Чӑваш Енре Шупашкарти аэропорта Андриян Николаев летчик-космонавт ятне парас шухӑшлӑ. Ыйтӑва татса париччен халӑх кӑмӑлне пӗлесшӗн. Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр министерствин сайтӗнче ятарлӑ ыйтӑм вырнаҫтарнӑ.
Интернет-сасӑлав ыйтӑвӗ ансат: «Шупашкар аэропорт» Чӑваш Республикин хысна предприятине Совет Союзӗн икӗ хут Паттӑрӗн, авиацин генерал-майорӗн, СССР летчик-космонавчӗн А.Г. Николаевӑн ятне памалла тесе шухӑшлатӑр-и?» — тенӗ унта. Ӑна виҫӗ тӗрлӗ хуравлама пулать: «Ҫапла, пӗтӗмӗшле кирлӗ, «Кирлӗ мар», «Шухӑш ҫук». Ыйтӑвӗсем те, хурав варианчӗсем те вырӑсла, эпир чӑвашлатса ҫыртӑмӑр.
Чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче пуҫарнӑ сасӑлав раштавӑн 30-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Ӗнерхи 23 сехет тӗлне 238-ӑн сасӑланӑччӗ, ҫав йышран 137-шӗ кирлӗ тесе каланӑччӗ.
ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ЧР Транспорт министерствин ӗҫченӗсене тата Шупашкарти аэропорт ертӳлӗхне критикленӗ. Йӑлтах – пӑрлӑ ҫумӑр ҫунӑ чухне Боинг самолет хулара анса ларсан полосаран тухса кайнине пула. Ун чухне яваплӑ ҫынсем тивӗҫлипе тата хӑвӑрт ӗҫлеменшӗн Михаил Васильевич кӑмӑлсӑрланнӑ.
Самолетри ҫынсем салонра 2 сехет ларнӑ. Турех трап илсе килме никам та шухӑшламан, самолета туртса кӑларма хӑтланнӑ. Михаил Игнатьев вара самолет полосаран тухса кайни пирки ҫийӗнчех пӗлмен. Тӗрӗссипе, ӑна ун пирки тӳрех хыпарламан. Ҫакӑншӑн та кӑмӑлсӑрланнӑ вӑл.
Транспорт министрӗ Михаил Резников каланӑ тӑрӑх, аэропортри полосана ятарлӑ хутӑшпа сапнӑ. Унта Питӗртен килнӗ самолет ӑнӑҫлах анса ларнӑ. Унтан Боинг килнӗ, анчах ун умӗн полосана сапса ӗлкӗреймен-мӗн. Ҫапла 184 ҫын салонра 2 сехет ларнӑ.
Шупашкарти аэропорт ӗҫлесе кайнӑ. Кун пирки республикӑ Транспорт министерстви 13 сехет те 51 минутра пӗлтернӗ. Аса илтеретпӗр, ӗнер аэропортра пӑтӑрмах пулса иртнӗ: ҫӗркаҫ унта вӗҫсе хӑпармалли тата анса лармалли полосаран самолет тухса кайнӑ. Пӑтӑрмахӗ «Победа» авиакомпанин самолечӗпе пулнӑ. Телее, бортри 184 ҫынтан пӗри те шар курман. Инкек хыҫҫӑн тепӗр самолета, вӑл «ЮТэйр» компанин пулнӑ, лартма Хусана ӑсатнӑччӗ. Пӑтӑрмах пирки республикӑра ятарлӑ комисси те йӗркеленӗ.
«Ҫыхӑнура» порталта пӗлтернӗ тӑрӑх, 14 сехет те 43 минутра Ан-24 Питӗре вӗҫсе кайнӑ. Шучӗпе унӑн ҫӗркаҫ 20 сехет те 20 минутра хускалмалла пулнӑ. Ӗнер полосаран тухса кайнӑ самолет паян Мускава 18 сехетре вӗҫсе каймалла-мӗн.
Ҫӗркаҫ Шупашкарти аэропортра чарӑнмалли полосаран самолет тухса кайнӑ. Пӑтӑрмахӗ «Победа» авиакомпанин самолечӗпе пулса иртнӗ. Бортри 184 ҫынтан, телее, пӗри те шар курман.
Самолет полосаран тухса кайнинче диспетчерсен е летчиксен айӑпӗ ҫук. Уншӑн ҫанталӑк айӑплӑ теме пулать — ӗнер ҫумӑр ҫунӑ хыҫҫӑн ҫул-йӗр калама ҫук пӑрланса ларчӗ. Ҫапах та паян Чӑваш Енӗн премьер-министрӗ ку пӑтӑрмаха республикӑн транспорт министрӗпе Михаил Резниковпа сӳтсе явнӑ чух аэропорт ӗҫлесе ҫитерейменнине палӑртнӑ. Вӑхӑтра реагентпа сапнӑ пулсан кӑлтӑк сиксе тухмӗччӗ.
«ЮТэйр» компанин кӑштахран Шупашкара ҫитмелли самолетне вара Хусана янӑ — Шупашкара килекен пассажирсене ҫапла вара кӳршӗлле регионта антарнӑ.
Пӑтӑрмаха тӗрӗслеме ятарлӑ комисси йӗркеленӗ.
Ҫынсем вӑрманта тилӗ виллисене тупни пирки «Про Город» хаҫата пӗлтернӗ. Вилесем хутаҫра выртнӑ.
Ҫынсене ку сисчӗвлентернӗ. Хутаҫа аэропорт ҫывӑхӗнче тупнӑ. Вырӑнти ҫынсем каланӑ тӑрӑх, хӑшӗ-пӗри чӗрчунсене вӗлерет те ҫул хӗрринче ывӑтса хӑварать. Кунашкал тискерлӗх пӗрре кӑна мар пулнӑ-мӗн.
Сергей Арсентьев каланӑ тӑрӑх, такам аэропорт ҫывӑхӗнче тилӗсене вӗлерет те вилесене ҫул хӗррине пӑрахса хӑварать. Икӗ тилӗ хутаҫра выртнӑ, тепри айккинче йӑваланнӑ. Хутаҫ халӗ те унтах выртать, ҫавӑнтах ҫынсем иртсе ҫӳреҫҫӗ.
Ахӑртнех, ку чылайӑшне пӑшӑрхантармасть. Халӗ ку ыйтӑва специалистсем уҫӑмлатаҫҫӗ.
Псков хулинче вырнаҫнӑ «Псковавиа» авиакомпани Шупашкар ҫыннисене Питӗре турттарма пуҫлӗ. Ҫурҫӗр тӗп хулипе Чӑваш Ен хулине авиакомпани юпа уйӑхӗнчен ҫыхӑнтарӗ.
«Псковавиа» авиакомпание Росавиаци темиҫе рейс валли субсиди пама йышӑннӑ. Укҫана Питӗре Шупашкарпа ҫыхӑнтарнишӗн кӑна мар, асӑннӑ хуларан Курска, Тамбова, Апатиты тата Пскова илсе ҫӳренишӗн те уйӑрӗҫ.
Кунта асӑннӑ хуласенчен Апатитыне тата Пскова «Псковавиа» унччен те ҫулталӑкӗпех турттарнӑ.
Аваиакомпани Шупашкар ҫыннисенчен Питӗре вӗҫес кӑмӑллисем йышлӑ тупӑнасса шанаҫҫӗ. Ҫитменнине, билет хакӗсене Росавиаци хыснинчен субсидиленине кура кӗсьене ытлашши ҫӳхетме тивмӗ тесе ӗнентереҫҫӗ.
«Ирӗклӗх» наци культурин обществин хастарӗсем Шупашкарти аэропорт гендиректорне самолетсем вӗҫсе килнипе кайнине вырӑсла кӑна мар, чӑвашла та калама ыйтнӑ. Аэропортра таблона вырӑсла тата акӑлчанла ҫырнӑ. Хастарсем ӑна чӑвашлатма та ыйтнӑ.
Хастарсен шухӑшӗпе, ку ҫыннӑн Конституци правине пӑсать. Ара, чӑвашла калаҫакансем чӑвашла илтеймеҫҫӗ-ҫке ҫакна.
«Ирӗклӗх» ырӑ тӗслӗх вырӑнне «Хусан» пӗтӗм тӗнчери аэропорта илсе кӑтартнӑ. Унта пассажирсене вырӑсла кӑна мар, тутарла, акӑлчанла та пӗлтереҫҫӗ.
Ҫапла майпа общество хастарӗсем Шупашкарти аэропорт ертӳлӗхне информаци хӑмисене тата пассажирсене пӗлтернине чӑвашлатма хистесех ыйтнӑ.
Шупашкарти аэропорт «МАЧ» тулли мар яваплӑ обществӑн аллине куҫнӑ. Обществӑн бенефициарӗ, хрантсус чӗлхинчен куҫарса чӑвашлатсан, харпӑрлӑхҫи, — Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗн Ильяс Калмыковӑн ҫемйи. Ильяс Калмыков «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин умсуйлавне хутшӑнчӗ. Унта вӑл РФ Патшалӑх Думине суйланас шухӑшлӑ кандидатсен шучӗпе тухнӑччӗ.
Шупашкарти аэропортӑн управляющи компанийӗ ылмашнине ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнчех пӗлтернӗ иккен. Ун чухне аэропорт хӑйӗн 70 ҫулхине уявланӑ.
Аэровокзала «Международный аэропорт Чебоксары» (чӑв. Шупашкар пӗтӗм тӗнчери аэропорт) тулли мар яваплӑ общество тытса тӑрӗ. Инвесторӗ — «Аэрофьюэлс» компани (ертӳҫи Руслан Минаев).
Маларах асӑннӑ «МАЧ» учредителӗсем «Аэрофьюэлс Групп» (51%) тата «Аэротехнологии» (49%) обществӑсем иккен. Кун пирки «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат «Контур-Фокус» тытӑм пӗлтерни тӑрӑх хыпарлать. «Аэротехнологии» обществӑн учредителӗ — «Базис» общество. Юлашкинчен асӑнни Зухра Расыховна Калмыковӑн шутланать. Вӑл вара, маларах асӑннӑ хаҫат илтнӗ тӑрӑх, — Ильяс Калмыковӑн амӑшӗ. «Базис» пуҫлӑхӗ — Алексей Львов.
Шупашкартан Сочине ҫулла самолетпа ҫитме май туса парассине маларах эпир пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, рейса «Победа» авиакомпани уҫать. Сочине Boeing-737 самолет вӗҫӗ.
Маларахри хыпарта эпир рейса ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче уҫассине каланӑччӗ те халӗ ҫӗннине илтрӗмӗр. Рейссене ҫӗртмен 3-мӗшӗнчен уҫӗҫ. Самолетсем Шупашкартан (малтан эпир пӗлтернӗ пекех) эрнекунсерен хутлӗҫ. Адлерти аэропорта ҫитсе чарӑнакан самолет Чӑваш Енӗн тӗп хулинчен ирхи 4 сехет те 10 минутра хускалӗ. Сочире вӑл 6 сехет те 50 минутра пулӗ.
Тепӗр майлӑ каласан, ҫулла канмалли куна Сочире ним мар ирттерме май пулӗ. Билет хакӗ — 4999 тенкӗрен пуҫласа 7499 тенкӗччен.
Сӑмах май каласан, «Ижавиа» авиакомпани те ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнчен, Шупашкартан авиарейс уҫӗ. Вӑл пирӗн республикӑн тӗп хулине Крымпа ҫыхӑнтарассине эпир маларах хыпарланӑччӗ.
Паян Мускаври «Домодедово» аэропорта тӗтӗм ярса илнӗ. Ҫавна пула вуншар рейспа вӗҫме хатӗрленекен пассажирсем вӑхӑтра ҫула тухайман.
Аэропортра тӗтӗм сарӑлни пирки тивӗҫлӗ службӑсене паян ирхи 7 сехет те 20 минутра пӗлтернӗ. Кӗҫех тӗтӗм сӑлтавне те палӑртнӑ: аэропортра подряд мелӗпе ӗҫлекен Strabag строительство организацийӗн складӗнче пушар тухнӑ, унти тӗтӗм аэропортра сарӑлнӑ. Ҫулӑм 15 тӑваткал метра лаптӑка ярса илнӗ. Вентиляци тытӑмне лексе тӗтӗм пассажир терминалӗн ҫуртне кӗнӗ. Ҫынсемпе инкек пуласран пассажирсене хӑвӑртрах треминалтан урама кӑларнӑ.
Тепӗр икӗ сехетрен аэропорт йӗркеллӗ ӗҫлеме тытӑннӑ. Шупашкара ирхи 9 сехет те 25 минутра тухмалли самолета 11 сехет те 45 минутра ҫула кӑларнӑ.
-10.7 °C