«Чӑваш Енри ҫанталӑк» проект авторӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра кӗҫех ҫумӑр ҫума чарӑнса «ылтӑн кӗркунне» килӗ.
Паян тата ыран ҫумӑр ҫӑвӗ-ха. Ыран кӑнтӑрла тӗлне тӳпе кӑшт уҫӑлӗ, ҫил лӑпланӗ, нӳрӗке пула тӗтре карса илӗ. Вырсарникун кӑштах хӗвел пӑхӗ, кӑнтӑрла хыҫҫӑн каллех пӗлӗтленӗ. Ҫил вӑйланӗ.
Тунтикун та ҫиллӗрех пулӗ. Ытларикун «ылтӑн кӗркунне» пуҫланӗ. Сывлӑш температури 10-12 градус пулӗ. Анчах ҫӗрлесерен тӑм ӳкме пултарӗ.
Кӑҫалхи ҫулла шӑрӑх пулчӗ. Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, кун пек ҫанталӑк хыҫҫӑн кӗркунне пӗр уйӑх сивӗ тӑни тӑтӑш тӗл пулать. Ав авӑн уйӑхӗ ӑшах мар.
Ҫапах ҫанталӑк пире ӑшӑпа савӑнтарӗ-мӗн. Авӑн вӗҫӗнче типӗ, сивӗрех ҫанталӑк тӑрӗ. Юпа уйӑхӗнче ылтӑн кӗркунне пулмалла.
Чӳк уйӑхӗ те ӑшӑ килмелле, ҫапах сивӗ ҫанталӑк, юр пулӗҫ. Юпа уйӑхӗнчех юр ҫумалла. Анчах вал ирӗлӗ. Чӳкӗн 20-мӗшӗсенче юр ҫуса лартса 20 градус сивӗтмелле.
Ҫумӑр ытлах ҫумӗ, нӳрӗк ытти чухнехинчен сахалрах пулӗ.
Канмалли кунсенче сивӗ пулчӗ. Шупашкарта сывлӑш температури вӑтамран 8 градус пулчӗ. Ку нормӑран 6 градус сивӗрех. Паян кӑнтӑрла кӑштах ӑшӑтнӑ, ирхине 3-4 градус ҫеҫ ӑшӑ пулнӑ. Кунашкал ҫанталӑк юнкунччен пулӗ. Ытларикун ҫапах 13-15 градус таран ӑшӑтӗ.
Кӗҫнерникунпа эрнекун ҫумӑр вӑйлӑ ҫӑвӗ, ҫил вӑйланӗ, ҫеккунтра 18 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ. Гидрометцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗр эрнере 1 тӑваткал метр ҫине 10 литр шыв ӳкме пултарӗ.
Канмалли кунсенче «карчӑк ӑшши» пуҫланӗ, 13-18 градус ӑшӑ пулӗ. Ҫитес эрнере вара сывлӑш 23 градус таранах ӑшӑнӗ.
Паян республикӑра ҫумӑр ҫурӗ. Ку – кӑнтӑр енчен килнӗ циклона пула. Ҫанталӑк та сивӗтрӗ: 10-12 градус ҫеҫ ӑшӑ.
Ыран та ҫумӑрлӑ пулӗ. Вырсарникун вара пачах кӗрпе, ҫумӑр ҫума пултарӗ. Кӑнтӑрла 8-13 градус кӑна ӑшӑ тӑрӗ. Ҫил вӑйлӑ кастарнӑран 0-5 градус ӑшӑ пек туйӑнӗ.
Чи сивӗ кунсем авӑн уйӑхӗн 6-7-мӗшӗсене лекӗ. Пӗлтӗтсен шайӗнче 3-4 градус сивӗ тӑрӗ. Тунтикун ҫумӑр ҫума чарӑнӗ. Ҫӗрле вара тӑм ӳкме пултарӗ.
Юнкун ӑшӑтма тытӑнӗ, 13-18 градус ӑшӑ пулӗ. Авӑнӑн 11-12-мӗшӗсенче ҫумӑр ҫума пултарӗ.
Пӗтӗмӗшле илсен, ку вӑхӑт валли ҫанталӑк ӑшӑ тӑрӗ.
Ҫурла уйӑхӗ кунашкал шӑрӑх юлашки хутчен 2016 ҫулта пулнӑ. Сывлӑш температури вӑтамран 20,6 градус ӑшӑннӑ.
Кӗркуннехи ҫанталӑк мӗнлерех пулӗ? Синоптиксем каланине тишкерер. Пуш уйӑхӗнчи ҫанталӑка илес тӗк, авӑн уйӑхӗнче тӑватӑ хутчен ӑшӑтмалла. Малтан – уйӑх пуҫламӑшӗнче, унтан 6-7-мӗшӗсенче. Унтан иккӗмӗш декада пуҫламӑшӗнче ӑшӑ пулмалла. Ун чухне 25-27 градус таранах ҫитмелле. Уйӑхӑн иккӗмӗш ҫурринче 15 ӑшӑ градус пулӗ. Авӑнӑн 21-мӗшӗнче ҫеҫ сывлӑш температури 20 градусран иртӗ.
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес вӑхӑтра ҫумӑр нумай ҫӑвӗ. «Карчӑк ӑшши» авӑн уйӑхӗн 14-21-мӗшӗсене лекӗ.
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра шӑрӑх ҫанталӑк вӗҫленет. Ку эрнере пирӗн пата сивӗ ҫитет. Эппин, чӑн-чӑн кӗркунне пуҫланать.
Хальлӗхе ӑшӑ ҫанталӑк тӑрать. Эрнен иккӗмӗш ҫурринче сивӗтме пуҫлать. Ҫапла «карчӑк ӑшши» вӗҫленет.
Ыран тата юнкун ҫумӑр ҫукалӗ. Ҫапах ӑшӑ тӑрӗ. Кӗҫнерникун ҫумӑр ҫумӗ, анчах сивӗтме пуҫлӗ. Эрнекун кӑнтӑр циклонӗ Чӑваш Ене ҫумӑр илсе килӗ, ҫил вӑйланӗ. Ун чухне ҫӗрле кӑнтӑрлахинчен ӑшӑрах пулма пултарӗ. Ҫак кунран кӗрхи ҫанталӑк пуҫланӗ. Синоптиксем систернӗ тӑрӑх, кун пек ҫанталӑк вӑраха тӑсӑлма пултарӗ. Ҫитес тунтикун республикӑра йӗпе юр ҫума пултарӗ.
Ку эрнере Чӑваш Енре сивӗтме пуҫларӗ. Тин кӑна 30 градус шӑрӑхчӗ, халӗ вара каҫсерен ӑшӑрах тумланма тивет.
Канмалли кунсенче сывлӑш температури 17-22 градуспа танлашнӑ. Ҫӗрлесерен 4 градус таран ҫеҫ пулӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 31-мӗшӗнче ҫӗрле пӗлӗтсен шайӗнче сывлӑш температури 0 градус патнелле пулӗ. Ҫавна май тӑм ӳкме кӑна мар, самай сивӗтме те пултарӗ.
Ҫапах ӑшӑ таврӑнӗ-ха. Авӑн уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче 21-26 градус таран ӑшӑтӗ. Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче те ӑшӑ та типӗ ҫанталӑк пулӗ ахӑртнех.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес эрне вӗҫӗнче каллех сивӗтӗ, ҫил вӑйланӗ, 14-19 градус ҫеҫ ӑшӑ пулӗ.
Кун пек шӑрӑх ҫанталӑк 2010 ҫултанпа пулман. Паян урамра кӑшт уҫӑрах пулчӗ, ҫапах нормӑран ӑшӑрах. Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, эрнипех ҫакӑн пек кӑшт уҫӑ ҫанталӑк тӑрӗ. Эрнекун ҫеҫ шӑрӑхланӗ. Каҫсерен 11-16 градус ӑшӑ пулӗ.
Канмалли кунсенче тинех ҫанталӑк сивӗрех тӑрӗ. Сывлӑш температури 20-25 градуса ҫеҫ ҫитӗ. Ҫапах антициклона пула хӗвеллӗ пулӗ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, типӗ те ӑшӑ ҫанталӑк ҫурла уйӑхӗн вӗҫӗчченех тӑрӗ.
Синоптиксем ҫурла уйӑхӗн варринчен ҫанталӑк кашт сивӗтессине пӗлтернӗччӗ. Анчах сивӗ васкамасть, вӑл пирӗн пата ҫурлан 24-мӗшӗнче ҫеҫ ҫитӗ.
Кӗҫӗр ҫумӑр ҫӑвӗ, вырӑнӑн-вырӑнӑн – вӑйлах, аслати авӑтма, ҫил вӑйланма пултарӗ. Шӑматкун кӑнтӑрлаччен ҫамӑр ҫӑвӗ. Ҫанталӑк кӑшт уҫӑлӗ: 24 градус таран ҫеҫ ӑшӑ тӑрӗ. Вырсарникун та пӑчӑ пулмӗ. Тунтикун вара каллех шӑрӑх таврӑнӗ, 30-35 градус ӑшӑ пулӗ. Унашкал ҫанталӑк ҫурла уйӑхӗн 24-мӗшӗччен тӑрӗ.
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрах, хальлӗхе сывлӑш температури нормӑран 6 градус ӑшӑрах.
Республикӑра каллех шӑрӑх ҫанталӑк тӑрать. Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, унашкал ҫанталӑк тепӗр темиҫе кун пулӗ.
Кӗҫнерникун Атӑлҫи тӑрӑхӗнче Вӑтам Азирен ӑшӑ сывлӑш килӗ. Ҫавна май республикӑра ҫав кун 38 градус таран шӑрӑх тӑма пултарӗ. Шупашкарта сулхӑнра 33-35 градус пуласса пӗлтереҫҫӗ.
Сывлӑш температури талӑкри рекордран пысӑкрах пулӗ ахӑртнех. 2011 ҫулта ку кӑтарту 33,2 градуспа танлашнӑ. Эрнекун ҫумӑр ҫӑвӗ, ҫил вӑйланӗ. Канмалли кунсенче сывлӑш температури 23-28 градуспа танлашӗ, уяр ҫанталӑк тӑрӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (01.05.2024 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 752 - 754 мм, 9 - 11 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 4-6 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Ҫемен Элкер, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Шорникова Елена Васильевна, чӑваш актриси ҫуралнӑ. | ||
| Сергеев Алексей Сергеевич, чӑваш актёрӗ, тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |