Чӑваш Енре Чернобыль атом станцийӗнчи инкек пулнӑранпа 35 ҫул ҫитнӗ май тӗрлӗ мероприяти ирттерӗҫ. Ун валли ӗҫ ушкӑнне тата меопиятисен планне йӗркеленӗ.
Ӗс ушкӑнӗн председателӗ пулма республикӑн вице-премьерӗ – вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗ Алла Салаевӑна шаннӑ, председатель ҫумӗ пулма – ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министрне Алёна Елизаровӑна. Асӑннӑ йыша «Чернобыль» союзӑн республикӑри президентне Виктор Байдулова та кӗртнӗ.
Аса илтерер: инкек 1986 ҫулхи ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнче пулса иртнӗ. Инкеке пӗтерме хутшӑннисенчен хӑшӗсем пирӗн хушӑмӑрта ҫук ӗнтӗ, юлнисен те сывлӑхӗ ҫирӗпех мар. Мероприятисен планне Республикӑри вӑрҫӑ ветеранӗсен клиника госпителӗнче Уҫӑ алӑксен кунне ирттерессине, радиацие пула шар курнисемпе вӗсен ҫемье членӗсене тухтӑрсем тӗрӗслессине те кӗртнӗ.
Ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Шупашкарти «Ҫӗнтерӳ» мемориал комплексӗнче хурлӑхлӑ митинг иртӗ.
Канашра нумай хваттерлӗ пӗр ҫурт пушара пула шар курнине эпир ӗнер пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: вут-ҫулӑм Разин урамӗнчи тӑватӑ подъездлӑ пилӗк хутлӑ ҫуртра ӗнер ирхи 3 сехет те 30 минут тӗлӗнче алхасма тытӑннӑ. «Хӗрлӗ автан» 900 тӑваткал метр лаптӑк ҫивиттие сиенленӗ.
«Ҫурт та хытах сиенленнӗ. Унта газ, шыв тата ҫутӑ сӳнтернӗ», — пӗлтернӗ Канаш хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Виталий Михайлов. Ҫынсене вырӑнти хыснаран 5-шер пин тенкӗ, анчах ҫемьесене 10 пинрен ытла мар парӗҫ.
Ҫуртра пурӑннисене вӑхӑтлӑх вырӑн тупса панӑ, хӑшӗсем аванӗсем патӗнче тӗпленнӗ.
Ҫурта юсама республика хыснин резерв фондӗнен укҫа уйӑрӗҫ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Хуракасси шкулӗнче 60 ҫул каялла пулнӑ инкеке паян «Россия 1» телеканалта сӳтсе яврӗҫ. Андрей Малахов ертсе пыракан «Прямой эфир» передачӑн черетлӗ кӑларӑмне «Под грифом «секретно» ят панӑ. Унта федераци эксперчӗсем ҫеҫ мар, Чӑваш Енри ҫынсем те хутшӑнчӗҫ.
Пушарта 110 ҫын, ҫав шутра 106 ача, пурнӑҫӗ татӑлнӑ пулин те шӑв-шав кӑларман. Районтисем те пурте пӗлмен. Ҫӗршыв ятне ярас килмен тӗр. Ара, Совет Союзӗ тӗнче уҫлӑхне космос карапӗ вӗҫтернӗ саманапа пӗр килнӗ-ҫке ҫав тапхӑр.
Кӑларӑма хутшӑннисен йышӗнче Олег Залогин журналист, Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗн вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин пайӗн пуҫлӑхӗ Светлана Арсентьева, инкек вӑхӑтӗнче шкул директорӗнче ӗҫленӗ ҫыннӑн мӑнукӗн хӗрӗ тата ыттисем пулчӗҫ. Физика учителӗн ывӑлӗ каласа кӑтартнӑ истори те чуна ҫӳҫентермелле янӑрарӗ.
Вырӑнтисем шкул вырӑнӗнче часовня лартасшӑн. Ку енӗпе Виктория Лазич ресторатор пулӑшма шантарчӗ. Кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗччен (инкек 60 ҫул каялла ҫав кун пулнӑ) ӑна туса пӗтересшӗн.
Паян ирхине Шупашкарти «Текстильмаш» тулли мар яваплӑ обществӑра пушар тухнӑ. Машина тӑвакансен проездӗнчи предприятире «хӗрлӗ автан» ирхи тӑватӑ сехет тӗлӗнче алхасма тытӑннӑ.
Ҫулӑм предприятире пӗрисем тара илнӗ цехра тухнӑ. Вӑл 100-е хӑн тӑваткал метр ҫинче алхаснӑ. Унта тимӗр-тӑмӑр шӑратмалли цех вырнаҫнӑ. Пушара сӳнтерме 9 единица техника хутшӑннӑ. Ҫулӑма пӗр сехетре сӳнтернӗ. Инкек 100 кг чӗртавара тӗп тунӑ, цехри пурлӑхӑн пӗр пайне сиенленӗ.
Ӗнер ирпе пушар Ҫӗрпӳ районӗнчи Сӑнав поселокӗнчи ӗҫлемен котельнӑйра хыпса илнӗ. Унти слесарь цехӗ тата ҫуртӑн шал енӗ сиенленнӗ.
Паян ирпе Патӑрьел районӗнчи Ишлӗ ялӗнче фельдшерпа акушер пункчӗ ҫуннӑ. Инкек ирхи 6 сехетре пулса иртнӗ. Чӑваш Ен Инкеклӗ ӗҫсен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, пушар сӑлтавне тӗпчевҫӗсем палӑртӗҫ.
Шел те, пушар час-часах унта та кунта алхасать. Канаш хулинче, сӑмахран, ӗнер вут-ҫулӑм «Kia-Rio» ҫӑмӑл автомобиле сиенлетнӗ. 2015 ҫулта туса кӑларнӑскер Некрасов урамӗнчи 6-мӗш ҫурт умӗнче ларнӑ. Машина кӑнтӑр кунӗнче, 12 сехет те 30 минутра, хыпса илнӗ. Малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, автомобилӗн электрооборудованийӗ юсавсӑр пулнӑ.
Пушар хуралӗнче ӗҫлекенсен ҫӳп-ҫап контейнерӗсене те сӳнтерме тивет. Пуш уйӑхӗн 17-18-мӗшӗсенче Шупашкарти Кадыков, Кривов тата Гузовский урамӗсенчи контейнерсем ҫунма тытӑннӑ. Унта пушар сӳнтерекенсем ҫитнӗ.
Пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Ырашпулӑхра йывӑҫ мунча хыпса илнӗ. 55 ҫулти кил хуҫин ытти хуралти те вутра кӗлленнӗ. Юрать, пӳртне ҫӑлса хӑварма май килнӗ. Пушар ҫурҫӗр тӗлӗнче тухнӑ.
Ҫав каҫах Шупашкарти уйрӑм ҫуртсенчен пӗринче мунча ҫуннӑ.
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа пирӗн республикӑра пушар 236 хут алхаснӑ. Вут-ҫулӑм 6 миллион тенкӗ ытла шар кӑтартнӑ. 27 ҫын вилнӗ, 10-ӑн пиҫсе кайнӑ.
Шупашкар хулинче паян ирпе ирех ҫул ҫинчи инкек пулса иртнӗ. «Киа Рио» автомобиль Гагарин тата Петров урамӗсенчи ҫул хӗресленнӗ вырӑнта пасар патӗнчи тимӗр карта ҫине пырса тӑрӑннӑ. Унччен вӑл машинӑпа ҫапӑннӑ.
Инкеке асӑрхакансем каланӑ тӑрӑх, «Киа» водителӗ Богдан Хмельницкий урамӗ енчен пысӑк хӑвӑртлӑхпа вӗҫтерсе пынӑ. Хӗрлӗ ҫутта пӑхӑнмасӑр каяканскер хура тӗслӗ ҫӑмӑл машинӑпа ҫапӑннӑ.
Малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, инкекре сахалтан та пӗр ҫын аманнӑ.
Унччен «Киа» автомобиль Гагарин кӗперӗ ҫинче пассажирсене турттаракан маршрут водителӗпе хирӗҫнӗ-мӗн. Малтан вӑл «маршруткӑран» иртсе кайнӑ, кайран микроавтобус водителӗпе вӑрҫӑнассишӗн чарӑнса ларнӑ.
Пурӑнан пурнӑҫра темӗнле пӑтӑрмаха та ҫакланӑн. Шупашкар хулинчи пӗр ҫемьере ӗнер, пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, ачан ури ӑшӑ батарейи хушшине хӗсӗнсе ларнӑ, килтисем хӑйсем тӗллӗн кӑларайман. Ирӗксӗрех Республикӑн шыравпа ҫӑлав службинчен пулӑшу ыйтма тивнӗ. Урана кӑларнӑ хыҫҫӑн ҫӑлавҫӑсем тухтӑрсене чӗнсе илнӗ, мӗншӗн тесен вӗсен пулӑшӑвӗ кирлӗ пулнӑ.
Ӗнерех пӗри тата хваттере кӗреймен. Алӑк ҫӑри уҫӑлманран хӗрарӑм ҫӑлавҫӑсене чӗнсе илнӗ.
2002 ҫулта ҫуралнӑ арҫын Шупашкарти Ленинла комсомол урамӗнчи ҫӑла путнӑ. Ӑна альпинист снаряженийӗпе ҫыхса туртса кӑларнӑ.
Пирӗн республикӑра сӗрӗм тивнипе вилекенсем йышлӑ. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ҫак сӑлтавпа 7 ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ.
Чӑваш Республикин Граждан оборонипе чрезвычайлӑ лару-тӑру ӗҫӗсен комитечӗн ертӳҫин тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Николай Иванов Правительство ҫуртӗнче паян иртнӗ планеркӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, сӗрӗм тивнӗ тӗҫлӗхсен шучӗ 5,7 хут нумайланнӑ.
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 17 ҫынна сӗрӗм тивнӗ, пӗлтӗрхи ҫав тапхӑрта – 3 ҫынна. Кӑҫал ҫичӗ ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ, пӗлтӗхи танлаштаруллӑ тапхӑрта – пӗр ҫын.
Ӗнер Ҫӗмӗрлери сӗт-ҫу савутӗнче пушар тухнӑ. Ленин урамӗнчи «МОЛОЧНОЕ ДЕЛО-Ивня» предприятире вут-ҫулӑм кӑнтӑрла иртни виҫӗ сехет тӗлӗнче алхасма тытӑннӑ. Тӗтӗм сарӑлнӑ ҫуртран мӗнпур ҫынна, пурӗ 30 специалиста, урама кӑларнӑ. Вӗсем шар курман.
Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗнче пӗлтерне тӑрӑх, вут-ҫулӑм хатӗр продукци складне тӗп тунӑ, унпа юнашар вырнаҫнӑ производство цехне сиенленӗ. Вут-ҫулӑма пӗр сехетрен сӳнтернӗ, пушара 22 сехет те 10 минутра пӗтӗмпех ҫӗнтернӗ. Инкек сӑлтавне специалистсем палӑртӗҫ.
+24.8 °C