Паян, авӑнӑн 17-мӗшӗнче, Шупашкарта Никола Теслӑна халалланӑ палӑк лартнӑ. Вӑл Иван Яковлев проспектӗнчи ВНИИР предприятие хирӗҫ вырнаҫнӑ.
Никола Тесла — электротехника тата радиотехника тытӑмӗнче палӑрнӑ изобретатель, инженер, физик. Вӑл токпа ӗҫлекен хатӗрсене тӑвас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.
Тесла ячӗпе магнит потокӗн плотнӑҫне виҫмелли единицӑна ят панӑ. Биографсем Теслана «20-мӗш ӗмӗре тавакан ҫын» тесе шутлаҫҫӗ. Вал «электричество современникӗ» те тесе калаҫҫӗ.
Ҫак шӑматкун Чӑваш Енӗн пӗрремӗш Элтеперӗ пулнӑ Николай Федоров хӑйӗн пӗртен пӗр хӗрне качча парать-мӗн. Кун пирки atner ятлӑ блогер хӑйӗр чӗрӗ журналӗнче пӗлтерет.
Чӑваш Ене 17 ҫул ертсе пынӑ, Раҫҫейӗн юстици тата ял хуҫалӑх министрӗ пулнӑ ҫӗршыв шайӗнчи паллӑ политик хӗрне качча панине блогер Чӑваш Енри чи кӗтнӗ туйсенчен пӗри тесе хаклать.
Карина (Чӑваш Енӗн экс-ертӳҫин хӗрне ҫавӑн пек чӗнеҫҫӗ) туйне ҫӗршывӑн тӗп хулинче мар, ашшӗ ҫуралнӑ тӑрӑхрах ирттерме палӑртнӑ. Аса илтеретпӗр, Николай Федоров — Сӗнтӗрвӑрри районӗн чӑвашӗ. Вӑл 1958 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Туя Федоровсем Шупашкарта ирттереҫҫӗ. Пулас кӗрӗвӗн ятне паллӑ политиксем вӑрттӑнлӑхра тытаҫҫӗ-мӗн. Ҫапах та Карина мӑшӑрӗ пуласси Александр ятлине хӑшӗсем халех пӗлеҫҫӗ.
Atner блогер Чӑваш Ен Элтеперне суйланнӑ Михаил Игнатьев Николай Федорова мӗнле парне хатӗрлени пирки те пуҫ ватать. Епле парнине «никам та пӗлмест, анчах Николай Федоровшӑн ку вӑл Федераци Канашӗнчи должность пулать-тӗр тесе пурте тӗшмӗртеҫҫӗ», — тесе ҫырать блогер.
Сӑмах май, авӑнӑн 19-мӗшӗнче Чӑваш Енре тепӗр паллӑ пулӑм — Чӑваш Енӗн Элтеперӗн тивӗҫне хальлӗхе вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев республика ертӳҫин пуканне официаллӑ майпа инаугураци туса йышӑнни.
Паян Шупашкар хулин Ленин район судӗнче «ПАРНАС» парти хастарӗн Дмитрий Семенов тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫ пирки паян сӳтӳ-яву иртнӗ.
Дмитрий Семенова РФ Пуҫиле кодексӗн 280-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑпласшӑн. Тӗпчевҫӗсем каччӑ экстремизмла ӗҫ-хӗле пурнӑҫлама чӗннӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ-мӗн. Каччӑ тӗнче тетелӗсенчен пӗринче Раҫҫейӗн премьер-министрӗн Дмитрий Медведев евӗр сӑнлӑ демотиватора перепост туса сарнӑ тесшӗн.
Экстремизм ӗҫ пурнӑҫлама чӗнсе каланӑ тесе айӑплавҫӑсем «ПАРНАС» хастарне Дмитрий Семенова 200 пин тенкӗлӗх штрафлама ыйтнӑ. Дмитрий Семенов хастар вара тӗпчевҫӗсем унӑн айӑпне ӗнентерсе парайман тесе шухӑшлать иккен. Ыран ку фактпа суд пулмалла, унта пуҫиле ӗҫе пӑхса тухмалла, йышӑну тумалла.
Ӗнер тӗнче тетӗлӗнчи паллӑ ҫын Игорь Яковлев вилнӗ. «Чӑваш IT, Fido тата Интернетӗнчи ӗмӗр символӗ», – тесе хаклать ӑна, сӑмахран, «Ҫыхӑнура» (На-связи) интернет-проектри калаҫӑва хутшӑнакан, хӑйне remark тесе ҫыракан ҫын.
Интернет-технологире Игорь Яковлева вӑйлӑ специалист пулнӑ тесе хаклаҫҫӗ. Fido сете аталантарма пуҫланӑскер самай ҫул Чӑваш Енӗн Президент Администрацийӗнче ИТ-проектсемпе ӗҫленӗ. Ҫӗнӗрен ҫӗнӗ шухӑш сӗнекенсер ырӑ кӑмӑллӑ та пулӑшма хатӗр, уҫӑ чунлӑ пулнине калаҫҫӗ.
Республикӑн влаҫ органӗсен порталне ҫав маттур иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗн ҫуррисенче ӗҫлеттерсе яраканӗ пулнӑ тесен те йӑнӑш мар. Игорь Яковлев унта малтанхи кунсенчен тытӑнсах тимленӗ. Сайтӑн администраторӗ пулнӑ май вӑл влаҫ органӗсен ӗҫне уҫӑмлатма тӑрӑшнӑ. «Чӑвашра пурӑннӑ май вырӑсла кӑна мар, чӑвашла та тӑвас килчӗ. Шрифтсем хушрӑмӑр, чӑваш чӗлхи хушрӑмӑр. Унтан сайта кӗрекенсем те йышланчӗҫ», – тенӗ вӑл сайтӑн 15 ҫулхине патшалӑх телерадиокомпанийӗ халалланӑ телесюжетра.
Юлашки вӑхӑтра Игорь Яковлев «Ҫыхӑнура» интернет-проектра ӗҫленӗ. Унпа ыран, Шупашкарти Граждан урамри 19-мӗш ҫуртра, 9 сехет те 30 минутран пуҫласа 10 сехет те 30 минутчен сывпуллашӗҫ.
Пӗтӗм Раҫҫейри Наци кросӗ ҫулсеренех иртет. Ӑна Чӑваш Енри хуласенче, районсенче хаваспах ирттереҫҫӗ, унта ҫынсем хастар хутшӑнаҫҫӗ.
Кӑҫал Наци кросӗ авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пулӗ. Шупашкарсем ун чухне кӳлмек хӗррине пухӑнӗҫ.
Шупашкарти Мускав районӗн официаллӑ сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кроса хутшӑнакансене ирхи 8 сехетрен пуҫласа 11 сехет ҫурӑччен регистрацилӗҫ. Чупу 12 сехетре пуҫланӗ.
Программӑпа килӗшӳллӗн, кроса хутшӑнакансем 1, 2, 6, 8 тата 12 ҫухрӑм чупӗҫ. Спорт мероприятине кирек кам та, ӳсӗмне пӑхмасӑр, хутшӑнма пултарать. Вӗсен йышӑннӑ йӗркепе килӗшӳллӗн заявка ҫеҫ ҫырмалла.
Кросра ҫӗнтернисене медальсемпе, дипломсемпе, парнесемпе хавхалантарӗҫ.
Шупашкарти 137-мӗш ача пахчинче нумай функциллӗ кану вырӑнӗ пур. Халӗ ачасем тӑрӑллӑ сцена ҫинче выляма, фонтанпа киленме, сак ҫине ларса канма пултараҫҫӗ. Кун пекки нихӑш ача пахчинче те ҫук.
Пултарулӑх бульварӗнче вулавӑш, спорт лапамӗ, театрзациленӗ мастерской та пур. Ачасен тантӑшӗсемпе ытларах хутшӑнас килнине палӑртаҫҫӗ воспитательсем. Анчах вӗсен карта тулашне тухма юрамасть. Халӗ сцена ҫинче уявсем те йӗркелеме тытӑнӗҫ. Воспитательсем ытти ача пахчинчи тата шкулсенчи шӑпӑрлансене те чӗнме хатӗр.
Ку сцена ҫинче ачасем хӑйсене артистсем пекех туйӗҫ. Пӗчӗкскерсем сцена ҫине хӑпарса сӑвӑ вулама тӑрӑшаҫҫӗ. Ушкӑнра вӗсем хӑйсене ирӗклӗ тытаймаҫҫӗ, кунта вара вӑтанмаҫҫӗ.
Кунта куҫ япӑх куракан ачасем ҫӳреҫҫӗ. Специалистсем палӑртнӑ тӑрӑх, вӗсен юрлас ӑсталӑхӗ пысӑк. Ҫакна хӑш-пӗр ашшӗ-амӑшӗ те ҫирӗплетет. Ку ача пахчинче сывӑ шӑпӑрлансем валли те ушкӑнсем уҫнӑ.
Тутар Республикин тухтӑрӗсем Чӑваш Енри ачасен сывлӑхне тӗрӗслӗҫ. Ҫав шӑпӑрлансем йывӑр чирпе аптӑраҫҫӗ, вӗсене пысӑк технологиллӗ медицина пулӑшӑвӗ кирлӗ.
Консультаци авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Республикӑри ача-пӑча клиника пульници ҫумӗнче иртӗ. Ачасене 10 сехетрен пуҫласа 15 сехетчен йышӑнӗҫ.
Тӗрӗслеве Тутар Республикинчи ача-пӑча клиника пульницин нейрохирургӗ, хирургӗ, онкгематологӗ, кардиохирургӗ, неонаталлӑ хирургӗ хутшӑнӗҫ. Специалистсем шӑпӑрлансене тӗрӗслӗҫ, Раҫҫейри федераци центрӗсене е ют ҫӗршыври клиникӑсене сипленме ямашкӑн уйӑрӗҫ.
Консультацие ҫырӑнас тесен Республикӑри ача-пӑча клиникин (Шупашкар) тӗп тухтӑрӗн ҫумӗ Стиепанов Владимир Геннадьевич патне 8(8352) 56-31-56 телефонпа шӑнкӑравламалла.
Суйлав тивӗҫлипе иртнӗ. Ҫапларах йышӑну тунӑ паян. Районсенче те суйлав лайӑх иртнине палӑртнӑ. Тӗрлӗ ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра пурӑнакансенчен 59 процентне яхӑн суйлав хутшӑннӑ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, суйлавра елчӗксем хастар пулнӑ. Унта ҫынсен 92 проценчӗ вӑл е ку кандидатшӑн сасӑланӑ. Ку 15 пин ытла ҫынпа танлашать.
Унтан шӑмӑршӑсене палӑртмалла. Шӑмӑршӑ районӗнче 10 пин ытла ҫын сасӑланӑ. Ку 89,7 процентпа танлашнӑ. Улатӑр районӗ — виҫҫӗмӗш вырӑнта. Унта ҫынсен 89,1 проценчӗ суйлава кайнӑ.
Паллӑ ӗнтӗ: суйлавра Михаил Игнатьев ҫӗнтернӗ. Улатӑр хулинче уншӑн чи нумаййӑн сасӑланӑ. Ку 87 процентпа танлашнӑ. Унтан Шӑмӑршӑ районне палӑртмалла. Унта Михаил Васильевичшӑн халӑхӑн 85 проценчӗ сасӑ панӑ. Елчӗксем — виҫҫӗмӗш. Унта ку кӑтарту 83 процентпа танлашнӑ.
Хуласенче Михаил Игнатьевшӑн сахал сасаланӑ. Ҫӗмӗрлесем уншӑн 48,5 процент ҫеҫ сасӑ панӑ. Канашра вара — 49,5 процент. Шупашкарта — 54 процент.
«Куратӑп эп — Стихван пиччемӗре.
Тен, вӑл «туратлӑрахчӗ», пуль — йышра.
Тен, «тӑрӑнатчӗ» пулӗ. Эп пӗрех
Хама унпа туяттӑм ӑшӑра»,
— тесе ҫырнӑ хӑй вӑхӑтӗнче Геннадий Айхи поэт чӑваш халӑх поэчӗ Стихван Шавли пирки вӑл вилсен. Ҫапла, поэт ӗмӗрӗ вӑрӑм пулман. Самар облаҫӗнче 1910 ҫулта ҫут тӗнчене килнӗскер 66-ра леш тӗнчене ӑсаннӑ. Теприсем тата сахалтарах пурӑнаҫҫӗ те, тен, ытлашши сахал та мар пулӗ кун пек кун-ҫул. Юрӗ, паян сӑмахӑм ун пирки мар. Хусанти педагогика институтӗнче вӗресне ӑс пухнӑ Стихван Шавли ятне чӑваш литературине юратакансем аван пӗлеҫҫӗ, унӑн сӑввисемпе чӑваш композиторӗсем те сахал мар юрӑ ҫырнӑ.
Ыран, авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, вӑл ҫуралнӑранпа 105 ҫул ҫитет. Ҫак ятпа Шупашкарти Литература музейӗ «Ҫӗр ҫинчи йӗр» литературӑпа музыка каҫӗ ирттерме палӑртса хунӑ. Вӑл 14 сехетре пуҫланмалла.
Чӑваш Енре суйлавӑн малтанхи пӗтӗмлетӗвӗсем паллӑ. Республикӑн Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫи Александр Цветков паян ирхине ҫав цифрӑсемпе паллаштарнӑ.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗ пулас тесе кӗрешӗве тухнисенчен хальхи вӑхӑтра республикӑна вӑхӑтлӑх ертсе пынӑ Михаил Игнатьев ҫӗнтерни сисӗнет. Протоколсен 90 ытла процентне тишкернӗ хыҫҫӑн Михаил Васильевичшӑн суйлава хутшӑннисенчен 65 проценчӗ сасӑлани курӑнать. «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти тӑратнӑ Олег Николаев кандидат 15 процент пухнӑ. Валентин Шурчанов коммунистшӑн суйлавҫӑсен 12 проценчӗ сасӑланӑ.
Шупашкарти Депутатсен пухӑвне пӗрлехи округпа «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти кандидачӗсем 50 процент йышӑннӑ. Иккӗмӗш вырӑнта — коммунистсем (15 процент), виҫҫӗмӗшӗнче — «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей" (12 процент), либерал-демократсем 8 процент пухнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарти икӗ округра «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти кандидачӗсем ҫӗнтернӗ, пӗринче — партире тӑман кандидат.
+15.3 °C