Ҫӗртме уйӑхӗн вӗҫӗ тӗлне республикӑри патшалӑх граждан службинче 5,5 пин ҫын ӗҫленӗ. Ҫав шутран чылайӑшӗ, 4075 ҫын, федерацин влаҫ органӗсенче, 1397-шӗ — республикӑн влаҫ органӗсенче. Тӳре-шаран йышӗ кӑҫалхи пуш уйӑхӗнчинчен чакнӑ. Федерацин влаҫ органӗсенче халӗ унчченхинчен 44 ҫын сахалтарах тимленипех ӗлкӗрсе пыраҫҫӗ, республика шайӗнчисенче 14 ҫын сахалтарах ӗҫлет.
Шалӑва илсен, федераци шайӗнчи тӳре-шаран вӑл ҫулталӑкра 0,7 процент чакса уйӑхра вӑтамран 25,7 пине ларнӑ. Республика шайӗнчи влаҫ органӗсенче тӑрӑшакансен пӑшӑрханмалла мар: иртнӗ ҫулхи ҫур ҫултинчен вӗсен вӑл 2,4 процент ӳснӗ, вӑтамран 30,2 пин тенке ларнӑ. Вӑтамран илсен кӑҫалхи иккӗмӗш кварталта Чӑваш Енри тӳре-шаран шалӑвӗ пӗрремӗш кварталтинчен 1,4 пин тенкӗ ӳссе 30,2 пин тенкӗпе танлашнӑ. Процент ҫине куҫарсан шалу вӗсен 4,86 процент пысӑкланнӑ.
Кӳршӗри Тутарстанра ҫурлан 12-мӗшӗнче виҫӗ хура тӗп туни пирки эпир маларах пӗлтернӗччӗ. Россельхознадзор вара вӑл инспектора выговор тунӑ — кӳрсе килме юраман хурсене вӑл тӗрӗс мар юрӑхсӑрлатнӑ. Ведомствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх хурсене тракторпа таптамалла пулман, вӗсене ҫунтарса ямалла пулнӑ. Аш таврашне тӗрлӗ чир-чӗр ан сарӑлтӑр тесене ҫулӑмпа пӗтерме хушаҫҫӗ.
«Калӑпӑшӗ пысӑках мар, пурӗ те виҫӗ хур. Пӗтӗм йывӑрӑшӗ 10 килограмм. Унти каяш купи валли вара ку тинӗсри тумлам евӗрех. Енчен те калӑпӑшӗ пысӑк пулсан чир-чӗр ерес хӑрушлӑх пур», — тенӗ Россельхознадзорӑн Тутарстанри управлени ертӳҫин ҫумми Евгений Иванов.
Сӑмах май Тутарстанра нумай пулмасть кӳрсе килме юраман 2 килограмм помидор тупнӑ. Вӗсене вара — ҫунтарса янӑ.
Вырӑссем кун пек самантсене «нӗрсӗрлӗх саккунӗ» теҫҫӗ. Ятарласа шухӑшласа кӑлараймӑн тени те кунта вырӑнлӑ пулӗ. Ӗнер Шупашкарти «Волжский-3» микрорайонта «Стрижи» (чӑв. «Вӗршӗнсем») ача пахчи уҫасси пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Ӑна уҫма «Вӗршӗнсем» пилотаж ушкӑнӗ (ача пахчине ҫавсен ячӗпе панӑ-мӗн) хутшӑнасси ҫинчен те унта каланӑччӗ.
Ача пахчи чаплӑ тесе ҫырать унта пулса курнӑ Андрей Иванов журналист. Анчах элита районта ача пахчи уҫнӑ вӑхӑтра кӗтменлӗх ҫумӑр ҫума пуҫлани уяв программине пӑсса хунӑ. Урамра ташлама хатӗрленӗ ачасене шала илсе кӗртнӗ. Программӑна ертсе пыракан вӑхӑта хавас ирттерме пулӑшас тесе тӑрӑшнӑ-мӗн. 10 сехет ҫитес умӗн вӑл: «Ачасем! Пирӗн пата уява хӑнасем — пирӗн ҫӗршыври мульфильмсенчи ҫемҫе теттесем — Кот Матроскин, Шарик, Мишка, пурте юратакан Фиксиксем, тата, паллах, Машӑпа Упа!» — тесе каланӑ вӑхӑтра ача пахчине Чӑваш Ен Элтеперӗн твиӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев, РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Алена Аршинова, республикӑн Патшалӑх Канашӗн вице-спикерӗ Николай Малов, вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов тата хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков тата ыттисем пырса кӗнӗ.
Республикӑн тӗп хули хӑйӗн ҫуралнӑ кунӗ тӗлӗнче тӗрлӗ социаллӑ объект уҫма кӑна мар, мухтава тивӗҫ тесе шутлакан ҫынсене те чыслать. Шупашкар хулин хисеплӗ ҫынни ята ӗнер икӗ ҫынна панӑ.
Муниципалитет шайӗнче палӑртакан чи пысӑк хаклава тивӗҫнисенчен пӗри — Флота аталантарассипе ӗҫлекен пӗтӗм Раҫҫейри халӑх юхӑмӗн регионти уйрӑмӗн, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ ҫумӗнчи Общество канашӗн тата Шупашкар хула пухӑвӗн Ваттисен канашӗн пайташӗ Роберт Ильяной. Роберт Анатольевич 1975–1982-мӗш ҫулсенче Шупашкар хула ӗҫтӑвкомӗн ертӳҫинче тӑрӑшнӑ.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн медицина факультечӗн хирурги чирӗсен кафедрин заведующийӗ Владимир Волков та малашне — Шупашкарӑн хисеплӗ ҫынни. Вӑл — профессор, Чӑваш Республикин тата Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ ӑслӑлӑх ӗҫченӗ. Хӑй вӑхӑтӗнче Шупашкар хула пухӑвӗн депутачӗ тата СССР АСлӑ Канашӗн X-XI созывӗсенчи депутачӗ пулнӑ.
Шупашкар хула кунӗнче карап ӑстине, ӑсчаха, академика, Пӑрачкав ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ Алексей Крылова халалласа палӑк уҫма палӑртнӑ. Ку хыпара республикӑн тӗп хулин пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов администрацинче иртнӗ планеркӑра пӗлтернӗ.
Палӑка уҫнӑ ҫӗре тӗрлӗ ҫӗрти хаклӑ хӑнасем килсе ҫитессе шанаҫҫӗ. Ҫав шутра карап тӑвакансемпе ӑсчахсем те, хисепе тивӗслӗ ытти ҫын пулмалла.
Алексей Крылов палӑкне тӗп хуламӑрти Юханшывҫӑсен лапамӗнче вырнаҫтармалла. Виҫӗ метр ытла бронза палӑк авторӗ – Салават Щербаков скульптор. Унӑн паллӑрах ӗҫӗсен шутӗнче I Александр патша, космос ракетисен конструкторӗн Сергей Королевӑн, Валентина Гризодубова летчик палӑкӗсене асӑнаҫҫӗ. Алексей Королев палӑкне Мускавра ӑсталанӑ.
Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партирен депутата суйланнӑ Сергей Семенов Ҫӗнӗ Шупашкар хула админситрацийӗн пуҫлӑхӗ Олег Бирюков хӑйне кӳрентернӗ тесе Чӑваш Енӗн прокуратурине, Чӑваш Енӗн Шлати ӗҫсен минситерствине, РФ Президенчӗн Атӑлҫи федераци округӗнчи тулли праваллӑ элчи Михаил Бабич ячӗпе ҫыру шӑрҫаланӑ.
Ҫурлан 6-мӗшӗнче Семенов депутат асӑннӑ хулари Советски урамри 8-мӗш, 10-мӗш «а» ҫуртсенче пурӑнакансемпе тӗл пулнӑ чух Олег Бирюков Сергей Семенова ҫынсен умӗнчех кӳрентернӗ пулать. Депутата тӳре-шара «тӗрӗс ултавҫӑ» тесе хакланӑ-мӗн. Маларах, утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, Олег Бирюков «Контактра» тӗнче тетелӗнчи хӑйӗн страницинче «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин тата чӑваш парламенчӗн депутачӗсен Сергей Семеновпа Владимир Михайловӑн общество йышӑну пӳлӗмӗсем пирки кӳрентермелле ҫырса хунӑ пулать.
Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев тӗрлӗ районпа хулана, предприяти-организацие ҫине-ҫинех тухса ҫӳрет. Ӗнер вӑл блогерсемпе Шупашкар районӗнчи Апаш ялӗ ҫывӑхӗнчи кану базинче тӗл пулнӑ.
Тӗнче тетелӗнче хӑйсен шухӑшне ҫыракансем Элтепер тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлаканпа курнӑҫма кӑмӑлпах пуҫтарӑннӑ тесе пӗлтерет «Правда ПФО» интернет-кӑларӑм. Блогерсем сӗнекен шухӑшсем анлӑшӗпе палӑрса тӑман-мӗн, вӗсем ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗнчен пуҫласа виртуаллӑ куравсем йӗркелессипе ҫыхӑннӑ ыйтусене хускатнӑ. Михаил Игнатьев пурне те тимлӗн итленӗ, кайран вӑл ҫапларах пӗтӗмлетнӗ: «Чӑн пурнӑҫпа ҫыхӑннӑ сирӗн идейӑрсемпе шухӑшӑрсем республикӑра пурӑнакансемпе ҫыхӑннӑ, — тенӗ Михаил Васильевич. — Ҫулланнисемпе те, ача пахчинчи ача шутланакансемпе те, вӑренекенсемпе те. Анчах эпӗ сире тепӗр ене тимлӗх уйӑрма ыйтнӑ пулӑттӑм, тӗрӗсрех, наци сывлӑхне. Ӑна сывӑ апатланупа ҫыхӑнтарма. Пахалӑхсӑр апат-ҫимӗҫшӗн укҫа тӳлесе питӗ нумай ҫын йӑнӑшать. Кайран — аптекӑсем, пульницӑсем, сипленӳ тата каллех ҫемье хыснинчен тӑкаклану.
Шупашкарти Агрегат савучӗ патӗнчи ҫӗр айӗнчен каҫса ҫӳремелли вырӑна 600 пин тенкӗпе юсанӑ. Кун пирки республикӑн тӗп хулин администарцийӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тата хӑтлӑх кӗртессипе тимлекен управленийӗ пӗлтернӗ.
Хула администрацийӗнчи тӳре-шара ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑнти картлашкасем ҫинчи 26 тимӗр плитана паллӑ мар ҫынсем вӑрланӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Кукӑр алӑллӑ ҫав ҫынсем плитана вӑрах вӑхӑт пӗҫертнӗ пулать. Ҫӗр айӗнчен каҫса ҫӳремелли ҫав вырӑна ҫак уйӑхра тинех юсаса пӗтернӗ.
Ӑна ҫӗнӗ сӑн кӗртес тесе «Тендер ӗҫӗ-хӗлӗн агентстви» тулли мар яваплӑ общество подряд организацийӗ пулса юсанӑ. Вӑл тимӗр картлашкасене ҫӗнӗрен хурса тухнӑ, стенасене юсанӑ, хитре урай сарнӑ тата ытти ӗҫе пурнӑҫланӑ. Мӗнпур ӗҫе укҫа ҫине куҫарсан хула хыснишӗн тӑкак 600 пин тенке кайса ларнӑ.
Ҫӗмӗрлен сити-менеждерӗн Александр Зиновьевӑн хулари ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх отраслӗпе паллашнӑ хыҫҫӑн ҫӳҫӗ вирелле тӑнӑ. Кун пирки вӑл хулари хастарсемпе тӗл пулсан персе янӑ.
Хӑй вӑхӑтӗнче ҫар ҫынни пулнӑ май вӑл танк ҫарӗнче тата ҫар пехотинче хӗсметре пулнӑ, Чечен Республикинче ҫапӑҫнӑ. Байкал тӑрӑхӗнчен тытӑнса Армени таран подразделенисене ертсе пынӑ. Ҫирӗп кӑмӑллӑ (ҫар ҫыннисем ачашланса ларма хӑнӑхман) ҫын пулин те вӑл хулари ыйтусене ӑша хывма тытӑнсан аптӑраса кайнине вӑл пытарман. «Манӑн, ҫар ҫыннин тата гражданинӑн, Ҫӗмӗрлери ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхпа паллашнӑ хыҫҫӑн ҫӳҫ вирелле тӑрса кайрӗ. Хӑш-пӗр ыйту кунта вуншар ҫул татӑлман, хӑшӗсем патне алӑ та ҫитмен», — тенӗ хула администрацине ертсе пыма нумаях пулмасть шаннӑ ҫын.
Юлашки ҫулсенче хулара вӗҫӗмех пуҫлӑхсем ылмашса пынине унтисем хӑнӑхса ҫитрӗҫ пуль ӗнтӗ. Газ укҫипе хальхи вӑхӑтра хула 135 миллиона яхӑн парӑма кӗрсе кайнӑ.
Республикӑн строительство, архитектура тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министрӗ Олег Марков «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне тивӗҫнӗ.
Пысӑк шайри пуҫлӑха чысласси пирки калакан хутра Чӑваш Республикин Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев Олег Марков Чӑваш Енӗн социаллӑ пурнӑҫӗпе экономика аталанӑвне тӳпе хывнине, вӑл нумай ҫул таса чунпа тӑрӑшнине палӑртнӑ.
Олег Марков 1966 ҫулта Ҫӗрпӳ районӗнчи Ҫӗньялта ҫуралнӑ. 1984 ҫулта Шупашкарти машина тӑвакансен техникмуне вӗренсе пӗтернӗ. Малтанласа «Чӑвашсетьгазра» тӗрлӗ должноҫре ӗҫленӗ. 2012–2013-мӗш ҫулсенче строительство министрӗн ҫумӗнче тӑрӑшма пуҫланӑ. 2013-мӗшӗнче ӑна министр пуканне шанса панӑ.
+17.3 °C