Паян паллӑ тюрколог, чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи, филологи наукисен кандидачӗ Лия Левитская (23.11.1931-02.10.2009) ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнӗ.
Вӑл Мускавра ҫуралнӑ. Унти М.В. Ломоносов ячӗллӗ Мускаври патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ, каярах СССР Наукӑсен академийӗн Чӗлхе пӗлӗвӗн институчӗн аспирантуринче ӑс пухнӑ. 1953-1955 ҫулсенче «Туркменская правда» хаҫат редакцийӗнче, 1956-1958 ҫулсенче Мускаври патшалӑх университетӗнче ӑслӑлӑх вулавӑшӗнчи востоковедени пайӗнче ӗҫленӗ. 1958-1989 ҫулсенче Наукӑсен академийӗн Чӗлхе пӗлӗвӗн институтӗнче тӑрӑшнӑ.
Вӑл — «Историческая морфология чувашского языка» монографи авторӗ.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Мӑн Улхаш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнине эпир унччен пӗлтернӗччӗ. Тӳре-шарана РФ Пуҫиле кодексӗн 286-мӗш статйин 2-мӗш пайӗпе (вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗн пуҫлӑхӗ ӗҫ тивӗҫне ӳстерсе усӑ курни) тата 292-мӗш статьян 2-мӗш пайӗпе (ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курни) явап тытарнӑ. Сӑмах май каласан, ҫав ҫын халӗ текех пуҫлӑх мар ӗнтӗ.
Ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ 2019 ҫулхи чӳк-раштав уйӑхӗсенче халӑхпа пуху ирттермесӗрех пуху пулнӑҫи туса протокол ҫырнӑ. Вырӑнти ял тӑрӑхӗнчи Депутатсен пухӑвӗн йышӑнӑвне те вӑл суйса шӑрҫаланӑ. Ҫав хут тӑрӑх «Сычуань-Чӑваш Ен Агропромышленность суту-илӳ компанийӗ» предприятие ҫӗр лаптӑкӗ ҫинче силос курганӗсем тума ирӗк панӑ.
Ял тӑрӑхӗн экс-пуҫлӑхне 3 ҫул та 3 уйӑхлӑха тӗрмене хупса хумасӑр айӑплама йышӑннӑ. Кунсӑр пуҫне унӑн 1,5 ҫул хушши пуҫлӑх тилхепине тытаймӗ.
Телевизорпа кӑтартнӑ хыҫҫӑн тӗпчевҫӗсем тӗрӗслев пуҫарнӑ.
Аса илтерер: Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Мужское / Женское» телекӑларӑмра ӗнер Чӑваш Енри ҫемьене кӑтартрӗҫ.
Йӗпреҫри Наталья Чикушинӑн 21 ҫулти ывӑлӗ Роман Камышан ӑнлантарнӑ тӑрӑх, вӗсем кукамӑшӗпе иккӗшӗ хӗрарӑма амӑшӗн прависӗр хӑварасшӑн. Хӗрарӑм ӗҫке ернӗ, унӑн кӗҫӗн хӗрӗ кукамӑшӗ патӗнче ӳсет.
Телекӑларӑм эфира тухнӑ хыҫҫӑн РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн ӗҫченӗсем Йӗпреҫ район администрацийӗн ҫул ҫитменнисемпе ӗҫлекен комисси тата опекӑпа попечительство органӗ тӗлӗшпе тӗрӗслев пуҫарнӑ. Асӑннӑ органсенче тӑрӑшакансем хӑйсен тивӗҫне епле пурнӑҫланине хак парӗҫ. Ӗҫе тивӗҫлипе пурнӑҫламанни ҫиеле тухсан вырӑнти специалистсене РФ Пуҫиле кодексӗн 293-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе явап тыттарӗҫ.
Куславкка районӗнчи Шӑнчас ялӗнче кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшнче ашшӗпе ывӑлӗ хушшинче пысӑк пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. Харкашу вилӗмпе вӗҫленнӗ.
22 ҫулти каччӑ ашшӗне пуҫӗнчен, кӗлеткинчен 32 хутран кая мар тапса-ҫапса пӗтернӗ. Вӑйпитти хытах хӗненӗ хыҫҫӑн арҫын самай шар курнӑ. Йывӑр суранланнӑскер тепӗр кунхине вилсе кайнӑ.
Кайран каччӑна тытса чарнӑ, вӑхӑтлӑха хупса хунӑ. Вӑл хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ. Тӗрлӗ экспертиза та каччӑ айӑплине ҫирӗплетсе панӑ.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енрен тӗпчевҫисем пуҫиле ӗҫе тӗпчесе пӗтернӗ, суда ярса панӑ.
Йӗрке хуралӗнче ӗҫленӗ ҫын йӗркене хӑй пӑснӑ. Ҫывӑх вӑхӑтра вӑл суд тенкелӗ ҫине ларӗ. Ун тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗн 285-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Чӑваш Енӗн прокуратуринче пӗлтернӗ тӑрӑх, саккун арҫынна 4 ҫул таран ирӗкрен хӑтарма май парать.
41 ҫулти оперативлӑ дежурнӑй тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе Шупашкар районӗнчи прокуратура ҫирӗплетнӗ. Асӑннӑ этем Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫре вырнаҫнӑ пайри дежурство пайӗнче оперативлӑ дежурнӑй пулса ӗҫленӗ вӑхӑтра ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри тӗпчевҫисем палӑртнӑ тӑрӑх, 2020 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗнчен тытӑнса 2021 ҫулхи ака уйӑхӗн 16-мӗшӗччен ҫав ҫын талӑкри дежурствӑра тӑнӑ чухне ӗҫри топливо карттине хӑйӗн паллаканӗсене панӑ тата унпа хӑйӗн транспорчӗ валли усӑ курнӑ. Ҫапла вӑл 10 пин ытла тенкӗлӗх тӑкак тунӑ.
18 ҫулти каччӑна ток ҫапнӑ. Халӗ ҫав пӑтӑрмаха РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн специалисчӗсем тӗпчеҫҫӗ. Пуҫиле ӗҫе вӗсем РФ Пуҫиле кодексӗн 238-мӗш статйин 2-мӗш пайӗн «в» пункчӗпе килӗшӳллӗн тӗпчеҫҫӗ. Хӑрушсӑрлӑх йӗркине пӑсса пулӑшу кӳни ҫын вилнипе вӗҫленсен ҫав статьяпа ӗҫ пуҫараҫҫӗ.
Пӑтӑрмах 2020 ҫулхи раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Шупашкаркассинчи «VILLAGE» хӑна комплексӗнче пулса иртнӗ. Шупашкар каччи бассейна епле ӑшӑтнине пӗлменрен шыва чӑмнӑ. Ҫамрӑка ток ҫапнӑ, вӑл инкек вырӑнӗнчех вилсе кайнӑ.
Бассейнпа епле усӑ курнине, ытти ҫынна та вӑл шар кӑтартнипе кӑтартманнине палӑртас тесе тӗпчевҫӗсем унта пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнчен пуҫӑнса кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗччен каннӑ ҫынсене сасӑ пама ыйтаҫҫӗ. Тӗпчевҫӗн телефон номерӗ — (8352) 62-04-05.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри ӗҫченӗсем 46 ҫулти арҫынна тытса чарнӑ. Вӑл унччен темиҫе хутчен те судпа айӑпланнӑскер иккен. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗнче ун пирки маньяк тесе пӗлтернӗ.
Тӗрмерен ҫав этем кӑҫалхи ҫу уйӑхӗнче тухнӑ. Анчах ирӗкре савӑнса та уҫӑ сывлӑпа кӑкӑр туллин киленсе пурӑнас вырӑнне арҫын каллех пӑтӑрмаха ҫакланнӑ. Хальхинче вӑл пӗр хӗре вӗлерессипе хӑратса пусмӑрлама хӑтланнӑ.
Тӗпчевҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗртме уйӑхн 30-мӗшӗнче ҫурҫӗр тӗлӗнче арҫын Шупашкарти «Байконур» микрорайон ҫывӑхӗнчи вӑрманлӑ вырӑнта 21 ҫулхи хӗре асӑрханӑ. Вӗлерессипе хӑратса ӑна тӗмсем хушшине сӗтрсе кӗнӗ. Анчах хӗре темле пусмӑрас тесен хайхи май килмен, мӗншӗн тесен лешӗ хытах хирӗҫ тӑнӑ, пӗтӗм вӑйран кӗрешнӗ, хӗр тарса ӳкнӗ.
Халӗ арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Муркаш районӗнчи пӗр ялта пурӑнакан икӗ арҫынна хӗре пусмӑрланӑшӑн явап тыттарма пултараҫҫӗ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн ӗҫченӗсем 39 тата 40 ҫулсенчи икӗ арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ та ӗнтӗ.
Пӑтӑрмах ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче пулса иртнӗ. Ҫав кун пӗр хӗр маларах эпир асӑннӑ арҫынсенчен пӗрне, 40 ҫулти вӑйпиттие, ӗҫлесе пулӑшнӑ. Кайран хайхи тата унпа пӗрле пулнӑ тепӗр арҫын хӗре хӗненӗ тата пусмӑрланӑ.
Ҫынна ушкӑнпа пусмӑрланӑ тесе арҫынсене хупса хунӑ. Тӗпчев малалла пырать.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем Ҫӗмӗрле районӗнчи Мӑн Улхаш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тӗпчесе пӗтернӗ. Тӳре-шарана РФ Пуҫиле кодексӗн 286-мӗш статйин 2-мӗш пайӗпе (вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗн пуҫлӑхӗ ӗҫ тивӗҫне ӳстерсе усӑ курни) тата 292-мӗш статьян 2-мӗш пайӗпе (ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курни) явап тытарасшӑн.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ 2019 ҫулхи чӳк-раштав уйӑхӗсенче халӑхпа пуху ирттермесӗрех пуху пулнӑҫи туса протокол ҫырнӑ. Вырӑнти ял тӑрӑхӗнчи Депутатсен пухӑвӗн йышӑнӑвне те вӑл суйса ҫырнӑ. Ҫав хут тӑрӑх «Сычуань-Чӑваш Ен Агропромышленность суту-илӳ компанийӗ» предприятие ҫӗр лаптӑкӗ ҫинче силос курганӗсем тума ирӗк панӑ. Каярах вырӑнти Депутатсен пухӑвӗн йышӑнӑвне пӑрахӑҫланӑ-ха.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, Шупашкар хулинче 14 ҫулти яш Атӑлта путнӑ.
РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, инкек кӑнтӑрла иртсен пулса иртнӗ.
Ҫамрӑкскер Атӑл ҫыранӗнчен инҫех мар вырӑнта путнӑ. Унта яш тусӗсемпе шыва кӗнӗ.
Малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, каччӑ шывпа чыхланса кайнӑ. Инкек ҫыран хӗрринчен темиҫе метрта сиксе тухнӑ. Ача виллине темиҫе сехетрен тупнӑ.
Пӑтӑрмах хыҫҫӑн тӗпчевҫӗсем тӗрӗслев пуҫарнӑ. Вӗсем инкек сӑлтавне палӑртӗҫ. Специалистсем судпа медицина экспертизи те ирттерӗҫ.
Инкек ҫири кӗперен ҫывӑх теҫҫӗ, ҫавӑнпа сыхлӑхпа асӑрханулӑх пирки пӗр самантлӑха та манмалла мар.
+11.3 °C