Чӑваш Енри икӗ арҫын сыр тума вӗреннӗ. Ҫак тӗллевпе вӗсем Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академине ҫул тытнӑ. Унта биотехнологипе агрономи факультечӗн биотехнологипе ял хуҫалӑх продукцине тирпейлеме хӑнӑхтаракан кафедринче вӗреннӗ.
«Сыр тӑвакан-ӑста» курса Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Сергей Федоров тата Шупашкарти предприятисенчен пӗринче ӗҫлекен Леонид Шкирдов ҫӳренӗ. Сыр тӑвассин вӑрттӑнлӑхне вӗсем пӗр уйӑх хӑнӑхнӑ. Унтан «Академилле сыр» хатӗрлесе кӑтартнӑ.
Сергей Федоров Сӗнтӗрвӑрри районӗнче халӑхран сӗт пухассипе тимлет. 1996 ҫулта вӑл ял хуҫалӑх академийӗнчен зоотехника вӗренсе тухнӑ. Леонид Шкирдов сыр цехӗн бригадирӗнче ӗҫлет. Арҫын сырӑн тӗрлӗ сортне: ҫав шутра ҫемҫисене (фермер, моцарелла), тӑварлисене (брынза, сулугуни) тата ҫурма хыттисене (качотта) тума пӗлет.
Шупашкарта пурӑнакан Зинаида Захаровна Егорова ҫухалнӑ. 76 ҫулти кинемей хӑнана кайма тухнӑ, унтанпа ӑна никам та курман.
Хӗрӗ каланӑ тӑрӑх, вӑл килтен нарӑс уйӑхӗн 26-мӗшӗнче тухнӑ. Вӑл ялта пурӑнакан аппӑшӗ патне хӑнана каясси пирки пӗлтернӗ. Анчах кинемей яла ҫитмен. Тен, ӑна кам та пулин вокзалта курнӑ.
Ватӑ хӗрарӑм хӑш чухне ӑс-тӑн енчен арпашӑнма пултарать. Тӑванӗсем пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче полицирен пулӑшу ыйтнӑ. Килтен тухса кайнӑ чухне Зинаида Захаровна хӗрлӗ калпак, хӗрлӗ кӑвак куртка, симӗс кроссовка, хура юбка тӑхӑннӑ пулнӑ.
Чӑваш Енри патшалӑх тата общество ӗҫченӗ Энвер Аблякимов паян 70 ҫул тултарнӑ.
«Кирек ӑҫта ӗҫлесен те, кирек кам пулсан та вӑл ҫӳллӗ шайри профессионализмпа, ӗҫе парӑннипе, принциплӑхпа, ырми-канми вӑй-халпа палӑрса тӑнӑ», — ырлать Энвер Аблякимова Александр Белов журналист.
Энвер Аблякимов пирӗн республикӑра тимленӗ вӑхӑтра Шупашкарти Промтрактор савутне тата Ҫӗнӗ Кӑнтӑр районне тунӑ. Тӗрлӗ хисеплӗ ята тивӗҫнӗ виҫӗ орден кавалерӗ, «Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ строителӗ» Чӑваш Ене Урал тӑрӑхӗнчен куҫса килнӗ. Унӑн тымарӗсем Крым тутарӗсенчен иккен.
Николай Федоров Чӑваш Ен Президенчӗ пулнӑ чухне Энвер Аблякимов тӗрлӗ должноҫре ӗҫленӗ. Пӗрре пысӑк вырӑна йышӑнса тепре унсӑр юлма та тивнӗ унӑн. Ҫапах та вӑл паян та Чӑваш Енӗн экс-президенчӗпе лайӑх хутшӑнура теҫҫӗ.
Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм каҫхине яланхи пекех ҫывӑрма выртнӑ. Хайхискер уринчен темӗн ҫыртнипе вӑранса кайнӑ. Йӗкехӳре иккен!
Нумай хваттерлӗ ҫав ҫуртра камӑн кушак пур – ҫавсем ҫеҫ лӑпкӑ ҫывараҫҫӗ-мӗн. Унта йӗкехӳре нумай иккен. Хӗрарӑм хваттере нумай пулмасть туяннӑ. Вӑл тӳрех йӗкехӳре шӑтӑкне хупланӑ. Анчах кӑшлакан чӗрчунсем урай айӗнче шатӑртаттарнӑ, хваттере тухма хӑтланнӑ.
Йӗкехӳресем хваттере тухсан ачасен кравачӗ ҫине хӑпарса ҫывӑрнӑ. Нумаях пулмасть вӗсем хӗрарӑма ҫывӑрнӑ чухне уринчен ҫыртса илнӗ. Халӗ унӑн темиҫе кун пульницӑра выртма тивет, унта ӑна вакцинаци тӑваҫҫӗ тата суранне сиплеҫҫӗ.
Ҫуртӑн пӗрремӗш хутӗнче апат-ҫимӗҫ лавкки вырнаҫнӑ. Йӗкехӳресем ҫавӑнтан килеҫҫӗ-мӗн. Ҫынсем лавкка тӗлӗшпе ҫӑхав темиҫе хутчен те ҫырнӑ. Анчах хальлӗхе нимӗнле улшӑну та ҫук. Лавкка лицензи мӗнле илнинчен тӗлӗнмелли ҫеҫ юлать.
Шупашкарта Мӑнкуна хатӗрленнӗ май виҫӗ чиркӳ умне ӑсталаса эрешленӗ ҫӑмарта тата праҫник кроликне лартса хурӗҫ. Кун пирки паян, ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, хула администрацийӗнче иртнӗ канашлура культурӑпа туризм аталанӑвӗн управленийӗн пуҫлӑхӗ Людмила Маркова пӗлтернӗ.
Ҫав пысӑк теттесене Пукравпа Татиана тата Введени соборӗсен, Асапланакансен тата Тӗне ӗненекенсен ячӗпе лартнӑ чиркӳсен умне вырнаҫтарӗҫ.
Каласа хӑвармалла, Мӑнкун эрнинче тӗп хулари культурӑпа кану паркӗсенче тӗрлӗ мероприяти иртӗ. А.Г. Николаев космонавт ячӗллӗ ача-пӑча паркӗнче тата «Амазони» этнокомплексра ака уйӑхӗн 7-8-мӗшӗсенче Мӑнкун фестивалӗ кӗрлӗ, Шупашкарти ытти паркра ӑсталӑх класӗсем, лармасем, концертсемпе конкурссем йӗркелӗҫ.
Пайҫӑсем укҫа хывнипе ҫурт-йӗр хӑпартакансене Чӑваш Енри яваплӑ органсем сӑнасах тӑнине ӗнентереҫҫе. Республикӑн Строительство министерстви пуш уйӑхӗн 30-мӗшӗ тӗлне ӑҫта тата хӑш строительство организацийӗ епле ӗҫленине тишкернӗ те графикран кая юлса пыракансем пуррине палӑртнӑ.
Шупашкарти Калинин урамӗнчи 83-мӗш позицире 96 хваттерлӗ ҫурт валли трансформатор подстанцине туса пӗтереймен. «Стройсфера» Шупашкарти Трактор тӑвакансен проспектӗнчи 18-мӗш позицире 180 хваттерлӗ ҫурт хӑпартать. 3, 4, 5-мӗш подъездсене туса пӗтернӗ-ха, лифтсене хута ярассипе ҫине тӑраҫҫӗ. 1-2-мӗш подъездсенче 9 хут таран хӑпартнӑ, халӗ вентиляци тытӑмӗпе тимлеҫҫӗ, балконсене йӗркене кӗртеҫҫӗ. Ку ҫуртӑн проектне ылмаштарнине кура ӑна Шупашкар хула администрацийӗ раштав уйӑхӗн 2-мӗшӗ тӗлне хута яма ирӗк панӑ иккен.
«СУОР» организаци пилӗк ҫурт тӑвать, «Алза» — иккӗ. Унти лару-тӑрӑва та республикӑн Стройминӗ тӗрӗслесех тӑрать.
Шупашкарта 32 ҫулти усламҫӑ регистрацилемен эмелсене «Контактра» халӑх тетелӗ урлӑ сутнӑ. Ҫавӑнпа ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, 2016 ҫулхи юпа уйӑхӗнче ҫак арҫын «Ҫыхӑнура» халӑх тетелӗнче икӗ страница уҫнӑ. Вӗсенче вӑл эмел сутни пирки пӗлтернӗ. Эмелӗсен вара патшалӑх регистрацийӗ пулман, патшалӑх реестрӗнче пулман.
Хайхи арҫын вӗсене Чӑваш Енре кӑҫалхи пуш уйӑхӗччен сутнӑ. Ҫак вӑхӑтра вӑл 150 пин ытла тупӑш тунӑ.
Арҫын хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ. Полицейскисем унӑн хваттерне ухтарнӑ, 850 ытла эмел туртса илнӗ. Пӗри 100 тенкӗ тӑрать. Халӗ следовательсем эмелсем ӑҫтан тупӑннине уҫӑмлатаҫҫӗ.
Паян Чӑваш Енри тата тепӗр ача Пӗрремӗш каналпа пыракан «Лучше всех» (чӑв. Лучше всех) кӑларӑма хутшӑнчӗ. Хальхинче ку вӑл пиллӗкри Лев Гренадерский пулчӗ. Пӗчӗкскер географие аван пӗлнипе тӗлӗнтерчӗ.
«Пӗрре те йӑнӑшмарӑн», ырларӗ ӑна телешоу ертӳҫи Максим Галкин. Унтан вӑл ачана медаль сӗнчӗ. Анчах ача хӑй пултарулӑхне, ӑс-тӑнне тата кӑтартма хатӗррине палӑртса: «Эпир Ҫурҫӗр Америкӑпа паллаштарман», — тесе хуравларӗ.
Географие юратаканскер дипломат пулма ӗмӗтленет, мӗншӗн тесен вӑл «туслӑ мар ҫӗршывсене пулӑшасшӑн».
Мускава ача ашшӗ-амӑшӗпе пуйӑспа кайнӑ. Нумай-нумай ҫӗршыв ҫинчен каласа кӑтартма хатӗр пӗчӗк арҫын ача ют ҫӗршывсенчен хальлӗхе Грецире пулса курнӑ. Мускавра вӑл — иккӗмӗш хут.
Аса илтерер, маларах ку телешоуна Канашри Мария Хушкина тата Шупашкарти Максим Казынкин хутшӑннӑччӗ.
Ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх филармонийӗ «Чӑваш ҫӗрӗн чи лайӑх юррисем» концерта йыхравлать. Вӑл Шупашкарти трактор тӑвакансен культура керменӗнче 18 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Проекта 2013 ҫулта пуҫласа хута янӑ. Ӑна йӗркелеме концерт учрежденийӗ Чӑваш Енӗн Элтеперӗн укҫине ҫӗнсе илнӗ. Малтанхи ҫул программӑна В. Воробьевӑн, Г. Лебедевӑн, Г. Хирбюн, Ф. Лукинӑн, ҫавӑн пекех хальхи вӑхӑтри авторсен: Н. Казаковӑн, А. Галкинӑн, В. Игнатьевӑн — хайлавӗсене программӑна кӗртнӗ.
Кӑҫалхинче унчченхи хайлавсен пӗр пайӗ пулӗ. Ҫапах та унпах ҫырлахмӗҫ. Программа режиссерӗ Валентина Салихова концерта халӑх музыкин «Ҫавал» ансамблӗ, «Ҫеҫпӗл» эстрада ансамблӗ, «Дуняша Style» фолк-ушкӑн тата «Nota G» ташӑ ушкӑнӗ хутшӑнассине те пӗлтернӗ.
Пуш уйӑхӗн 28-31-мӗшӗсенче Хусанта «Время кино» (Чӑв. Кино вӑхӑчӗ) кинофорум пырать. Унӑн пӗрремӗш кунӗнчи «КиноProfi» секци вӑхӑтӗнче пӗлтӗр ҫулла Муркаш районӗнче Елена Рябцева режиссер ӳкернӗ «Юман» фильмпа хупӑ кӑтартура паллаштарнӑ.
Елена ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, каярах кинолентӑпа Мускавра (Шупашкарта ҫуралнӑ режиссер тата сценарист, сӑмах май, ҫӗршывӑн тӗп хулинче ӗҫлесе пурӑнать) тата Шупашкарта кӑтартӗҫ.
Драма жанрӗллӗ кинолента валли кӗвве Чӑваш Республикин халӑх поэчӗн Геннадий Айхин ывӑлӗ Алексей Айхи хайланӑ. «Кӗвве студире ҫыртарнӑ ӗнтӗ», — пӗлтерчӗ пире Елена.
Аса илтерер, кинофильмра Геннадий Айхин хӗрӗ Вероника ӳкерӗннӗччӗ. Унта вӑл «Ӑҫта каян, чӗкеҫ» юрра Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артисчӗпе, чӑваш халӑх артисткипе Нина Яковлевӑпа юрлать.
+11.3 °C