Кӗрекере туй кӗрленӗ чухне йӗрке хуралҫисем пырса кӗнӗ те савӑнӑҫа пӑснӑ. Туй шилӗкӗ айӗнче ларакан 14-ри хӗр куляннипе йӗмех тытӑннӑ, унӑн пулас упӑшки те, 13 ҫулти каччӑ, пӑшӑрханса ӳкнӗ.
Ку пӑтӑрмах кинори пек туйӑнсан та, апла мар. Чӑн пурнӑҫранах. Туйӗ Алькешра пынӑ. Ҫухалнӑ хӗр пӗрчине шыраса (ун пирки ачан кукамӑшӗ кирлӗ ҫӗре пӗлтернӗ) ҫав вӑхӑтра йӗрке хуралҫисем пырса кӗнӗ. Хӗрӗ Кострома облаҫӗнчен пулнӑ. Вӑл ӗнентернӗ тӑрӑх, каччӑпа халӑх тетелӗсенчен пӗринче паллашнӑ та юратса пӑрахнипе рейс автобусӗ ҫине ларса Чулхулана ҫитнӗ. Унтан ҫӑмӑл урапапа — Шупашкара. Каччӑ енчисем, вӗсем чикансем, каланӑ тӑрӑх, пулас кинӗн тӑванӗсене туя килме тесе укҫа та ярса панӑ имӗш.
Ку пӑтӑрмах тӗлӗшпе йӗрке хуралҫисем те халӗ ӗҫлеҫҫӗ, опекӑпа попечительство органӗ те, ахӑртнех, кӑсӑкланӗ. 14-ри хӗр амӑшне амӑш правинчен хӑтарнӑскер пулнӑ. Каччӑ енчисем хӗре хӑйсем усрава илме хатӗррине пӗлтернӗ иккен.
Юлашки вӑхӑтра пирӗн культура шайӗ мӗнле пулни пӑшӑрхантарма пуҫларӗ. Йӗркесӗрлӗхпе темиҫе хут та тӗл пултӑм, ҫавӑнпа шухӑша кайрӑм.
Туй… Лайӑх-ха вӑл. Икӗ ҫамрӑк ҫемье ҫавӑрнинчен мӗн пахи пур? Ӗлӗк ку илемлӗ йӑла пулнӑ. Каччӑ хӗре укҫа парса илни, хӗр юрри, ҫӗнӗ ҫынна тепӗр кунне картлампа шыв йӑттарса, апат пӗҫерттерсе тӗрӗслени… Чӑннипех те хитре. Шел те, халӗ эпир ҫав йӑласене спектакльсенче ҫеҫ курма пултаратпӑр. Халӗ ҫӑмрӑксем туя кафере ирттереҫҫӗ. Пурнӑҫ малаллах каять, ун хыҫҫӑнах талпӑнмалла ҫав пирӗн. Анчах хӑш чухне кафере пухӑнни ытларах ӗҫкӗ-ҫике аса илтерет. Ара, унта эрехе сӗтел ҫине лартаҫҫӗ, мӗн чухлӗ хырӑма кӗрет – ҫавӑн чухлӗ ӗҫ. Пӗррехинче туйра пултӑм. Хӗрӗн ашшӗ-амӑшӗ самаях хӗрӗнкӗ пулнине ку таранчен курманччӗ те тӗлӗнтӗм. Яваплӑ кун ҫапла хӑтланма юрать-и вара? Юрать, хӗрне качча панӑшӑн чунтан савӑннӑ тейӗпӗр. Анчах урӑхла мелпе те савӑнма пулать-ҫке. Тӗслӗхрен, ура ыратиччен ташласа. Самай ӗҫрӗҫ ҫакскерсем. Юлашкинчен ашшӗ тӗп сӗтел ҫине ӳпӗнсе ҫывӑрса кайрӗ. Ҫынсем малалла савӑнчӗҫ.
Тӗмен облаҫӗнчи Канаш ялӗнче чӑваш туйне ӳкернӗ. Ку пулӑм унтисемшӗн кӗтменлӗх пулни каламасӑрах паллӑ темелле. «Ял кӗҫех ҫӗр ҫула ҫитет. Пирӗн патра вара пуҫласа кино ӳкереҫҫӗ», — тӗлӗнсе калаҫнӑ ял ҫыннисем фильм ӳкернине сӑнанӑ май. «Хӗрӗ тата мӗн кулать? Пӗркенчӗк айӗнче унӑн кулмалла мар, йӗмелле», — ӑна-кӑна чухласа тиркесерех те калаҫнӑ теприсем.
Канаш ялне Чӑваш Енри Вӑрнар районӗнчен куҫса кайнӑ чӑвашсем 1921 ҫулта йӗркелесе янӑ. Чӑваш туйне ӳкернӗ май ҫынсем хӑйсен йӑх-несӗл тымарӗсене те аса илнӗ, манӑҫма пуҫланӑ йӑла-йӗркене те.
Тӗмен тӑрӑхӗнчи чӑвашсен ассоциацийӗн ертӳҫи Ираида Маслова каланӑ тӑрӑх вӗсене вырӑнти «Регион-Тюмень» телерадиокомпани те кӑтартнӑ.
«Чӑваш туйӗ» документлӑ фильм унти чӑвашсемшӗн пӗрремӗш мар. Унччен, кӑрлач уйӑхӗнче телеканал «Никита Бичурин» фильм ӳкернӗ, ҫурла уйӑхӗнче — «Ҫӗпӗр кӑмӑлӗллӗ чӑвашсем» ятлине.
Тин кӑна ЧР экс-Элтеперӗ Николай Федоров хӗрне Каринӑна чаплӑ туй туса качча пани пирки Шупашкарӗпех кӗрлерӗҫ. Тӗп хулара тепӗр туй кӗрлеттерме хатӗрленеҫҫӗ. Хальхинче Шупашкар мэрӗ хӗрне качча парать.
Леонид Черкесовӑн хӗрӗ Анна ятлӑ. Нумаях пулмасть вӑл хулари пӗр кафере хӗр тусӗсемпе уяв ирттернӗ. Ун чухне вӑл ҫутӑ шӑлавар тата диадема тӑхӑннӑ. Тусӗсем вара хура костюмсемпе килнӗ.
Хӗрсем караоке-залра пулнӑ. Анна тата унӑн тусӗсем кафере ӳкернӗ сӑнӳкерчӗксене «Инстаграм» халӑх тетелне кӑларса хунӑ. Туй пулассине ҫавӑнтан пӗлнӗ ӗнтӗ ҫынсем. Анчах вӑл хӑш кун иртӗ? Кун пирки хальлӗхе сӑмах тухман-ха.
Ҫак шӑматкун Чӑваш Енӗн пӗрремӗш Элтеперӗ пулнӑ Николай Федоров хӑйӗн пӗртен пӗр хӗрне качча парать-мӗн. Кун пирки atner ятлӑ блогер хӑйӗр чӗрӗ журналӗнче пӗлтерет.
Чӑваш Ене 17 ҫул ертсе пынӑ, Раҫҫейӗн юстици тата ял хуҫалӑх министрӗ пулнӑ ҫӗршыв шайӗнчи паллӑ политик хӗрне качча панине блогер Чӑваш Енри чи кӗтнӗ туйсенчен пӗри тесе хаклать.
Карина (Чӑваш Енӗн экс-ертӳҫин хӗрне ҫавӑн пек чӗнеҫҫӗ) туйне ҫӗршывӑн тӗп хулинче мар, ашшӗ ҫуралнӑ тӑрӑхрах ирттерме палӑртнӑ. Аса илтеретпӗр, Николай Федоров — Сӗнтӗрвӑрри районӗн чӑвашӗ. Вӑл 1958 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Туя Федоровсем Шупашкарта ирттереҫҫӗ. Пулас кӗрӗвӗн ятне паллӑ политиксем вӑрттӑнлӑхра тытаҫҫӗ-мӗн. Ҫапах та Карина мӑшӑрӗ пуласси Александр ятлине хӑшӗсем халех пӗлеҫҫӗ.
Atner блогер Чӑваш Ен Элтеперне суйланнӑ Михаил Игнатьев Николай Федорова мӗнле парне хатӗрлени пирки те пуҫ ватать. Епле парнине «никам та пӗлмест, анчах Николай Федоровшӑн ку вӑл Федераци Канашӗнчи должность пулать-тӗр тесе пурте тӗшмӗртеҫҫӗ», — тесе ҫырать блогер.
Сӑмах май, авӑнӑн 19-мӗшӗнче Чӑваш Енре тепӗр паллӑ пулӑм — Чӑваш Енӗн Элтеперӗн тивӗҫне хальлӗхе вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев республика ертӳҫин пуканне официаллӑ майпа инаугураци туса йышӑнни.
Утӑ-ҫурла уйӑхӗсенче ҫамрӑксем туй хыҫҫӑн туй ирттереҫҫӗ. Шел те, юлашки вӑхӑтра ӑна чӑвашсен йӑлине тӗпе хумасӑр йӗркелеҫҫӗ. Чылайӑшӗ туйра кафере е ресторанра ларать, аппаратурӑпа юрӑ кӗрлеттерет.
Ҫурлан 8-мӗшӗнче вара Вӑрнар районӗнчи Юпшик Ялтӑра ялӗнче чӑвашла туй кӗрленӗ. Александрпа Кристина Трофимовсем туя ӗлӗкхи йӑлана тӗпе хурса ирттерме шутланӑ.
Кристинӑпа Александр пӗр ялтах ҫуралса ӳснӗ. Анчах вӗсем расна урамсенче пурнаҫҫӗ. Туй «пуйӑсӗ» урам тӑрӑх утнӑ. Каччӑпа хӗр хыҫҫӑн туй тумне тӑхӑннӑ хӗрарӑмсем юрласа-ташласа пынӑ, такмак каланӑ. «Хӗлхем» фольклор ушкӑнӗ каччӑ енчен юрлама пынӑ.
Сӑнсем (2)
«Сӑвар, чунҫӳрев» ушкӑнра Олег Цыпленков пӗлтернӗ тӑрӑх Йӗпреҫри ЗАГСра, ҫамрӑк мӑшӑрсене ҫырӑнтаракан аслӑ пӳлӗмре, Чӑваш Республикин патшалӑх символӗсене вырнаҫтарман. Олег Михайлович тӗлӗнет: е Йӗпреҫ районӗ Чӑваш Республикине кӗме пӑрахнӑ, е йӗпреҫсем Чӑваш Республикин символӗсене кӑмӑлламаҫҫӗ.
Чӑваш Республикин «Чӑваш Республикин патшалӑх символӗсем ҫинчен» саккун тӑрӑх ЗАГС-сенче Чӑваш Республикин ялавӗ ҫакӑнса тӑмалла. Кӑна ҫак саккунӑн 4 статьин 4 пункчӗ ыйтать. Гербӗ пирки вара саккун унашкалах ҫирӗп мар.
Туй-туй тесе ҫӗр ҫӗмӗрсе кӑна мар, темле ӗҫсе лартса та, машина тӑррине хӑпарса тӑрса та пыракан пур. Ӗҫкӗ-ҫикӗ тени ҫул-йӗр правилине пӑсмаллине пӗлтермест тесе ҫул-йӗр инспекторӗсем вӗсене тӗрӗслеме тытӑннӑ.
Паян икӗ сехетре кӑна йӗркене пӑсакан вунна яхӑн ҫынна тытса чарнӑ. Вӗсенчен пӗрин, Toyota Land Cruiser машина тытса пыраканнин, унра ҫамрӑк мӑшӑр ларса пынӑ, нимӗнле хут та пулман иккен. 26 ҫулти ҫамрӑк 5 минутранах хутсене илсе килсе параҫҫӗ тесе ӗнентерме тӑрӑшнӑ пулин те усси пулман. Тепӗр сехетрен урапана эвакуатор ҫине вырнаҫтарсан та водитель удостоверенине илсе пыракан тупӑнман. Ҫул-йӗр инспекторӗсен базинче те водитель удостовренийӗ шутланса тӑман. Урапана 75 ҫулти кинемей ячӗпе ҫыртарттарнӑ. Туйра савӑнас вырӑнне халӗ ҫамрӑкӑн урапана штрафстоянкӑран епле илсе тухасси пирки пуҫ ватма тивет-тӗр.
Красноармейски районӗнче хӑйне евӗр туй иртнӗ. Ахаль чухне туйра хӑюсемпе илемлетнӗ ҫӑмӑл урапасем чупаҫҫӗ. Хальхинче вара… йывӑр тиевлӗ урапасем пулнӑ. Вӗсене те хӑюсемпе хитрелетнӗ.
Туй утӑ уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, шӑматкун, иртнӗ. Галинӑпа Василий ҫамрӑк мӑшӑр туйне шӑпах ҫакӑн пек уявлама палӑртнӑ-мӗн. Пӗтӗмпе илемлетнӗ йывӑр тиевлӗ 7 машина пулнӑ.
Вӗсен иккӗмӗш сыпӑкри пиччӗшӗ Андрей Никитин каланӑ тӑрӑх, Василий йывӑр тиевлӗ машинӑсене ачаранпах юратнӑ. Туя кун пек ирттерме малтанах палӑртнӑ. вӑл ҫакнашкал урапапа ӗҫленӗ те-мӗн. 7 урапа рулӗ умӗнче унӑн юлташӗсем ларнӑ.
Качча тухакан хӗр каччипе ҫӑмӑл урапапах пынӑ. Кун пек меллӗрех.
Юлашки вӑхӑтра тематика туйӗсем час-часах ирттерме пуҫларӗҫ. Хашӗ-пӗри туя ӗлӗкхилле, чӑвашла йӗркелет.
Ку, паллах, ырӑ пулӑм. Ара, хальхи йышши туйсенче йӑла-йӗрке ҫухалнӑпа пӗрех вӗт. Ҫамрӑксем ӗлхи йӑласем патне таврӑннине вара ырламалла ҫеҫ.
Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Шупашкарти мӑшӑрлану керменӗнче чӑвашла туй иртнӗ. Чӑваш тӗрриллӗ кӗпе тӑхӑннӑ Рувимпа Ирина Мӑшӑрлану керменне чӑваш кӗввипе кӗнӗ.
Ҫӗнӗ мӑшӑра ҫемье ҫаварнӑ ятпа чи малтанах хӑнасем, наци тумне тӑхӑннӑскерсем, саламланӑ. Пӗтӗмпе ҫав кун 43 мӑшӑр алӑ пусса ҫемье ҫаварнине ҫирӗплетнӗ.
+12.5 °C