Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗ, — Ҫеҫпӗл Мишши пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ кун.
«Чӑваш литературинче Ҫеҫпӗл Мишши пултарулӑхӗ пысӑк вырӑн йышӑнать, тӑван сӑмаха аталантарас тесе вӑл нумай тӑрӑшса ӗҫленӗ. Ҫамрӑклах пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ пулин те хӑйӗн хыҫҫӑн пӗлтерӗшлӗ йӗр хӑварнӑ. Унӑн мӗнпур сӑвви, хайлавӗ, тӗпчев ӗҫӗсем ӗмӗрлӗхе пирӗнпе юлаҫҫӗ», — тесе ҫырать Ҫеҫпӗл пирки Чӑваш наци конгресӗн пресс-служби.
Чӑваш поэзийӗн классикне асӑнса унӑн Шупашкарти палӑкӗ умне литераторсем, культура ӗҫченӗсем, шкул ачисемпе студентсем пухӑннӑ.
Чӑваш наци конгресӗн Президенчӗ Николай Угаслов та Ҫеҫпӗл Мишши палӑкӗ умне чӗрӗ чечексем хунӑ, поэтӑмӑра асӑнса пуҫ тайнӑ. Конгресс Президенчӗпе пӗрле Мӑн Канаш тата «Чӑваш хӗрарӑмӗ» комитет пайташӗ, «Республика» хаҫатӑн тӗп редакторӗ, Ҫеҫпӗл ентешӗ Лидия Филиппова та пулнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн пуканӗшӗн кӗрешӗве кӑлармалли кандидатсене «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти праймериза епле ирттерессипе вӗҫне-хӗрне тухнӑ. Ку суйлав валли парти пайташӗсем виҫӗ кун уйӑрма шухӑшлаҫҫӗ. Праймериз тӑватӑ меслетрен 3-мӗшӗпе иртӗ. Ку меслете хӑшӗсем чи вӑрттӑнни тата уҫҫӑн марри тесе хаклаҫҫӗ иккен.
Парти хушшинчи суйлав пилӗк муниципалитетра пулӗ: Етӗрне районӗнче — ҫӗртмен 18-мӗшӗнче, Шупашкарта — ҫӗртмен 19-мӗшӗнче, Патӑрьел, Канаш тата Елчӗк районӗсенче — ҫӗртмен 20-мӗшӗнче.
Партирен кама Элтепер пулма кандидата суйлассине «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» пайташӗсемсӗр пуҫне партин регионти уйрӑмӗпе килӗштерсе ӗҫлесси пирки килӗшӳ тунӑ организацие хутшӑнакансемпе пайташсем хутшӑнайӗ.
Парти хушшинчи кандидатсене хӑш-пӗр регионта 1-мӗш меслетпе суйланӑ. Ӑна чи демократилли тесе калаҫҫӗ. Вӑл тӗслӗхре парти пайташӗ мар ҫын та, енчен ӑна партин 10 пайташӗ ырласан, хӑйӗн кандидатурине сӗнме пултарать. Суйлава вара кирек кам та хутшӑнаять.
11-мӗш класра вӗренекенсем Патшалӑхӑн пӗрлӗхлӗ экзаменне тытаҫҫӗ. Истори предмечӗпе те экзамен пулнӑ. Анчах унта пӗр ачана япӑх пулни пирки пӗлтереҫҫӗ.
Ку ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, паян, пулнӑ. 11-мӗш класран вӗренсе тухнӑ каччӑ экзамен вӑхӑтӗнче аудиторире пӑчӑ пулни пирки ӳпкелешнӗ.
Асламӑшӗ Тамара Андреева каланӑ тӑрӑх, мӑнукӗ экзаменра шыв ыйтнӑ. Аудиторире шыв пулман та. Ӑна япӑх пулса кайнӑ. Каччӑна шкулти медицина пунктӗнче кӑштах вырттарнӑ. Унтан ӑна тата япӑх пулса кайнӑ. Ӑна кун хыҫҫӑн хула пульницине илсе ҫитернӗ. Ун патне ашшӗ-амӑшне кӗртмен-ха. Асламӑшӗ питӗ пӑшӑрханать: мӑнукӗ тепӗр хут экзамен тытайӗ-и?
Ҫӗнӗ вӗренӳ технологийӗсен республика центрӗн специалисчӗ каланӑ тӑрӑх, пульницӑран справка илсен вӑл экзамена резерв кунӗнче тытма пултарӗ.
Шупашкарта ҫӗртмен 13-мӗшӗнче хӑвӑрт утас енӗпе Раҫҫей чемпионачӗ вӗҫленнӗ. Юлашки кунра 20 ҫухрӑмлӑ дистанцире ӑмӑртнӑ.
Хӗрарӑмсен тупӑшӑвӗ хӗрӳ иртнӗ. Мӑкшӑ спортсменӗ Анися Кирдяпкина тата Вера Соколова 11-мӗш ҫухрӑмччен пӗрле пынӑ. Соколова пӗр вӑхӑт мала тухнӑ. Анчах Кирдяпкина парӑнасшӑн пулман. Анчах вӑл мала тухсан Вера Соколова ӑна хӑваласа ҫитнӗ. Ҫапла пирӗн ентеш финиша пӗрремӗш ҫитнӗ.
Надежда Сергеева ача ҫуратнӑ хыҫҫӑн спорта таврӑннӑ. Вӑл Чӑваш Ен тата Мускав облаҫӗн чысне хӳтӗленӗ. Вӑл дистанцире мӑкшӑ шкулӗн вӗренекенӗсене Екатерина Медведевӑна тата Мария Понаморевӑна парӑнтарайман.
Арҫынсен тупӑшӑвне 42 спортсмен тухнӑ. Пирӗн ентеш Петр Трофимов виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.
Вера Соколовӑна, Денис Стрелкова, Станислав Емельянова, Александр Яргунькина тренер канашӗ тӗнче чемпионатне хутшӑнма сӗнӗ. Вӑл Пекинра ҫӗртмен 22–30-мӗшӗсенче иртӗ.
Йӑлӑмра паянтан спорт туризмӗ енӗпе тренировкӑсем пуҫланнӑ. Унта пуҫтарӑннисем хӑйсен ӑсталӑхне ҫӗртмен 24-мӗшӗчченех туптӗҫ.
Вӗренӳпе тренировка пухӑвне пырса ҫитнисем Союзлӑ патшалӑхӑн турист слетне кайма хатӗрленеҫҫӗ. Мероприяти ҫӗртмен 27-мӗшӗнчен тытӑнса утӑн 2-мӗшӗччен пымалла. Вӑл Курск облаҫӗнче иртӗ.
Чӑваш Енӗн пӗрлештернӗ ушкӑнӗ Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш тата Шупашкар хулисенчи 12 туристран тӑрать. Вӗсене ӑсталӑха Ҫӗнӗ Шупашкарти А.И. Андрианов ячӗллӗ ача-пӑчапа ҫамрӑксен пултарулӑх центрӗн хушма вӗрентӗвӗн педагогӗ Андрей Ширшов хӑнӑхтарать.
Тренировка кунсерен иртмелле. Ун вӑхӑтӗнче туристсем тактикӑпа техника тата техника хӑнӑхтарӑвӗсене пурнӑҫлӗҫ. Физкультура занятийӗсем те пулӗҫ.
Нумаях пулмасть Шупашкарта суя укҫасене туртса илнӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 11-мӗшӗнче йӗрке хуралӗн ӗҫченӗсем 1000, 5000 тенкӗллӗ виҫӗ банкнота палӑртнӑ.
Шупашкарти Гагарин урамӗнчи пӗр лавккара суя 1000 тенкӗллӗххи тупӑннӑ. Туянакан ҫын косметикӑшӑн 1000 тенкӗ панӑ та тӳрех тухса утнӑ. Ҫакна кура кассир сисчӗвленнӗ.
Суя 5000 тенке Шупашкарти пӗр банкра тупнӑ. Ӑна харпӑр усламҫӑран илнӗ тупӑша шутланӑ чухне асӑрханӑ. Ҫакӑ паллӑ: усламҫӑн суту-илӳ точки Шупашкарти пӗр пысӑк центрта вырнаҫнӑ.
Ҫав кунах Трактор тӑвакансен проспектӗнчи пӗр лавкка сутуҫи суя 5000 тенкӗ асӑрханӑ. Паллӑ мар ҫын канцтаварсемшӗн 5000 тенкӗлӗххипе тӳленине ЧР ШӖМӗ пӗлтерет.
Шупашкара санкцилемен ҫуртсенчен малалла тасатаҫҫӗ. Ҫак кунсенче тепӗр киоска тӗп тунӑ.
Вӑл Николаев урамӗнче общество транспорчӗ чарӑнакан вырӑнта пулнӑ. Киоскра шаурма сутнӑ-мӗн.
Киоска ҫӗртме уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ишсе антарни пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ хыпарланӑ. Ӑна влаҫпа килӗшӳ тумасӑр хӑпартса лартнӑ пулнӑ.
Аса илтермешкӗн: стационарлӑ мар суту-илӳ объекчӗсене Шупашкар хула пухӑвӗн депутачӗсем йышӑннипе лартмалла. Кун валли кирлӗ документсем пулмалла. Ҫав шутра йышӑнакан лаптӑк тӗлӗшпе хатӗрленӗ документ та.
Улатимӗр облаҫӗнчи Гороховец хули ҫывӑхӗнче чарӑнса ларнӑ Шупашкар ҫыннисем каялла таврӑнма килӗшнӗ пулать. Пӗр автобусӗ ҫӗмрӗк пулнӑран вӗсене Чӑвашавтотранс транспорчӗпе каялла илсе килӗҫ.
Аса илтеретпӗр, Шупашкарӑн Мясокомбинат урамӗнче пурӑнакансем хӑйсен нушипе Мускаври чиновниксене те паллаштарас тесе инҫе ҫула тухнӑ. Вӗсене хӑйсен ҫурчӗсене ишни килӗшмен, пурлӑхшӑн ҫителӗксӗр тӑваткал метр пани кӑмӑла кайман. Ҫула тухнӑскерсем Улатимӗр облаҫӗнче чарӑннӑ, влаҫрисем имӗш вӗсен малалли ҫулне пӳлнӗ. Тӗрӗслӗхе Мускав шырама каякансем выҫӑ та тытасси пирки пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ, анчах тӗрлӗ тӳре-шарапа калаҫнӑ хыҫҫӑн халӑх хӑйӗн шухӑшне улӑштарнӑ пулать. РФ Президенчӗн Администрацийӗнчен те ҫыхӑннӑ, вӗсен ыйтӑвне Атӑлҫи федераллӑ округӗнчи президент представительствинче пӑхса тухма шантарнӑ.
«Шанхай» микрорайон ҫыннисемпе унччен ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пуҫлӑхӗ Юрий Васильев, Шупашкар хула пуҫӗ Леонид Черкесов тата сити-менеджерӗ Алексей Ладыков курнӑҫса калаҫнӑ имӗш. Тӳре-шара вӗсен ыйтӑвне манманни пирки, ун тӗлӗшӗпе ӗҫлени ҫинчен пӗлтернӗ, халӑх ыйтнине пурнӑҫлама килӗшни пирки каласа панӑ.
Шупашкарта Айхи проспекчӗпе Фучик урамне ҫыхӑнтармалли икӗ сийлӗ ҫӳл ҫыхӑнӑвне кам тӑвасси пирки уҫӑ конкурса пӗтӗмлетнӗ. Унта пӗртен пӗр «СУОР» ТМЯП кӑна хутшӑннӑ та вӑлах ҫӗнтерӳҫӗ пулса тухнӑ.
Конкурс хучӗсем тӑрӑх контрактшӑн 373,7 миллион ыйтнӑ, Ермолаев хуҫан предприятийӗ вара 350 миллионпа ӗҫе туса ҫитерме килӗшнӗ. Ҫул ҫыхӑнӑвне 2016 ҫулӑн раштавӑн 1-мӗшӗ тӗлне хатӗрлесе ҫитермелле имӗш.
«СУОР» ТМЯП «Садовӑй» микрорайона ҫӗклет. Унччен вӑл ҫул сарас тӗлӗшпе ӗҫлени пулман имӗш. Ку проект — чи малтанхи пулӗ. «Айхи–Фучик–Хмельницкий» икӗ сийлӗ ҫул ҫыхӑнӑвӗн пӗтӗмешле хакӗ 4 миллиард тенке кайса лармалла имӗш, ҫапла май хальхи конкурс тӑрӑх ҫак ӗҫӗн пуҫламӑшне кӑна пуҫарнӑ. «СУОР»-ӑн Айхи проспекчӗпе Фучик урамне ҫыхӑнтарма тивӗ. Пӗтӗмӗшле проекта вара 2019 ҫул тӗлне туса ҫитермелле, ун валли темиҫе ҫурта ишме тивӗ, унта пурӑнакан ҫынсене ҫӗнӗ хваттерсене куҫармалла пулӗ.
Андрей Кулагин депутат ертсе пынипе Мускава тухнӑ Шупашкар ҫыннисем Улатимӗр облаҫӗнчи Гороховеца кӑна ҫитейнӗ — ҫынсене ӗнентернӗ тӑрӑх автобусӗсем ҫӗмӗрӗлнӗ имӗш. Ҫула илсе тухнӑ автобус хуҫисем ҫине Шупашкартах ура хума тытӑнни пирки пӗлтереҫҫӗ. Ҫав-ҫавах Чӑваш Енӗн тӗп хулинчен вӗсем тухма пултарнӑ-ха. Автобуссенче пенсионерсем, ачасем ларса тухнӑ.
Гороховеца ҫитсен малтан вӗсене автобус ҫӗмӗрӗлни пирки каланӑ, каярах вара малалла кайма май ҫукки пирки, ҫынсене каялла ҫеҫ илсе ҫитерме май пурри пирки каланӑ. Шупашкар ҫыннисене ку, паллах, килӗшмен — вӗсем вара Гороховецрах выҫӑ тытма ларнӑ, Мускава илсе ҫитермесен ҫӑвара апат та ямӑпӑр тесе пӗлтернӗ.
Асаилтеретпӗр, Мускав Шупашкарти «Шанхай» ҫыннисем пӗрремӗш хут ҫу уйӑхӗн 16-мӗшӗнче тухнӑччӗ. Ун чухне вӗсене вырӑнти полици ҫыннисем ирӗк ҫук тесе пуху ирттерттермен, каялла Шупашкара ӑсатнӑ. Кайран вара вӗсен ыйтӑвӗ пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та сӑмах каланӑччӗ — икӗ ене пӗр чӗлхе тупма тӑрӑшма сӗннӗччӗ, тӳре-шарана ҫак ыйту ҫине тимлӗх уйӑрма хушнӑччӗ.
+25.3 °C