Шупашкарта вырнаҫнӑ Социаллӑ адаптацин республикӑри центрӗн социаллӑ патруль ӗҫченӗсем хула тӑрӑх пӗрмаях рейдпа ҫӳреҫҫӗ. Нарӑс уйӑхӗн 15-мӗшӗнче вӗсем хулари Калинин районӗнче ҫӳренӗ.
Рейда тухнӑ специалистсем килсӗр ҫынсене ӑҫта тата камсем епле мапа пулӑшнине пӗлтерекен буклетсем валеҫсе ҫӳренӗ. Аса илтерер: маларах асӑннӑ центрта килсӗр-ҫуртсӑр ҫынсем ҫӗр каҫма пултараҫҫӗ, вӗсене ҫухатнӑ документсене тума, кайран интерната вырнаҫтарма пулӑшаҫҫӗ.
Килсӗр-ҫуртсӑр ҫынна курсан е хӑвӑр йывӑр лару-тӑрӑва лексен ӗҫ кунӗсенче ирхи 8 сехетрен пуҫласа 17 сехетчен 88352-63-13-33 телефонпа шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче ҫуралнӑ, мӗн ҫамрӑкранпа Шупашкарта пурӑнакан Галина Деомидова нумаях пулмасть 80 ҫул тултарнӑ.
Галина Кирилловна — тантӑшӗсемшӗн чӑн-чӑн тӗслӗх пулса тӑма тивӗҫ ҫын. Вӑл Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центра 10 ҫула ытла ҫӳрет. Унта кинемей тӗрлӗ спорт хусканӑвӗ тӑвакан ушкӑнпа занятисене хутшӑнать, алӑ ӗҫӗпе аппаланать. Унсӑр пуҫне вӑл Пукане тата Пантомима театрӗсенче вылять. Ыттисене мӗнпе те пулин пулӑшмалла пулсан Галина Деомидова малтисен йышӗнче.
«Социаллӑ центр мар пулсан эпӗ хама епле туяттӑм-ши — пӗлместӗп те. Кунта килсе ҫӳренӗрен ман кӑмӑл та лайӑх, хама аван туятӑп, пурнӑҫпа хавхаланса пурӑнатӑп», — хавасланса палӑртать юбиляр.
Шупашкарта «Растем вместе» (чӑв. Пӗрле ӳсетпӗр) социаллӑ прокат пункчӗ уҫӑлнӑ.
Унта пӗчӗк ача кровачӗсем, кӳмисем, апатлантармалли пӗчӗк пукансем, манежсем, автокреслосем, автолюлькӑсем тата ытти те пур. Вӗсене ҫул ҫитмен ҫамрӑк амӑшӗсене ҫеҫ мар, йывӑр лару-тӑрури ҫемьсене те вӑхӑтлӑх (виҫӗ уйӑхлӑха) усӑ курма параҫҫӗ.
Япаласене вӑхӑтлӑх усӑ курма илмелли пункт Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрта вырнаҫнӑ. Пункт адресӗ: Шупашкар хули, Хусанкай урамӗ, 29 а ҫурт. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ 53-42-94.
Элӗк районӗнчи Чӑрӑшкассинче ҫуралнӑ, Шупашкарта пурӑнакан Мария Семёнова ӗҫсӗр ларма пултараймасть. «Чӑнах калатӑп. Пӗртте суймастӑп. Ирпе тӑрсан пит-куҫа ҫуса тирпейлесе хама йӗркене кӗртетӗп те ӗҫе пуҫӑнатӑп. Чи малтан эпӗ палассене пылесоспа тасатса тухатӑп», — каласа кӑтартнӑ кинемей Вера Иванова журналиста.
86 ҫулти пенсионер хӑй вӑхӑтӗнче Шупашкарти заводсенчен пӗринче ОТК контролерӗ пулса тӑрӑшнӑ. Ҫемье ҫавӑрман, ачи-пӑчи ҫук. Халӗ ӑна Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӑн социаллӑ ӗҫченӗ пулӑшса тӑрать. «Вӑл мана валли лавккаран апат-ҫимӗс туянса килсе парать. Ыттине эпӗ хамах тӑватӑп», — чунне уҫса калаҫнӑ кинемей.
86-ри Мария Семёнова ҫыхма пӗлмен япала ҫук. Палас таранах ҫыхать вӑл. Чӑлха-нуски пирки калама та кирлӗ мар.
«Манӑн атте вӑрҫӑра вилнӗ. Тӑванӑн ывӑлӗ Афган вӑрҫинчен сусӑрланса таврӑннӑ. Турӑ мана салтаксене пулӑшма хушнӑ пуль», — тесе кинемей салтаксем тата пуҫне хунӑ салтаксен ачисем валли нуски тата алсиш ҫыхса тултарнӑ.
Мариуполь хулинчи Титовсем Шупашкара килсен ача-пӑчаллӑ пулса тӑнӑ. 10 ҫул ытла пӗрле пурӑнакан телейлӗ мӑшӑрӑн иртнӗ ҫул вӗҫӗнче икӗ ывӑл ҫуралнӑ. Вӗсене Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӗн ӗҫченӗсем паян ҫав ятпа саламланӑ.
Титовсем малтанласа хуняшшӗпе тата хунямӑшӗпе Шупашкарти ятарлӑ центрта пурӑннӑ. Унтан ҫамрӑк арҫын инжиниринг компанийӗсенчен пӗрне инженер-программиста ӗҫе вырнаҫнӑ, хӗрарӑм — персоналпа ӗҫлекен менеджера. Кӗҫех ҫемье уйрӑм хваттер тара тытса пурӑнма тытӑннӑ.
Лару-тӑру лӑплансан тата хваттер ыйтӑвӗ татӑлсан ҫемье тӑван тӑрӑхне, Мариуполь хулине, таврӑнма ӗмӗтленет. Хальлӗхе вара вӗсем Шупашкартах пурӑнӗҫ. «Кунта медицина пулӑшӑвӗ енчен те аван», — тет икӗ ача амӑшӗ.
Пирӗн ҫӗршывра ҫитес ултӑ ҫулта 600 ытла самолёт туса кӑларма ӗмӗтленеҫҫӗ. Раҫҫей Правительстви самолётсем, двигательем тата приборсем туса кӑларас программӑна анлӑлатнӑ.
Раҫҫей авиапаркӗнче, тӗпрен илсен, «Суперджетсем» тата «МС-21» маркӑллисем пулӗҫ.
Авиаперевозчиксене «SSJ-New» маркӑллӑ самолёта 142 единица пама палӑртаҫҫӗ, «МС-21-310» — 270, «Ил-114-300» — 70, «Ту-214» — 115, «Ил-96-300» — 12.
Хамӑр ҫӗршывра туса кӑларакан авиатехникӑна туса кӑларма патшалӑх пулӑшса пырӗ.
Килсӗр-ҫуртсӑр ҫынна тӗл пулсан унтан пӑрӑнса иртмелле мар. Шупашкарта ун пеккисене пулӑшакан ятарлӑ центр та пур. Вӑл республикӑн Ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министерствине пӑхӑнать.
Андрей та хӑй вӑхӑтӗнче йывӑрлӑха лекнӗ. 15 ҫул каялла унӑн пурӑнмалли вырӑн та, ӗҫ те пулнӑ. Анчах хӑй эрех ӗҫме юратнӑ. Сиенлӗ ҫав йӑла шӑпах ура хунӑ та хунӑ та ӑна, тӗпсӗр авӑра туртса кӗрсе кайма тытӑннӑ. 61 ҫулти арҫын ҫав вӑхӑта халӗ аса илесшӗн те мар.
«Килсӗр ҫынсене социаллӑ пурнӑҫа хӑнӑхтаракан центра лексен манӑн пурнӑҫ йӑлтах улшӑнчӗ. Малтан ҫӗр каҫма вырӑн тупӑнчӗ, кайран пурнӑҫ кӑсӑклантарма тытӑнчӗ», – аса илет арҫын.
Паян вӑл каллех хваттерлӗ, унӑн ҫамӑл машина та пур. «Новая жизнь» (чӑв. Ҫӗнӗ пурнӑҫ) организацие килсӗр-ҫуртсӑр ҫынсем тата пулӑшу кирлисем валли апат-ҫимӗҫ турттарма пулӑшать.
Кӑрлач уйӑхӗн 4-мӗшӗнче «Шупашкар—Сурски» ҫул хӗрринче 82 ҫулти мучи транспорт кӗтсе пӗр сехет ытла тӑнӑ. Анчах пӗр машина та чарӑнман.
Шӑнса кӳтнӗ мучие патшалӑхӑн ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхен инспекторӗсем асӑрханӑ. Вӗсем ним пулман пек вӗҫтерсе иртсе кайман, мучи тӗлӗнче чарӑннӑ.
Ватӑ ҫын чарӑнура пӗр сехет ытла тӑнине пӗлтернӗ. Пакунлисем ӑна килне леҫсе янӑ. Ватӑ ҫын вӗсене пӗтӗм чунтан тав тунӑ.
Шупашкарти заливӗнчи картлашкана юртан тасаманни пирки хулари хастарсенчен пӗри Патшалӑх пулӑшӑвне кӳрекен портал урлӑ пӗлтернӗ.
Хулари Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх, энергетика тата транспорт управленийӗнче тротуара тата картлашкасене тракторпа тасатма май ҫуккине пӗлтернӗ.
Ҫынсене вара Шупашкар заливӗн дамби ҫинчи тротуарпа ҫӳреме сӗннӗ.
Шупашкарта пурӑнакан Рона Фомина паян, раштав уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, 60 ҫул тултарнӑ.
Рона Витальевна И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчен физикӑпа математика учителӗ пулма вӗренсе тухнӑ. Шкулта пӗр вӑхӑт ӗҫленӗ хыҫҫӑн хӗрарӑм ача пахчине воспитателе вырнаҫнӑ. Анчах вӑл унта та вӑрах вӑхӑт ӗҫлемен, социаллӑ сферӑна куҫнӑ. 2004 ҫулхи ҫу уйӑхӗнчепе Шупашкар хулинчи халӑхӑн соцаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрта социаллӑ ӗҫчен пулса тӑрӑшать.
Ӗнерхи учитель тата воспитатель хӑйӗн ҫӗнӗ тивӗҫӗсене тахҫанах хӑнӑхса ҫитнӗ ӗнтӗ. Ватӑсемпе пӗр чӗлхе тупма, вӗсен кӑмӑлне кайма пӗлет. Паян вӑл ҫамрӑк ӗҫтешӗсене те хӑйӗн пуян ӗҫ опычӗпе паллаштарать.
-0.7 °C