2023 ҫулччен ЧР строительство министрӗ пулнӑ, кайран вице-премьер тилхепине тытнӑ Павел Данилов Чӑваш Енпе сывпуллашни пирки сайтра хыпарланӑччӗ. Аса илтерер: вӑл вӑхӑта ЧР Элтеперӗ Олег Николаев ӑна ӗҫрен хӑйӗн ирӗкӗпе ярасси ҫинчен калакан хушӑва алӑ пусманччӗ. Ӗнер, пушӑн 31-мӗшӗнче, хушу тухнӑ, министра хӑйӗн ирӗкӗпе ӗҫрен янӑ.
Ҫав кунах Mash телеграм-канал Павел Данилова Мускавра тытса чарни пирки пӗлтернӗ. Ӑна сӗтев илнӗшӗн айӑпласшӑн-мӗн. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, экс-вице-премьер сӗтеве Чӑваш Енри ипотека корпорцийӗнчен илнӗ.
Пирӗн ентеш самбо енӗпе иртнӗ Пӗтӗм тӗнчери турнирта малти вырӑна тухса ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ. Вӑл - Даниил Орлов.
Турнир ҫак кунсенче Мускав хулинче иртнӗ. Унта 16 ҫӗршыври 250 ытла самбист хутшӑннӑ. Пирӗн ентеш 79 килограмм тайманнисен виҫе категорийӗнче тупӑшнӑ. Вӑл ытти спортмсена парӑнтарса пьедесталӑн чи ҫӳлти картлашки ҫине хӑпарма пултарнӑ.
Чӑваш Енри хӗрарӑм кутамккара бомба тесе хӑратнӑ. Мускавран Санкт-Петербурга вӗҫсе кайма хатӗрленнӗ самолётра пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. Бортпроводниксем ӑна кӗтмен ҫӗтен тӗрӗслеме йышӑннӑ. Ҫапла тума вӗсене пассажирсенчен пӗри хӑйӗн рюкзакӗнче бомба тесе калани хистенӗ.
Хӗрарӑма часах самолётран илсе тухнӑ. Ҫула кайма пуҫтарӑннӑ ҫав этем: «Шӳтлерӗм», — тесе тӳрре тухма хӑтланнӑ.
«Смартавиа» авиакомпанин Мурманскран Мускава килме тухнӑ рейсӗнче те ун пек «шӳтлекен тупӑннӑ». Вӑл ҫын Чӑваш Ен арҫынни пунӑ. 34 ҫулти пассажир тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш Енре «Чӑваш ахах-мерченӗ» регионсем хушшинчи фольклор фестиваль-конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Конкурса «Трктор тӑвакансен культура керменӗ» республикӑри халӑх пултарулӑхӗн центрӗ ирттернӗ.
Конкурса Чӑваш Енри 16 муниципаллӑ округран тата ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчи 12 коллективран заявкӑсем килнӗ. Хутшӑнакансен шучӗ ҫапла майпа 750 ҫынна ҫитнӗ. Иккӗмӗш тура Чӑваш Енри Элӗк, Йӗпреҫ, Куславкка, Красноармейски, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Ҫӗмӗрле муниципаллӑ округӗсенчи тата Мускаври, Пушкӑртсанри, Тутарстанри, Пензӑпа Самара облаҫӗсенчи 6 коллектива суйласа илнӗ.
Пӗрремӗш степеньлӗ дипломсене виҫӗ коллектив тивӗҫнӗ. Вӗсем — Красноармейски тӑрахӗнчи «Трак ен» фольклор ансамблӗ (ертӳҫи — Антонина Никонорова), Мускаври «Ентеш» фольклор ансамбьлӗ (ертӳҫи — Алевтина Тельцова), Пушкӑртстанри «Мерчен» фолькор ансамблӗ (ертӳҫи — Людмила Романова).
Пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Чӑваш тӗррин музейӗнче Василий Димитриев историк ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа «В поисках кладов истории» (чӑв. Истори пуянлӑхне шыраса) курав уҫӑлӗ. Вӑл Василий Димитриевич ӗҫӗсемпе тата унӑн япалисемпе паллаштарӗ, чӑваш халӑх истоорине учёнӑй епле курнине уҫӑмлатса парӗ.
Василий Димитриев пирки ӗҫтешӗсем чӑваш медиевистикин патриархӗ тенӗ, мӗншӗн тесен вӑл чӑваш тӗнчин вӑтам ӗмӗрне тӗпченӗ. Архивсемпе вулавӑшсенче нумай ларса вӑл ҫӗнӗ фактсене, документсене асӑрханӑ. Сӑмахран, феодализм тапхӑрӗнчи чӑвашсен историйӗпе паллаштаракан документсене Мускаври, Питӗрти архивсенче тупнӑ. Ҫавсене тӗпе хурса Шупашкар пирки пуҫласа хӑҫан асӑннине пӗлме пултарнӑ.
«Крокус ситипе» юнашар ҫуртра спорт ташши енӗпе Раҫҫей чемпионачӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Енрен 5 мӑшӑр хутшӑнма палӑртнӑ.
Террористсем тапӑннӑ вӑхӑтра ӑмӑртура Чӑваш Енри пӗр мӑшӑр тата тренер пулнӑ. Пенӗ сасӑсем илтӗнме пуҫласанах спортсменсем спорт тумӗпех урама эвакуациленнӗ. Тӗп алӑк хупӑ пулнӑран вӗсем отель урлӑ тухнӑ. Хывӑнса тӑхӑнмалли пӳлӗмре вӗсен харпӑр япалисем юлнӑ. Телефонӗсем ҫине шӑнкӑрав каять - апла вӗсем пушарта сиенленмен.
Тепӗр 4 мӑшӑрӑн ӑмӑртӑва паян каймалла пулнӑ, вӗсем билетсем те илсе хунӑ. Раҫҫейри спорт ташшин федерацийӗ ӑмӑрту иртмессине пӗлтернӗ.
Чӑваш Республикин ача-ача ҫамрӑксен библиотекинче Ача-пӑча кӗнекин эрнине уҫнӑ. Уяв Чӑваш пукане театрӗнче иртнӗ. Ача-пӑча кӗнекин эрнине уҫма культура министрӗ Светлана Каликова хутшӑннӑ.
Ачасен умӗнче Мускаври Андрей Усачев писатель, чӑваш халӑх писателӗ Юхма Мишши, чӑваш халӑх поэчӗ Раиса Сарпи, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗсем Улькка Эльмен, Альбина Юрату тухса калаҫнӑ.
«Контактра» халӑх тетелӗнчи страницӑра Чӑваш кӗнеке издательствин ӗҫченӗ тата ҫыравҫӑ Ольга Фёдорова пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасем Лариса Петрова, Дмитрий Моисеев, Ольга Австрийская, Фёдор Козлов тата Ольга Фёдорова ҫамрӑк ҫыравҫӑсенчен автографсем илнӗ.
20 ҫулти студент, Мускаври аслӑ шкулта вӗренекенскер, Чӑваш Ене килсен ултавҫӑсен серепине ҫакланнӑ.
Пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче ун патне хӑйӗнпе «йӗрке хуралӗн ӗҫченӗ» тесе паллаштарнӑ ҫын шӑнкӑравланӑ. Хайхискер каланӑ тӑрӑх, такам ун ячӗпе кредит илесшӗн имӗш. Палламан ҫын кредитне унран маларах илмеллине, укҫана «хӑрушсӑр счет» ҫине куҫармаллине каланӑ.
Каччӑ темиҫе кунра ултавҫӑсене 1 миллион та 180 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Ку йӑлтах тенӗ пек – кредит, 20 пин тенки кӑна хӑйӗн пулнӑ. Палламан ҫынсем татах шӑнкӑравласа ҫине тӑрса укҫа ыйтма пуҫласан кӑна вӑл ултаҫӑсен аллине лекнине ӑнланнӑ.
Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче иртнӗ эрнере Алексей Талвире халалланӑ литература каҫӗ иртнӗ тата «Кивелми кӗнекесен авторӗ» курав уҫӑлнӑ.
Алексей Филиппович 1909 ҫулхи пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Пӑва уесӗнчи Аслӑ Патӑрьел вулӑсӗнчи Аслӑ Патӑрьелте (халӗ Патӑрьел муниципаллӑ округне кӗрет) ҫуралнӑ. Мускаври М. Ломоносов ячӗллӗ патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче вӑл взвод командирӗ, рота политрукӗ, «Комсомольская правда» хаҫат корреспонденчӗ пулнӑ. Кайран СССР халӑхӗсен тӗп издательствин чӑваш секцйӗнче, ВЛКСМ Теп комитетӗнче пропагандӑпа агитаци пайӗнче пичет инструкторӗнче, «Коммунизм ялавӗ» хаҫатӑн корреспондентӗнче, Чӑваш АССР Писательсен союзӗн правленийӗн писателӗнче ӗҫленӗ.
Алексей Талвир пултарулӑхӗнче Чӑваш Енри индустриализаци тӗп вырӑн йышӑннӑ. Ҫав вӑхӑтрах унӑн «Пӑва ҫулӗ ҫинче» повеҫӗ халӑхра уйрӑмах анлӑ сарӑлнӑ, ӑна темиҫе чӗлхепе куҫарса пичетленӗ.
Мускаври ВДНХра иртекен «Раҫҫей» курав-форумра ЧР Строительство министерстви хӑйӗн экспозицийӗпе паллаштарма тытӑннӑ. Ӑна ведомство министрӗ Михаил Коледа тата республика вице-премьерӗ Павел Данилов уҫнӑ.
Ҫавӑн пекех экспозицие савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫма «Уяв» ансамбль килнӗ, вӗсем чӑваш халӑх юррисене шӑрантарнӑ. Министерство хӑнасем валли пуян программа хатӗрленӗ: «Таса шыв. Микробсене сӑнне кура пӗл», «Шыв тасатнин лабораторийӗ», «Ӑшӑ пункчӗ» ӑсталӑх класӗсем. Ҫавӑн пекех строительсем ҫуртсенче таса шыв ӑҫтан тупӑнни пирки каласа кӑтартӗҫ.
+16.3 °C