Чӑваш Енре республика хыснине улшӑнусем кӗртнӗ, вӗренӳ тата сывлӑх сыхлавӗн тытӑмӗсене 725 миллион тенкӗ хушса панӑ. Ҫакна ЧР Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче йышӑннӑ.

Сывлӑх сыхлавӗн тытӑмне 434 миллион тенкӗ кайӗ. Унран 154 миллионӑшӗ ядерлӑ медицина центрне хута кайнӑ ҫӗре тӑкакланӗ, 107 миллионӑшӗ – эмел туянма, 98 миллионӑшӗ – техника базине ҫирӗплетме. 52 миллион тенкипе ултӑ медучреждение юсӗҫ. Ытти укҫапа медицина хатӗр-хӗтӗрӗ туянӗҫ. Кунсӑр пуҫне Шупашкар районӗнчи Мӑн Карачура ялӗнче ФАП ҫӗклӗҫ.

Вӗренӳ тытӑмне 284 миллион тенкӗ кайӗ. 72 миллион тенки – тӳлевсӗр вӗренӳ валли, 107 миллион тенки – пособисемпе кӗнеке туянма. 16,3 миллион тенкине Шупашкарти «Садовый» тата «Ҫӗнӗ хула» микрорайонсенче шкул ҫӗкленӗ ҫӗре инвестици хывӗҫ. 37 миллион тенкипе вӗрентекенсен шалӑвне хӑпартӗҫ.

Красноармейски районӗн прокурорӗ 42 ҫулти вырӑнти ҫын тӗлӗшпе йӗрке хуралҫисем пуҫиле ӗҫе саккунлӑ тата ӑна тӗрӗсех пуҫарнине тӗрӗсленӗ. Следстви органӗсем арҫын РФ Пуҫиле кодексӗн 282-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе преступлени тунӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. вӑл статьяпа курайманлӑх тата хирӗҫ-тӑру ҫуратакансене айӑплаҫҫӗ.

Пуҫиле ӗҫ материалӗсенчен Красноармейски арҫынни 2016 ҫулта компьютерпа усӑ курса хӑйӗн интернет-страницинче тӗрлӗ аци ҫыннисене хирӗҫтерекен видеофайл лартни курӑнать.

Специалистсем пӗтӗмлетнӗ тӑрӑх, ҫав видеофайл экстремистла материал шутланать, мӗншӗн тесен тепӗр наци тата урӑх тӗн ҫыннисене курайманлӑх ҫуратать. Уншӑн 300 пинтен пуҫласа 500 пин тенкӗ таран, пӗр ҫултан пуҫласа 4 ҫул таран ирӗксӗр ӗҫлеттерме, икӗ ҫултан пуҫласа пилӗк ҫул таран ирӗксӗр хӑварма пултараҫҫӗ.

ЧР Транспорт министерстви ҫӳллӗ мар икӗ автобус туянасшӑн. Кашни 6,6 миллион тенкӗ тӑрать.

Аукцион ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче иртмелле. Килӗшӳ алӑ пуснӑ хыҫҫӑн 60 кунран автобуссене Шупашкарти Республика тӳремне илсе ҫитермелле.

Ку автобуссем М3 категориллӗ, метанпа ӗҫлеҫҫӗ. Салона 25 ҫынран кая мар вырнаҫать. Автобусра сусӑрсене кӗмелли платформа пулӗ. Ҫавӑн пекех пассажирсене пӗлтермелли таблосем вырнаҫтарӗҫ.

Гаранти 3 ҫул пулӗ. Икӗ автобусӑн малтанхи хакӗ — 13,25 миллион тенкӗ. Ӑна республика хыснинчи укҫапа туянӗҫ.

Шупашкарти тӑватӑ вулавӑша ҫыравҫӑсемпе сӑвӑҫсен сӑнӗсем ҫӗнӗ сӑн кӗртӗҫ. Вӗсене юпа уйӑхӗнче ӳкерсе пӗтермелле. Ҫӗнӗ ӗҫе ҫитес уйӑхӑн ҫуррисенче пуҫӑнӗҫ.

Шупашкарти вулавӑшсен пӗрлешӗвӗ бензин-топливо сутакан пысӑк компанисенчен пӗри ирттернӗ социаллӑ тата культура проекчӗсен конкурсӗнче ҫӗнтернӗ.

Укҫа ҫӗнсе илме пултарнӑ «ART-Libraries» проекта В. Маяковский ячӗллӗ вулавӑшӑн пай ертӳҫи Юлия Шелтукова хатӗрленӗ. Проект партнерӗсем — Шупашкар хула администрацийӗ, «FreeArt» аэрографи студийӗ, Шупашкарти Элли Юрьев ячӗллӗ ача-пӑчан 4-мӗш ӳнер шкулӗн преподавателӗсем. Юлия Шелтукова ӑнлантарнӑ тӑрӑх, дизайна вӗсем пӗрле татса парӗҫ. Хӑш ҫыравҫӑпа сӑвӑҫ сӑнне ӳкересси те каярах паллӑ пулӗ.

Планпа килӗшӳллӗн Шупашкарти Гладков урамӗнчи шкул кӑҫалхи аван уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне хута каймалла. Анчах подрядчик ҫав вӑхӑт тӗлне ӗҫне вӗҫлеме ӗлкӗрейӗ-ши?

Шкул строительстви мӗнле пынипе ЧР Министрсен Кабинечӗн председателӗ Иван Моторин паллашнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, подрядчик укҫа-тенке йӑлтах илнӗ. Анчах ӗҫ вара темӗн чухлех юлнӑ. Хальлӗхе спорт лапамне туса пӗтермен, шалти ӗҫсене те вӗҫлемен, ӑсталӑх класӗсене, апат блокне хатӗр-хӗтӗрпе тивӗҫтермен.

Объекта пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнчех вӗҫлемелле пулнӑ, кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче ачасен парта хушшине лармалла. Ӗҫ мӗншӗн вӑраха тӑсӑлать? Подрядчик ҫакна япӑх ҫанталӑк пулнипе сӑлтавлать. Ӗҫ тӑсӑлсан шкул лицензи илмесӗр юлма пултарать. Кун валли те вӑхӑт самай кирлӗ, специалистсен пӗтӗм территорие пӑхса ҫаврӑнмалла.

Строительсем шкулти ӗҫе ҫурлан 1-мӗшӗ тӗлне вӗҫлеме шантарнӑ-ха та…

Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртне юсамашкӑн мӗн чухлӗ укҫа кирлӗ? ЧР культура министрӗ Константин Яковлев пӗлтернӗ тӑрӑх, 10 миллион тенкӗ тӑкакланӗ. Ку укҫа-тенке республика хыснинчен уйӑрса парӗҫ.

Утӑ уйӑхӗн 18-мӗшӗнче юсав Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче юсав ӗҫӗсем пуҫланнӑ ятпа «Халӑх пӗрлӗхӗнче — Раҫҫей вӑйӗ» чула савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура хунӑ.

Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртне кӑҫалах уҫма палӑртнӑ. Ӑна чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗ тӗлне юсаса пӗтермелле. Ку ахальтен мар. Чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Халӑх пӗрлӗхӗн кунне уявлатпӑр-ҫке-ха.

Вӑрнар район администрацийӗн ертӳҫин ҫумӗ тата строительство тата ЖКХ пай пуҫлӑхӗн ҫумӗ ӗҫ вырӑнӗпе ытлашши усӑ курнӑ тесе шутлаҫҫӗ. Вӗсем нумай ачаллӑ ҫемье валли хваттер туяннӑ чухне йӗркене пӑснӑ иккен.

Следстви версийӗ тӑрӑх, 2015 ҫулхи раштав уйӑхӗнче администраци нумай ачаллӑ ҫемье валли хваттер туянмашкӑн конкурс ирттерссине пӗлтернӗ. Унта пӗр заявка кӑна килнӗ. Вырӑнти усламҫӑ туса пӗтермен хваттер туянма сӗннӗ. Кирлӗ документсем вырӑнне вӑл техника планне ҫеҫ кӑтартнӑ.

Тӳре-шара вара хутсене алӑ пуснӑ. Ҫапла майпа фирма счечӗ ҫине 2 миллион та 900 пин тенкӗ куҫнӑ. Анчах хваттере халӗ те туса пӗтермен. Ҫавна май республика хыснине тӑкак кӳнӗ.

Пуҫиле ӗҫе Вӑрнар районӗн судне янӑ. Айӑпланакан ҫынсен пурлӑхне арестленӗ.

Раҫҫейре курортра каннӑшӑн налук пуҫтарассине сӑнав шайӗнче кӗртеҫҫӗ. Кун пирки «Раҫҫей хаҫачӗн» порталӗнче пӗлтереҫҫӗ.

РФ Патшалӑх Думин йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн, 2018–2022 ҫулсенче туристсенчен курортри инфратытӑмпа усӑ курнӑшӑн укҫа илесшӗн. Ку тӑватӑ региона пырса тивет: Крыма, Алтай, Краснодар, Ставрополь крайӗсене.

Налука 18 ҫул тултарнӑ ҫынсен тӳлеме тивӗ. Укҫана регионта 24 сехетрен ытларах пулсан илеҫҫӗ. Сахал тупӑшлӑ ҫемьесен, 1-мӗш тата 2-мӗш ушкӑнри сусӑрсен, вӑрҫӑ ветеранӗсен ҫӑмӑллӑхсем пулӗҫ. Вӗсене регионсем хӑйсем палӑртӗҫ.

Укҫа-тенкӗ регионти хыснана кӗрӗ. 2018 ҫулта пӗр талӑкра 50 тенкӗрен ытлашши илмӗҫ. Каярахпа ку кӑтарту 100 тенкӗпе танлашӗ.

Шупашкарти Мускав район прокуратури тӳлев илнӗ чух улталанӑ ӗҫе тӗпчессине тӗрӗслесе тӑрассине пӗлтерет.

Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, сусӑрсен обществисенчен пӗрне ертсе пынӑ пуҫлӑх ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса 15 миллион ытла тенкӗ субсиди илнӗ.Пӑтӑрмах 2014 ҫулхи ака уйӑхӗн 25—30-мӗшӗсенче пулнӑ.

Федераци хыснинчен килнӗ «кӗмӗл» предприятире 66 сусӑр валли ӗҫ вырӑнӗ туса пама тата 22 инвалида урӑх профессие алла илтерме каймалла пулнӑ. Вӑхӑт иртнӗ — укҫи те, ӗҫ вырӑнӗ те пулман.

Федераци хыснине 15 миллион тенкӗ ытла шар кӑтартнӑ пуҫлӑх тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тӗпчевҫӗсем малалла тӗпчеҫҫӗ. Ӑна вӗҫне ҫитерсен суда ярса парӗҫ. Прокуратура, маларах палӑртрӑмӑр ӗнтӗ, сусӑрсене ултаанӑ тагта хыснана тӑкак кӳнӗ пуҫлӑх ӗҫне тӗрӗслесе тӑрӗ.