Электронлă вулавăш

Çур çĕр тĕлĕнче Том типĕтнĕ какай тата урăх çимĕç те йăтса хайхи вырăна çитрĕ. Çимĕçне вăл çавăнти чăнкă чул сăрт çинчи чăтлăх ăшне кĕртсе хуче. Хăватлă юханшыв çывăрса кайнă океан пекех тӳлек. Том хăлхисене тăратсах итлерĕ, — пĕр сас-чĕв те пулмарĕ. Вара вăл вăрăммăн та хуллентерех шăхăрса ячĕ. Чул сăрт патĕнче аялта ăна хирĕç шăхăрни илтĕнчĕ. Том тата икĕ хутчен шăхăрчĕ, ăна хирĕç каллех аялтан шăхăрса хуравларĕç. Унтан такам, сассине улăштарса: «Кам килет?» — тесе ыйтрĕ.

— Том Сойер, Испани тинĕсĕ çинчи Тискер этем. Хăвăрăн ятăрсене калăр.

— Гек Финн — Юнлă алă — тата Джо Гарпер — Тинĕсем çинчи Аслати.

Çав ятсене Том хăй юратнă романсенчен илнĕ.

— Юрĕ. Пароль калăр!

Çĕрлехи шăплăхра икĕ урмăш сасă харăсах пĕр хăруша сăмах каласа ячĕç:

— «Юн!»

Том чул сăрт çинчен хăйĕн типĕтнĕ какайне аялалла ывăтрĕ, ун хыççăн хăй те шуса анчĕ, шуса аннă чухне тумтирне те, ӳт-тирне те чĕркелесе пĕтерчĕ.

Чул сăрт çинчен шыв хĕрринелле анмашкăн аван сукмаках пулнă, çав сукмак çинче нимрен шикленмелли те пулман, — пиратсем шикленмелли пуррине питĕ юратаççĕ-çке.

Тинĕссем çинчи Аслати питĕ пысăк сысна аш татăкки тупса килнĕ, ăна вăл аран çеç йăтса çитернĕ. Финн — Юнлă алă — таçтан пĕр пĕчĕк хуран тата пĕр пачка çурри нӳрĕ табак çулçисем, чĕлĕм вырăнне тыткаламашкăн виç-тăват маис туни пĕçертсе килнĕ. Хăйсĕр пуçне пиратсенчен пĕри те табак туртман, чăмламан пулсан та, вăл çаксене илсе пынă.

Испани тинĕсĕ çинчи Тискер этем: «Вутсăр-мĕнсĕр çула тухса каясси çинчен шухăшламалли те çук», — тенĕ. Çав питех те тĕплĕ шухăш пулчĕ: вăл вăхăтсенче çынсем шăрпăкпа сахал усă курнă.

Ачасем хăйсем патĕнчен пĕр-икĕ çĕр утăм тăвалларах пысăк сулă çинче вут йăсăрланса çуннине курах кайрĕç. Вĕсем ун патне йăпшăнса пычĕç те вутпуççи вăрласа тарчĕç. Çавна вăрланă чухне вĕсем темĕнле те хăтланчĕç: кашни минутрах пĕр-пĕрне шăп пулма чĕнсе пӳрнисене тутисем патне тытрĕç, çук кинжал аврисене аллисемпе яра-яра илчĕç, хаяррăн пăшăлтатса пĕр-пĕрне çапла хушса тăчĕç: «Тăшман тапрансанах, ăна çĕçĕпе аври таранах яшт чикмелле, мĕншĕн тесен вилĕ çын каласа кăтартаймасть», — терĕç. Сулăпа юхакан çынĕсем хулана кайни çинчен, вĕсем унта е çывăраççĕ-и, е ĕçсе çӳреççĕ-и, — çакна вĕсем аванах пĕлсе тăчĕç, анчах çапах та вĕсен хăйсене вăрă-хурахсем пекех тытмалла пулчĕ. Унтан вĕсем çула тухса кайрĕç. Томĕ приказсем парса тăчĕ. Гек хыçалта кĕсменпе ишсе пычĕ, Джо — малта, Том, карап варри тĕлĕнче çилленнĕ пек çамкине пĕрсе, аллисене кăкăрĕ çинче хĕреслесе тытса, сивĕ сасăпа шăппăн команда парса тăчĕ.

— Тăвалла, çиле хирĕç тытăр!.. Çил майлă!

— Халех, сэр!

— Тӳрĕ тыт, тӳрĕ!

— Халех, сэр!

— Парăссене яр!

— Халех, сэр!

Сулли пĕр тикĕс те лăлкăн шыв варринелле юхса пычĕ, Том приказсене пурне те ятне тума çеç пачĕ, вĕсем ниме те кирлĕ пулман, ниме те пĕлтермен.

— Мĕнле парăссемпе пырать карап?!

— Аялти парăссемпе, марсĕлсемпе тата бом-кливĕрсемпе, сэр!

— Бом-бромсĕлсене хăпартăр! Хăвăрт! Ултă маттурĕ фор-тень-стаксĕлсем çине хăпарччăр! Çаврăнкала!

— Халех, сэр!

— Грот-бромсĕлне яр, сарлакараххăн! Шкотсемпе брассене! Хăвăртрах! Хăвăртрах!

— Халех, сэр!

— Рульне çил майлă тыт! Сулахай аяккинчен! Тăшмана хирĕç тăма хатĕр пул! Рульне сулахаялла! Ну, маттурсем! Харăсрах тытăпăр! Çак хăвăртлăхпах!

— Халех, сэр!

Сулă шыв варри тĕлĕнчен иртрĕ, ачасем ăна, кĕсменпе авăсма пăрахса, шыв юхнă майĕне ячĕç. Юханшыв ăшăхланнă, çавăнпа вăл сехет хушшинче икĕ е виçĕ миля хăвăртлăхпа кăна юхать. Ачасем пĕр хĕрĕх минут хушши нимĕн шарламасăр ишрĕç. Çав вăхăтра вĕсем хăйсен хули тĕлĕпе иртсе пычĕç, анчах хули вĕсенчен çав тери инçетре. Хула канлĕ ыйхăра. Тĕтреллĕн курăнакан анлă шыв талккăшĕ çине симĕс тĕслĕрех çăлтăр çутисем ӳкнĕ, çав шыв талккăшĕ тĕлĕнче çӳлтерехре пĕр ик-виç хăй çути йăлтăртатни тăрăх çеç хула ăçта ларнине пĕлме пулать. Хулара çывăракан çынсем çак тапхăрта мĕнле пысăк пĕлтерĕшлĕ ĕç пулса иртни çинчен, паллах, шухăшламаççĕ та. Испани тинесĕ çинчи Тискер этем халĕ те сулă варринчех тăрать-ха, вăл хăй ĕлĕк çав тери савăнăç курнă тата çав тери асап тӳснĕ çĕрелле «юлашки хут» пăхса пырать. Ах, хайхи хĕрача ăна çак минутра куртăрччĕ! Вăл тăвăллă тинĕс çийĕпе, вилĕме хирĕç салхуллăн кулса, епле нимĕн хăрамасăр пăхса пынине хĕрача куртăрччĕ. Хăйĕн шухăшĕсен вылявне вăл вăйлатса ячĕ те, Джексон утравĕ вара калама та çук инçетелле кайса ларчĕ. Том «хăйĕн Тăван çĕршывĕ çине пĕтĕм чĕререн хуйхăрса, çав вăхăтрах тата савăнса юлашки хут пăхса илчĕ». Ытти пирачĕсем те, хăйсен Тăван çĕршывĕнчи вырăнсене юлашки хут пăхса, сывпуллашса уйрăлчĕç. Çавăнпа вĕсем чутах утрав тĕлĕнчен иртсе каятчĕç. Анчах вĕсем хăрушлăха вăхăтра сисрĕç те лайăхрах пăхса пыма пуçларĕç. Çĕрле, икĕ сехет çитеспе, сулă хăйăрлă ăшă вырăна, ачасем вырнаçма шутланă çĕртен пĕр икçĕр утăм аяккарах, пырса чарăнчĕ. Ачасем вара хăйсен япалисене çав çĕрелле йăтма тапратрĕç, мĕнпур япалине йăтса пĕтериччен вĕсем нумайччен чĕркуççи таран шыв тăрăх каллĕ-маллĕ утрĕç. Вĕсем сулă çинчен кимĕ парăс илсе тухрĕç те çимелли япаласене хӳтĕлемешкĕн ăна тĕмсем хушшине палатка евĕрлĕ карса лартрĕç, хăйсем çанталăк уяр чухне уçă çĕртех çывăрма пултараççĕ, вăрă-хурах таврашсен çавăн пек çывăрса пурăнмалла та. Вĕсем салхуллă вăрман ăшĕнче шалта — вăрман хĕрринчен пĕр çирĕм-вăтăр утăмра — кăвайт хучĕç, хайсем валли каçхи апатлăх çатма çинче пăртак сысна ашĕ ăшаларĕç те кукуруза пашалăвĕсене çуррине яхăнах çисе ячĕç. Ах, çакăн пек уçă çĕрте, никам йĕрлесе çӳремест, никам пурăнман утравра, этем кил-çурчĕсенчен ăçта инçетре, никам пырса тивмен вăрманта хăналанса ларасси — шутсăр та пысăк телей! Вĕсем цивилизациллĕ пурнăç патне нихçан та таврăнас çук. Вут çути вĕсен санĕ-пичĕсене çутатса тăчĕ, хулăн йывăç вуллисемпе йăлтартатакан симĕс курăк çине тата виноград çулçисем çине хĕрлĕрех тĕслĕ çута ӳкрĕ. Юлашки сысна аш татăкĕсене тата юлашки кукуруза пашалу касăкĕсене çисе ярсан, ачасем, пĕтĕм кăмăлтан савăнса, курăк çине тăсăлса выртрĕç. Вут çумĕнне ытла та ăшă. Вĕсем сулхăнрах вырăн та тупма пултарнă пулĕччĕç, анчах ачасемшĕн вăрманта кăвайт çумĕнче выртасси — ытла та ытармалла мар.

— Аван мар-и вара? — терĕ Джо.

— Питех те аван! — терĕ ăна хирĕç Том.

— Ытти арçын ачасем, пире курас пулсан, мĕн калĕччĕç-ши?

— Мĕн калĕччĕç? Вĕсем иире кĕвĕçнипе вилсех кайĕччĕç. Чăнах вĕт, Гек?

— Вăл çаплах ĕнтĕ! — терĕ Гекльберри. — Ыттисем темле, ăна пĕлместеп, маншăн пулсан, пит аван. Унтан лайăххи мана кирлĕ те мар. Куллен хырăма тăраниччен чышса тултараймастăн-çке, çитменнине тата, кунта никам та килсе сана нимĕн айăпсăрах ĕнсерен те парас çук. Усал сăмахсемпе те ятлаçса тăкас çук.

— Çакăн пек пурнăç лăпах манăн кăмăла каять, — терĕ Том. — Ирхине ирех тăмалла мар, çав пур пустуй япаласене те тумалла мар... Куратăн-и, Джо, пират çыран хĕрринче пурăннă чухне унăн пурнăçĕ пĕччен пурăнакан манах пурнăçĕнчен те лайăхрах: нимĕнле ĕç те çук, аллусене хутлатса лармалла çеç. Пĕччен пурăнакан манахăн яланах турра кĕлтумалла, пăртак ачашланкалас тесен те, ăна апла хăтланма юрамасть. Вăл тата пат-пĕччетех, нимĕнле компанисĕр пурăнать.

— Вăл тĕрĕс, — терĕ Джо. — Ĕлĕк эпĕ те ун çинчен шухăшламанччĕ, халĕ ĕнтĕ эпĕ пират пулса тăрсан, вăрă-хурах пулса çӳрени савăкраххине хамах куратăп.

— Куратăн-и, — тесе тăнлантарма пуçларĕ ăна Том. — Халĕ пĕччен пурăнакан манахсене ĕлĕкхи пек питех хисеплемеççĕ, пирата çынсем яланах хытă хисеплесе пурăнаççĕ. Пĕччен пурăнакан манахсен çĕтĕк-çатăк хытă тумтир тăхăнса çӳремелле, пуç çине кĕл сапмалла, хытă чулсем çинче çывăрса пурăнмалла, çумăр айĕнче тăрса шӳмелле тата...

— Ма вĕсем пуç çине кĕл сапаççĕ-ха? — тесе ыйтре Гек, Тома калама чарса тата ма хытă тумтир тăхăнса çӳреççĕ вĕсем?

— Пĕлместĕп... Йăли ĕнтĕ çавнашкал пулĕ. Эсĕ пĕччен пурăнакан манах пулсан, санăн, хăвăн кăмăлу пур-и, çук-и, çав япаласене пурне те тумаллах пулать.

— Эпĕ пулсан, ăна тăвас çукчĕ! — терĕ Гек.

— Мĕн тăвăттăн вара эсĕ?

— Пĕлместĕп. Манăн апла тăвас килмест, теттĕм те — Ĕçĕ те пĕтрĕ.

— Çук, Гек, сана вĕсем итлес те çук. Йĕрки çавăн тек. Епле иртĕттĕн эсĕ унтан?

— Эпĕ пăрахăттăм та тарăттăм, çавă çеç.

— Вара пĕччен пурăнакан манах мар, тăмсай пулăттăн. Ĕмĕрлĕхех намăс курăттăн.

Юнлă алă хирĕç нимĕн те чĕнмерĕ, мĕншĕн тесен çав вăхăтра вăл пĕрмай урăх ĕçсемпе аппаланса ларчĕ. Хăмăш пек маис тунине тасатса кăларса, ун çумне темĕнле сарлака курăк туни майлаштарса лартрĕ, ун ăшне вара табак çулçисем тултарчĕ те кăвар илсе хăмăш туни патне тытрĕ.

Тутлă шăршлă тĕтĕм кăларса ярсан, вăл хăйн шутсăр телейлĕ туйрĕ. Ытти пирачĕсем, ун çине пăхса, ăна темĕн пекех кĕвĕçрĕç, питех те ырă туйăнакан лайăх мар япалана май килнĕ таран часрах вĕренсе çитес тесе шут тытрĕç вĕсем хăйсен ăссĕн. Гек каллех Томран:

— Пиратсем вĕсем мăн тăваççĕ-ха? — тесе ыйтрĕ.

— О! Вĕсем питĕ савăнса пурăнаççĕ: карапсене тыткăна илеççĕ те çунтарса яраççĕ, ылтăнне хăйсем валли илеççĕ те ăна хăйсен утравĕнче, пĕр-пĕр хăрушă вырăна, тăпра ăшне алтса чикеççĕ, вĕсене вара усалсем тата ытти усал-тĕселсем те сыхласа тăраççĕ. Матросĕсемпе пассажирĕсене вĕлереççĕ те борт хыçнелле кăларса ывăтаççĕ.

— Хĕрарăмсене вĕсем утрава, хăйсем патне, илсе каяççĕ, — тесе хушса каларĕ Джо, — хĕрарăмсене вĕсем вĕлермеççĕ.

— Ия, — терĕ Том, ун майлă пулса, — хĕрарамсене вĕсем вĕлермеççĕ. Вĕсем ытла та ырă çынсем. Тата хĕрарăмĕсем те питĕ чиперскерсем.

— Вĕсен тумтирĕсем мĕнле капăр — пĕтĕмпех ылтăн та кĕмĕл тата бриллиантсем тытса пĕтернĕ! — тесе питĕ хавассăн хушса каларĕ Джо.

— Камăн тумтирĕ? — терĕ Гек.

— Пиратсен.

Гек Финн нимĕнле ĕмĕт те çуккине палăртакан куçпа хăйĕн тумтирĕ çине пăхса илчĕ.

— Манăн çипуç пиратсенни пек мар, — терĕ вăл питĕ хуйхăрса, — ах, манăн тумтирĕ те çак анчах-çке...

«Санăн хитре тумтир кĕтсе илесси нумаях юлман», — тесе йăпатрĕç ăна тусĕсем. Вĕсем тапăнса çӳреме пуçласанах, вĕсен ылтăн та, тумтир таврашĕ те — пурте пулать. Пуян вăрă-хурахсем кирлĕ пек тумтирне малтанах хатĕрлеççĕ пулсан та, халлĕхе ĕнтĕ Гекăн çĕтĕк-çатăкĕсем те юраççĕ.

Хуллен-хулленех сăмах-юмах вĕçленчĕ: пĕчек таркăнсен куçĕсем хупăнма пуçларĕç, вĕсене ыйхă пусса пычĕ. Юнлă алă пӳрнисем хушшинчен чĕлĕмĕ тухса ӳкрĕ, вăл ывăнса çитре те таса çын пек çывăрса кайрĕ. Тинĕссем çинчи Аслатипе Испани тинĕсĕ çинчи Тискер этем çеç часах çывăрса каяймарĕç. Çывăрма выртас умĕнхи кĕлле вĕсем вăрттăн, выртнă çĕртех вуларĕç, мĕншĕн тесен вĕсене чĕркуççи çине тăратса хыттăн вулаттаракан никам та пулмарĕ. Тӳррипе каласан, вĕсем вуçех кĕлтăвас мар тесе те шутланăччĕ, антах пĕлĕт вĕсен пуçĕ çине ятарласа аçа-çиçĕм ярасран хăрарĕç. Часах вĕсем çывăрса кайма та пуçланăччĕ. Анчах лăпах çав вăхăтра вĕсен чунĕсене пĕр кĕтмен хăна йăпшăнса пырса кĕчĕ: вăл хăнана лайăх мар тунăшăн ӳкĕнни, теççĕ. Ачасем, килтен тухса тарса, лайăх мар турăмăр пулĕ тесе, хăракалама пуçларĕç; унтан вĕсем аш вăрласа тухни çинчен астуса илчĕç те чăнласах та шухăшласа асапланма тапратрĕç. Вĕсем, ĕлĕк те темиçе хутчен путвалран тутлă кукăль е улма вăрлакалани çинчен аса иле-иле, хăйсене хăйсем лăплантарма тăрăшрĕç. Анчах çав сăлтавсем вăйлах пулмарĕç, çавăнпа вĕсем ниепле те лăпланаймарĕç. Юлашкинчен вĕсене кукăль е улма пĕçертсе тухни те пустуй япала пек çеç туйăна пуçларĕ. Анчах çыннăн типĕтнĕ какайне, çыннăн сысна ашне тата ытти çавăн пек хаклă япалисене илни вăл чăнахах вăрлани пекех туйăнчĕ, çав вăрланине хиреç библире те уйрăм заповедь пур.

Çавăнпа та хăйсен ăшĕнче: пиратсем пулса çӳренĕ хушăра эпир ирсĕр ĕç туса, вăрласа урăх хамăра хамăр варалас çук, тесе шутларĕç вĕсем. Хăйсен намăс-симĕсĕпе вăхăтлăха килĕшӳ турĕç те пур чухне те пĕр шутлă пулман, тĕлĕнмелле пиратсем лăпкăн та канлĕн çывăрса кайрĕç.

 

14-мĕш сыпăк. Телейле вăрă-хурахсен лагерĕ

Ирхине вăрансан, Том нумайччен хăй ăçтине чухласа илеймерĕ.

Вăл тăрса ларчĕ, куçĕсене сăтăркаларĕ те йĕри-тавра пăхса илчĕ. Кăвак çутăллă сулхăн ир. Вăрманта нимĕнле сас-чĕвĕ те çук. Тĕлĕнмелле канлĕх! Пĕр йывăç çулçи те тапранмасть, аслă çутçанталăк шухăша путнине пĕр сасă та пăсмасть. Çулçăсемпе курăксем çинче сывлăм шывĕ çут шăрçа пек йăлтăртатать.

Кăвайт хунă çĕрте шап-шурă кĕл выртать, кăвак тĕтĕм ярăмĕ çеç тӳрех çӳлелле хăпарать. Джопа Гек çывăраççĕ. Инçетре — вăрман ăшĕнче — темĕнле кайăк кăшкăрать, ăна хирĕç тепри чĕнчĕ, таçта улатакка таккама тапратрĕ. Сивĕ кăвак шуçăм çуталса килнĕ майĕпе сасăсем те ӳссе нумайланса пычĕç, — пур çĕрте те пурнăç курăна пуçларĕ. Çутçанталăк хăй çинчен йывăр ыйхине сирсе ярса ĕçе пуçăнса пынă май, шухăша кайнă ача куçне тĕлĕнмелле япаласем кăтартса тăчĕ.

Пĕр пĕчек симĕс хурт сывлăмпа йĕпеннĕ çийĕпе шуса пырать. Вăхăчĕ-вăхăчĕпе вăл, хăйĕн пĕвĕн иккĕ виççĕмĕш пайне çулçă çинчен çӳлелле хăпарта-хăпарта илсе, йĕри-тавра пăхкаланă пек пулать, унтан татах малалла шăвăнать. «Çĕвĕç пекех виçе-виçе илет», — тесе шухăшларĕ Том. Хурчĕ ун патнелле çывхарса çитсен, Том чул пек хытса кайрĕ. Хурт урăх еннелле кайма шутламаннине кура унăн чунĕнчи ĕмĕтĕсем пĕрре çӳлелле çĕкленчĕç, тепре аялалла анчĕç. Хурт хăйĕн пĕвне çӳлелле çĕклесе пĕр тапхăр хушши тăчĕ те Том ури тăрăх шуса кайма шут тытрĕ, унтан вăл унăн çанçурăмĕ тăрăх çӳреме тапратрĕ. Çавна курсан, Том чĕри питĕ хĕпĕртесе кайрĕ, мĕншĕн тесен çакă унăн çĕнĕ çипуç пулассине, паллах, çап-çутă пират çипуçĕ пулассине пĕлтерчĕ.

Сасартăк пĕр ушкăн кăткă пырса тухрĕ, вĕсем пурте ĕçлеме тапратрĕç. Пĕри çине тăрсах вилĕ эрешмене тапăнчĕ, лешĕ хăйĕнчен пилĕк хут пысăкрах пулин те, вăл ăна йывăç вулли тăрăх çӳлелле сĕтĕрсе кайрĕ.

Пăчăр-пăчăр пăнчăсемлĕ хăмăр уяр курăк туни çине хăпарса тăче. Том ун патнелле пĕшкĕнчĕ те çапла каларĕ:

— Уяр, уяр, вĕçсе маях килнелле, —

Сан килӳнте пушар, ачусем пĕчченех, — терĕ.

Уяр çавăнтах итлерĕ те пĕчĕк ачисене çăлма вĕçсе кайрĕ. Том çакăнтан кăшт та тĕлĕнмерĕ: уярсен килĕнче пушар тесен, вĕсем ăна яланах çăмăлттайла ĕненнине Том тахçанах пĕлсе тăнă, айваннине кура вăл вĕсене темиçе хут та улталанă.

Унтан тислĕк нăрри йăраланса тухрĕ, вăл хăйĕн шарне паттăррăн малалла тĕртсе пырать. Нăрă урисене ӳт çумне таччăн тытса вилнĕ пек пулнине курас тесе, Том ăна пӳрнипе тĕртсе пăхрĕ.

Кайăксем çак тапхăрта каçса кайсах юрлама тапратрĕç. Пилеш кайăкĕ йывăç çине, Том пуçĕ тĕлнех, пырса ларчĕ те, питĕ хытă савăнса, хăйĕн тĕклĕ кӳршисене мăшкăллама тытăнче. Кăшкăрма юратакан кĕпшĕл, кăвак вут çути пекек, сывлăшра вăльт-вальт çеç туса иртрĕ те ачаран икĕ утăмри турат çине пырса ларчĕ. Вăл пуçне чалăштарчĕ те ютран килнĕ çынсем çине сĕм-сĕрленсе тĕллесе пăхрĕ. Сăрă пакша тата тепер пысăкрах йышши кайăк, тилĕ йăх таврашĕ, пĕрин хыççăн тепри хăвăрт чупса иртрĕç. Вĕсем вăхăчĕ-вăхăчĕпе чарăнкаласа кĕтмен хăнасем çине хаяррăн хăрлаткаларĕç: ку вăрманти тискер кайăксем çынсене хальччен курман пулмалла, вĕсенчен хăрамалла-и е хăрамалла мар-и, — ăна та пĕлмеççĕ.

Халĕ ĕнтĕ пĕтĕм чĕрĕ чун вăранчĕ те хускалкалама пуçларĕ. Çăра йывăç çулçисем витĕр унта-кунта вăрăм сăнăсем пек çутă пайăркисем тăрăнчĕç. Ик-виçĕ лĕпĕш вăльт-вальт вĕçсе çӳреме тытăнчĕç. Том ытти пирачĕсене чышкăласа тăратрĕ те, икĕ минут та иртмерĕ, вĕсем шывра, шур хăйăрлă ăшăх вырăнта, çаппа-çарамасах пĕр-пĕрин хыççăн хăваласа чупма тапратрĕç, пуç урлă тапса сиксе вылярĕç. Лере, инçетре, анлă шыв талккăшĕ хыçĕнче, халь çывăрса ларакан хулана вĕсен пĕртте каяс килмерĕ. Çĕрле вĕсен сулли çухалнă, ăна пĕр-пĕр шыв юхăмĕ ăнсăртран шыв тулса килнипе юхтарса кайнă пулас. Ачасем уншăн хуйхăрмарĕç, хĕпĕртерĕç анчах: вĕсемпе цивилизациллĕ тĕнче хушшинчи кĕпер ишĕлсе анчĕ.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн