Чӑваш Республика культурин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, «Татмӑш ен» халӑх ансамблӗн ертӳҫи В.К. Дмитриев палӑртса хунӑ калаҫӑва пуҫласа яриччен ҫӳлӗк ҫинчен хуткупӑсне илчӗ те кӑмӑла ҫӗклекен кӗвӗ калама тытӑнчӗ. Пӳлӗме уҫӑ варкӑш вӗрсе кӗчӗ тейӗн ҫав. Эх, мӑнтарӑн хуткупӑсӗ! Ахальтен мар ӑна уяв чунӗ теҫҫӗ. Тӗлӗнмелле мар-и, йывӑр шухӑшсене вӑл туххӑмрах сирсе ярать, ал-урана ҫӑмӑллӑх кӳрет иккен. Виталий Кузьмич «маншӑн пулсан хуткупӑс» каларӑша та хӑйне май ӑнлантарать. Ҫак инструмент ӑна пурнӑҫ ҫулӗ ҫине кӑларнӑ-ҫке…
– Пӗр илемлӗ ир Кротова Нина почтальонка пирӗн алӑка пырса шаккарӗ, – аса илет Виталий Кузьмич. – Вӑл кӗнӗ-кӗмен сӗтел ҫине эпир халиччен курман хитре япала кӑларса лартрӗ. Кӗмӗл саслӑ тальянка илсе килнӗ-мӗн кӳршӗ хӗрарамӗ. Эпӗ, пиллӗкри ача, «теттене» тытса пӑхма хӑтланнӑ чух вӑл темле сасӑ пачӗ. Чӗнӳллӗн илтӗнчӗ ҫав сасӑ, чӗрӗ чун тейӗн. Атте вара ҫак парнен шурӑ пиҫиххине хулпуҫҫи урлӑ уртса ячӗ те пуҫланса кайрӗ килте мыскара: тӑпӑртатнипе урай хӑми авӑнать, сӗтел-пукан та ташша хутшӑнать.
Кӑрлач уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче Анатолий Музыкантовӑн юбилей каҫӗ иртӗ.
«Музыкантов приглашает!» (чӑв. Музыкантов йыхравлать) пултарулӑх каҫне Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, «Сувар» халӑх ташшин ансамблӗн тата «Суварята» халӑх ташшин ача-пӑча ансамблӗн ертӳҫи Анатолий Музыкантов 75 ҫул тултарнине халалланӑ.
Уяв каҫне Мари Элти, Пушкӑртстанри, Тутарстанри коллективсем килсе ҫитмелле. Виталий Адюков, Вячеслав Христофоров тата Ирина Музыкантова юрӑсем шӑрантарӗҫ.
Кӑрлач уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Пётр Осиповӑн астӑвӑм каҫне пуҫтарӑнӗҫ.
Вӑл — Чӑваш АССР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, РСФСР тава тивӗҫлӗ врачӗ, чӑваш халӑх писателӗ, актер, драматург, медицина наукисен кандидачӗ. Пётр Осипов ҫуралнӑранпа кӑҫал 125 ҫул ҫитет.
Литературӑпа вӑл 1916 ҫул хыҫҫӑн хастар ӗҫленӗ. 1927-1930 ҫулсенче Чӑваш драма театрӗн тӗп режиссёрӗ пулнӑ. Хӑй вал 20 ытла пьеса ҫырнӑ. Вӗсем чӑваш драматургийӗн ылтӑн фончӗ пулса тӑнӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн Виталий Станьял ӑсчах 85 ҫул тултарнӑ ятпа пуҫтарӑнассине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха.
Виталий Станьял – учёнӑй, педагог, поэт, публицист. Пултарулӑх каҫӗнче юбиляр ячӗпе ӑшӑ сӑмах калакан йышлӑн пулнӑ. Ҫав шутра — вулавӑшӑн директоре Роза Лизакова та, Чӑваш патшалӑх вӗрӗнӳ инстиутчӗн доценчӗ Надежда Иванова та, филологи наукисен доккторӗ Виталий Родионов та, филологи наукисен кандидачӗсем Геннадий Дегтярёв та, Вера Никифорова та, Ирина Софронова та, Евгений Михайлов археолог та.
Елчӗк тӑрӑхӗнчи Тускелти пултарулӑх коллективӗсеӗм кӳршӗллӗ Тутарстанра концертпа тухса кайнӑ.
«Шуҫӑм», «Тускил» пултарулӑх ушкӑнӗсем «В Новый год с новыми мечтами!» (чӑв. Ҫӗнӗ ҫула ҫӗнӗ ӗмӗтпе) концерт программипе Пӑва районӗнчи Кипеккасси ялӗнче пулнӑ.
Маларах асӑннӑ икӗ ушкӑнсӑр пуҫне сцена ҫине Петр Козлов, Николай Карамаликов, Виктория Романова, Вениаминпа Наталья Муллинсем, Татьяна Крылова тата Луиза Доброхотова тухса хӑйсен пултарулӑхӗпе савӑнтарнӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗнче Виталий Станьялӑн пултарулӑх каҫӗ иртӗ. Мероприяти 16 сехетре пуҫланӗ.
Виталий Станьял (01.01.1940) — литературовед, поэт, публицист, общество ӗҫченӗ, краевед, филологи наукисен кандидачӗ (1984), халӑх академикӗ, Чӑваш Республикин аслӑ шкулӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, СССР журналистсен союзӗн членӗ (1968), Н. Гарин-Михайловский, Ҫеҫпӗл Мишши премийӗҫен лауреачӗ, Шупашкар районӗн хисеплӗ ҫынни.
Чӑваш Енре Ҫамрӑк авторсен клубӗ ӗҫлесе кайнӑ. Вӑл иртнӗ ҫул вӗҫӗнче, раштав уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, хӑйӗн ӗҫне пуҫӑннӑ.
«Вӗсене пӑхсан пирӗн республикӑра поэзин ҫӗнӗ варкӑшӗ килес пекех туйӑнчӗ. Мӗн тери шухӑшлӑ сӑвӑсем итлесе килентӗм Ҫамрӑк авторсен клубӗн пӗрремӗш тӗлпулӑвӗнче! В
Пӗрремӗш тӗлпулу Шупашкарта Л.Агаков ячӗллӗ вулавӑшра иртрӗ. Малалла вара тата кӑсӑклӑрах пулӗ. Ҫамрӑк авторсем кашни уйӑхрах ҫапла пуҫтарӑнса сӑввисемпе паллаштарӗҫ, калаҫусем ирттерӗҫ. Чӑвашла-и, вырӑсла-и е ытти чӗлхепе ҫыратӑр – Ҫамрӑк авторсен клубӗ пурне те хапӑл!» — хыпарланӑ Лариса Петрова сӑвӑҫ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче.
(Владислав Пастухов-Анаткас сӑввисене вуласан)
Владислав Григорьевич Пастухов-Анаткас (1954 ҫ.ҫ.) — Муркаш тӑрӑхӗн каччи, журналист, адвокат, следователь, педагог, ҫичӗ тачка кӗнеке авторӗ. Раҫҫей писателӗсен союзӗн членӗ. Ӑна Чӑваш академийӗн ретне илнӗ. Журналистсен союзӗн пайташӗ. Лара-тӑра пӗлмен ӳрӗк те ӗҫлӗ чӑваш. Умма лартнӑ тӗллевсене пӑрӑнми пурнӑҫлакан ҫын вӑл. Хӑй тӗрӗс текен шухӑшран пӑрӑнма хӑнӑхман. Ку вара пуҫлӑхсене пит тарӑхтарать. Тӳрӗлӗхе пула Владислав Григорьевич ӗҫре пӑшӑхланса курчӗ. Урӑх специальноҫа вӗренме тиврӗ унӑн, ӗҫ вырӑнне улӑштармалла пулса тухрӗ. Парӑнса хуҫӑлмарӗ. Анаткас ачи ягель шыракан пӑлансемпе пӗрле Ҫӗпӗр тайгин юрне ашса курчӗ. Якутра, Магаданра, Колымара ылтӑн приискӗсемпе шахтӑсен тусанне ҫӑтрӗ. Нушара та ырри пур, теҫҫӗ. Ҫав манӑҫми вырӑнсем ӑнӑҫлӑ сӑвӑсен ярӑмӗсене кӗрсе юлчӗҫ.
Сӑвӑҫӑн «Раҫҫей-аннемӗре пуҫ тайса: сӑвӑсемпе поэма» ятлӑ чӑвашла-вырӑсла пысӑк кӗнекене (Ш., «Ҫӗнӗ вӑхӑт», 2024, 564 с.) вуласа тахҫанах хам шухӑша ҫырнӑччӗ. Ҫеҫпӗл Мишшипе Андриян Николаев юбилейӗсене халалланӑ пухчӑна, вӗсен ячӗпе ятарласа пайсем уйӑрнӑ.
Нумаях пулмасть Шупашкарти Культура колледжӗ тӗнчери халӑхсен юрри-ташшипе паллаштаракан «Заплетаем в косы песни»т (чӑв. Ҫивӗтлесе юрлатпӑр) фестиваль-концертне ирттернӗ.
Асӑннӑ фестивале унта иккӗмӗш ҫул ирттереҫҫӗ. Хальхинче ӑна «Этнохудожество пултарулӑхӗ» специальноҫа алала илекен студентсем хатӗрленӗ.
Мероприятире тӗнчери 15 халӑх юрри-ташшин илемне кӑтартса панӑ. Сцена ҫине колледжӑн вокалпа хореографи ансамблӗ, пултарулӑх коллективӗсем чӗннӗ. Чӑваш Ен халӑх артисчӗ Августа Уляндина тата «Ярды» этно-фолк ушкӑн та пулнӑ.
Паян, раштав уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери инвалидсен кунӗ. Ҫавна май Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче пысӑк мероприяти пулса иртнӗ. Унта тӗрлӗ пултарулӑх лаҫҫисем ӗҫленӗ кӑна мар, сусӑрсене еплерех пулӑшма май пурри ҫинчен каласа кӑтартакан кӗтессем йӗркеленӗ.
Мероприятие тӗрлӗ шайри тӳре-шара, ҫав шутра республикӑн ӗҫ министрӗ Алена Елизарова, культура министрӗ Светлана Каликова, Николай Владимиров сенатор тата ыттисем хутшӑннӑ.
Сусӑр пулсан та тӗлӗнсе каймалла тӗрлӗ енӗпе ӑста ачасемпе аслисен пултарулӑхӗпе те паллашма май килнӗ.
+16.3 °C