Михаил Турханов

Шупашкарти 40-мӗш шкулта 2-мӗш класра вӗренекен Михаил Турханов Пӗтӗм Раҫҫейри ачасен ӑслӑлӑхпа тӗпчев тата пултарулӑх ӗҫӗсен «Ӑслӑлӑхри пӗрремӗш утӑмсем» конкурсӗнче ҫӗнтернӗ. Вӑл Мускав облаҫӗнче ака уйӑхӗн 26-28-мӗшӗсенче иртнӗ.

Конкурса сахал мар ача хутшӑннӑ: куҫӑн мар майпа иртнӗ турта – 900 ытла шӑпӑрлан, куҫӑн майпа иртнинче вара – 500 ытла. Чӑваш Енрен виҫҫӗн кайнӑ: Денис Герасимов, Павел Михеркин тата Михаил Турханов.

Михаил жюри пайташӗсен «Самолет ҫунатти. Вӑл мӗнрен тӑрать» тӗпчев ӗҫӗпе паллаштарнӑ. Ҫамрӑк тӗпчевҫӗ эксперт комиссийӗн мӗнпур ыйтӑвне хуравланӑ, ҫапла майпа вӑл хӑйӗн секцинче малти вырӑна тухнӑ.

Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа Шупашкарти шкул ачисем хула историне вӗренме пуҫлӗҫ. Заняти эрнере пӗр хутчен иртӗ.

«Манӑн хула Шупашкар» предмета 5-9-мӗш классем ҫур ҫул вӗренӗҫ. Халӗ ӑна 19 шкулта кӑна шӗкӗлчеҫҫӗ.

1999 ҫулта ун чухнехи мэр Анатолий Игумнов пуҫарӑвӗпе истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗсем Антонина тата Владимир Даниловсем, Татьяна Иванова Шупашкар пирки кӗнеке ҫырма пуҫланӑ. 5-мӗш классем валли пӗрремӗш кӗнеке 2000 ҫулта тухнӑ. 2001-2004 ҫулсенче 6-9-мӗш классем валли хатӗрленӗ. Унтанпа 15 ҫул иртнӗ, анчах 5-мӗш класс кӗнеки ҫеҫ ҫӗнӗрен пичетленнӗ. Халӗ авторсем пособисене тепре кӑларма хатӗрленеҫҫӗ. Кун валли хула администрацийӗ укҫа уйӑрӗ. Кӗнекенсем тата интереслӗрех пуласса шантараҫҫӗ.

Ҫу уйӑхӗн 3-мӗшӗнче республикӑра «Ҫулталӑкри вӗрентекене» тата «Ҫулталӑкри воспитателе» суйланӑ. Ҫак ятсене кӑҫал кам тивӗҫнӗ-ха?

Шупашкарти 12-мӗш шкулта ачасене математика вӗрентекен Татьяна Андреева чи маттурри пулнӑ. Ҫак ята тивӗҫессишӗн пӗтӗмпе Чӑваш Енри 123 педагог тупӑшнӑ. Татьяна Андреева Раҫҫей шайӗнчи конкурса хутшӑнӗ, Чӑваш Ен чысне хӳтӗлӗ.

Чи лайӑх воспитатель вара Ҫӗмӗрлере пурӑнать. Елена Михайлова хулари «Родничок» ача пахчинче вӑй хурать. Кӑҫал вӑл «Ҫулталӑкри чи лайӑх воспитатель» ята тивӗҫнӗ.

Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн студенчӗсем черетлӗ хутчен патент илнӗ. Аслӑ шкулӑн ректорӗн халӑхпа тата массӑллӑ информаци хатӗрӗсемпе ҫыхӑну тытакан пулӑшуҫи Надежда Осипова ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, Ҫуркуннепе Ӗҫ уявӗ умӗн унта патент хӳтӗлесси йӑлана кӗнӗ.

Ял хуҫалӑх академийӗн инженери факультечӗн техника сервисӗн кафедрин ӗҫченӗсем халӗ черетлӗ ӗҫшӗн патент илме пултарнӑ. «Устройство для обработки поверхности дорожных покрытий» (чӑв. Ҫул-йӗрӗн ҫийне лайӑхлатмалли хатӗр) шухӑшласа кӑларнисем — кафедра ӗҫченӗсем: Ю.В. Иванщиков, Ю.Н. Доброхотов и Р.В. Андреев. Надежда Осипова пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗнӗ хатӗрӗн патент хуҫи Чӑваш патшалӑх ялхуҫалӑх академийӗ шутланать.

Акӑлчан чӗлхипе Раҫҫейӗн регионӗсем хушшинче ирттернӗ «Skyeng Super Cup Winter 2018» онлайн-олимпиадӑра Чӑваш Енри ачасем ҫав чӗлхене ытти ҫӗрте тӗпленнӗ тантӑшӗсенчен аванрах пӗлнине ҫирӗплетсе панӑ.

«Skyeng Super Cup» олимпиадӑна патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне тата тӑххӑрмӗш хыҫҫӑнхи тӗрӗслев вӑхӑтӗнчи ӗҫсене тӗпе хурса хатӗрленӗ иккен.

Олимпиадӑна 2250 хулапа ялти 130 пин шкул ачи хутшӑннӑ. Вӗсем пурте — 5-11-мӗш классенче вӗренекенсем. Тӗрӗслев Раҫҫей ачисем акӑлчан чӗлхине ҫирӗп виҫҫӗрен кӑшт аванрах пӗлнине кӑтартса панӑ. Ачасем 100 бал пухма май пурринчен вӑтамран 62 балл пухнӑ.

Чӑваш Енри хӗрачасемпе арҫын ачасем акӑлчан чӗлхине 61,5 баллӑх пӗлеҫҫӗ. Ку вӑл Раҫҫейри вӑтам кӑтартуран аванрах.

«Эпӗ пӗчӗҫӗ чӑваш» видесӑвӑсен конкурсне пӗтӗмлетме вӑхӑт ҫитрӗ.

Номинацисем тӑрӑх:

Николай Ишентей сӑввисем, чи кӗҫӗннисем:

1 вырӑн: Лидия Якимова (2 ҫулта, Етӗрне районӗ);

2 вырӑн: Арина Сорокина (5 ҫулта, Шупашкар районӗ);

3 вырӑн: Елизавета Долматова (6 ҫулта, Ҫӗнӗ Шупашкар хули).

Николай Ишентей сӑввисем, шкул ҫулне ҫитменнисем:

1 вырӑн: Матвей Андреев (6 ҫулта, Канаш районӗ);

2 вырӑн: Ирина Фёдорова (5 ҫулта, Етӗрне районӗ);

2 вырӑн: Валерия Волкова (6 ҫулта, Муркаш районӗ);

3 вырӑн: Кирилл Мессер (6 ҫулта, Хӗрлӗ Чутай районӗ);

3 вырӑн: Полина Николаева (5 ҫулта, Ҫӗрпӳ районӗ);

3 вырӑн: Василиса Жучкова (5 ҫулта, Шупашкар районӗ).

Шкул ачисем хушшинче:

1 вырӑн: Диана Салмина (9 ҫулта, Патӑрьел районӗ);

2 вырӑн: Мария Адюкова (9 ҫулта, Елчӗк районӗ);

2 вырӑн: Данил Макаров (9 ҫулта, Патӑрьел районӗ);

3 вырӑн: Елена Смирнова (11 ҫулта, Куславкка районӗ);

3 вырӑн: Нина Албутова (12 ҫулта, Шӑмӑршӑ районӗ);

3 вырӑн: Анжелика Ларева (11 ҫулта, Ҫӗрпӳ районӗ).

Аслисем хушшинче:

1 вырӑн: Маргарита Черняева (Ҫӗрпӳ районӗ);

2 вырӑн: Лина Паркина (Хӗрлӗ Чутай районӗ);

3 вырӑн: Татьяна Яковлева (Йӗпреҫ районӗ).

Малалла...

Чӑваш Енри ачасем тӳлевсӗр канма пултараҫҫӗ. Ун пек путевкӑсем пурне те тивӗҫмеҫҫӗ-ха, ҫапах та май пуррисем те вӗсене хальлӗхе илсе пӗтермен.

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил игнатьев Правительство пайташӗсемпе ирттернӗ канашлура республикӑн вӗренӳ министрӗн тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Сергей Кудряшов ачасене ҫуллахи вӑхатра кантарма путевка парас кампани епле пынипе паллаштарнӑ. Вӑл каланӑ тарӑх, кӑҫал ҫулла 102 пин ытла ачана тӗрлӗ майпа канма тата сывлӑха ҫирӗплетме майсем туса парасшӑн. Тӳлевсӗр тата хакӑн 5 процентне тӳлемелли путевкӑсем Чӑваш Енре тӑрса юлнӑ.

Путёвка паракан кампани кӑҫал пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче пуҫланчӗ. Тӳлевсӗррисене пилӗк е ытларах ача ӳстерекен ҫемьесене, сусӑр ачасене, тӑлӑхсене, кунсӑр пуҫне тата харсӑрланса ҫӳрекен ачасене параҫҫӗ.

И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн вулавӑш корпусне тӗпрен юсасшӑн. Здание тулашӗнчен кӑна мар, шалтан та ҫӗнетӗҫ. Анчах хальлӗхе ЧПУ фасадне улӑштармашкӑн кӑна 15 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.

Аукцион ирттересси пирки ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче хыпар лартнӑ. Заявкӑсене ҫу уйӑхӗн 4-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Электрон суту ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗнче иртӗ.

Юсав ӗҫӗсене ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗччен ирттерӗҫ. Сӑмах май, И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн ҫӗнӗ корпусне 1985 ҫулта хута янӑ. Вулавӑш вара унта 1990 ҫулта ҫеҫ куҫнӑ.

Ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Шупашкарти 1-мӗш гимназире Чӑваш Республикинче пурӑнакан халӑхсен туслӑхне халалланӑ «Туслӑхпа тӑванлӑх — пирӗн пуянлӑх» этнофестиваль-конкурс иртрӗ. Фестиваль И. Я. Яковлев ҫулталӑкне халалласа хулари шкул ачисем хушшинче пулчӗ. Ҫак конкурсра вӗренекенсем пӗр-пӗрне тӗрлӗ халӑх чӗлхипе, йӑли-йӗркипе, культурипе паллаштарчӗҫ.

49-мӗш шкулта вӗренекен Аня Громова Украина ҫинчен каласа пачӗ, украин чӗлхипе юрӑ юрласа савӑнтарчӗ, 41-мӗш шкулта вӗренекен Алсу Блинова тутар халӑхӗпе паллаштарчӗ, тутар ташшипе тӗлӗнтерчӗ, 54-мӗш шкулта вӗренекен Кузнецова Диана Инди ҫӗршывӗ ҫинчен каласа пачӗ, ҫак халӑхӑн ташшине ташласа пачӗ, 1-мӗш гимназире вӗренекен Мамиконян Степан Армени ҫинчен пӗлтерчӗ, эрмен чӗлхипе илемлӗ сӑвӑ вуласа пачӗ. 55-мӗш шкулта вӗренекен Хикоят Каримова Таджикистан ҫинчен каласа кӑтартрӗ таджик чӗлхипе сӑвӑ вуласа тӗлӗнтерчӗ. Шупашкарти 1-мӗш шкулта вӗренекен Софья Сниткина вара пӗччен килмен, хӑйпе пӗрле вӗренекен ачасемпе пӗрле вӑл питӗ илемлӗ якут ташши ташласа пачӗ. Саха-Якути ҫинчен те вӗсемпе пӗрлех каласа кӑтартрӗ. Конкурса ертсе пыракан Анита Павловӑпа Виктория Леонтьева вырӑс тата чӑваш халӑхӗсен уйрӑмлӑхӗсене танлаштарчӗҫ, юрри-ташшине кӑтартрӗҫ.

Малалла...

«Тӗслӗхлӗ ача пахчи» Пӗтӗм Раҫҫейри смотр-конкурсра

Питӗрти Нева районӗнчи 35-мӗш ача пахчи «лауреат-ҫӗнтерӳҫӗ» ята тивӗҫнӗ. Вӑл тӑрӑхри чӑвашсен пӗрлешӗвӗ тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ учреждение чӑваш хӗрарӑмӗ, Елена Архипова, ертсе пырать.

Елена Алексеевна 1964 ҫулхи кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Карапашра ҫуралнӑ. 1983 ҫулта ҫемье ҫавӑрнӑ хыҫҫӑн Питӗре тухса кайнӑ. Унта вӑл 8-мӗш педагогика училищинче вӗреннӗ. Икӗ ача амӑшӗ. Малтан ача пахчинче воспитательте ӗҫленӗ. 2000 ҫулта вӑл А.И. Герцен ячӗллӗ педагогика университетӗнчӗн вӗренсе тухнӑ. Вӗренӳ сферинче 1988 ҫултанпа ӗҫлекенскере ача пахчин пуҫлӑхӗн тилхепине 2002 ҫулта шанса панӑ. Ентешӗмӗрӗн тӗрлӗ Хисеп грамоти, ытти чыслав чылай.