Кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Шупашкарти Энгельс урамӗнчи ҫӳп-ҫап контейнерӗнче тин ҫеҫ ҫуралнӑ ачана асӑрханине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Тӑван тӗпренчӗкне вилме шартлама сивӗре тухса пенӗ чунсӑр хӗрарӑма йӗрке хуралҫисем ҫав кунах тупса палӑртнӑччӗ. Шелсӗр этем — 33 ҫулти хӗрарӑм. Унӑн тепӗр ача та пулнӑ. Контейнерти ачана пульницӑна ӑсатнӑччӗ, тухтӑрсем унӑн пурнӑҫне ҫӑлса хӑварнӑччӗ.

Ҫичӗ ҫулти ача амӑшӗ тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе Шупашкарти Ленин район сучӗ пӑхса тухнӑ. Кипкери ачана вӗлерме хӑтланнӑ храрӑма 1 ҫул та 6 уйӑхлӑха колони-поселение ӑсатмалла тунӑ. Анчах халех мар. Ҫиччӗри хӗрӗ 14-а ҫитсен.

Опекӑпа попечительство органӗсем пуҫарнипе хӗрарӑма ҫиччӗри ачи тӗлӗшпе те амӑш правинчен хӑтарасшӑн.

Ҫӗмӗрле районӗнче пурӑнакан, ниҫта та ӗҫлемен 40 ҫулти арҫынна судра тавлашнӑшӑн суд тунӑ. Тата тӗрӗсрех каласан, теприсене кӳрентернӗшӗн.

Пӑтӑрмахӗ иртнӗ ҫулхи кӗркунне, авӑн уйӑхӗнче, пулса иртнӗ. Ют киле пырса кӗнӗшӗн судлашнӑ вӑхӑтра арҫын хӑйне тытса чарайман. Вӑл хӑй пуҫтахланса ҫӳренипе шар курнӑ хӗрарӑма та, прокурора та кӳрентермелле сӑмахсемпе перкелешнӗ. Чӗлхене ирӗке яраканскере лешсем ачашласа та шеллесе тӑрас темен, явап тыттарма йышӑннӑ.

Суда хисеп туман тесе арҫына РФ Пуҫиле кодексӗн 297-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑпласа 260 сехет ӗҫлеттерме тунӑ. Суд йышӑнӑвӗ хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗмен-ха. Пӗрремӗш инстанцири суд йышӑнӑвӗпе килӗшмесен арҫыннӑн апелляци ҫӑхавӗ ҫырма ирӗк пур.

Вӑрмар районӗнчи фермер хуҫалӑхне тытса тӑракан пӗр этем Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствине улталаса хыснаран укҫа илнӗ. Сӑмах май, фермер — районти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ.

Ӗҫӗ-пуҫӗ 2016 ҫултах пулнӑ. Ял хуҫалӑх ӗҫченӗ минераллӑ удобрени илтӗ тесе суя хутсем хатӗрленӗ имӗш, ҫавна вӑл министерствӑна тӑратса хыснаран 150 пин тенкӗ укҫа илнӗ. Пӑтӑрмаха РФ Следстви комитечӗн республикӑри упарвленийӗн тӗпчевҫисем ҫиеле кӑларнӑ. Вӗсем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ хыҫҫӑн фермер укҫана хыснана хӑй ирӗкӗпе тавӑрса панӑ-ха. Апла пулин те депутта-фермер ҫылӑхӗ каҫман. Фермер ӗҫне ҫывӑх вӑхӑтра судра пӑхса тухӗҫ. Пуҫиле ӗҫе тӗпчесе пӗтернӗ хыҫҫӑн вырӑнти прокурор ӑна ҫирӗплетнӗ те Вӑрмар район судне ярса панӑ.

Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн тӗпчевҫисем Шупашкарта пурӑнакан 45 ҫулти хӗрарӑм тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫ тӗпчесе пӗтернӗ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн темиҫе статйипе айӑпласшӑн.

Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, 2017 ҫулхи юпа уйӑхӗн пӗр каҫхине ҫав хӗрарӑм ӳсӗр пулнӑ. Тем вӑрҫи тухнӑ-ҫке, харкашаканскере лӑплантарма пуҫланӑ хӗрне кӳренсе хӗрӗнкӗ амӑшӗ ҫӗҫӗ ярса илнӗ. Хӑратмалла сулкалашман вӑл — мӑйран яшлаттарнӑ. Тепре те сулса янӑ-ха, анчах хӗрарӑмӑн упӑшки хӳтте кӗнӗ. Унтан хӗрарӑм арҫынна вӗлерессипе хӑратма пуҫланӑ. Анчах арҫын арҫынах, ҫӗҫҫе вӑл туртса илейнӗ.

Тӗпчевҫӗсем ку пуҫиле ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ. Хӗрне йывӑр суранлатнӑ, упӑшкине вӗлерессипе хӑратнӑ хӗрарӑм шӑпине суд татса парӗ.

«Атӑл – Сӗнтӗрвӑрри – Урхас Кушкӑ – Сӗнтӗрвӑрри – Аксарин» ҫул питӗ япӑх лару-тӑрура, шӑтӑк-путӑклӑ. Унччен район прокурорӗ ӑна йӗркене кӗртмелле тесе суда тавӑҫ тӑратнӑ.

Ку ҫула Халӑх фрончӗн «вилнӗ ҫулсен» картти ҫине лекнӗ. Унта пӗр тӑхтаса тӑмасӑр тӗплӗ юсав ирттермелле. Шӑтӑк-путӑка йӗркене кӗртмелле. Суд та прокурор енче пулнӑ. Судья ҫак ҫула юсаттармалла тесе йышӑну кӑларнӑ.

Район администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак ҫулшӑн подрядчик яваплӑ. Суд йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн, «Атӑл – Сӗнтӗрвӑрри – Урхас Кушкӑ – Сӗнтӗрвӑрри – Аксарин» ҫула ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗччен юсаса пӗтермелле.

Елчӗк районӗнче суд приставӗсем «Юрга» тулли мар яваплӑ общество ӗҫӗ-хӗлне чарса лартнӑ. Предприяти ҫӳп-ҫап пуҫтарать, ӑна тирпейлет.

«Юргара» йӗркене пӑснӑ тӗслӗхсем пулнӑ, ҫавӑнпа вӑл 60 кун ӗҫлемӗ. Йӗрке пӑснине Роспотребнадзор ӗҫченӗсем асӑрханӑ. Предприятин 4-мӗш класлӑ каяша пуҫтарма санитарипе эпидемиологи пӗтӗмлетӗвӗ тата лицензи пулман.

Предприяти ӗҫченӗсем Елчӗк таврашӗнче 1,5 ҫухрӑмри ҫӳп-ҫапа пуҫтарнӑ. Ҫитменнине, вӗсем ҫак ӗҫе алӑпа, ятарлӑ тумсӑр, хӳтӗлев тум-тирӗсӗр пурнӑҫланӑ. Ӗҫченсен хӑш чухне медтӗрӗслев витӗр тухмалла, анчах вӗсем ҫакна туман. Предприяти территорийӗнче ҫӳп-ҫап купаланса выртнӑ.

«Юрга» ӗҫне суд йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн чарса лартнӑ.

Раҫҫейре, ют ҫӗрышвсенче Telegram мессенджер чӑхӑмлама пуҫлани пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче нумаях пулмасть хыпарланӑччӗ. Халӗ Шупашкарти хӑш-пӗр провайдер мессенджер ӗҫне чарма пуҫланӑ. «Чебнет», «Мегафон» тата МТС провайдерсем telegram.org тата t.me сайтсене хупланӑ.

«Билайнран» ку сайтсем уҫӑлаҫҫӗ-ха. Telegram хальлӗхе штатлӑ режимра ӗҫлет.

Сӑмах май, ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Мускаври суд мессенджера Раҫҫейре ӗҫлеме чарма йышӑннӑ.

19 ҫулти ниҫта та ӗҫлемен каччӑ айӑплине суд ҫирӗплетнӗ, ӑна 20-ри хӗре мӑшкӑлланӑшӑн тата вӗлернӗшӗн ҫирӗп йӗркеллӗ колоние 18 ҫуллӑха хупма йышӑннӑ.

Следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енӗн Аслӑ сучӗ хайхи ҫамрӑк ҫын, эрех ӗҫсен хӗрнӗскер, пӗлтӗрхи ҫурла уйӑхӗн 19-мӗшӗнче ҫӗрле Комсомольски районӗнчи пӗр ялта хӑй лайӑх палланӑ хӗре мӑшкӑлланӑ. Унтан ӑна чунӗ тухичченех хӗненӗ. Преступлени туни паллӑ ан пултӑр тесе хӗр ӳтне ют ҫын сарайне сӗтӗрсе кӗнӗ, утта вут тивертнӗ. Ҫулӑм вара сарая, юнашарти хуралтӑсене, пурӑнмалли ҫурта куҫнӑ. Пушар 950 пин ытла тенкӗлӗх сӑтӑр кӳнӗ.

Палӑртса хӑвармалла, хӗр ӳтне пушара сӳнтернӗ хыҫҫӑн тупнӑ. Качча вара полиграфпа тӗрӗсленӗ, хайхи прибор преступление ҫак ҫамрӑк ҫын тунине ҫирӗплетнӗ. Унсӑр пуҫне следовательсем 20 кӳнтеленрен ыйтса пӗлнӗ, специалистсем темиҫе тӗпчев ирттернӗ.

Шупашкарти аслӑ шкулсенчен пӗринче тӑрӑшакан 53 ҫулти аслӑ преподаватель айӑплине суд ҫирӗплетнӗ, ӑна студентсенчен сӗтев илнӗшӗн явап тыттарнӑ.

Раҫҫей следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 15-17-мӗшӗсенче хайхи вӗрентекен икӗ ушкӑнри 46 студентран 92 пин тенкӗ илнӗ, ҫакӑншӑн пурне те зачет лартса пама шантарнӑ. Ҫавна май кашни студент 2 пин тенкӗ кӑларса тыттарнӑ. Аслӑ преподавателе следовательсемпе Раҫҫей ШӖМӗн Шупашкар хулинчи уйрӑмӗн экономика хӑрушсӑрлӑхӗн тата коррупципе кӗрешекен пайӗн ӗҫченӗсем кӑрлачӑн 17-мӗшӗнче тытса чарнӑ, ӗҫ-пуҫа тишкернӗ вӑхӑтра вӑл кӗсйине чикнӗ укҫана пӗтӗмпех кӑларса панӑ.

Палӑртса хӑвармалла, суд аслӑ шкулта ӗҫленӗскертен 150 пин тенкӗ штраф шыраса илме йышӑннӑ, унсӑр пуҫне ӑна вӗренӳ тытӑмӗнче 2 ҫул ҫурӑ вӑй хума чарнӑ.

Канаш районӗнчи ял тӑрӑхӗсенчен пӗрне ертсе пынӑ хӗрарӑм айӑплине суд ҫирӗплетнӗ. Ӑна должноҫ тивӗҫӗсенчен иртнӗшӗн тата ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса саккуна пӑснӑшӑн айӑпланӑ.

Раҫҫей следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, хайхи хӗрарӑм хӑйӗн упӑшкине авариллӗ тесе йышӑннӑ, сӳтсе пӑрахма палӑртнӑ нумай хутлӑ ҫуртра пропискӑна тӑратнӑ. Ҫавна май арҫын авариллӗ ҫуртсенчен республика программипе килӗшӳллӗн куҫакансен йышне лекнӗ. Пуҫлӑх пуканне йышӑнаканскер саккуна пӑсса социаллӑ найм килӗшӗвӗ хатӗрленӗ те хӑйӗн мӑшӑрне ҫӗнӗ ҫуртра хваттер уйӑрса панӑ, республика тата район хыснисенчен 1 миллион та 340 пин тенкӗ ытла уйӑрнӑ.

Ҫак сӑлтавсене шута илсе суд тӳре пулнӑ хӗрарӑма 150 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.