Паянхи вӑхӑтра Тӗнче тетелӗсӗр этем хӑйӗн малалли пурнӑҫне курмасть тесен те йӑнӑш пулмӗ. Мӗншӗн тесессӗн Тӗнче тетелӗ ҫынна самай усӑ кӳрет. Мӗн пур ыйтусен хуравӗсемпе, кулленхи хыпарсемпе тата ыттипе те тивӗҫтерме пултарать-ҫке вӑл.
Ҫапла вара иртнӗ кунсенче Тӗнче тетелӗнче тата тепӗр ҫӗнӗлӗх йӑва ҫавӑрнӑ: малалла Шупашкарти троллейбуссен ҫӳревне online сӑнама пулӗ. Ҫӗнӗ ресурса Google карттин никӗсӗпе йӗркеленӗ.
Мӗнле усӑ кӳрет-ши ҫӗнӗлӗх? Тӗслӗхрен, ҫын чарӑнура обществӑлла траспорт кӗтсе тӑнӑ чухне хӑйне кирлӗ троллейбус халӗ ӑҫтарах пынине курма пултарать. Унсӑр пуҫне кунтах хулара пӑкӑланнӑ ҫулсене те асӑлхама май пур — ку хыпар уйрӑмах урапа водителӗсене ҫӑмӑллӑх кӳрӗ.
Паян республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Болгари Республикин Раҫҫейри полномочиллӗ элчипе Бойко Коцевпа тӗл пулнӑ. Хӑна ӑна «Самар хӗресӗ» паллӑпа чысланӑ. Ӑна ҫӗршывсем хушшинчи ҫыхӑнӑва аталантарассишӗн ҫине тӑракан Болгари тата Раҫҫей ҫыннисене параҫҫӗ иккен. Наградӑна Болгарие османсенчен ирӗке кӑларнӑранпа 135 ҫул ҫитнӗ май кӑларнӑ.
Тӗлпулура енсем ӗҫлӗ ҫыхӑнусене аталантарссине сӳтсе явнӑ. Экономикӑпа туризма аталантарма Шупашкар тата София хуласене самолетпа ҫыхӑнтарас шанчӑк пур.
Шупашкар районӗнчи Ӑстакасси ялӗпе юнашар ҫӗнӗ микрорайон ӳссе ларӗ. «Болгари кварталӗ» ят панӑскере ҫӗклеме пуҫланӑ ятпа ирттернӗ савӑнӑҫлӑ мероприятие республикӑри тӳре-шара кӑна мар, Болгари Республикин Раҫҫейри полномочиллӗ элчи Бойко Коцев та хутшӑннӑ.
Проекта чӑвашсемпе болгарсем пурнӑҫа кӗртмелле иккен. Строительсем 2-3 подъездлӑ виҫӗ хутлӑ ҫуртсене хӑпартма 3 уйӑхран пуҫласа 5 уйӑх таран иртнине ӗнентереҫҫӗ-мӗн. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, ун пек проектсене Калуга тата Смоленск облаҫӗсенче пурнӑҫа кӗртеҫҫӗ. «Болгари кварталӗнче» суту-илӳ центрӗ, ача пахчи, ача-пӑчана вылямалли лаптӑксем те тума палӑртса хӑварнӑ-мӗн.
Сӑнсем (8)
Эх, мӑнтарӑн харсӑрӗсем! Мӗн кӑна хӑтланмаҫҫӗ пулӗ хӑш чух вӗсем! Шупашкарта, акӑ, иртнӗ эрнере вӗсем баннер вӑрланӑ. Ҫапла-ҫапла, вӑрланӑ пуль ӗнтӗ... Е, тен, юри пуҫтахланас тенӗ-ши? Юрӗ, тӗплӗнрех пӗлтерер-ха.
Республика кунне хатӗрленсе «Хула реклами» учреждени Шупашкарти аэровокзала кӗмелли ҫурта хирӗҫ 3 метр сарлакӑш, 9 метр тӑршшӗллӗ баннер ҫакса хунӑ. Шупашкара сӑнлакан ҫав баннер кама кирлӗ пулса тухнӑ-ши, анчах пӗр кунхине вӑл йӗп пек ҫухалнӑ. Ӑна туса хатӗрленӗ учреждени ҫийӗнчех тепре хатӗрлесе ҫакма йышӑннӑ-мӗн. Ҫапах та «Хула реклами» кунпа ҫеҫ ҫырлахман, полицие пӗлтернӗ. Вӑл тӑрӑхра видеокамерӑсем пулнине кура кунӗн-ҫӗрӗн ӳкерекен ҫав ӑслӑ хатӗрсен тӗлне пуҫтахсем лекнех пуль тесе шанаҫҫӗ. Апла тӑк вӗсене тупасса ӗненеҫҫӗ. Хальлӗхе вара йӗр ҫине тухайман-ха.
Виҫӗм кун каҫ Шупашкарта «Театр каҫӗ» акци иртмеллеччӗ. Кун пирки эпир маларах пӗлтернӗччӗ. Анчах республикӑра халиччен пулман мероприятие курса савӑнма май килмерӗ. Хӑшӗсем каланӑ тӑрӑх, урамри спектакле пӑхас тесе пӗр вырӑнтан тепӗр ҫӗре ҫитнӗ иккен, анчах ҫӳрени кӑлӑхах пулнӑ. Ҫил-тӑвӑл тухасси пирки асӑрхаттарнӑран йӗркелӳҫӗсем ӑна ҫав каҫ ирттерес мар тесе йышӑннӑ-мӗн. Чӑваш патшалӑх драмӑн сӑнавлӑ театрӗ ҫеҫ вӑл каҫ малтан палӑртнине пурнӑҫа кӗртнӗ — куракансене «Ха-ха по-черному» шоу кӑтратнӑ.
Республикӑн Культура министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, «Театр каҫӗ» акцие ытти театрсем Шупашкар хулин кунӗнче йӗркелӗҫ. Аса илтеретпӗр, Вырӑс драма театрӗ «Мир Луксор» кинотеатр умӗнчи лаптӑкра «Театр тӗнчи» театрализациленӗ композиципе савӑнтарӗ. Хӗрлӗ тӳремре вара Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ «Кӗмӗл тумлӑ ҫар» спектакль сыпӑкне курма йыхравлать. Шупашкрати Суту-илӳ ҫурчӗ умӗнчи лапама Константин Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗсем пухӑнӗҫ. Шупашкарта пурӑнакансемпе хула хӑнисене вӗсем «Сана юратса, тӑван ен» музыкӑпа сцена композицийӗ хатӗрленӗ.
Ҫӗртмен 21-мӗшӗнче Шупашкарта пӗтӗм тӗнчери ортопед-хирургсен 5-мӗш конференцийӗ иртнӗ. Унта ют ҫӗршывран тата Раҫҫейрен 150 ытла тухтӑр килсе ҫитнӗ. Вӗсен шутӗнче — Итали, Франци, Швейцари хирургӗсем. Унччен вара пӗр кун маларах ортопедипе эндопротезировани центрӗнче Францирен тата Америкӑран килнӗ хирургсем мастер-класс ирттернӗ.
Шӑмӑ ыратма пуҫлани ҫамрӑксене те пӑшӑрханарать иккен. Пӗҫӗ сыппи тӗрӗс мар аталаннипе ҫыхӑннӑ ҫак чире ытларах чух хӗрарӑм йывӑр ҫын пулнӑ чух ҫеҫ тупса палӑртаҫҫӗ-мӗн. Хӗрӗх чӗрнеллисен кӗлетке йывӑрӑшӗ ӳснӗ май амак ҫивӗчленет-мӗн, шӑмӑ ыратма пуҫлать.
Асапа ирттермелли меслете Швейцари ученӑйӗсем 1983 ҫултах ҫирӗплетнӗ иккен. Анчах капла операцие 2004 ҫултан ҫеҫ тума пуҫланнӑ. Ку меслет сыпӑна тӗрӗс аталантарма пулӑшать тесе ӗнентереҫҫӗ иккен шурӑ халатлисем. Операцие пӗрремӗш хут Раҫҫейре пӗлтӗр Питӗр хулинче ирттернӗ. Шупашкарти мастер-класс вӑхӑтӗнче 26-27 ҫулсенчи хӗрарӑмсене операци сӗтелӗ ҫине вырттарнӑ. Операци тутарнӑ хыҫҫӑн ҫынсем 10-15 ҫул чиперех пурӑнӗҫ. Кайран тухтӑрсенчен тепӗр хут пулӑшу ыйтма тивӗ.
Ҫак кунсенче Республика кунне халалласа Чӑваш Енре тӗрлӗ мероприяти иртет. Ҫакӑн пек хӗрӳ график вӑхӑтӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Питӗрте иртнӗ Пӗтӗм тӗнчери экономика формуне ҫитсе килме вӑхӑт тупнӑ.
Унта Михаил Васильевич «Сименс» компанин Раҫҫейри тата Вӑтам Азинчи президенчӗпе Дитрих Мёллерпа тӗл пулса калаҫнӑ. Усламҫӑ Чӑваш Енре регионсем хушшинчи сервис центрӗ тӑвас шухӑшлине палӑртнӑ иккен. Предприяти медицина оборудованине юсассипе специализациленмелле иккен. Калаҫу вӑхӑтӗнче ҫавӑн пекех «Сименс» производствине Шупашкарти электроаппаратура заводӗнче йӗркелес ыйтӑва та сӳтсе явнӑ. Компани элчисем ҫитес уйӑхӑн 8-9-мӗшӗсенче Шупашкара килме шухӑшлаҫҫӗ имӗш.
Кунсӑр пуҫне Чӑваш Ен Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа Питӗр хулин кӗпӗрнаттӑрӗ Георгий Полтавченко суту-илӳпе экономика, ӑслӑлӑхпа техника, социаллӑ тата культура пурнӑҫ енӗпе 2013-2014 ҫулсенче килӗштерсе ӗҫлесси пирки икӗ енлӗ килӗшӳ тунӑ.
Паян Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи пуҫланнӑ кун. Унтанпа сахал мар шыв-шур юхса иртнӗ пулин те унӑн суранне теприсем паянхи пекех астӑваҫҫӗ. Уйрӑмах — ашшӗсемсӗр ӳснӗ вӑрҫӑ ачисем. Пин-пин ҫемьене ҫухату илсе килнӗ ҫав хурлӑхлӑ куна асӑнса Шупашкарти «Ҫӗнтерӳ» мемориал комплексӗнчи Мухтав Монуменчӗ умне республика ертӳҫисем чечек хунӑ.
Вӑрҫӑра пуҫ хунисене сума сунине, вӗсене асра тытнине палӑртакан мероприятие республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев, Раҫҫей Патшалӑх Думин финанс рынокӗ енӗпе ӗҫлекен комитечӗн председателӗн ҫумӗ Руслан Тихонов, ЧР Патшалӑх Канашӗн Председателӗ Юрий Попов, ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ — республика Элтеперӗн Администраци ертӳҫи Александр Иванов, федерацин Чӑваш Енри тӗп инспекторӗ Геннадий Федоров тата ыттисем хутшӑннӑ.
Сӑмах май, унччен вара ирхи тӑватӑ сехетре ҫамрӑксем пухӑннӑ. Вӗсем «Эпир астӑватпӑр...» ҫамрӑксен акцине ирттернӗ. Яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫ асӑну ҫурти ҫутнӑ, йывӑҫ тураттисем ҫине Георгий хӑйӑвӗсем ҫакнӑ.
Сӑнсем (15)
Чӑваш Енри икӗ кӗрешӳҫӗ «Еврази чемпионӗ» титула ҫӗнсе илессишӗн кӗрешӗве тухӗ. Ӑмӑрту ҫӗртмен 24-мӗшӗнче Шупашкарта иртӗ.
Республика кунӗнче Чӑваш енри, Мускаври, Сарӑтури тата Махачкалари 14 спортсмен Шупашкарти «Энергия» стадиона пухӑнӗ. Ӑмӑрту тӗрлӗ кӗрешӳрен — кудо, каратэ, тхэквондо, бокс, хутӑш кӗрешӳ енӗсем, кикбоксинг — тӑрӗ. Пирӗн республикӑна Тӗнче кубокӗн кӗмӗл призёрӗ Артур Шишокин хӳтӗлӗ. Вӑл Рамазан Разаков тӗнче чемпионӗпе тупӑшӗ. Хӗрарӑмсенчен вара Тӗнче кубокне кикбоксинг енӗпе пӗлтӗр ҫӗнсе илнӗ Ирина Спиридонова ринга тухӗ.
Кӗрешӗве курас текенсене тӳлевсӗрех кӗртеҫҫӗ иккен. Ӑмӑрту каҫхи сакӑр сехетре пуҫланмалла.
Ӗнер, ҫӗртмен 21-мӗшӗнче, Мода ҫурчӗ енче ҫӗнӗ, хальхи саманари «ӑслӑ» чарӑну хӑйӗн ӗҫне пуҫланӑ. Чарӑну павильонӗнче транспорт килес вӑхӑта кӑтартакан ятарлӑ электрон хӑмине вырнаҫтарнӑ, унсӑр пуҫне тата чарӑнура ҫынсем тӳллевсӗр wi-fi мелӗпе усӑ курса Тӗнче Тетелне кӗме пултараҫҫӗ.
Паянхи куна чарӑнури электрон хӑми ГЛОНАСС/GPS системӑллӑ троллейбуссене ҫеҫ курма пултарӗ. Ҫитес вӑхӑтсене ҫӗнӗ проекта маршрутлӑ автобуссемпе, таксисене хутшӑнтарма планланӑ.
Унсӑр пуҫне тата хула халӑхӗ чарӑнура банкомат пулӑшӑвӗпе усӑ курма пултарать, коммуналлӑ тӑкаксене те ҫакӑнтах тӳлесе татма май пур. Павильонсенчи хӑрушсӑрлӑха видеокамерӑсемпе сыхласа тӑрӗҫ.
Хула влаҫӗсем пур чарӑва та ҫӗнӗ система ҫине куҫарсси пирки шанса тӑрать. Кун ҫинче Шупашкар мэрӗ Леонид Черкесов та ҫирӗплетнӗ.
Хула администраци пӗлтернӗ тӑрӑх Пӗрекетле бнк пулӑшӗвӗпе пӗтӗмпе хулара 3 «ӑслӑ» чарӑну — «Энергозапчасть», «Коопераци институчӗ», «Мода ҫурчӗ» — ӗҫлесе кайнӑ. Ҫитес вӑхӑтра тата тепӗр икӗ чарӑва ҫӗнӗтме палӑртнӑ: «Дорисс парк», «Раща».
Палӑртса хӑварас пулать: ҫӗнӗ павильонсенче чарӑну ячӗсене вырӑсла тата чӑвашла ҫырнӑ.
-6.7 °C