«Здоровая Чувашия» (чӑв. Сывӑ Чӑваш Ен) (www.med.cap.ru) медпорталта социологи ыйтӑмӗ ирттернӗ. Унта хутшӑнакансене иммунизацие епле хакланине уҫӑмлатма ыйтнӑ. Республикӑн медицина профилактикин, сиплев физкультурин тата спорт медицинин центрӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ыйтӑма 236 ҫын хутшӑннӑ. Вӗсенчен 15,7% — арҫынсем, 84,3% — хӗрарӑмсем.
Анкетӑна хуравланине ӗненсен, респондентсен 86,2% ачисене прививка тутараҫҫӗ, 8,2% хӑш-пӗр привкӑна ҫеҫ тутарать, 4,9% прививкӑна хирӗҫ.
Ҫынсен 53,8% прививка сывӑ пулма кирлӗ тесе шухӑшланине пӗлтернӗ, 39,8% обществӑна эпидемирен сыхлать тесе хуравланӑ, 4,7% врачсене план тултарма кирлӗ тесе пӗтӗмлетнӗ, 1,7% прививка никама та кирлӗ мар тесе шухӑшлать.
Ыйтӑма хутшӑннисенчен 66,9% иммунизаци хӑрушсӑр япала тесе хаклать, 21,2% хуравлама аптӑранӑ, 11,9% прививка хӑрушсӑрлӑхне шанмасть.
Ҫӗршывӑн хулисенче ҫул-йӗр ҫинче пулса иртекен инкексен шутне тишкернӗ. «Хӑрушсӑр тата паха ҫулсем» проекта хутшӑннӑ 38 хуларан 22-ӗшӗнче инкек шучӗ сахалланнӑ. Тишкерӗве Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗ ҫул-йӗр инспекторӗсен статистикине тӗпе хуса хатӗрленӗ.
Инкек шучӗ 10 процентран ытларах чакнӑ хуласем саккӑр ҫеҫ. Ҫак енӗпе Дон ҫинчи Ростов хулине палӑртнӑ. Унта инкексен шучӗ икӗ ҫулта 23 процент сахалланнӑ, Пермьре — 22 процент, Калининградра — 21 процент. Сарту, Красноярск, Липецк, Барнаул тата ытти хӑш-пӗр хула та лайӑххисен шутӗнче.
Ҫул-йӗр ҫинчи инкеке пула суранланакансен йышӗпе Шупашкар хули мала тухнӑ. Чӗмпӗр, Омск хулисенче те лару-тӑру начар. Ҫул ҫинчи инкексенче вилекенсен шучӗ юлашкинчен асӑннӑ икӗ хулара та нумайланнӑ.
Политика тата экономика коммуникацийӗсен федераци агентстви иртнӗ эрнере регионсен пуҫлӑхӗсем Инстаграмра хӑйсен страницисене мӗнле тытса пынине тишкернӗ. ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ку тӗлӗшпе питӗ хастар: топ-10 списока лекнӗ.
Михаил Васильевич 9-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Раштав уйӑхӗн 2-8-мӗшӗсенче вӑл 14 пост, 30 сторис хатӗрленӗ, анчах тӳрӗ эфира пӗр хутчен те тухман. Элтепер страницине 28 пин ҫын пӑхса тӑрать.
Палӑртмалла: 85 пуҫлӑхран 65-шӗн Инстаграмра страница пур. Политика тата экономика коммуникацийӗсен федераци агентстви хатӗрленӗ танлаштарӑмра Астрахань облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Игорь Бабушкин пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ, иккӗмӗш вырӑнта – Ханты-Манси автономи облаҫӗн пуслӑхӗ Наталья Комарова, виҫҫӗмӗш вырӑнта – Приморье крайӗн ертӳҫи Олег Кожемяко.
Раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗн тӗлне Чӑваш Енре 782 ача пневмонипе чирленине тупса палӑртнӑ. Республикӑн Сывлӑх сыхлавӗн министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак цифра пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинченпысӑк мар.
Ачасем пневмонипе чирленине Улатӑр, Вӑрнар, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗмӗрле, Елчӗк районӗсенче, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш хулисенче йыллӑ палӑртнӑ.
Пневмонипе 3-6 ҫулсенчи (33,6%), 7-14 ҫулсенчи ачасем (30,8%) тата тин ҫуралнисенчен пуҫласа 2 ҫула ҫитичченхисем (29%) ытларах чирленӗ. 15-17 ҫулсенчисем аптӑрасси йышлӑ мар. Цифрӑсене процент ҫине куҫарса пӑхсан, вӑл – 6,6%.
Пневмони — ӳпкен питех те хӑрушӑ чирӗ. Унӑн паллине ҫивӗч респираторлӑ вирус чирӗпе пӗр евӗр. Вӑхӑтра сиплеме пуҫламасан амак шала каять, ҫын вилме пултарать.
Специалистсем Раҫҫейри санаторисене тӗпченӗ. Вӗсе Крымри, Кавказри тата Ставропольти Хура тинӗс хӗрринчи санаторисене ҫеҫ хаклав йышне кӗртмен. ТурСтат тата Санатории-России.рф путевкӑсене бронь тумалли сервис специалисчӗсем чӳк уйӑхӗнчи канӑва тишкерсе танлаштарӑм хатӗрленӗ.
Раҫҫейри регионсенче кӗркуннехи санатори канӑвне чӳк уйӑхӗн 1-30-мӗшӗсенче путевкӑсем туяннине шута илсе хакланӑ. Танлаштарӑмра Чӑваш Енри санаторисем 20-мӗш вырӑн йышӑннӑ, путевкӑсен йӳнӗ хакӗпе вара – 2-мӗш вырӑнта.
Пирӗн регионта санаторире канас пулсан пӗр талӑкра вӑтамран 2 пин тенкӗ кирлӗ. Кунта пурӑннӑ, апатланни, сипленни кӗреҫҫӗ.
Шупашкар хула администрацийӗ машинӑсене ӑҫта кирлӗ, унта лартнине вӗҫӗмех тӗрӗслет. Парковка правилине пӑсакансене административлӑ майпа явап тыттарса штрафлаҫҫӗ.
Хула администрацийӗнче административлӑ ӗҫсене тишкернӗ те, парковкӑпа ҫыхӑннӑ кӑлтӑка тупса палӑртасси йышли палӑрнӑ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Инстаграмра ҫырнӑ. Машинӑсене курӑк ҫине лартнипе ята кӗрекен водительсен йышӗ самай иккен.
Саккуна административлӑ майпа пӑсакансен тӗлӗшпе 2,7 пин хутчен штраф ҫырса панӑ. Штраф виҫи 3,5 миллион тенкӗпе танлашнӑ. Унта суту-илӳ правилине пӑсакансем те кӗреҫҫӗ.
Ку хыпара вуланисенчен хӑшӗсем машина лартма вырӑн ҫук тесе ӳпкелешнӗ. Хула администрацийӗ вара хӑна парковкисем (машинӑсене вӑхӑтлӑх лартмалли) тумалли йӗркене уҫӑмлатнӑ.
Чӑваш Енре туса кӑларакан мороженӑй Казахстана ӑсанать. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерстви Федерацин таможня тытӑмӗ хыпарлани тӑрӑх ӗнер пӗлтернӗ.
Раҫҫейрен ют ҫӗршывсене ӑсанакан мороженай калӑпӑшӗ 2019 ҫулта 7,2 процент нумайланнӑ. Ҫакӑнта Шупашкарти «Волга АЙС» предприяти тӳпи те пур. Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗнченпе Шупашкарти предприяти Казахстана хӑйӗн продукцине 7,3 пин долларлӑх ӑсатнӑ.
Тӑватӑ ҫул каялла пирӗн ҫӗршывран мороженӑя 24 ҫӗршыва ӑсатнӑ, кӑҫал ҫак хисеп 37 ҫӗршывпа танлашнӑ. Пысӑк импортерсенчен пӗри — Казахстан, иккӗмӗш вырӑнта – Монголи, виҫҫӗмӗшӗнче — Украина. Раҫҫей мороженӑйӗ Канадӑпа АПШна та, Китайпа Сенегала та ӑсанать. Мороженӑй туса илекенсем Европӑри ҫӗршывсемпе те туслӑ ҫыхану тытаҫҫӗ.
Ялта тухтӑр пулса ӗҫлес текенсене ҫула кура тиркемӗҫ. Ҫулланнӑ тесе халӗ те хурламан-ха шурӑ халатлисене. Анчах «Земство тухтӑрӗ», «Земство фельдшерӗ» программӑсемпе усӑ курас тесен специалистсен ҫулне пӑхнӑ. Ялта ӗҫлеме вырнаҫас текенсене малашне пурне те укҫа парса хавхалантарӗҫ. Кунта сӑмах 50 пин ҫын таран пурӑнакан ялсемпе район центрӗсене каякансем пирки сӑмах пырать. Ҫак ыйтӑва ӗнер Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче тишкернӗ.
ЧР Сывлӑх сыхлав министерстви халӗ 411 врач ҫитменнине пӗлтерет, медицина сестрисем те пурӗ 294 ҫын кирлӗ.
Ҫула кура чарӑва пӑрахӑҫласан «Земство тухтӑрӗ», «Земство фельдшерӗ» программӑсемпе 1200 врачпа 250 ытла фельдшер усӑ курайӗ. Хальлӗхе ҫак программӑсемпе 460 врачпа 50-а яхӑн фельдшер ӗҫе вырнаҫнӑ.
Шупашкарӑн ҫитес ҫулсенчи социаллӑ аталану прогнозне тунӑ. Ҫак хисепе ӗненес тӗк, 2024 ҫулта Чӑваш Енӗн тӗп хулинче 519 пин ҫын пурӑнмалла.
Кӑҫал Шупашкарта 507,6 пин ҫын пурӑннине палӑртнӑ, 2020 ҫулта - 510,2 пин ҫын, 2024 ҫулта 519,1 пин ҫын пурӑнмалла-мӗн. Чӑвашстат Шупашкар хула округне тата Шупашкал хулине уйӑрса ҫын шутне шутланӑ. Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне республикӑн тӗп хулинче 495 пин те 317 ҫын пурӑннӑ, хула округӗнче вара – 505 пин те 800 ҫын.
Юлашки вӑхӑтра ҫынсем лавккара ҫӑкӑр, шӑрпӑк тавраш туяннӑ чух та банк карттипе тӳлеҫҫӗ. Ҫапла пӗтӗмлетнӗ Раҫҫей Перекет банкӗн Атӑл-Вятка банкӗн пресс-центрӗнче.
Банк карттипе татаӑлакансен йышӗ пирӗн ҫӗршывра кӑҫалхи виҫҫӗмӗш кварталта пӗлтӗрхи ҫав вӑхӑтринчен 5 процент йышланнӑ. Ҫав вӑхӑтрах чекӑн вӑтам хакӗ чакса пырать. Ҫакӑ ҫынсем карттӑпа пур ҫӗрте те усӑ курма ӑнтӑлнипе ҫыхӑннӑ. Ҫӑкӑр лавккинче те, пахча ҫимӗҫ сутакансем патӗнче те карттӑпа тӳлеме май пур.
Кашни 20-мӗш ҫын аллӑн укҫа тыттарас вырӑнне карттӑ туртса кӑларать. Ҫипуҫ туянакансенчен маларах 5 проценчӗ карттӑпа усӑ курнӑ, халӗ — 66 проценчӗ.
Хӑна ҫурчӗсенче вара карттӑпа тӳлесси 1 процент чакнӑ. Анчах ҫакӑ вӑхӑтлӑх тесе шухӑшлаҫҫӗ.
+12.5 °C