Ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин халӑх артистки Валентина Иванова 60 ҫул тултарнӑ.
Сцена ӑсти 1961 ҫулта Канаш районӗнчи Уйкас ялӗнче ҫуралнӑ. 1983 ҫулта Мускаври М.С. Щепкин ячӗллӗ Аслӑ театр училищинчи (институтӗнчи) чӑваш студийӗнчен вӗренсе тухнӑ. Ун хыҫҫӑн К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ.
Артистка ҫак ҫулсенче тӗрлӗ енлӗ нумай сӑнара калӑпланӑ. Паян вӗсем, аслӑрах ҫулхисем, ҫамрӑксемшӗн тӗслӗх пулса тӑраҫҫӗ. Сӑмах май каласан, Валентина Иванован мӑшӑрӗ — Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ, режиссёр, Сӗнтӗрвӑрри районӗн хисеплӗ ҫынни Иван Иванов. Пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче вӑл 65 ҫул тултарчӗ. Иван Иванов 1995 ҫултанпа И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчи чӑваш филологийӗпе культура факультетӗнчи студентсене вӗрентет, вӑл — доцент.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнче пурӑнакан ҫынсем йытӑ шыраса укҫасӑр юлнӑ. Пысӑк суммах мар та, ҫапах та...
61 ҫулти хӗрарӑмӑн тӑванӗн хӗрӗ (вӑл Шупашкартан килнӗскер пулнӑ) йоркшир терьерӗпе вырӑнти стадион ҫывӑхӗнче уҫӑлса ҫӳренӗ. Вӗсем патне овчарка чупса пырсан пӗчӗк йытӑ хӑранипе ҫӑва енне тарса кайнӑ. Унта вӑл ҫухалнӑ.
Хӗр ҫынсене пулӑшма ыйтса тӗнче тетелӗнчи ушкӑнсенчен пӗринче ҫырнӑ. Ырӑ кӑмӑлшӑн укҫа тӳлеме шантарнӑ. Кӗҫех шӑнкӑравлакан тупӑннӑ. 4,5 пин тенкӗ тӳлесен йытта тавӑрса пама пулнӑ. Хӗр укҫана хӑйӗн тӑванне куҫарса пама тата йытта кайса илме ыйтнӑ. Хӗрарӑм укҫана куҫарса панӑ, анчах вырӑна ҫитсен йытӑллӑ ҫын пулман. Улталаннине ӑнлансан йӗрке хуралҫисенчен пулӑшу ыйтнӑ.
Федерацин налук службин республикӑри управленийӗ ҫитес вӑхӑтра районсенчи штата чакарассине пӗлтернӗ.
Шӑмӑршӑра, Елчӗкре, Элӗкре, Тӑвайра, Сӗнтӗрвӑрринче, Вӑрмарта, Красноармейскинче, Хӗрлӗ Чутайра, Пӑрачкавра, Етӗрнере тата ытти хӑш-пӗр ҫӗрте территорири ӗҫ вырӑнӗсене пӗтерӗҫ. Ҫапла вара пулӑшу илме малашне Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Ҫӗмӗрлери, Улатӑрти, Канашри, Патӑрьелти, Муркашри тата ытти ҫӗрти районсем хушшинчи инспекцисене кайма тивӗ.
Налукҫӑсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, штата чакарас юхӑм Мускавранах килет. Прогреса чараймӑн, компьютерсем ҫынсене хӗссе кӑлараҫҫӗ. Налук тӳлекенсем чылай ыйтӑва хӑйсен уйрӑм пӳлӗмӗсем урлӑ татса параяҫҫӗ.
Ӗнер каҫхи 8 сехетре Сӗнтӗрвӑрринчи нумай хваттерлӗ ҫуртра пӗрремӗш хутра пушар тухнӑ. Подъездра тӗтӗм сарӑлнӑ, унта пурӑнакансене эвакуациленӗ. 8 ҫынна, ҫав шутра 1 ачана, ҫӑлавҫӑсем кӑларнӑ.
Ку инкек Курчатов урамӗнчи 13-мӗш ҫуртра пулнӑ. Пушара 15 минутран сӳнтернӗ. Ҫулӑм тухнӑ хваттерте сӗтел-пукан ҫунса кайнӑ, шалти отделка сиенленнӗ. Пушара сӳнтерсен кил хуҫи хӗрарӑмӗн 66 ҫулти ашшӗн виллине тупнӑ.
Аса илтерер: нумаях пулмасть Канашри Разин урамӗнчи 5 хутлӑ ҫурт тӑрри ҫуннӑ, Хӗрлӗ Чутайри Ҫӗнӗ урамра 3 пӳлӗмлӗ хваттерте пушар тухнӑ. Юлашки тӗслӗхре 1 ҫын вилнӗ.
Юлашки вӑхӑтра республикӑра икӗ ача йытӑ ҫыртнинчен шар курнӑ. Республикӑри катастрофа медицинин тата васкавлӑ медпулӑшу центрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗри – Шупашкартан, тепри – Сӗнтӗрвӑрринчен.
Иртнӗ эрнере тухтӑрсем патне йытӑсенчен шар курнӑ тӑватӑ ҫын пулӑшу ыйтма килнӗ. Вӗсенчен иккӗшӗ – шӑпах ҫак ачасем. Шупашкарти 3 ҫулти арҫын ачана йытӑ ҫыртнӑ. Сӗнтӗрвӑрринче 11 ҫулти арҫын ача йытӑран шар курнӑ.
Сӑмах май, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа васкавлӑ медицина службинчен 52 ҫын чӗрчун ҫыртнӑ хыҫҫан пулӑшу ыйтнӑ.
Пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗ хыҫҫӑн Шупашкарта йывӑр тиевлӗ машинӑсене кӗртме пӑрахӗҫ.
Ун пек йышӑнӑва ҫулсеренех ҫуркунне кӑлараҫҫӗ. Юр ирӗлнӗ тата сывлӑш температури ылмашса тӑнӑ вӑхӑтра ҫулсем питӗ ванаҫҫӗ. Йывӑр тиевлӗ машинӑсем ҫӳресен пушшех те.
Шупашкар хулин администрацийӗн сити-менеджерӗ Алексей Ладыков Инстаграмра пӗлтернӗ тӑрӑх, хулана кӗнӗ пилӗк вырӑнта талӑкӗпе ӗҫлекен, машинӑсене виҫекен стационар пункчӗсем вырнаҫтарӗҫ. Вӗсем Канаш, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Улатӑр тата Вӑрнар шоссисем ҫинче пулӗҫ. Унсӑр пуҫне куҫса ҫӳрекен икӗ комплекс ӗҫлӗ.
Хулана йывӑр тиевлӗ машинӑпа кӗрес тесен ятарлӑ ирӗк илмелле. Вӑл ун йывӑрлӑхӗнчен килет. Хак – 1000 тенкӗрен пуҫласа 175000 тенкӗ таран.
Пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри хулинче путвалта арҫын виллине тупнӑ. Вӑл 56 ҫулта пулнӑ.
Арҫынна пусмӑрласа вӗлернӗ йӗр пулнӑран кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫак тискер ӗҫе 41 ҫулти арҫын тума пултарнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ӑна тытса чарнӑ.
Следствие ӗненес тӗк, 41 ҫултискер ҫав арҫынна пӗлнӗ. Пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче каҫхине вӗсем хулара тӗл пулнӑ, унтан кӗҫӗнреххин килне кайнӑ. Унта хайхискерсем эрех-сӑра ӗҫнӗ, кайран хирӗҫсе кайнӑ. Кӗҫӗнни аслӑраххине хытӑ хӗненӗ, лешӗ вилнӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнче ӳсӗр мотоциклиста тытса чарнӑ.
Асӑннӑ ҫын йӗрке хуралҫисен аллине «Ӳсӗр водитель» акци вӑхӑтӗнче ҫакланнӑ.
Мотоциклпа ҫула тухнӑ ҫын пакунлисем чарӑнма ыйтсан итлемен. «А» категориллӗ права та пулман унӑн. Ҫитменнине тата, маларах палӑртрӑмӑр ӗнтӗ, руль умне ӗҫнӗ пуҫпа ларнӑ.
Ӳсӗр ҫыншӑн тинӗс чӗркуҫҫи таран теҫҫӗ те, мотошлем та тӑхӑнман. Кунсӑр пуҫне унӑн ОСАГО та, водитель удостоверенийӗ те, транспорта регистрациленине ҫирӗплетекен свидетельство та пулман. Мотоцикла патшалӑхӑн ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекцийӗнче те регистрацилемен.
Ҫул-йӗр инспекторӗсем транспорта тытса чарнӑ та штрафстоянкӑна илсе кайнӑ.
Мотоциклист тӗлӗшпе административлӑ темиҫе ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш Енре туянма палӑртса хунӑ карапсене паллӑ ҫынсен ятне парассине Чӑваш халӑх сайчӗ унччен пӗлтернӗччӗ. Вӗсенчен пӗрин валли ят суйланӑ та. Вӑл Алексей Крылов карап ӑстин ячӗпе хисепленӗ. Ята халӑхпа, сасӑлав ирттерсе суйланӑ. Сасӑлав хутшӑннисенчен 33 проценчӗ Алексей Крылов ятне килӗштернӗ.
Паян тата тепӗр «Валдай» ятне суйламалли сасӑлав иртесси пирки пӗлтернӗ. Вӑл пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗччен пырӗ.
Аса илтерер: шыв ҫийӗн ҫӳрекен «Валдай» карапсем «Шупашкар – Хусан» тата «Шупашкар – Чулхула» маршрутсемпе ҫӳрӗҫ. Кунсӑр пуҫне вӗсем Куславккапа Сӗнтӗрвӑррине хутлӗҫ. Карапсене кӑҫал туянмалла. Виҫӗ «Валдай» илме федераци хыснинчен 330 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Чӑваш Ен шыв ҫийӗн ҫӳрекен «Валдай» карап туянасси пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: республика ертӳҫисем карап туянсан «Шупашкар – Хусан» тата «Шупашкар – Чулхула» маршрутсем уҫас ӗмӗтлӗ. Кунсӑр пуҫне вӗсем Куславккапа Сӗнтӗрвӑррине хутлӗҫ. Карапсене кӑҫал туянмалла. Виҫӗ «Валдай» илме бюджетран 330 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Сӑмах май каласан, карапсене республикӑри ятлӑ-сумлӑ ҫынсен ячӗсене парасшӑн. Ӑна халӑхпа суйлӗҫ. Сасӑлава тӗнче тетелӗнчи «Контактра» ушкӑнра йӗркеленӗ. Карап ятне парассине сумлӑ ҫак ҫынсенчен суйлӗҫ: Андриян Николаев космонавт, Граждан вӑрҫин участникӗ Василий Чапаев, велоспорт енӗпе тава тивӗҫлӗ спорт мастерӗ Валерий Ярды, карап ӑсти Алексей Крылов тата Геннадий Айги поэт.
Сасӑлав нарӑс уйӑхӗн 25-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
+12.5 °C