Ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче вӗлернӗ Украина ҫыравҫи, журналисчӗ, телеведущийӗ Олесь Бузина ячӗпе литература премийӗ пама тытӑнӗҫ. Кун пирки «Известия» хаҫата проект пуҫаруҫи, Украина журналисчӗ Оксана Шкода пӗлтернӗ.
Пуҫаруҫӑсем премие Бузина ҫуралнӑ кун — утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, пама палӑртаҫҫӗ.
Литература премийӗн ҫум учредителӗ пулас кӑмӑллине Александр Проханов публицист, Максим Шевченко журналист, «Роснефть» вице-президенчӗ Михаил Леонтьев, Борис Межуев философ, Захар Прилепин ҫыравҫӑ пӗлтернӗ. Вӗсем тӳресен йышне те кӗрӗҫ.
Оксана Шкода премие виҫӗ тӗп номинацире ҫирӗплетессине пӗлтернӗ: «Журналистика», «Публицистика», «Ҫыравҫӑсем».
Премие паракансем РФ Ҫыравҫӑсен тата РФ Журналистсен пӗрлӗхӗсемпе килӗштерсе ӗҫлесшӗн.
Раҫҫее Украинӑран кӳрсе килекен сӗт пахалӑхӗ тивӗҫтерме пӑрахни пирки пӗлтереҫҫӗ. Ҫавна май унти ял хуҫалӑх продукцине кунта илсе килме пӑрахасшӑн.
Россельхознадзор палӑртнӑ тӑрӑх, Раҫҫейри лавккасен сентрисем ҫинчен ҫитес вӑхӑтра Украинӑри ял хуҫалӑх таварӗ ҫухалма пултарать. Кун пирки массӑллӑ информаци хатӗрӗсем те хыпарлаҫҫӗ.
Федераци службин официаллӑ элчи Алексей Алексеенко лару-тӑру мӗнле аталаннине сӑнаҫҫӗ. Украинӑра политика улшӑниччен Госветфитослужби лайӑх ӗҫленӗ. Украина экономикин аграри секторӗн ертӳлӗхӗ улшӑнсан тӗрӗслев тӑрук япӑхланнӑ.
Анчах, Алексей Алексеенко палӑртнӑ тӑрӑх, Кейӳ хирӗҫ пулсан та Раҫҫее Украинӑри тавар килет. Раҫҫее вара халӗ унтан килекен сӗт юр-варӗн пахалӑхӗ тивӗҫтерме пӑрахнӑ.
Беларуҫсем Украинӑра вӗсен брендне суя туса кӑларнипе кӑмӑлсӑр-мӗн. Раҫҫее Украинӑран чӑкӑт вырӑнне чӑкӑт продукцийӗ килнӗ тӗслӗх те пулнӑ-мӗн. Унта вара сӗт ҫӑвӗсем ҫук.
Палӑртмалла: Раҫҫей Украинӑри производительсен тӗлӗшӗпе ҫирӗп йышӑнусем тунӑ. Раҫҫее унтан тӑвар, куккурус кӗрпи, сӗткен улма-ҫырла, пахча ҫимӗҫ, консервланӑ пулӑ, сӗт, эрех-сӑра, пылак ҫимӗҫ кӳрсе килме чарнӑ.
Украинӑри регионсене пулӑшас ыйтупа ӗҫлекен ӗҫ ушкӑнӗ эрнекун черетлӗ хутчен канашлӑва пухӑннӑ. Унта Украинӑри регионсене тата унтан ирӗксӗртен тухса тарнисене епле пулӑшмаллине сӳтсе явнӑ.
Канашлӑва республикӑн премьер-министрӗ Иван Моторин ертсе пынӑ. Ӗҫ ушкӑнӗн ларӑвне ҫавӑн пекех вице-премьер, вӑлах сывлӑх сыхлав тата социаллӑ аталану министрӗ те, Алла Самойлова хутшӑннӑ. Пысӑк шайри тӳре-шараран тата Федерацин миграци службин республикӑри управленийӗн пуҫлӑхӗ Виталий Черничкин унта пулнӑ.
Украинӑран ирӗксӗртен тухса килнисем хальхи вӑхӑтра пирӗн республикӑра 1357 ҫын иккен. Вӗсенчен 814-шӗ — вӑйпитисем, 170-шӗ — ӗҫлеме пултарайманнисем, шкул ҫулне ҫитмен ачасем — 167-ӗн, шкул ҫулӗнчисем — 206-ӑн. Хальтерех куҫса килнисене илсен, пӗр ушкӑн пушӑн 2-мӗшӗнче пирӗн тӑрӑха ҫитнӗ. Халӗ хайхисем кирлӗ хутсене хатӗрлеҫҫӗ иккен, яваплисем вара вӗсене пурӑнма май туса парассипе пуҫ ватаҫҫӗ. Шупашкарти ӗҫлӗх центрӗ, тӗслӗхрен, ӗҫе вырнаҫма 140 ваканси сӗннӗ. Пӗтӗмпе вара республикӑра Украина ҫыннисем валли 872 ӗҫ вырӑнӗ пур. Вӗсенчен 121 вакансине общежитире пурӑнмалли вырӑнпа пӗрлех сӗнеҫҫӗ.
Улатӑр районӗнчи тӗп пульницӑра йыш хушӑннӑ. Унта нумаях пулмасть реаниматолог анестезиолог ӗҫе кӳлӗннӗ. Александр Николаевич Ревацкий — Украина ҫынни.
Унччен вӑл ҫак специалноҫпех Донецк облаҫӗнчи Харцызск хулинчи пульницӑра ӗҫленӗ. Александр Николаевич Раҫҫейре медицина тата фармацевтика ӗҫӗпе вӑй хумашкӑн ирӗк тата специалист сертификатне илнӗ.
Александр Ревацкий ҫынсене пулӑшма, хӑйӗнчен мӗн килнине тума шантарнӑ. Вӑл хӑйӗн ҫемйипе Улатӑра ҫулла килнӗ. Унӑн арӑмӗ те медицина ӗҫченӗ. Вӑл та специалист сертификатне илнӗ те Улатӑр районӗнчи тӗп пульницӑра ӗҫлет.
Украинӑран килнӗ тухтӑр Чӑвашра ҫак ӗҫре тӑрӑшнӑшӑн хӗпӗртет. Ку унӑн медицина ӗҫне малалла тӑсма май парать-ҫке-ха.
Влаҫ органӗсен Украинӑран ирӗксӗртен тухса тарнисене пулӑшмаллине влаҫ органӗсен манмалла мар. Ҫапла палӑртнӑ паян Чӑваш Енӗн правительствин пуҫлӑхӗ Иван Моторин Украинӑри регионсене тата унтан ирӗксӗртен тухса тарнисене тӑрӑшакан ӗҫлӗ ушкӑнӗн черетлӗ ларӑвне ирттернӗ май.
Ирӗксӗртен пирӗн тӑрӑха Украинӑран лекнисем кӑрлачӑн 21-мӗшӗ тӗлне пирӗн республикӑра 1277 ҫын шутланнӑ. Вӗсенчен хӑшӗсем тӑванӗсемпе пӗлӗшӗсем патӗнче тӗпленнӗ, теприсем — вӑхӑтлӑх пурӑнмалли пунктсенче. Республика вӗсене хваттер тара илме, общежитисене вырнаҫма пулӑшать. «Контур» акционер обществин вӑхӑтлӑх пурӑнмалли пунктӗнче 38 ҫын пурӑнать, «Чувашиякурорт» санаторире — 33-ӗн. Ҫапах та халӗ малтанхи пек йышлӑн тарса килме пӑрахнӑ иккен.
Украинӑран пирӗн тӑрӑха тарса килнисене тухтӑрсем тӳлевсӗр пулӑшаҫҫӗ. Ыркӑмӑллӑх тӗллевӗпе 1,9 миллион тенкӗ пухнӑ, ҫав шутран 930 пинне тарса килнисене укҫан уйӑрса панӑ.
Кӑрлачӑн 12-мӗшӗнче Канашри чукун ҫул станцийӗнче терактран пӑрӑнма май килнине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, тунтикун, кӑнтӑрла иртни икӗ сехет тӗлӗнче 400 грамлӑ тротил шашки, электродетонатор тата сехет механизмӗ тупса палӑртнӑ. Чукун ҫул вакунӗсене пӑхса ҫӳрекен ҫын Удмурт Республикине каякан пуйӑсӑн цистернисенчен пӗрин ҫумӗнче сисчӗвлентерекен хатӗр асӑрханӑ. Цистерна ҫумне ӑна магнитпа ҫирӗплетнӗ. Ҫав хатӗр хӑй тӗллӗн сирпӗнме ӑсталанӑ хатӗр пулнӑ.
Сирпӗнмелли хатӗр ҫирӗплетнӗ цистерна Раҫҫее Украинӑри Одесса хулинчен килсе ҫитнӗ имӗш. Ҫапла пӗлтереҫҫӗ информаци агентствисем. Вакун Удмурт Республикинчи Каучук станцийӗнче чарӑнмалласкер пулнӑ-мӗн.
Ҫав вӑхӑтрах «Раҫҫейӗн чукун ҫул вокзалӗ» акционерсен обществин Горьки чукун ҫулӗн халӑхпа ҫыхӑну тытакан специалисчӗ Айсылу Закирова цистерна Куйбышеври чукун ҫул полигонӗнчен ҫитнӗ тесе хыпарлать.
Шупашкар районӗнчи ваттисен ҫурчӗсенче пурӑнакан кинемейсем «Ачасем валли — ӑшӑ нуски» акци ирттерме шут тытнӑ. Ахаль лариччен кӗрӗк арки йӑвала тенине шута илсе ҫулланнисенчен чылайӑшӗ ал ӗҫӗпе аппаланма кӑмӑллать. Хӗлле вӑхӑтра вӗсем хаваспах алса-нуски ҫыхаҫҫӗ. Анчах шутран ытла пӗрех тӑхӑнса пӗтереймӗн. Тӑрӑшнине сая ямаҫҫӗ ватӑсем — ал ӗҫне ыттисене парнелеҫҫӗ.
Пӗлтӗр вӗсем Кӳкеҫри ятарлӑ шклу-интернат валли 26 мӑшӑр нуски ҫыхса панӑ. Нуские сурӑх ҫӑмӗнчен ҫыхнӑ. Ара, хӑш-пӗр ҫуртра сурӑх та тытаҫҫӗ-ҫке. Акцие кӑҫал та малалла тӑсас тенӗ. Кӑҫал вӗсем 51 мӑшӑр ҫыхса та хатӗрленӗ. Ҫав шутран 35-шне «Новороссинчи елка» акцие хутшӑнса Украинӑри ачасене пама йышӑннӑ. Ыттисене вӗсем Украинӑран ирӗксӗртен куҫса килниисене тата пушарта шар курнисене те панӑ.
Куславкка районӗнчи уҫӑ кӑмӑллӑ ҫынсем партисенчен пӗри йӗркеленӗ «Ачасене шӑккӑлат тӗлӗнтермӗшӗ парнеле» ыркӑмӑллӑх акцине хутшӑнаҫҫӗ. Ӑна раштавӑн 1-мӗшӗнче йӗркелнӗ те вӑл ытларикун вӗҫленӗ.
Шӑккалата Украинӑран тарса килнӗ ачасене, тӑлӑх ачасене пылак ҫак ҫимӗҫпе савӑнтарасшӑн. Хальлӗхе 300 ытла шӑккӑлат пухӑннӑ. Йӗркелӳҫӗсем ӑна пухса пама килӗшнисене уйрӑммӑн тав тӑваҫҫӗ. Ӗҫ ушкӑнӗсене тата вӗсен ертӳҫисене тесе Куславккари газовиксене, унти ӗҫлӗх центрне, «Слобода» управляющи компание, Росгосстрахӑн филиалне, районти суд приставӗсене, «Авант» тулли мар яваплӑ обществӑна, район судне, вырӑнти «Ялав» район хаҫатне, Н.И. Лобачевский ячӗллӗ музей-ҫурта, районти тӗп вулавӑша, пушар хуралне, статистсене, Пенси фончӗн районти управленине, район администрацийӗн финанс тата социаллӑ хӳтлӗх пайӗсене асӑннӑ. Акцие хутшӑнма ыттисем те кая юлманнине палӑртаҫҫӗ.
Украинӑран тарса килнӗ Зарайскисен Чӑваш Енре тӑван та, тус-юлташ та ҫук-мӗн. Апла пулин те вӗсене Хӗрлӗ Чутай районӗнче лайӑх йышӑннӑ иккен.
Валентинӑпа Владимир Зарайскисем Донбасри Лисичанск ятлӑ промышленность хулинче пурӑннӑ. Владимир Иванович хӑй вӑхӑтӗнче шахтӑра, Валентина Васильевна хулари резинӑпа техника заводӗнче ӗҫленӗ, унтанах тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ. Асар-писер самана пуҫлансан вӗсем пурӑннӑ вырӑна малтан пӗр снаряд, унтан тепри килсе ҫуртсене аркатма пуҫласан ӗмӗр тӑршшӗпе ӗҫлесе тунӑ пурлӑх пирки мар, ҫемьене, ачисене ҫӑлмалли пирки хыпӑнса ỹкнӗ.
Зарайскисен хӗрӗ хӑйсен хуйхине Мускавра пурӑнакан палланӑ чӑваш хӗрарӑмне каласа панӑ. Уҫӑ та ырӑ чӗреллӗ хӗрарӑм пулӑшма хатӗррине, чӑваш ялӗнче тӑватӑ ҫул каялла вилнӗ ашшӗн ҫурчӗ пушӑ ларнине пӗлтерсе унта кайма сӗннӗ.
Мӗнпе пулнӑ — ҫавӑнпах тухнӑ иккен ҫемье. Украинӑра вӗсен виҫӗ пỹлӗмлӗ икӗ хваттер, машина, гараж юлнӑ. Халӗ вӗсем Чӑвашри ҫӗнӗ кӳршисене тав тӑваҫҫӗ икен. Пускил лайӑх пулсан ҫук пурнӑҫ та сисӗнмест тесе каланӑ-ҫке ваттисем.
Украинӑра лару-тӑру лӑплансан ҫемье тӑван килне таврӑнма ӗмӗтленет-мӗн.
Раштавӑн 7-мӗшӗнче Шупашкарти Текстильщиксен урамӗнчи Ленин палӑкӗн постаменчӗ ҫине Украина ялавне ӳкерсе хунӑ. Ӑна кам туни паллӑ мар.
Халӑха ку ӗҫ тӗлӗнтернӗ те, пӑшӑрхантарнӑ та. ЧР ШӖМӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ку ӗҫ тӗлӗшпе тӗрӗслев пырать.
Раҫҫей коммунисчӗсен партийӗн республикӑри уйрӑмӗ тӗрӗслеве хӑйсем сӑнаса тӑрӗҫ. Дмитрий Евсеев пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл ку ӗҫ тӗлӗшпе ЧР ШӖМӗн ертӳлӗхӗпе калаҫса вандалсене явап тыттарма ыйтнӑ. Депутат палӑртнӑ тӑрӑх, кунашкалли пӗрре кӑна пулман. Палӑксене тӗрлӗрен илемсӗрлетеҫҫӗ, анчах полицейскисем айӑплисене тупса палӑртаймаҫҫӗ-мӗн.
2012 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче палӑк харпӑр ҫын аллине куҫнӑ. Палӑк хула балансӗ ҫинче пулман тӑк та хула служби тӑрӑшнипе тепӗр кун валли постамент ҫинчи ӳкерчӗке хуратнӑ.
Аса илтерер: кӑҫал кӑрлач уйӑхӗнче Республика тӳремӗнчи Ленин палӑкӗ ҫине доллар ӳкерсе хунӑччӗ.
+3.3 °C