Нумаях пулмасть Шупашкарти пӗр шкулта вӗренекен Анна Орлова Стамбултан таврӑннӑ. Вӑл унта пӗтӗм тӗнчери вокал конкурсне уҫнӑ ҫӗре хутшӑннӑ.
Анна хыҫҫӑн Турци хӑнисем те Чӑваш Ене ҫитнӗ. Конкурс жюрийӗ Раҫҫейре пултаруллӑ ҫынсене мӗнле хатӗрленнипе кӑсӑкланнӑ-мӗн. Анна ҫав тери вӗсен кӑмӑлне кайнӑ.
Анна Орлова Стамбулта иртнӗ вокал конкурсӗнче пӗлтӗр ҫӗнтернӗ. Вӑл 35 ҫӗршыври юрӑҫсенсен ирттернӗ. Жюрире ларнӑ композиторсемпе мусӑкҫӑсем Анна пултарулӑхӗнчен питӗ тӗлӗннӗ. Вӗсене Аннӑн илемлӗ сасси кӑна мар, тӗрӗллӗ чӑваш тумӗ те тыткӑнланӑ.
Конкурса тӗрӗк чӗлхиллӗ халӑхсем ҫеҫ хутшӑннӑ. Анна каланӑ тӑрӑх, чи вӑйлӑ юрӑҫсем Казахстанран, Туркменистанран, Кабарда-Балкартан килнӗ. Анна Туркменире акӑлчанла пупленӗ. Чӑваш чӗлхи турккӑллине ҫывӑхран вӑл тӑван чӗлхепе те калаҫнӑ. Вӗсем ӑна кӑштах ӑнланнӑ.
Турцирен килнӗ хӑнасем Раҫҫей культури вӗсене яланах кӑсӑклантарнине палӑртнӑ. Вӗсем Мускавра, Питӗрте, Хусанта пулса курнӑ. Хамди Метин Йылмаз каланӑ тӑрӑх, Хусанта наци культурине ытларах тимлӗх уйӑраҫҫӗ. Чӑвашсем вара урӑхларах. «Чӑвашсен наци символӗсем пур ҫӗрте те: автобусра, тум ҫинче, сувенирсем ҫинче», — тенӗ вӑл.
Савӑнӑҫлӑ ку хыпара «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫат ӗҫченӗ Марина Григорьева пӗлтерет.
Чӑваш Республикинчи электрон тата кинодокументаци патшалӑх архивӗ общество пурнӑҫне лайӑхлатас тӗллевпе йӗркелекен конкурсӑн регион шайӗнчи тапхӑрне хутшӑннӑ. Жюри членӗсем Чулхула, Улатимӗр, Вологда облаҫӗсенчи, Чӑваш, Мари, Мӑкшӑ республикисенчи организацисем сӗннӗ 276 проекта пӑхса тухнӑ. Республикӑри электрон тата кинодокументаци патшалӑх архивӗ хатӗрленӗ «Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине тата Литература ҫулталӑкне халалланӑ литература произведенийӗсемпе паллаштаракан ял тӑрӑхӗнчи кинофестиваль» пултарулӑх проект ҫӗнтерӳҫӗсен йышне кӗнӗ.
Грант укҫипе архив ҫӗнӗ кинолентӑсем туянасшӑн. Фондри ӗҫсене ял тӑрӑхӗсене илсе ҫитересшӗн. Хальлӗхе ҫакӑнти фильмсене Шупашкар халӑхне кӑна кӑтартнӑ. Кӗҫех ятарлӑ оборудовани вырнаҫтарнӑ «Киномобиль» культура центрӗ ҫула тухӗ.
Кинофестивале юпа уйӑхӗнче ирттересшӗн. Архив фондӗнчи фильмсене тӳлевсӗр кӑтартӗҫ.
Шупашкара кӗнӗ ҫӗрте ҫынсене тӗлӗнмелле скульптура кӗтсе илме тытӑннӑ. Кун пирки «Про Город» хаҫата ЧР ӳнерҫисен пӗрлӗхӗн пайташӗ Андрей Молоков скульптор пӗлтернӗ.
Скульптура Иван Яковлев проспектӗнчи ҫавраҫул ҫинче, Ашмарин тата Никитин урамӗсен чарӑнӑвӗсен хушшинче, вырнаҫнӑ. Ӑна улӑмран хатӗрленӗ.
Скульптурӑна утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнчех туса пӗтернӗ-мӗн. Композицие чӑваш фольклорӗнчен илнӗ. Ӑна «Уйӑх ҫинчи хӗр» чӑваш юмахне тӗпе хурса хатӗрленӗ. Скульптура та ҫавӑн пекех ятлӑ.
Андрей Молоковшӑн наци культури ҫывӑх. Вӑл чӑваш фольклорӗнчи пулӑма сӑнарлама юратать. Вӑл композицие 10 кун тунӑ.
Скульптурӑна хатӗрлемешкӗн 400 килограмм утӑ кирлӗ пулнӑ. Вӑл 4 метр ҫӳллӗш. Ӑна вандалсенчен сыхланӑ темелле — ҫунтарса ярасран ятарлӑ шӗвекпе сӗрнӗ.
Шупашкар хулин кунӗнче юлашки ҫулта «Стрижи» (чӑв. «Вӗршӗн») пилот ушкӑнӗ халӑха савӑнтарать. Хальхинче вара ҫуралнӑ кун тӗлне тепӗр парне хатӗрленӗ.
Ҫурлан 13-мӗшӗнче Шупашкарта ҫӗнӗ ача пахчи уҫӑлӗ. Вӑл «Стрижи» (чӑв. «Вӗршӗн») ятлӑ пулӗ. Ӑна уҫнӑ ҫӗре «Стрижи» пилот ушкӑнӗ те хутшӑнӗ. Вӗсем пӗчӗкскерсемпе пӗрле хӗрлӗ хӑйӑва касӗҫ.
Ҫак кун урӑх объектсене те савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ. Алькеш поселокӗнче Раҫҫей почтин ҫӗнӗ уйрӑмӗ алӑкӗсене уҫӗ. Сосновкӑра вара авариллӗ ҫуртри ҫемьесем ҫӗнӗ хваттер уҫҫисене тивӗҫӗҫ. 4-мӗш лицей вара ҫӗнӗ стадионлӑ пулӗ.
«Шупашкар: 500 ҫул» парка «Юратакансен пусми» илемлетӗ. Юханшыв портӗнче вара карапсем тунӑ Алексей Крылов академик палӑкӗ пулӗ.
Уяв яланхи пекех хускану тунинчен пуҫланӗ. Унтан ытти фестивальсем старт илӗҫ. Спорт енчен те пуян иртӗ уяв. «Звери» ушкӑн юрланӑ хыҫҫӑн уяв 22 сехетре салютпа вӗҫленӗ.
Шупашкар хулин ҫуралнӑ кунӗ умӗн аквабайкпа, кимӗпе тата парӑслӑ кимӗсемпе спорт фестивалӗ иртӗ. Ку — республикӑра пӗрремӗш хут.
Ӑмӑрту ҫурла уйӑхӗн 15–16-мӗшӗсенче Шупашкарти кӳлмек акваторийӗнче иртӗ. Ҫакна хула ҫыннисемпе хӑнисем валли администраци хатӗрленӗ.
Шупашкар хула администрацийӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑмӑртӑва ҫурлан 15-мӗшӗнче 11 сехетре савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ. Унта яхтӑсемлӗ спортсменсем ҫеҫ вӑй виҫме пултарӗҫ.
«Аҫтаха» кимӗсемпе ӑмӑрту тата аквабайк-шоу ҫурлан 16-мӗшӗнче иртӗ. Ирхи 10 сехетре «Аҫтаха» кимӗсемпе уҫӑ ӑмӑрту пуҫланӗ. Унта хутшӑнакансем 200 метрлӑ дистанцие парӑнтарӗҫ.
Ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Шупашкарта ҫӑмӑл атлетика енӗпе Раҫҫей чемпионачӗ вӗҫленнӗ. Унта спортсменсем Пекинра иртекен тӗнче чемпионатне каймашкӑн путевкӑсем ҫӗнсе илнӗ.
Чӑваш спортсменӗсенчен кам кайӗ-ха Пекина? Малтанах каласан, ку чемпионат юлашки темиҫе ҫулта Чӑваш Енӗн пӗрлештернӗ командишӗн чи ӑнӑҫли пулнӑ. Пирӗн ентешсем чемпионатра пилӗк медаль ҫӗнсе илнӗ. Вӗсенчен иккӗшӗ — ылтӑн медаль. Команда зачечӗпе килӗшӳллӗн, Чӑваш Енӗн пӗрлештернӗ команди турнир таблицинче — иккӗмӗш. Пӗрремӗшӗнче — мускавсем.
Пекина каймашкӑн тӑватӑ чӑваш спортсменӗ тивӗҫ пулнӑ. Алина Прокопьева марафонка, шӑчӑпа сикекен Анжелика Сидорова, сӑнӑ ывӑтакан Вера Ребрик тата хӑвӑрт утакан Александр Яргунькин Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине кӗрсе Пекинри тӗнче чемпионатне хутшӑнӗҫ. Яргунькин Раҫҫей командинче пӗртен пӗр хӑвӑрт утакан пулӗ.
Аса илтерер: Пекинра ҫӑмӑл атлетика енӗпе иртекен тӗнче чемпионачӗ ҫурлан 22–30-мӗшӗсенче иртӗ.
Ыран строительсем професси уявне палӑртӗҫ. Ҫак ятпа вӗсене республика шайӗнче ӗнерех саламларӗҫ. Савӑнӑҫлӑ уяв Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче иртрӗ. Унта республикӑри тӳре-шара — Элтепер тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакантан пуҫласа министрпа депутатсем таранах хутшӑннӑ.
Унта строительство отраслӗн аталанӑвӗ пирки калаҫнӑ, тӗрлӗ Хисеп грамотипе тата Тав ҫырӑвӗпе чысланӑ.
Мероприятие тӑлӑхсем, ҫамрӑк ҫемьесем тата нумай ачаллӑ ҫемьесем те хутшӑннӑ. Вӗсем уяв епле иртнине залра кӑна сӑнаса ларман — сцена ҫине тухсах калаҫнӑ. Яна Владимирова тата Наталья Бурашникова тӑлӑхсем, нумай ачаллӑ Полоскунсен ҫемйи, Селезневсем ҫамрӑк ҫемйи тӳре-шарана, ҫав шутра правительствӑна, мухтаса хитре сӑмах каланӑ. «Мӑшӑрпа эпир патшалӑх пулӑшнине кура ыранхи куна шанчӑклӑн пӑхатпӑр», — тенӗ, сӑмахран, Селезневсен ҫемйинчи кил хуҫи.
Паян Шупашкарти хӑш-пӗр урампа ҫӳреме чарӗҫ. Чару тӗп хуламӑрти тӗп урамсене пырса тивӗ. Вӗсемпе урапасен 21 сехет те 30 минутран пуҫласа ҫурҫӗр иртни 30 минут таран ҫӳреме юрамӗ. Ку вӑл паян Шупашкарта каҫхи сакӑр сехетре каҫхи велочупу иртессипе ҫыхӑннӑ. Ӑна «Республика лапамӗ–Михаил Ҫеҫпӗл скверӗ — Вырӑс драма театрӗ — «Спартак» стадион — Ӳнер музейӗпе Союзсен ҫурчӗ — Республика лапамӗ» маршрутпа йӗркелӗҫ. Ун вӑхӑтӗнче ҫутӑ театрӗ хӑй ӑсталӑхне кӑтартӗ, рок-ушкӑнсем, ди-джей пулмалла, фаер-шоу йӗркелемелле.
Урапасене Карл Маркс урамӗпе (Воробьев композиторсен урамӗпе хӗресленнӗ вырӑнтан пуҫласа), Ленин проспекчӗпе (Гагарин урамӗпе хӗресленнӗ вырӑнтан пуҫласа), Гагарин урамӗпе (Ленин проспекчӗпе хӗресленнӗ вырӑнтан тытӑнса Калинин урамӗпе хӗресленнӗ вырӑн таран), Воробьев композиторсен урамӗпе (Карл Маркс урамӗпе хӗресленнӗ вырӑн таран) чупма май килмӗ. Чарнӑ урамсен вырӑнне урапасем Энегельс, Ярославль урамӗсемпе тата Президент бульварӗпе ирӗккӗнех хутлайӗҫ.
20 сехет те 30 минутран пуҫласа 22 сехетчен урапасене Республика лапамӗнчи 1-мӗш ҫурт патне лартма чарса хурӗҫ.
Шупашкарти Агрегат савучӗ патӗнчи ҫӗр айӗнчен каҫса ҫӳремелли вырӑна 600 пин тенкӗпе юсанӑ. Кун пирки республикӑн тӗп хулин администарцийӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тата хӑтлӑх кӗртессипе тимлекен управленийӗ пӗлтернӗ.
Хула администрацийӗнчи тӳре-шара ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑнти картлашкасем ҫинчи 26 тимӗр плитана паллӑ мар ҫынсем вӑрланӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Кукӑр алӑллӑ ҫав ҫынсем плитана вӑрах вӑхӑт пӗҫертнӗ пулать. Ҫӗр айӗнчен каҫса ҫӳремелли ҫав вырӑна ҫак уйӑхра тинех юсаса пӗтернӗ.
Ӑна ҫӗнӗ сӑн кӗртес тесе «Тендер ӗҫӗ-хӗлӗн агентстви» тулли мар яваплӑ общество подряд организацийӗ пулса юсанӑ. Вӑл тимӗр картлашкасене ҫӗнӗрен хурса тухнӑ, стенасене юсанӑ, хитре урай сарнӑ тата ытти ӗҫе пурнӑҫланӑ. Мӗнпур ӗҫе укҫа ҫине куҫарсан хула хыснишӗн тӑкак 600 пин тенке кайса ларнӑ.
Шупашкарти Хӗрлӗ тӳремре хӑна ҫурчӗ тума палӑртаҫҫӗ. Ҫӗре тара парасси пирки тӳре-шара пӗлтерӳ пичетленӗ.
Унта вӗсем икӗ ҫӗр лаптӑкне тара пама шухӑшланине палӑртнӑ. Вӗсенчен пӗри республикӑн тӗп хулинчи Хӗрлӗ тӳремре хӑна ҫурчӗ тӑвасси пирки пырать. Ун валли 1456 тӑваткал метр ҫӗр лаптӑкӗ уйӑрӗҫ. Хӗрлӗ тӳремри 7-мӗш ҫурт адреспа вырнаҫнӑскерте хӑна ҫурчӗ хӑпарса ларӗ. Вӑл ҫӗре Константин Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнчен сулахай енче вырнаҫнӑ.
Тепӗр лотпа хула администрацийӗ 13320 тӑваткал метр лаптӑка индустри паркӗ тума уйӑрма шухӑшлать.
Ҫӗре тара памалли аукциона тӳре-шара авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ирттерсе ҫӗнтерӳҫӗне палӑртӗ. Хӑна ҫурчӗ тӑвас текен те ҫавӑнта хутшӑнайӗ.
+15.3 °C