Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ҫынсен ыйтӑвӗсене тӗнче тетелӗнчи хӑйӗн страницисенче тӑтӑшах хуравланине хӑнӑхрӑмӑр ӗнтӗ. Черетлӗ хуравсене паян каллех вырнаҫтарнӑ. Сӑмах май вӑл ҫак кунсенче Мускавра пулнине пӗлтернӗ. Унта чӑваш продукцине анлӑрах та нумайрах сутасшӑн.

Олег Николаев патне пӗри хӑйӗн ачине шкулта чӑваш чӗлхи вӗрентес килменни пирки ҫырнӑ.

Вӑл чӑваш чӗлхине вӗрентмӗҫ-ши тесе кӑсӑкланнӑ.

Олег Николаев хуравланӑ тӑрӑх, тӑван чӗлхе предмет евӗр хӑш чӗлхене вӗренессине кашни хӑй суйлать. Кун пирки шкул директорӗ ячӗпе заявлени ҫырмалла.

Чӑваш Енри пултарулӑх ушкӑнӗ руна алфавичӗллӗ видеролик хатӗрленӗ. Саспаллисене Каллиста Иванова художник ӳкернӗ, рунӑсене Чӑваш Республикин халӑх артистки Августа Уляндина вуланӑ.

Видео хатӗроессишӗн Владимир Иванов рунолог тата ролик авторӗ Елена Мещерина ӗҫленӗ. Видео-арт-инсталляцие Стас Каримов DVJ хатӗрленӗ.

Чӑвашинформ.рф пӗлтернӗ тӑрӑх, видео хатӗрлеме «Чӗрӗ чӗлхе» кӑларӑмсен ярӑмӗ хавхалантарнӑ. Унта республикӑн Элтеперӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Олег Николаев руна алфавитне вӗренет.

Видеороликӑн тата рунӑсене вӗрентекен кӑларӑмсен ярӑмӗн тӗллевӗ – республикӑра пурӑнакансене тӑван чӗлхене вӗрентессипе кӑсӑклантарасси.

Видеороликпа ҫак каҫӑпа https://www.youtube.com/watch?v=KdhrVoOBwCw вырнаҫтарнӑ.

Паян, ҫурла уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, Чӗмпӗрте чӑвашсен уявӗ иртнӗ. «Акатуйран Чӳклеме таран» ят панӑскере онлайн мелпе йӗркеленӗ.

Ӑна пуҫаракансем пӗлтернӗ тӑрӑх, наци уявӗ чӑвашсем мӗн авалтан ҫӗре юратса ӗҫленине, тӑван киле сума сунине, йӑла-йӗркене пӑхӑннине аса илтерет. Чӗмпӗр ҫӗрӗ ҫинче иртнӗ уява вӑлтӑрӑхри тата Чӑваш Енри чӑвашсем ҫеҫ мар, ытти тӑрӑхрисем те хутшӑннӑ.

«Акатуйран Чӳклеме таран» мероприяти 11 сехетре, чӑваш апат-ҫимӗҫне хатӗрлеме вӗрентекен ӑсталӑх сехечӗсем 12 сехетре, уяв концерчӗ 14 сехетре пуҫланнӑ.

Тӗнче тетелӗнчи «Контактра» халӑх ушкӑнӗнче чӑваш чӗлхине ӑша илме май паракан аудиокурс йӗркеленӗ. Ӑна пуҫараканӗ – «Хавал» ушкӑн ертӳҫи Владимир Блинов (Алпарух).

«Сӑмах май» пабликра Алпарух чӑваш чӗлхин сӑнавне аудиокурсне вырнаҫтарнӑ. Курс ячӗ пабликпа пӗр килет. Вӑл «Сӑмах май» ятлӑ.

Курс виҫӗ пайран тӑрать:

1. Тӑвалалла;

2. Малалла;

3. Шалалла.

Унсӑр пуҫне Александр Блинов «Сасӑ кӗнеки» уйрӑм приложени хатӗрленӗ.

Паянхи кун тӗлне Алпарух темиҫе урок вырнаҫтарнӑ та ӗнтӗ. Сӑмахран, чӑваш чӗлхинче тӗл пулакан, анчах вырӑс чӗлхинче ҫук «Ӑӑ», «Ӗӗ», «Ӳӳ», «Ҫҫ» саспаллисемпе паллаштарнӑ. Е тата тӑван чӗлхемӗрте сӑмахсенчи пусӑм хӑш сыпӑк ҫине ӳкни ҫинчен каласа кӑтартнӑ.

Зоя Гайбуллова

Мурманск тӑрӑхӗнчи чӑвашсен наципе культура автономине кӑҫалхи ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнчен Зоя Гайбуллова (Степанова) ертсе пыма тытӑннӑ.

Зоя Ивановна Красноармейски районӗнчи Ҫирӗклӗ ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. 2000 ҫулта Мурманска куҫса кайнӑ. Унта вӑл «Норникель» предприятире тӗп инженер пулса тӑрӑшать.

Мурманскри чӑвашсен ҫӗнӗ ертӳҫи 1987 ҫулта Шупашкарти строительсем хатӗрлекен техникумран вӗренсе тухнӑ, Питӗр хулинчи шыв коммуникацийӗсен университечӗн Мурманскри уйрӑмӗнче аслӑ пӗлӳ илнӗ.

Зоя Гайбуллова (Степанова) тӑван тӑрӑхпа та ҫыхӑнӑва татман. Ҫав вӑхӑтрах вӑл Мурманск тӑрӑхӗнчи чӑвашсене пӗр ҫӗре чӑмӑртассипе ҫине тӑрать, тӗрлӗ мероприяти ирттерет, тӑван халӑхӑмӑр культурипе ыттисене паллаштарать.

Шупашкарта Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланӑ «Тараватлӑ Чӑваш Ен» регионсен хушшинчи фестивалӗн финалӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫлакан Олег Николаев хӑйӗн мӑшӑрӗпе ҫитнӗ.

«Кунта ытти регионти паллӑ ӑстасем пухӑннӑ, хӑйсен паха ӗҫ опычӗпе паллаштараҫҫӗ. Вӗсем тутлӑ апат-ҫимӗҫ хатӗрлеме вӗрентеҫҫӗ», — тенӗ Элтепер.

Фестивалӗн финалне 13 ушкӑн тухнӑ. Наци апат-ҫимӗҫне кулинари ӗҫӗнчи паллӑ та сумлӑ экспертсем хакланӑ. Раҫҫей кулинарӗсен наци ассоциацийӗн ертӳҫи Виктор Беляев чӑваш тӗпелӗ паха апат-ҫимӗҫрен пуяннине асӑнса хӑварнӑ.

Уявра Олег Николаев шеф-поварпа пӗрле хуран кукли пӗҫерсе тутанса курнӑ.

Пӑлхар-чӑвашсен этнокеремне Чӗмпӗр ҫӗрӗнчен тата Тутарстанран чӑвашсен (вӑл шутра Тӗне кӗмен чӑн чӑвашсем) пысӑк ушкӑнӗ килсе кайнӑ хыҫҫӑн Чӗмпӗр облаҫӗнчи искусствӑпа культура политикин министрӗ Евгения Сидорова уйрӑм «визитпа» килсе курнӑ. Кун пирки

Юрий Туринке пӗлтернӗ. Вӑл хыпарланӑ тӑрӑх, Юрий Туринке экскурси ирттернӗ, Евгения Евгеньевнӑна чӑвашсен авалхи йӑла-йӗркиипе паллаштарса, чӑвашсен истори, тӗн вӗрентӗвӗ, тӗнче ӑс-хакӑлӗ, философийӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ. «Раҫҫей Федерацийӗнче регионти министр тӗрлӗ «халӑх культури» ҫине тимлӗн пӑхни питӗ кӑмӑллӑ», — тесе хыпарланӑ Юрий Туринке Фейсбукра.

Паян, ҫурла уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, Красноярск тӑрӑхӗнчи чӑвашсен наци культура автономийӗн ертӳҫи Геннадий Храмовӑн ҫуралнӑ кунӗ.

Геннадий Храмов Комсомольски районӗнчи Асанкассинче ҫуралса ӳснӗ. Вӑл — экономика наукисен кандидачӗ, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ.

Аяри ентешсем Геннадий Храмов ертсе пынипе тӗрлӗ мероприятие хастар хутшӑнаҫҫӗ, чӑваш халӑхӑн мӑнаҫлӑхӗпе вӑл тӑрӑхри ытта наци ҫыннисене тулли кӑмӑлпа паллаштараҫҫӗ.

Ҫуралнӑ кун ячӗпе Геннадий Храмова Енисей юханшывӗн ҫыранӗн хӗрринче вырнаҫнӑ чӑвашсем Фейсбукри хӑйсен страницинче саламласа тӑван халӑхӑн туслӑхӗшӗн малашне те тӑрӑшса ӗҫлеме ырлӑх-сывлӑх суннӑ.

Наци апат-ҫимӗҫӗн «Гостеприимная Чувашия» (чӑв. Тарават Чӑваш Ен) пӗтӗм чӑвашсен регионсем хушшинчи фестивалӗ пуҫланнӑ.

Республикӑн Экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, фестивале Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланӑ. Программӑра — фестивале савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫса хупни, Чӑваш Енре тавар туса илекенсен апат-ҫимӗҫӗпе паллаштаракан куравсем тата апат-ҫимӗҫе туянма май туса пани, чи лайӑх апат хатӗрлекенсен конкурсӗ, шӳрпе пӗҫерме вӗрентни тата ӑна тутанса пӑхма май туса пани.

Мероприятие гостеприимнаячувашиякухня.рф сайтра онлайн пӑхма пулать. Унта онлайн-трансляцисен программи те пур.

Чӑваш тӗнӗпе пурӑнакансем паян Атӑлҫи Пӑлхар ҫарӗсем тутар-монголсен ҫарне ҫапса аркатнине уявласа чӳк ирттерчӗҫ. Фёдор Мадуров йӗркеленӗ чӑваш тӗнӗн обществи ку уява, «Паттӑрлӑх кунӗ» ят панӑскерне, ҫулсерен палӑртать. Кӑҫал та ҫак йӑлана пӑрахас темерӗҫ. Кӑшӑлвируса пула ӗнтӗ ӑна ҫав тери анлӑ палӑртмарӗҫ, пурӗ те виҫӗ ҫын кӑна пулчӗ.

Аса илтеретпӗр, 1223 ҫулта тутар-монгол ҫарӗ, Калка юханшывӗ патӗнче кӑпчаксемпе вырӑссен ҫарне ҫапса ҫӗмӗрнӗ хыҫҫӑн Атӑлҫи Пӑлхар ҫӗрӗ ҫине ҫул илнӗ. Пирӗн мӑн асаттесем вӗсене тивӗҫлӗн кӗтсе илсе ҫапса аркатнӑ. Ҫапла май тутар-монголсен ҫарӗ пӗрремӗш хут выляса янӑ пулать. Ку ҫапӑҫӑва «Така ҫапӑҫӑвӗ» те теҫҫӗ — тыткӑна лекнисене пӑлхарсем такалла улӑштарнӑ. Ун хыҫҫӑн 13 ҫул хушши тутар-монголсем Атӑлҫи Пӑлхара пӑхӑнтарас тесе ҫарсем янӑ, анчах пирӗн мӑн асаттесем вӗсенчен хӳтӗленме май тупнӑ. 1236 ҫулта ҫеҫ вара Батый пысӑк ҫар пухса — унта 150 пин таран ҫын пулнӑ теҫҫӗ — Атӑлҫи Пӑлхара пӑхӑнтарма пултарнӑ.