Кӑҫал «Чунҫӳревҫӗсем» ҫирӗм улттӑмӗш хут ҫула тухнӑ. Вӗсем унтан утӑн 16-мӗшӗнче ирхине таврӑннӑ. Малтан вӗсем Чӗмпӗре ҫитсе Ӗренпур тӑрӑхӗнчи Курак районӗнчи Ҫирӗклӗ Тук чӑваш ялне тухнӑ. Унтан Самар кукрине тухса кайнӑ, Ҫӑлкуҫ ялне ҫитнӗ. Самар кукринче вӗсем хулашсене кӗрсе тухнӑ. Муром хулашӗ Атӑл хӗрринче вырнаҫнӑ. Унта вӗсем Азербайджана илсе кайма тӑпра илнӗ. Утӑн 7-мӗшӗнче ҫӗрле вӗсем Волгоградра пулнӑ. Тепӗр кунхине Дагестана ҫитнӗ. Унта чунҫӳревҫӗсене кумыксем тата нухайсем кӗтсе илнӗ. Унта палаткӑсем лартса икӗ кун каннӑ.
Утӑн 9-мӗшӗнче Азербайджана ҫут тытнӑ май вӗсем Байнука, Улӑпи ялне кӗрсе тухнӑ. Вӗсем 2013 ҫулта лартнӑ юпа тӗлне ҫитсе курнӑ. Кайран Дербентра пулнӑ. Бакура вӗсене Элшат Абдуллаев кӗтсе илнӗ. Вӑл Пӗтӗм тӗрӗк ҫамрӑкӗсен пӗрлешӗвӗн тӗп координаторӗ. Хӑнасем валли ятарласа така пуснӑ, экскурси ирттернӗ. Вӗсен таврапӗлӳ музейӗ пуян. Вӗсен тӗррисем чӑвашсенни пекех-мӗн. «Пирӗн Шупашкар хули хӑй вӑхӑтӗнче Вӑта Сӑвар пулнӑ», — тенӗ хыҫҫӑн вӗсем тӗлӗннӗ. «Вара мӗнле апла? Эпир пӗлмен те», — тенӗ вӗсем.
Пӳлесӑвар маларах тата та чикӗ ҫумнерех вырнаҫнӑ пулнӑ, Иран чиккинче.
Каҫхи Шупашкар ҫутӑрах пулӗ тесе хыпарлать республикӑн тӗп хула администрацийӗ. Хальхи вӑхӑтра шӗкӗр хуламӑрта урамри ҫутӑна йӗркене кӗртессипе малалла тимлеҫҫӗ иккен. Утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен тытӑнса, акӑ, Богдан Хмельницки урамӗнчи 109-мӗш, 113-мӗш, 117-мӗш, 117/1-мӗш, 119-мӗш, 119/1-мӗш, 121-мӗш, 123-мӗш, 125-мӗш, 127-мӗш, К. Маркс урамӗнчи 31-мӗш, 31 а, 33-мӗш, 35-мӗш, Ҫырла тӑкӑрлӑкӗнчи 7-мӗш, Трактор тӑвакансен проспектӗнчи 68-мӗш ҫурт умӗсене ҫутмалла тунӑ.
Хула влаҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫутӑсӑр ҫуртсен умӗсем пирки ҫынсем те систереҫҫӗ. Ҫавна май урамсене ҫутмалла тунине хула влаҫӗсем хула ҫыннисемпе пӗрле пурнӑҫланӑ ӗҫ тесе хаклаҫҫӗ. Хӑйсем пурӑнакан тӑрӑх шӑпишӗн пӑшӑрханакансем пӗлтерни тӑрӑх яваплисем туса ирттермелли ӗҫсене палӑртаҫҫӗ: хӑш-пӗр ҫӗрте — чи малтан, тепӗр ҫӗрте — кӑшт каярах. Урамсене ҫутӑпа тивӗҫтересси Шупашкарта халӗ малалла пырать.
Пенза хулинче Шупашкарта ҫуралнӑ икӗ ачан пурнӑҫне ҫӑлнӑ. Ачасем чӗре чирӗпе аптӑранӑ, ҫавна май вӗсене операци пӗр тӑхтаса тӑмасӑр тумалла пулнӑ.
Телее, тухтӑрсем йывӑр ҫак ӗҫе йӗркеллех пурнӑҫлама пултарнӑ. Ачасен шӑпи вара ҫапларах килсе тухнӑ: ҫӗртме уйӑхӗнче Шупашкарти 1-мӗш хула пульницине тин ҫуралнӑ икӗ ачана, чӗре чирӗпе йывӑр чирлекенскерсене, илсе пынӑ. Вӗсене ҫӑлас шанчӑк пысӑк пулман. Педиатрсем вӗсене ҫула илсе кайма хатӗрленӗ.
Пензӑна кайнӑ чухне, унта ҫитме 7 сехет кирлӗ, ачасемпе пӗрле реаниматолог тухтӑрсем пулнӑ. Пензӑри чӗрепе юн тымарӗсен хирургийӗн федераци центрӗнче пӗчӗк пациентсене операци тунӑ.
Халӗ ачасем хӑрушлӑхра мар. Пӗрне Шупашкара илсе килнӗ ӗнтӗ. Тепри хальлӗхе Пензӑрах-ха.
Чӑвашстат атмосфера сывлӑшне упрамалли пирки информаци пичетленӗ. Специалистсем кӑҫалхи ҫур ҫула пӗтӗмлетнӗ.
Чӑваш Енре кӑрлач уйӑхӗнчен пуҫласа ҫӗртмеччен сывлӑша тухакан сиенлӗ япаласем 30,1 процент нумайланнӑ-мӗн. Кусем сунар тата вӑрман хуҫалӑхӗсене, ял хуҫалӑха пырса тивеҫҫӗ.
Чӑвашстат специалисчӗсем каланӑ тӑрӑх, ытларах атмосфера Шупашкарта тата Ҫӗнӗ Шупашкарта вараланать. Ҫавӑн пекех Красноармейски тата Шупашкар районӗсенче ку енӗпе лару-тӑру япӑх-мӗн.
Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, сывлӑх сыхлавӗн тата социаллӑ пулӑшу парас тытӑмсенче те атмосферӑна сиенлӗ япаласем тухасси пысӑкланнӑ. Ку 5,5 процент ӳснӗ.
Кӑҫал Чӑваш Енри предприятисем атмосферӑна 13,3 тонна сиенлӗ япала кӑларнӑ. Ку, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, 27,6 процент сахалрах.
Шупашкарта икӗ ваккат йӗркене пӑснӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Вӗсем тӗлӗшпе РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн ертӳҫи пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Арҫынпа хӗрарӑм пӗрле калаҫса татӑлса ушкӑнпа улталанӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнчен пуҫласа раштавччен арҫын-ваккат хӑйӗн пулӑшуҫине, хӗрарӑма, ҫынна тӳлевсӗр юрист пулӑшӑвӗ кӳни пирки суя хутсем хатӗрлеме хушнӑ. (Сӑмах май, паянхи кун тӗлне илсен, пулӑшуҫӑ-хӗрарӑм хӑй те ваккат статусне илме ӗлкӗрнӗ). Хута ӗненсен, ваккат 52 ҫулти Шупашкарта пурӑнакан 52 ҫулти хӗрарӑма, вӑл пӗрремӗш ушкӑн сусӑр иккен, килне кайса пулӑшнӑ пулать. Ӗҫ пирки отчет тӑратнине кура вакката республика хыснинчен 5 пин тенкӗ ытла укҫа куҫарса панӑ. Ӑна ваккатпа пулӑшуҫи хӑйсене кирлӗ пек тӑкакланӑ пулать.
Пуҫиле ӗҫе Чӑваш Енӗн Юстици министерстви тата прокуратура органӗсем ярса панӑ материалсем тӑрӑх пуҫарнӑ-мӗн.
Шупашкар администрацийӗн ӗҫченӗсем лавккасене рейда тухнӑ. Иккӗшӗнче вӗсем алкоголь энергетикне сутнине асӑрханӑ.
Аса илтерер: нумаях пулмасть, утӑн 1-мӗшӗнчен, Чӑваш Енре ку шӗвеке сутма чарнӑ. Анчах «Магнит» тата «Санар» лавккасем ҫакна уяман курӑнать.
Шупашкарти Мускав районӗнчи тӑхӑр лавккана тӗрӗсленӗ. Энтузиастсен урамӗнчи 24-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ «Магнит» тата Матэ Залка урамӗнчи 11-мӗш ҫуртри «Санар» «Jaguar original» энергетик сутнӑ. Унта 8,5 процент спирт тата кофеин пур. Материалсене ЧР ШӖМне ярса панӑ. Вӗсене административлӑ явап тыттарма пултарӗҫ.
Саккунпа килӗшӳллӗн, утӑн 1-мӗшӗнчен 1,2-9% процентлӑ шӗвексене, кофеин кӗрекенскерсене, сутма чарнӑ.
ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьевӑн урапине каллех ҫул-йӗр правилине пӑснине асӑрханӑ. Хальхинче видеона утӑн 13-мӗшӗнче 17 сехет те 51 минутра Шупашкарти «Волжский-3» микрорайонтан Максим Горький проспекчӗ еннелле кайнӑ чухне ӳкернӗ.
Урапа кирлӗ йӗр ҫинче чарӑнман, светофор хӗрлӗ ҫутатнӑ чухне ҫул ҫине тухнӑ. Нумаях пулмасть Игнатьев урапи хула тулашӗнчи ҫул ҫинче йӗркене пӑснӑ-мӗн. Вӑл нумай машина пулнӑран вӗсене ҫул хӗррипе хӑваласа иртсе кайнӑ. Водитель тивӗҫлипе явап тытнӑ. ҪҪХПИ ӗҫченӗ ӑна 1500 тенкӗ штраф ҫырса панӑ.
«Пирӗн водительсен тата ҫуран ҫӳрекенсен культурине лайӑхлатмалла. Ҫул-йӗр правилине пӑхӑнни ҫеҫ инкекрен сыхлать», — ҫапла пӗлтернӗ Михаил Игнатьев утӑн 2-мӗшӗнче.
Мобильлӗ вулавӑш кама чӑрмантарнӑ-ши? Паллах, вандалсене. Ҫавсем сӑтӑр туса ҫӳреҫҫӗ вӗт.
Вандалсем И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ умӗнчи мобильлӗ вулавӑша тустарнӑ. Ку каҫхине, утӑн 14-мӗшӗнче, пулса иртнӗ. Халӗ ҫав ирсӗрсене шыраҫҫӗ.
Ҫынсен ӗҫне хаклама пӗлменни, пӗр шелсӗр аркатнине мӗнле ӑнланма пулать-ши? Ку туристсен умӗнче чӑваш ятне ямасть-и? Вулавӑша ҫӗнӗрен тумашкӑн 3 пин тенкӗ ытла кирлӗ-мӗн.
Хула администрацийӗн культура управленийӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, вулавӑша ан ҫӗмӗрччӗр тесе ятарласа тепӗр енне кайса лартнӑ. Унта та ирсӗрсен алли ҫитнӗ-мӗн.
Ҫав вандалсене шыраса тупсан вӗсен явап тытма тивӗ. Саккунпа килӗшӳллӗн, вӗсен штраф тӳлемелле.
Аса илтерер: Шупашкарти мобильлӗ вулавӑшсене ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче лартнӑ.
Выляса-кулмалла мар, тарӑхсах, пӗтӗм вӑйран тенӗ пек. Пӑтӑрмахӗ кӑҫалхи ҫу уйӑхӗн 14-мӗшӗнче пулса иртни пирки РФ Следстви комитечӗн республикӑри следстви управленийӗ пӗлтерет.
Шӑл тухтӑрӗ руль умне ӳсӗр ларнӑ тесе шухӑшланипе пӗри полицин дежурство пайне шӑнкӑравласа систернӗ. Ҫул-йӗр инспекторӗсем ӳсӗр тесе шухӑшлакан водителе тытса чарма васканӑ. Ӑна вӗсем ӑнлантарса пама хӑйсен машини патне пыма хушнӑ. Лешӗ кӑмӑлпа килӗшменнине кура вӑйпа илсе кайнӑ. Арҫын хӑйне хаяррӑн тытнине кура унӑн аллине ятарлӑ хатӗр тӑхӑнтартма йышӑннӑ. Усалланас енне кайнӑ арҫынна ҫакӑ та тытса чарайман имӗш. Инспекторсенчен пӗрне вӑл темиҫе хутчен урапа тапнӑ тата аллинчен ҫыртнӑ.
Инспекторсемпе ҫапӑҫакан арҫын тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе халӗ тӗпчесе пӗтернӗ.
Сӑмах май, вӑл тӑватӑ ҫул каялла та влаҫ ҫыннисемпе хирӗҫнӗ иккен. Ун чухне ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 318-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе явап тыттарнӑ.
Прокурорсем Шупашкарта иртнӗ политика сӗмӗллӗ мероприятисене ачасене явӑҫтарни пирки тӗрӗслев ирттернӗ. Ун пеккисене ачасене кӑларса тӑратни тӑрӑх чӑваш парламенчӗн депутачӗ Игорь Моляков патшалӑхӑн тӗрлӗ органне ыйтса ҫырнине пӗлтернӗ. «Кирек мӗнле ҫанталӑкра та Хӗрлӗ лапама илсе тухнӑ ачасене пӑхма шел. Хӑш чух вӗсене вӗренӳ ӗҫ-хӗлне е канӑва татса кӑлараҫҫӗ», — палӑртнӑ хӑй шухӑшне депутат. Студентсене те йышлӑн кӑларнӑ иккен.
Ачасене политика сӗмӗллӗ мероприятисене хутшӑнтарни пирки прокуратура вӗренӳ учрежденийӗсене ӑнлантарса пама ыйтса ҫырнӑ. «Сирӗн учрежденири ачасене 2014 ҫулхи раштавра ача пахчи уҫнӑ, 2015 ҫулхи ҫӗртмен 3-мӗшӗнче автобуссем панӑ ҫӗре, 2015 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнчи тата ҫӗртмен 1-мӗшӗнчи массӑллӑ мероприятисене явӑҫтарнӑ-и, миҫе ача хутшӑннине тата мӗн тӗллевпе тата мӗн чухлӗ вӑхӑта явӑҫтарнине, мероприяти вӑхӑтӗнче епле ыйту сӳтсе явнине, ачасен ашшӗ-амӑшӗнчен ирӗк илнине кӑтартма ыйтатӑп», — ҫапларах ыйту шӑрҫаланӑ-мӗн Шупашкар хулин Калинин районӗн прокурорӗн ҫумӗ Светлана Алексеева.
Прокуратурӑна вӗренӳ учрежденийӗсем пӗр пекрех хуравланӑ-мӗн.
+14.1 °C