Усрав ҫемьесен шкулӗ кӑҫал хӑйӗн пӗрремӗш вӗренекенӗсене вӗрентсе кӑларнӑ. Тепӗр чух тӑван ачапа пӗр чӗлхе тупаймастӑн та, ют ачапа пушшех те ансат марри каламасӑрах паллӑ ӗнтӗ. Вӑрҫсан вӑрҫнӑ пек, ытлашши ачашласан ӗнсе ҫине хӑпарса ларӗҫ тейӗн.

Усрава илнӗ ачасене тӗрӗс воспитани пама, вӗсемпе пӗр чӗлхе тупма хӑнӑхтарать те маларах асӑннӑ шкул. Нумаях пулмасть вӗҫленнӗ курсран 100 ҫын вӗренсе тухнӑ. Вӗсем пурте — ашшӗ-амӑшӗсӗр юлнӑ ачасем валли ҫывӑх ҫын пулса тӑрас кӑмӑллӑ ҫынсем. Вӗсен хушшинче тӗрлӗ йышшисем пур иккен. Хӑшӗсем хӑйсем ача ҫуратайманнипе ҫапла утӑм патне пырса тухаҫҫӗ, теприсем хӑйсен тӗпренчӗкӗсем ӳссе тӑван килтен тухса кайнӑ хыҫҫӑн ача усрава илме шут тытаҫҫӗ. Виҫҫӗмӗшсем вара хӑйсен ачисемпе пӗрле пӑхса ӳстереҫҫӗ.

Усрава илекен ҫемьесен шкулӗ черетлӗ хут вӗрентӗве пушӑн 15-мӗшӗнче пуҫлать. Яваплӑ ҫапла утӑм тытнисем е Шупашкарти Семашко урамӗнчи 1-мӗш ҫуртра (ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ — 8/8352/51-31-99), е Канашри Мускав урамӗнчи 19-мӗш ҫуртра (8/83533/-5-15-95) вӗренме пултараҫҫӗ.

Хальхи вӑхӑтра ҫынсем хыпар-хӑнара тӗнче уҫлӑхӗнче пӗлме кӑмӑллаҫҫӗ тесен те йӑнӑш мар. Ҫапах та хаҫат-журнал ҫырӑнса илекенсем те пур-ха. Вӑт вӗсем валли шӑпах ырӑ хыпар. Ҫак уйӑх вӗҫлениччен хӑш-пӗр хаҫата унчченхи хаксемпе ҫырӑнма пулать тесе пӗлтерет республикӑн Информаци политикипе массӑллӑ коммуникаци министерстви.

Йӳнӗпе, кӑҫалхи пӗрремӗш ҫур ҫул валли ҫырӑнтарнӑ хаксемпе, кӑҫалхи иккӗмӗш ҫул ҫул валли пичет кӑларӑмӗсемлӗ пулас тесен почтальон патне васкамалла. Ҫапла, теприсем патне васкамалла. Атту хӑш-пӗр почтальона кӑнтӑрла хунарпа шырасан тупаймӑн теҫҫӗ ҫынсем. Ара, хӑшӗсем ӗлӗкхилле пысӑк сумкӑпа мӗкӗрленсе ҫӳресшӗнех мар. Шупашкар районӗнчи пӗр ялта пурӑнакан кинемей каласа панӑ тӑрӑх, район хаҫатне ҫырӑнас тесе почтальон хаҫат валеҫнӗ чух виҫӗ хутчен сиксе тухнӑ вӑл урама. Лешӗ кашнинчех тарса ӗлкӗрет имӗш. Ҫук-ха, тарсах-ха мар. Тепрехинче тесе калать иккен. Ара, автобуспа ҫӳрекенскер черетлӗ рейсран юласран шикленнипе васкать иккен. Пӗринче тата вӑл халь тин ҫырӑнма кая юлнӑ тесе те тыттарнӑ. Парӑнман кинемей аптӑранӑ енне ҫырӑнтару уйрӑмне кайсах ҫырӑнса килтӗм тенӗччӗ.

Малалла...

Александр Кочетов

Кӑҫал Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи чарӑннӑранпа 69 ҫул ҫитнине паллӑ тӑватпӑр. Ҫӗршывӑмӑра фашистсенчен хӑтарас ӗҫре Чӑваш Енре ҫуралса ӳснӗ Александр Кочетовӑн тӳпе пӗчӗк мар. Совет Союзӗн Геройӗ, летчик тӑшмансен 34 самолетне ҫапса ӳкернӗ, тӳпене 480 хут вӗҫсе хӑпарнӑ. Пушӑн 8-мӗшӗнче Александр Кочетов 95 ҫул тултарнӑ пулӗччӗ. Унӑн кӗҫӗн мӑнукӗ Аделина Сотникова та ҫӗршывӑмӑршӑн сахал мар ҫитӗнӳ тунӑ.

Вӑрҫӑ паттӑрӗ Улатӑрта ҫуралнӑ, унтах вӗреннӗ. Иртнӗ ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсенче хулара аэроклуб пулнӑ. 1938 ҫулта Александр Кочетов вӗҫев клубне ӑнӑҫлӑ вӗренсе пӗтернӗ. Кун хыҫҫӑнах Энгельсри ҫар-авиаци клубне кайнӑ. 1940 ҫулта вӑл Киеври ҫар округӗнче ҫар службинче тӑнӑ.

Александр Кочетов вӑрҫӑ пуҫлансанах фронта кайнӑ. Ҫав ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче вӑл хӑйӗн пӗрремӗш ҫитӗнӗвне тунӑ: Гитлер бамбардировщикне персе антарнӑ. Икӗ кунрах каллех тӑшман самолетне аркатнӑ. 1942 ҫулхи утӑ уйӑхӗнчен пуҫласа вӑл Сталинграда хӳтӗленӗ ҫӗре хутшӑннӑ. Унтан — Ҫурҫӗр Кавказ, Кубань ҫинчи ҫапӑҫусем, Крыма тӑшманран хӑтарни. 1943 ҫул тӗлне ентешӗмӗр нимӗҫсен 19 истребительне аркатнӑ. Тепӗр ҫулхине ҫулла Александр Кочетов кӗске отпуск вӑхӑтӗнче Улатӑрта пулнӑ.

Малалла...

Хӗрарӑма унччен ҫӳҫӗ вӑрӑм та ӑсӗ кӗске тесе кӑлӑхах кӳрентернӗ. Этемлӗхӗн черчен ҫуррийӗ арҫынсенчен кая маррине, теприсем вӗсенчен ирттернине тахҫанах ҫирӗплетсе пачӗҫ. Ара, хӗрарӑм тӗнче уҫлӑхне те ҫӗкленчӗ мар-и!

Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ умӗн Людмила Арзамасова журналист хӗрарӑмсем арҫынсенчен кая мар ӗҫлекен вырӑнсене тишкернӗ. Черчен теме хӑнӑхнӑ хӗрарӑмсем тимӗр те шӑратаҫҫӗ иккен. Акӑ, Шупашкарти агрегат савутӗнчи «Промлит» цехра ӗҫлеҫҫӗ. Хайхисене хӗрарӑмах ертсе пырать.

Ҫул-йӗр рабочийӗсем пирки ҫавнах каламалла. Совет самани вӑхӑтӗнче ун пек ӗҫе 15 талӑклӑха хупса хунисене явӑҫтарнӑ иккен-ха, халӗ, ав, хӗрарӑмсем ним шухӑшламасӑрах ӗҫлеҫҫӗ. Тӗп хулари «Дорэкс» предприятире ҫул-йӗр ҫинче ӗҫлекен 130 рабочирен, сӑмахран, ытларахӑшӗ хӗрарӑмсем теҫҫӗ.

Водительте ӗҫлекен хӗрарӑмсем те паян тӗлӗнтермӗш мар. Троллейбус рулӗ умне вӗсем тахҫанах ларчӗҫ-ха, халӗ, ав, автобус рульне те тытса пыраҫҫӗ. Тепӗр тесен, темиҫе ҫул каялла Чӑвашавтотрансра кӑна 10 ҫын таран пулнӑ, халӗ иккӗн кӑна юлнӑ.

Йӗрке хуралӗнче ӗҫлекенсем пирки каламӑпӑр та. Тӑвай районӗнче, ав, прокурорта та хӗрарӑм — Оксана Ястребова — тӑрӑшать.

Малалла...

Паян, пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Шупашкарти аэроклуб сакӑр теҫетке ҫул тултарать. 1995 ҫултанпа клуб Совет Союзӗн Паттӑрӗн А.В. Ляпидовскин ячӗпе хисепленет.

Аэроклубӑн пӗрремӗш пуҫлӑхӗ М.Н. Плохов летчик пулнӑ. Унӑн ӗҫченӗсем шкулсем тата Пионерсен ҫурчӗсем ҫумӗнче авиамоделистсен кружокӗсене ертсе пынӑ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи тухсан клуб воспитанникӗсем те тӑшманпа кӗрешме тухса кайнӑ.

Аэроклуб ӗҫленӗ ҫулсенче норматива тултарса СССР тата Раҫҫей спорт маҫтӑрӗсен ятне 200 ытла ҫын тивӗҫнӗ, вӗсенчен пиллӗккӗшӗ тӗнче класлӑ спорт маҫтӑрӗсем пулса тӑнӑ.

РОСТОн авиаклубӗ шутланаканскер Раҫҫейӗн хӗҫпӑшаллӑ ҫарӗсем валли специалистсем хатӗрлет. Спорт авиацийӗпе туслашас текенсем те унтан татӑлма пӗлмеҫҫӗ темелле. Халӗ унта спортӑн экстремаллӑ енӗсене те — пейнтбол, дайвинг тата ытти те — хӑнӑхтарать.

«Хӗрарӑмсен пултарулӑхӗ чикӗсӗр — 2014» проект пӗтӗмлетӗвне Чӑваш Енри тӗрлӗ хуларан, районтан 19 ҫын килнӗ. Жюри вӗсенчен 11 финалиста суйланӑ.

Ҫӗнтерӳҫӗсене Дипломсемпе чысланӑ. Жюри — Игорь Милосердов, Дмитрий Капустин, Алексей Белов — проекта хатшӑнакансене тав сӑмахӗ каланӑ.

Финалистсен йышне камсем кӗнӗ-ха? Ҫӗнӗ Шупашкарти Абукина Татьяна Витальевна, Александрова (Самойлова) Татьяна Вячеславовна, Павлова Светлана Станиславовна, Комсомольски районӗнчи Йӳҫ Шӑхаль ялӗнчи Алексеева Ираида Николаевна, Шупашкарти Борисова Наталия Викторовна, Мартынова Татьяна Валерьевна, Кӳкеҫри Кутузова Наталия Юрьевна, Ҫӗмӗрлери Лаптева Ольга Константиновна, Плахова Юлия Валерьевна, Комсомольски ялӗнчи Митюкова Людмила Аркадьевна, Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял ялӗнчи Коробко Татьяна Михайловна. Кашнинех хаклӑ парнесемпе чысланӑ.

Проект йӗркелӳҫисемпе сывпуллашнӑ чухне конкурсҫӑсем вӗсене тав тунӑ, ҫитес ҫул ҫак проект пирки хӑйсен пултаруллӑ юлташӗсене каласа кӑтартма, явӑҫтарма тӑрӑшма шантарнӑ.

Малалла...

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунӗ умӗн (унӑн пӗрремӗш номерӗ 1996 ҫулхи пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче тухнӑ) «Хӑвӑн депутату ҫинчен каласа кӑтарт» республикӑри конкурса пӗтӗмлетрӗ. Ӑна хаҫат редакцийӗсӗр пуҫне чӑваш парламенчӗпе тата «Чӑваш Ен» фондпа пӗрле ирттерчӗ.

Чыслава республикӑн Журналистсен пӗрлӗхӗн конференц-залӗнче йӗркелерӗҫ. Унта конкурс ҫӗнтерӳҫисемпе номинанчӗсене йыхравларӗҫ. Вӗсене чыслама ҫӗнтерӳҫӗ конкурс ӗҫӗн геройӗсем — тӗрлӗ шайри депутатсем пухӑнчӗҫ. Чӑваш парламенчӗнчи халӑх тарҫисене илсен Патшалӑх Канашӗн Социаллӑ политикӑпа наци ыйтӑвӗсем енӗпе ӗҫлекен комитет ертӳҫи Петр Краснов, Медицина страхованийӗн территорири фончӗн ертӳҫи Вячеслав Александров, Шупашкарти 2-мӗш ҫӑкӑр савучӗн ертӳҫи Юрий Кислов, Чӑвашпотребсоюз канашӗн ертӳҫи Валерий Петров пухӑнчӗҫ. Ҫӗмӗрле тӑрӑхӗнчен Патшалӑх Канашне суйланнӑ Валерий Шигашев килсе ҫитейменнине кура вӑл хӑй ячӗпе саламлама ыйтнӑ. Депутатсем муниципалитет тата ял тӑрӑхӗн шайӗнчисем те пулаҫҫӗ те, чи лайӑх ӗҫсен шутне вӗсем ҫинчен ҫырнисем те кӗнӗ.

Малалла...

Ӗмӗр ӗмӗрлесси — уй урлӑ каҫасси мар. Пирӗн асатте-асаннесем, кукаҫи-кукамайсем тертлӗ пурнӑҫ самай курнӑ, апла пулин те вӗсем ӳпкелешмеҫҫӗ. Вут-ҫулӑм витӗр тухнӑскерсем, вӑрҫӑ вахӑтӗнчи тата хыҫҫӑнхи выҫлӑха чӑтнӑскерсем хуҫӑлман — малаллах талпӑннӑ. Вӗсем — ыттисемшӗн ырӑ тӗслӗх.

Елчӗк районӗнче пурӑнакан кинемейсем пирки ҫак сӑмахсем. Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен уявӗ умӗн Елчӗкре кун кунлакан Вера Ястребова — 100 ҫул, Агафия Иванова 90 ҫул тултарнӑ. Вӗсене Елчӗк ял тӑрӑхӗн админситрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Юрий Блинов тата Елчӗк район администрацийӗн ӗҫченӗ Ирина Аникина РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн ятӗнчен саламланӑ.

Кашни ветеранӑн пурнӑҫӗ — хӑйне евӗр истори. Вӗсем пирки нумай каласа кӑтартма пулать. Тыл тата ӗҫ ветеранӗсен паттӑрлӑхӗ нихӑҫан та манӑҫас ҫук. Вӗсем ҫамрӑксемшӗн ырӑ тӗслӗх пултӑрччӗ.

Пушӑн 6-мӗшӗнче Канаш районӗнче «Канаш ен пики — 2014» конкурс пулнӑ. Тӗрлӗ ял тӑрӑхӗнчи 17–25 ҫулсенчи хӗрсем хӑйсен пултарулӑхне тӗрӗсленӗ.

Кашни пике хӑйнеевӗрлӗхӗпе уйрӑлса тӑнӑ. Вӗсем пилӗк конкурс витӗр тухнӑ: «Визит карточки», «Интеллектуаллӑ конкурс», «Пултарулӑх конкурсӗ», «Чӑваш халӑх тӗпелӗ», «Чӑваш стилӗ». Жюри ҫирӗп пулнӑ, зала халӑх нумай пухӑннӑ. Пикесене тимлӗхе пӗр минутлӑха та ҫухатман. Хӗрсен илемӗ тумӗсем, хӑйсем пирки хатӗрленнӗ электронлӑ хӑтлавсем тата ытти те ҫынсене Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ умӗн хаваслӑ туйӑм парнеленӗ. Уяв ячӗпе Канаш район администрацийӗн пуҫлахӗ Владислав Софронов та саламланӑ, пикесене ӑмӑртура ӑнӑҫу суннӑ.

Конкурса хатшӑннӑ хӗрсем пурте пултаруллӑ, ҫаврӑнӑҫуллӑ пулнӑ, ал  ӗҫӗсемпе тӗлентернӗ. Конкурсҫӑсенчен пӗри акӑ Вера Егорова. Вӑл 8 ачаллӑ ҫемьери чи кӗҫӗнни. Ялти шкултан вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн Канашри финанс колледжӗнче ӑс пухнӑ, унтан аслӑ пӗлӳ илнӗ. Халӗ Вера ял тӑрахӗн администрацинче ӗҫлет. Людмила Никитина вӗтӗ шӑрҫапа тӗрлеме юратать. Янкӑлчри Анастасия Патшина Мускаври С.

Малалла...

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьевӑн паянхи Хушӑвӗпе килӗшӳллӗн пуҫлӑхсен ӗҫне халӑх шухӑшне тӗпе хурса палӑртма тытӑнӗҫ.

Асӑннӑ хутра йышӑннӑ тӑрӑх, ҫак тӗллевпе ятарласа ыйтӑм йӗркелемелле. Ӑна ҫулталӑкра пӗрре ирттерӗҫ. Ыйтӑма хутшӑнакансен вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсем тата халӑха тӗрлӗ пулӑшу кӳрекен тытӑмсем — транспорт, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ пулӑшу, ӑшӑпа, ҫутӑпа, газпа тата шывпа тивӗҫтерекенсем, ҫул-йӗре тытса тӑракансем пирки тӗнче тетелӗ урлӑ хаклама май туса парӗҫ. Ыйтӑма Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен порталӗнче тата мунициаплитетсен сайтӗсенче вырнаҫтарӗҫ.

Халӑх хакланине сӑнавҫӑсен комиссийӗ хаклас пирки ӗнентереҫҫӗ. Енчен те халӑхӑн 30 процентӗнчен ытларахӑшӗ маларах асӑннӑ органсен ӗҫӗпе кӑмӑлсӑр-тӑк вӗсен ертӳҫисен тӑрӑшӑвне те ҫӳлтисем начар тесе пӗтӗмлетӗҫ. Вӑл е ку пуҫлӑхпа ӗҫ килӗшӗвне тӑснӑ чух халӑх хаклавне тӗпе хумалла.