Нумаях пулмасть Шупашкарти пӗр пляжра 11 ҫул каялла ҫухалнӑ каччӑпа хӗр виллисене тупнӑ. Вӗсем Атӑлта путнӑ машинӑра пулнӑ.
Ҫамрӑксем 2006 ҫулта ҫухалнӑ. ВАЗ-21099 машинӑна ҫыран хӗррине кӑларсан каччӑпа хӗр виллисене тупнӑ. Салонра 25 ҫулти каччӑн паспортне, водитель удостоверенине, машинӑна регистрациленӗ патшалӑх свидетельствине тупнӑ.
Хальлӗхе машина мӗнле путни, каччӑпа хӗр мӗнле вилни паллӑ мар. Следовательсем ҫакна тӗпчеҫҫӗ.
Машинӑна шывран кӑларнӑ чухне каччӑн ашшӗ-амӑшӗ те пулнӑ. 11 ҫул вӗсем ӑна кӗтсе пурӑннӑ, экстрасенссем патне те кайнӑ. Вӗсенчен пӗри каччӑ хӑйӑрлӑ ҫӗрте шывра выртнине пӗлтернӗ.
Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Атӑл хӗррине арӗ-арӑмӗ, хӗрӗ-каччи пуҫтарӑннӑ. Вӗсене пулӑ тытма юратни пӗр ҫӗре пухнӑ. Алла вӑлта тытса пуҫтарӑннисен тепӗр пӗр пеклӗх те пур. Вӗсем пурте — сусӑрсем. Апла пулин те тулли пурнӑҫпа чунтан киленме пӗлеҫҫӗ, кӑмӑла ҫывӑх киленӗҫ те пур ҫак маттурсен.
«Рыбалка без границ» (чӑв. Пулӑ тытасси чикӗсӗр) ят панӑ фестивале унччен те йӗркеленӗ. Кӑҫалхине Чӑвашрисем ҫеҫ мар, кӳршӗллӗ Мари Элтан та пулӑҫсем килсе ҫитнӗ. «Мана йӑлтах килӗшрӗ», — пӗлтернӗ «Pro город» интернет-хаҫата кӑҫал фестивале пуҫласа хутшӑннӑ Людмила Щербакова.
Фестиваль 13 сехетре кӑна пуҫланнине пӑхмасӑрах сусӑр пулӑҫсем ирех хавас кӑмӑлпа Атӑл ҫыранӗн хӗррине пухӑннӑ. Йышпа пӗрле ирттернӗ мероприятирен вӗсем хаваслӑн саланнӑ.
Шупашкарти ҫамрӑк пӗр арҫын Уйӑх ҫутипе Атӑл урлӑ ишсе каҫма шут тытнӑ. Вӑй-хал тапса тӑрать тенӗ пулинех — ҫӗркаҫ вӑл каҫ сӗмӗ ҫапнине тата Атӑл урлӑшӗ темиҫе шит маррине пӑхмасӑрах сылтӑм ҫыран енчен сулахай енне талпӑннӑ. Тӗп пляж патӗнчен ишме пуҫланӑскер тем вӑхӑтран шыв юххи хӑйӗнчен вӑйлӑрӑххине ӑнланса илнӗ. Шыв сивви те канӑҫсӑрлантарнӑ — ҫамрӑк арҫын шӑнса кӳтнӗ. Кун пек чух шӑпа хӑрушлӑха кӗрсе ӳкнӗ.
Ҫӑлавҫӑсем палӑртнӑ тӑрӑх, юрать-ха арҫын ятарлӑ жилет тӑхӑннӑ, телефонпа хунар чикнӗ. 23 сехет те 30 минутра вӑл пулӑшу ыйтса ҫӑлавҫӑсем патне шӑнкӑравланӑ. Катер ҫинчи дежурство смени часрах арҫын патне вӗҫтернӗ. Инкеке лекни SOS сигналне хунарпа пӗлтернӗ.
Атӑл урлӑ каҫма пуҫланӑскере ҫӑлавҫӑсем тупса ҫыран хӗррине илсе тухнӑ. Унта ӑна ӑшӑ утиялпа пӗркентернӗ, вӗри чейпе хӑналанӑ. Кӗҫех арҫын патне пиччӗшӗ пынӑ та килне илсе кайнӑ.
Ака уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 11 сехетре Атӑлта хӗр виллине тупнӑ. Ӑна ҫӑлавҫӑсем ҫыран хӗррине илсе тухнӑ.
Ҫӑлавҫӑсем ӑна Ҫӗнӗ Шупашкара катерпа илсе кайнӑ. Ҫав хӗр 21 ҫулта пулни паллӑ. Вӑл Атӑл леш енче путса вилнине те палӑртнӑ.
Ку инкек пулнине РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ те ҫирӗплетет. Ҫак кунсенче республикӑра ҫанталӑк ҫуллахи пек шӑрӑх тӑчӗ. Хӗр шыва кӗнӗ чухне путса вилнӗ-и? Е урӑх сӑлтава пула-и? Хальлӗхе паллӑ мар-ха. Следовательсем ку ӗҫе уҫӑмлатаҫҫӗ. Хӗрӗн ятне-шывне те палӑртаҫҫӗ.
Атӑл леш енче строительсем мамонт шӑлне тупнӑ. Ӗлӗкхи экспоната Чӑваш наци музейне панӑ.
Мамонт шӑлне «Старко» строительство фирми асӑрханӑ. Вӗсем ӑна Чӑваш наци музейне пама шухӑшланӑ. Музей экспоната хаваспах йышӑннӑ.
Строительство фирмин ӗҫченӗсем Атӑл леш енчен хӑйӑр турттарнӑ. Шӑла шӑпах ун ӑшӗнче тупнӑ. Строительство ӗҫченӗсем ку ӗлӗкхи япала тесе Чӑваш наци музейӗн ӗҫченӗсенчен сӗнӳ ыйтнӑ. Лешсем ку мамонт шӑлӗ пулнине ӑнлантарнӑ.
Строительсем музее унччен те экспонат парнеленӗ. 2015 ҫулхи утӑ уйӑхӗнче вӗсем бизон мӑйракине тупнӑ. Ун чухне те ӑна Чӑваш наци музейне парнеленӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫамрӑксем пӑр ҫинче выляма шухӑшланӑ. Вӑйӑран вӑкӑр тухать тесе ахальтен каламан ваттисем. Ку чутах инкекпе вӗҫленмен.
Ку ака уйӑхӗн 12-мӗшӗнче 12 сехет 35 минутра пулнӑ. Атӑл хӗрринче патрульте тӑракансем ултӑ ҫамрӑк пӑр катӑкӗсем ҫине кӗрсе кайнине, вӗсем унта вылянине асӑрханӑ. Пӑр катӑкӗ ҫинче тӑракан икӗ каччӑна юханшыв варрине илсе кайма тытӑннӑ. Кун пирки ҫӑлав станцине тӳрех пӗлтернӗ.
Пӑр ҫинчен теприн ҫине сикме май пур чухне ҫамрӑксене вӑрӑм патак тӑсса панӑ. Анчах лешсем хытса тӑнӑ, мӗн тумаллине пӗлмен. Юрать, пӑр катӑкне ҫыран хӗрринерех шутарма май килнӗ. Ҫапла ҫамрӑксем ҫӑлӑннӑ.
Ку инкек ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Куславкка районӗнче пулнӑ. Икӗ арҫын пулӑ тытма кайнӑ, Атӑла кимӗпе тухнӑ. Ҫыранран 300 метр аякка кайсан инкек сиксе тухнӑ. Ҫил вӑйлӑ пулнӑран кимӗ ҫаврӑнса ӳкнӗ.
31 ҫулти арҫын тӳрех шыв айне кайнӑ. Унӑн юлташӗ, 24 ҫулти арҫын, пулӑшу ыйтса кӑшкӑрнӑ. Кӑштахран сасса илтсе тепӗр арҫын кимӗпе ишсе пынӑ. Икӗ сехетрен вӗсем 31 ҫулти арҫыннӑн виллине шывра тупнӑ.
Ку ӗҫ тӗлӗшпе следовательсем следстви умӗнхи тӗрӗслев ирттереҫҫӗ. Вӗсем пулӑҫ мӗншӗн вилнине палӑртӗҫ. Тӗрӗслев хыҫҫӑн йышӑну тӑвӗҫ.
«Куславкка—Волжск—Куславкка» маршрутпа Атӑл ҫийӗн теплоход ҫӳреттересси, ас тӑвасса, пӗлтӗр те йывӑррӑн пулнӑччӗ. Пӗр вӑхӑтра навигацие чарса лартнӑччӗ. Кайран маршрута ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратнӑччӗ. Кӑҫал, ав, теплоходсем ҫӳремӗҫ тесе хыпарлаҫҫӗ.
Пӗлтӗрхи йывӑрлӑх пирки Куславкка район администрацийӗн яваплӑ специалисчӗпе те калаҫни асра. Вӑл ун чухне пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарти юханшыв порчӗ теплоход тӑмалли вырӑна вырнаҫтарма хаклӑ ыйтнӑ. Ҫавӑнпа енсен ӑнланманлӑх сиксе тухнӑ. Хак ыйтӑвне Районти депутатсен пухӑвӗнче те пӑхса тухнӑччӗ. Кайран Куславкка район администрацийӗпе юханшыв порчӗн ӗҫлӗ калаҫӑвӗ ӑнӑҫлӑ вӗҫленнӗччӗ, хак пирки килӗшсе татӑлнине кура теплоходсем ҫӳреме пулнӑччӗ.
Мотоциклист-экстремал Атӑл ҫийӗн пынӑ чухне пӑр айне анса кайнӑ. Ҫӑлавпа шырав службин ӗҫченӗсем байкера ҫыран хӗррине тухма пулӑшнӑ.
Ку кӑрлач уйӑхӗн 14-мӗшӗнче пулнӑ. Хайхискер каҫхине Сосновка поселокӗнчен инҫех мар мотоциклпа ярӑннӑ. Унччен те пулман – байкер пӑр айне анса кайнӑ. Юрать, ҫумра телефон пулнӑ унӑн.
Инкек пулнӑ вырӑна ҫӑлавҫӑсем ҫийӗнчех ҫитнӗ. Вӗсем мотоциклиста шывран тухма пулӑшнӑ, кайран ӑна Шупашкара илсе ҫитернӗ.
РФ МЧСӗ пӑр ҫинче тимлӗрех пулма ыйтать. Тӗттӗм чухне пӑр ҫине кӗмелле мар. Инкек лексен 01 номерпе (карас телефонпа – 101) шӑнкӑравламалла.
«Илемлӗ фильмсенче лайӑх сӑнар калӑплама ҫутҫанталӑк панӑ пултарулӑх ҫителӗксӗр. Артистӑн халӑх пурнӑҫне аван пӗлмелле, тӗнче культуринче мӗн пулса иртнине сӑнаса пымалла». Ҫапла шухӑш патне пырса тухать чӑвашсен пӗрремӗш киноартистки Тани Юн хӑйӗн асаилӗвӗнче («Иртнӗ Кунсем-ҫулсемӗ Ш., 2013»).
...«Чӑвашкино» фильмӗсенче ӳкерӗннӗ чухне вӑл самай шухӑ юланутҫӑ пулнине малтан никамах та пӗлмен.
«...Пӗрре ҫапла туй сыпӑкне ӳкеретпӗр, — вулатпӑр «Иртнӗ кунсем-ҫулсем» кӗнекере (Шупашкар, 2013). — Малти лаша ҫинче туй пуҫӗ шӗвӗр сухалне каҫӑртса ларать. Ун хыҫӗнче эпир — хӗрпе каччӑ. Эпир те юланутпа. Пирӗн хыҫра тӑрантассем, урапасем ҫинче хушпу тӑхӑннӑ туй арӑмӗсем, туй каччисем, хӗр ҫумӗсем.
— Пуҫларымыр! — кӑшкӑрчӗ рупор витӗр чӑвшла пӗр сӑмах вӗреннӗ режиссер.
Хапха умне ҫитсен авалхи йӑлапа арӑмӗ упӑшки сӑмахӗнчен ан тухтӑр тесе чӗн саламатпа ҫурӑмран ҫапмалла. Зораима вылякан актер ыраттарасран хӑраса мана ҫапмарӗ, ҫурӑм хыҫӗнче саламатпа шарт! тутарчӗ те лашана купарчинчен лектерчӗ. Ман лаша карт!
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (31.05.2025 15:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 748 - 750 мм, 30 - 32 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Будниченко Лариса Александровна, вырӑс чӗлхи тӗпчевҫи ҫуралнӑ. | ||
| Краснов-Кӗҫӗнни Григорий Иванович, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |