҫын хутшӑнчӗ: Владимир Андреев (Чӑваш чӗлхин инҫет вӗрентӳ центрӗн ертӳҫи); Владимир Карсаков («Салам» студин ертӳҫи); Надежда Иванова (Чӑваш республикин вӗренӳ институчӗн доценчӗ); Владислав Николаев («Тантӑш» хаҫатӑн тӗп редакторӗ); Николай Плотников (Чӑваш халӑх сайчӗн тӗп администраторӗ). Хак панӑ чухне 5 баллӑ системӑпа усӑ курса. Вырӑнсене палӑртма пур хаклавҫӑсен те пӗтӗмлетӗвӗсене илсе вӑтам балл тупса, кайран вара историпе кӑшта пулин ҫыхӑннӑ ӗҫсене 1 балл хушса парса. Хаклав хучӗсемпе (кам епле хакланӑ) кунта пуллашма пулать.
Шупашкарта ҫынсем каҫмалли вырӑнсене тата водительсене ҫул чиккине кӑтартакан йӗрсене ҫӗнӗ йышши технологипе палӑртма тытӑннӑ.
Сивӗ пластик текенскерпе пӗлтӗр кӗркунне пӗрремӗш хут усӑ курса пӑхнӑ-ха. Специалистсем каланине ӗненсен, ку меслет вӑхӑта ытларах илет, анчах сӑрлани часах пӗтмест. Унчченхи майпа шуратсан, сӑмахран, 2-3 уйӑхранах сӑрӑ тасалма тытӑнать иккен. Сивӗ пластик меслечӗпе усӑ курсан 2-3 ҫула та ҫитмелле-мӗн. Ҫак мелпе Мускав проспектӗнчи, «Раща» ункӑран тытӑнса Кривов урамӗ патне ҫитичченхи, 9-мӗш пилӗкҫуллӑх, Чапаев, Мате Залка, Чернышевский урамӗсенчи йӗрсене сӑрламалла.
Ҫул ҫинчи йӗрсене сӑрлассипе 14 ҫынтан тӑракан тӑватӑ ушкӑн тӑрӑшать тата пӗр техника ҫине тӑрать. Вӗсем, сӑмах май, ҫӗрле те ӗҫлеҫҫӗ.
Ҫанталӑк тата ӑшӑтсан ҫул-йӗрҫӗсем вӗри пластик меслечӗпе те усӑ курма тытӑнмалла. Ун пек шуратни сывлӑш температури час-час ылмашнине те, хими япалисен витӗмне те йӑпӑр-япӑр парӑнмасть имӗш.
Шупашкар хулинче тата тепӗр палӑк ҫӗкленмелле. Ӑна сӑваплӑ Павӑлпа Хевроние халаллӗҫ. Православи тӗнне ӗненекенсем вӗсене ҫемьене упракансемпе сыхлакансем евӗр хаклаҫҫӗ.
Хальлӗхе палӑк хакӗ тата вӑл ӑҫта пуласси пирки калама иртерех-ха. Хула депутачӗсен пухӑвӗ хӑйӗн сайтӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, спонсорсен тата уйрӑм ҫынсем ыр кӑмӑллӑх тӗллевпе укҫа парса пулӑшасса шанни сисӗнет.
Шупашкар хула депутачӗсем палӑк вырӑнне шырама та тытӑннӑ. Ӗнер, Пӗтӗм тӗнчери ҫемье кунӗнче вӗсем республикӑн тӗп хулинчи икӗ ҫӗрте пулнӑ. Вӗсенчен пӗри — арҫынсен мӑнастирӗпе Константин Иванов скверӗ хушшинчи вырӑн, тепри — Республика лапамӗнчи чиркӳ умӗ. Ҫапах та палӑк вӑл е ку тӗлте пуласси пирки пӗтӗмлетме иртерех пулӗ. Мӗншӗн тесен ку ыйтӑва архитекторсен сӗнӗвне тата халӑх шухӑшне тӗпе хурса татса памалла.
Тӗнче шайӗнче иртекен Универсиадӑн тӗп символӗ Шупашкар хулине ҫӗртмен 10-мӗшӗнче ҫитет. Тӗнчипе иртекен ҫуллахи XXVII Универсиадӑн Ҫулӑм эстафеттин пуйӑсӗ хӑйӗн ҫулҫӳревне ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче пуҫланӑ. Кашни хулара Ҫулӑм ҫункӑҫӗ темиҫе сехет ҫеҫ пулать. Шупашкара Универсиада символнӗ ятарлӑ пуйӑспа Йошкар-Оларан илсе килӗҫ. Чӑваш республикинче Ҫулӑм эстафети чукун ҫул вокзалӗнчен пуҫланса Хӗрле тӳремре вӗҫленӗ. Ҫавӑнтах хулан ятарлӑ тирӗкӗнче Универсиада Ҫулӑмне чӗртӗҫ.
ЧР вӑй-хал культури тата спортпа туризм министерствин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх эстафета маршручӗ хулан пысӑк университечӗсем тӑрӑх иртӗ, асӑннӑ мероприятие пин студент тата ытти хула ҫынни хутшӑнӗ.
-4.7 °C