Чӑваш Енри вунӑ студент ҫак кунсенче Китайри форума хутшӑнать. Вӗсем — И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче, И.Я. Яковлев ячӗллӗ чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче, Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗнче тата Шупашкарти кооператив институтӗнче вӗренеҫҫӗ. Ҫамрӑксем федерацин Атӑлҫи округӗн Раҫҫей—Китай ҫамрӑкӗсен «Пӗр пояс — пӗр ҫул» форумне хутшӑнаҫҫӗ.
Яшсемпе хӗрсем кайнӑ ҫак мероприятие 14 субъектри ҫамрӑксемпе ертӳҫӗсем хутшӑнмалла.
Форум Атӑлҫи округӗ тата Китай Халӑх Республикин Янцзы юханшывӗ тӑрӑхӗнчи регионсем хушшинче туслӑ хутшӑнусене ҫирӗплетессипе ҫыхӑннӑ. Унта малашлӑхра пӗрле ирттермелли проектсене те сӳтсе явӗҫ. Чи кирли — ҫамрӑксем пӗр-пӗрин опычӗпе паллашӗҫ.
Ӗнер, нарӑсӑн 17-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев «Жэньминь жибао» хаҫатӑн телепроектне хутшӑннӑ. Ку кӑларӑм — тӗнчери чи пысӑк хаҫатсенчен пӗри. Унӑн тиражӗ — 3 миллиона яхӑн.
ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Китай хаҫатҫисем Михаил Игнатьевпа пирӗн тӑрӑхра Китай усламҫисемпе пӗрле хута яма пултаракан проектсем пирки калаҫнӑ. Туризма аталантарас ыйтӑва та хускатнӑ.
Михаил Васильевич инвестици хывма Чӑваш Ен ҫӗршыври чи хӑтлӑ ултӑ регион шутне кӗнине, вырӑнти Правительство инвесторсем валли лайӑх услови туса панине пӗтернӗ. Ют ҫӗршывсемпе ӗҫлес опыт пирки сӑмах хускатнӑ май Чӑваш Ене Япони, Испани, Итали тата ыттисем лайӑх енчен хакласа кунта производство уҫнине палӑртнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан пӗр каччӑ ҫар техникине контрабанда мелӗпе ют ҫӗршыва ӑсатма хӑтланнӑ. 24-рискер тӗлӗшпе иртнӗ ҫулхи раштавӑн 30-мӗшӗнче республикӑн тӗп хулинчи Мускав районӗнчи суд кӑларнӑ йышӑну тинех саккунлӑ вӑя кӗнӗ.
Каччӑ каҫхине курмалли прибор тата стрелоксен хӗҫ-пӑшалӗ валли прицел саккунлӑ мар майпа туяннӑ. Ку хатӗрсем, сӑмах май, ҫар тӗллевӗллӗ шутланаҫҫӗ. Ҫавсене каччӑ Интернетра пӗлтерӳ парса сутма хӑтланнӑ. Илес текенсем те тупӑннӑ: Японирен, Китайран тата Канадӑран. Анчах таможньӑра тавара тытса чарнӑ.
Чӑваш Енӗн прокуратуринче пӗлтернӗ тӑрӑх, контрабандист тесе каччӑ тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗпех ӗҫ пуҫарнӑ. Суд йышӑнӑвӗпе ӑна 3 ҫул та 6 уйӑхлӑха тӗрмене хупмасӑр явап тыттармалла тунӑ.
И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче вӗренекенсенчен пӗри чӑваш шкулӗсенче китай чӗлхи вӗрентес сӗнӳпе Чӑваш Ен Элтеперӗ патне ҫитнӗ. Студенткӑн республика ертӳҫи патне йышӑнӑва кайма тивмен: аслӑ шкулта ӗнер Михаил Игнатьев хӑй пулнӑ.
Ют ҫӗршыв чӗлхисен факультетӗнче ӑс пухакан хӗрсенчен пӗри Китай тӗпчевҫине Никита Бичурина хаклать иккен. Ҫавна май вӑл Китая кайса килнӗ, чӑваш шкулӗсенче китай чӗлхине вӗрентме тытӑнмалла мар-ши тесе каланӑ. «Сирӗн Китая тухса тарас килмест-и?» – сисчӗвленнӗн ыйтнӑ унран Михаил Васильевич. Пике ниҫта каймассине ҫирӗплетнӗ хыҫҫӑн пирӗн регион ертӳҫи чӑн сектор аталанӑвӗпе Китая ҫитекен ҫуккине пӗлтернӗ. Мӗншӗнне те ӑнлантарнӑ вӑл: халӑхӗ нумай, кӑткӑ пекех ӗҫлет. Алӑ усса ларсан чӗрӗ юлаймӗҫ.
Андрей Иванов журналист хӑйӗн статйинче ҫырнӑ тӑрӑх, Михаил Игнатьев Китай ҫыннисемпе ӗҫлеме йывӑррине те пытарман. «На разговоры они да-да-да, но как говорят в народе, восток дело тонкое. Я прошу: поучаствуйте в следующий раз и затащите сюда хоть одного китайца», – тесе сӗннӗ Элтепер.
Чӑваш Ен «Шелковый путь – 2017» (чӑв. Пурҫӑн ҫулӗ—2017) пӗтӗм тӗнчери раллине хатӗрленет. Вӑл утӑ уйӑхӗн 7-мӗшӗнчен пуҫласа 22-мӗшӗччен Мускав – Астана (Казахстан) – Сиань (Китай) маршрутпа иртмелле.
Республикӑн Правительствин ҫуртӗнче паян ку ыйтупа канашлу иртнӗ Иван Моторин премьер-министр ертсе пынӑ мероприятие Пӗтӗм тӗнчери ӑмӑртусене ирттерекен дирекцин, влаҫ органӗсен тата йӗрке хуралҫисем пуҫтарӑннӑ.
2009 ҫултанпа йӗркелекен ралли ун чухне Раҫҫей, Казахстан тата Туркменистан урлӑ выртнӑ. Кӑҫал пуҫласа вӑл Китая ҫитмелле. Ҫапла ралли пӗр маршрутпа мӗнпур Евразие пӗрлештерӗ. Вӑл Шупашкар урлӑ та кайӗ. Автомобильсем пирӗн патра ҫӗр каҫма чарӑнӗҫ. Аэропорт патӗнче вӗсем валли палаткӑсенчен вӑхӑтлӑх уйлӑх (бивуак) хатӗрлӗҫ.
Допинг харкашӑвне пула Шупашкарта хӑвӑрт утас енӗпе тӗнче чемпионатне ирттермӗҫ. Ку тивӗҫе Китайри Тайцан хулине шаннӑ.
Тӗнче чемпионачӗ 2018 ҫулта иртӗ. Пӗтӗм тӗнчери ҫӑмӑл атлетика федерацийӗсен ассоциацийӗ чемпионата Тайцан хулинче йӗркелеме йышӑннӑ. Ку хула — пӗртен-пӗр кандидат.
Малтан чемпионата Шупашкарта ирттерме палӑртнӑ. Анчах ҫурла уйӑхӗнче йышӑнӑва улӑштарнӑ. Йӑлтах — допинг харкашӑвне пула. Сӑмах май, хӑвӑрт утас енӗпе командӑсен чемпионачӗ Шупашкарта кӑҫал иртмеллеччӗ. Анчах ӑмӑртӑва Рима ирттерме шаннӑ.
Анчах вӑхӑтлӑха. «Мускав—Хусан» пысӑк хӑвартлӑхлӑ магистраль проектне ҫӳлтисем ырламан. Аса илтерер, пирӗн республика территорийӗ урлӑ та пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳреме пуҫӑнмалла. Малтан «Мускав—Хусан—Екатеринбург» маршрут пирки калатчӗҫ , кайран маршрута кӗскетрӗҫ. Калӑпӑшлӑ ҫак проекта 2018 ҫулта вӗҫлеме палӑртнине те влаҫрисем хыпарланӑччӗ. Анчах ку ыйтупа паян та татӑклӑ йышӑну туман. Ҫакӑ укҫа-тенкӗпе ҫыхӑннине тавҫӑрма йывӑр мар.
Ӗнер Раҫҫей Правительстви магистраль проектне юсама тавӑрса пани паллӑ пулчӗ. Пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем хутлакан ҫулсем тума «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» организаци, патшалӑх укҫа хывнисӗр пуҫне инвесторсене те явӑҫтармалла. Китай хирӗҫ маррине маларах пӗлтернӗччӗ-ха. Каярах Германи те пӗр участока илме кӑмӑл пуррине палӑртнӑ.
РФ Правительстви проекта ҫӗнӗрен тишкерме ыйтнине экспертсем патшалӑх хӑй хывакан укҫа сая ан кайтӑр тенипе сӑлтавлаҫҫӗ.
«Мускав—Хусан» магистраль 770 км тӑршшӗ пулӗ. Ӑна икӗ тапхӑрпа тума палӑртнӑ: «Мускав—Чулхула» тата «Чулхула—Хусан». Проект хакӗ — 1,2 трлн тенкӗ, ҫав шутран 613,5 млрд тенки пӗрремӗш тапхӑрта инфраструктура тума кайӗ, 501,4 миллиарчӗ — иккӗмӗшне валли.
«Контактра» халӑх тетелӗнче Мария Савельева пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарти «Акконд» хапрӑк канихветне Германире сутаҫҫӗ. Йенӑри «Колобок» пельменнӑйӗнче «Леди День» канихвета тӑватӑ штукне 2 евро та 30 центпа туянма пулать.
Шупашкарти паллӑран та паллӑ кондитер хапрӑкӗ Китайра лавкка уҫнине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, «Акконд» кондитер фирми Шанхайра «SIAL China» ятпа иртнӗ апат-ҫимӗҫ куравӗ хыҫҫӑн хӑйне валли ҫул уҫнӑ. Китайри Суйфэньхэ провинцире Шупашкарти кондитерсем хӑйсен фирма лавккине кӑҫал ӗҫлеттерсе янӑ. Суту-илӳ точкине фирма франшиза мелӗпе (хрантсус чӗлхинчен чӑвашла кӑнттамрах куҫарсан ку сӑмаха енсем калаҫса татӑлни теме юрать) уҫнӑ. «Акконд» тӗнче шайне пӗлтӗртенпе тухма пуҫланӑ. Ун чух вӑл Таджикистанра икӗ лавкка уҫнӑ.
Никита Васильев велосипедпа Китая ҫитнине пӗлтернӗччӗ. Вӑл халӗ те унтах-ха.
Никитӑна ҫав ҫӗршыври полицейскисем тытса чарнӑ. Пакунлисемпе ӳкерӗннӗ сӑнсене вӑл халӑх тетелӗнчи страницине кӑларса хунӑ.
Хэнань провинци полицейскийӗсем ӑна юпа уйӑхӗн 17-мӗшӗнче тытса чарнӑ. Телефонне туртса илмен, ҫавӑнпа вӑл мӗн пулса иртнине тӗнче тетелне вырнаҫтарнӑ.
«Полицире 7-мӗш сехет ларатӑп. Мана халь те ярасшӑн мар. Куҫаруҫӑ та тупрӗҫ. Велосипеда ӑҫтан туяннине тӗпчерӗҫ. Вӗсем эпӗ Раҫҫейрен велосипедпа килнине ӗненмерӗҫ. Эпӗ Китая хӑш енчен кӗнине ыйтрӗҫ, мӗншӗн тесен паспортра пичет ҫук, виза ҫинче ҫекӗл ҫеҫ. Манӑн Китайра юлташсем пур-и? Ҫапла та ыйтрӗҫ», — ҫырнӑ Никита.
Израиле кӑна мар, Филиппин Республикине те, Малайзине те, Сингапура та, Китая та, Вьетнама та, Кӑнтӑр Африкӑна та, Турцине те. Ҫук-ха, предприяти хӑй куҫса каймӗ. «Чувашторгтехникӑра» кухня валли кӑларакан оборудовани ҫавӑн пек инҫе ӑсанать.
Предприяти пуҫлӑхӗ Наиль Хайрутдинов Чӑваш Ен Элтеперне Михаил Игнатьева ӗнентернӗ тӑрӑх, «Чувашторгтехника» кӗҫех Великобритание, Швецине, Данине, Норвегине ҫитесшӗн. Экспорт калӑпӑшне ӳстерсе пынине пула предприяти производство хӑватне малашне татах пысӑклатасшӑн.
Михаил Игнатьевпа Наиль Хайрутдинов ӗнер, юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, республикӑн Правительство ҫуртӗнче курнӑҫнӑ. Предприяти пуҫлӑхӗ регион ертӳҫине пӗлтернӗ тӑрӑх, продукцин 17 проценчӗ экспорта ӑсанать. Газпа ӗҫлекен ҫӗнӗ йышши оборудовани кӑларма пуҫласа производство калӑпӑшне 30 процент ӳстересшӗн.
+5.3 °C