Нарӑс уйӑхӗн Чӑваш Республиикн ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗнче ачасене чӑваш фольклорне вӗрентеҫҫӗ. Нарӑс уйӑхӗн 7-мӗшӗнче унти #ЗнайЧитай ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӗн лабораторийӗнче Шупашкарти 20-мӗш шкулти 5-мӗш класра вӗренекенсемпе 75-мӗш ача-пӑча пахчине ҫӳрекенсемпе тӗрлӗ меоприяти ирттернӗ.
«Чӑваш сӑпки» литературӑпа музыка сехетӗнче шкул ачисене сӑпка, ӑна мӗнрен хатӗрленинчен пуҫласа сӑпка юррисем ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Геннадий Айхи (1934-2006) поэт ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине халалласа пысӑк курав уҫӑлӗ.
Курав нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче уҫӑлӗ те ака уйӑхӗн 10-мӗшӗччен ӗҫлӗ. Вӑл поэтӑн хамӑр ҫӗршывра тата чикӗ леш енче пичетленнӗ кӑларӑмӗсемпе, поэтӑн пурнӑҫӗпе, пултарулӑхӗпе, кӑсӑклӑ тӗрлӗ фактпа паллаштарӗ.
Геннадий Айхин сӑввисене С. Губайдулина, В. Сильвестров, А. Айги тата ыттисем юрра хывнӑ хайлавсемпе, Гюнтер Юккер, Николай Дронников, Александр Маслов, Григорий Молчанов тата ыттисен ӳнер ӗҫӗсем те куравра пулӗҫ.
Шупашкарти Л. Гайдар ячӗллӗ вулавӑшра паллӑ чӑваш ҫыравҫипе Лидия Саринепе тӗлпулу ирттернӗ. Ӑшӑ кӑмӑллӑ та пултаруллӑ ҫыравҫӑпа шӑпӑрлансем – хулари 162-мӗш ача пахчине ҫӳрекенсем – курнӑҫнӑ.
Лидия Михайловна хӑйӗн ачалӑхӗнчи кӑсӑклӑ самантсене аса илнӗ, хӑйӗн кӗнекисемпе паллаштарнӑ май пултарулӑхӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Ачасем Лидия Саринен сӑввисемпе калавӗсене кӑсӑкланса итленӗ.
«Эпӗ – амӑшӗ, кукамай (тен, асанне те-тӑр. Вырӑсла хыпарта бабушка тенӗ. – Т.Т.) тата ҫыравҫӑ. Манӑн пурнӑҫри тӗллев — пултарулӑх!» – тенӗ Лидия Михайловна.
Лидия Сарине ҫырма 33 ҫулта ҫеҫ пуҫӑннӑ. Ун чухне ӑна кӗҫӗн хӗрӗ юмах вуласа пама ыйтнӑ. Тӗрлӗ юмаха темиҫе хут та каласа панӑран сюжетсем шухӑшласа кӑларма тытӑннӑ. Каярах ҫав хайлавсем тӗрлӗ пичет кӑларӑмӗнче кун ҫути курнӑ. Лидия Саринен пӗрремӗш калавӗ «Тӑварлӑ хурӑн шывӗ» ятлӑ пулнӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче чӑваш халӑх писателӗн Сергей Павловӑн «Шӑпчӑк ҫӗрӗпех юрлать» кӗнекипе паллаштарӗҫ. Унта литераторсем, тӗпчевҫӗсем, педагогсем, ҫыравҫӑ пултарулӑхӗпе кӑсӑкланакансем хутшӑнӗҫ.
Сергей Павлов – пултаруллӑ прозаик тата журналист. Унӑн паллӑрах ӗҫӗсен шутӗнче «Сӗлкӗш», «Авӑр», «Тан таппи», «Тӗтре», «Сарӑ хӑмӑш, сар хӑях», «Сулӑнчӑк» тата ыттисем. Унӑн ал ҫырӑвӗсем ача-пӑчапа ҫамрӑксем валли ҫыракан авторсен республикӑри конкурсӗнче пӗрре ҫеҫ мар ҫӗнтернӗ.
«Шӑпчӑк ҫӗрӗпех юрлать» роман никӗсӗнче — ҫыравҫӑн амӑшӗн аса илӗвӗсем.
Кӑрлач уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Николай Максимов ҫыравҫӑн тата журналистӑн 80 ҫулхине уявлама пултарулӑх каҫне пуҫтарӑнӗҫ.
Николай Николаевич – паллӑ прозаик, журналист, куҫаруҫӑ, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ. Вӑл – хальхи вӑхӑтри чӑваш литературинчи ятлӑ-сумлӑ авторсенчен пӗри. Николай Максимов чӑвашла та, вырӑсла та пӗр пек ӑста калӑплать. Авторӑн уйрӑмах паллӑ кӗнекисем: «Майра патша парни», «Шурӑ акӑш ҫулӗ», «Пӗр хӗрес айӗнче», «Спасение Европы», «Дар императрицы», «Камаево поле» тата ыттисем.
Ҫак кунсенче республикӑри министерствӑсенче коллеги ларӑвӗсем иртеҫҫӗ. Ун пекки Культура министерствинче те пулнӑ. Ҫавӑнта Светлана Каликова министр иртнӗ ҫулхи ӗҫсене пӗтӗмлетнӗ, ӑнӑҫлӑ ӗҫленӗшӗн тав тунӑ.
Ларура хӑш-пӗр ҫынна ведомство наградисемпе чысланӑ. «Чӑваш Республиикн тава тивӗҫлӗ артисчӗ» ята Вырӑс драма театрӗн артистне Вера Боровковӑна тата Чӑваш патшалӑх академи дама театрӗн артистне Марина Яковлевӑна панӑ.
Чӑваш патшалӑх филрамонийӗнче тӗп инженерта тӑрӑшакан Александр Никитин тата Наци библиотекин пай заведующийӗ Луиза Федерова «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» пулса тӑнӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ тата Чӑваш Енри Профессиона писательсен союзӗ ҫул ёлки ирттерме палӑртнӑ. Ӑна Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче йӗркелӗҫ.
Литература ёлкине поэтсем тата поэзие юратакансем пуҫтарӑнӗҫ. Вӗсем иртсе кайнӑ ҫулталӑка пӗтӗмлетӗҫ, сӑвӑсем вулӗҫ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче нумаях пулмасть Любовь Фёдорова сӑвӑҫӑн ҫӗнӗ кӗнекине хӑталнӑ.
Чӑваш Енри профессионал писательсен союзӗн халӑх тетелӗнче Марина Карягинӑпа Екатерина Янгалакова телесюжечӗ тӑрӑх пӗлтернӗ тӑрӑх, «Ӑшӑх вырӑн ҫук тинӗсре» сӑвӑ пуххи — Любовь Фёдорован 9-мӗш кӗнеки.
Автор чӑваш литературинче иртнӗ ӗмӗрӗн 70-мӗш ҫулӗсенчех палӑрма пуҫланӑ иккен. Елчӗк районӗнчи (халӗ — муниципаллӑ округ) Энтепе хӗрӗ малтан тӑван тӑрӑхӗнче, унтан Шупашкарти шкулсенче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентнӗ. Виталий Родионов, Любовь Мартьянова, Раиса Сарпи, Юлия Силэм пек пултаруллӑ тантӑшӗсемпе, «ҫилҫунатҫӑсемпе» литература тӗнчине кӗнӗ.
Красноармейски (Трак ен) тӗп вулавӑшӗн пӳлӗмӗнче Нестер Янкас ячӗллӗ культурӑпа искусство тата литература пӗрлӗх правленийӗн черетлӗ анлӑ ларӑвӗ иртрӗ. Ӑна пӗрлӗхӗн правлени председателӗ Иван Прокопьев-Чураль ҫыравҫӑ ертсе пычӗ, иртсе пыракан 2023 ҫулта туса ирттернӗ ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетрӗ.
Кунсӑр пуҫне пайташсем пӗрлӗх ертӳҫин ҫумӗн Виталий Михайлов-Чунтупайӑн пӗрлӗх фончӗн укҫи-тенки пирки тунӑ отчётне итлерӗҫ, Нестер Янкас ячӗллӗ премие илме тата пӗрлӗхӗн чыслав паллисене тивӗҫлӗ уйрӑм ҫынсен кандидатурисене пӑхса тухрӗҫ, Нестер Янкас ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитнине тата пӗрлӗх 35 ҫул тултарнине чыслӑн кӗтсе илмелле терӗҫ. Клавдия Васильева, Леонид Антонов, Анатолий Алексеев, Георгий Ефимов-Тусли, Николай Никоноров, Владимир Константинов паянхи кун тухса тӑракан ҫивӗч ыйтусене ҫӗклерӗҫ.
Лару ӗҫне ЧНКан Красноармейски (Трак ен) тӑрӑхӗнчи уйрӑмӗн ертӳҫи Зинаида Михайлова хутшӑнчӗ. Вӑл вырӑнти уйрӑмпа Нестер Янкас пӗрлӗхӗ пӗрле йӗркелесе ирттерекен "Янкас вулавӗсем" наукӑпа таврапӗлӳ конференцийӗ пирки каларӗ, унӑн тематикипе паллаштарчӗ.
Чӑваш Республикин Л.Н. Толстой ячӗллӗ ятарлӑ вулавӑшӗнче Виктор Чугаровпа тӗлпулу ирттернӗ. Вулавӑшра пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑна — кинорежиссёр, поэт, ҫулҫӳревҫӗ, Чӑваш Енре велоспорта йӗркелекенӗ.
Унпа тӗл пулса калаҫма Шупашкарти 28-мӗш шкулта тата пӗтӗмшле пӗлӳ паракан 2-мӗш шкулта вӑтам классенче вӗренекенсем пырса ҫитнӗ.
Ачасене чи малтанах режиссёрӑн «Чἅваш чӗлхи» фильмне кӑтартнӑ. Унта ют ҫӗршывсенче пурӑнсан та тӑван чӑваш чӗлхине манман ҫынсем сӑнарланнӑ. Унтан хӑна фильма Берлинта, Парижра тата Шупашкарта ӳкерни ҫинчен каласа кӑтартнӑ, ачасен ыйтӑвӗсене хуравланӑ.
+0.3 °C