Ну, хӑҫан ҫанталӑк ӑшӑтӗ? Хӑҫан ҫулла каялла таврӑнӗ? Ку ыйтусем сире те пӑшӑрханатарҫҫӗ-и? Апла синоптиксем мӗн каланине пӑхса тухар.

Республикӑна циклон ҫитнӗ. Ыран та ҫанталӑк ӑмӑр пулӗ, ҫумӑр ҫукалӗ, ҫӗрле вара сивӗтӗ. Кӑнтӑрла сывлӑш температури 11-16 грудус ӑшӑнӗ.

Юнкунран ҫанталӑк лайӑхланӗ. Термометр 20 градус ӑшӑ кӑтартӗ. Кӗҫнерникун тата тепӗртак ӑшӑтӗ. Ҫапах вырӑнӑн-вырӑнӑн аслатиллӗ ҫумӑр ҫӑвӗ.

Эрнекун каллех ҫумӑр нумай ҫӑвӗ: 1 тӑваткал метр ҫине 10-20 литр шыв ӳкме пултарӗ. Ҫакӑ ҫеҫ савӑнтарать: кӑнтӑрла 20 градус, ҫӗрле 13-15 градус ӑшӑ пулӗ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, канмалли кунсенче ҫумӑр ҫукалӗ, термометр 15-20 градус ӑшӑ кӑтартӗ. Кунашкал ҫанталӑк авӑн уйӑхӗн пӗрремӗш ҫуррине аса илтерет.

Ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Чӑваш Енре вӑйлӑ ҫил алхасӗ тесе асӑрхаттарать Раҫҫейӗн Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри управленийӗ. Унтисене республикӑн Гидрометцентрӗ ҫапла систернӗ.

Гидрометцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, паян пирӗн тӑрӑхра ҫил ҫеккунтра 12-17 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ.

Вӑйлӑ ҫилпе электролини тата ҫыхӑну линийӗсем татӑлас хӑрушлӑх пулӗ. Вӑйсӑр ларакан конструкцисем персе анма пултарӗҫ.

Вӑйлӑ ҫил вӑхӑтӗнче тӳнме пултаракан вырӑнсенчен ҫынсен пӑрӑнмалла. Машинӑсене йывӑҫсем ҫывӑхне лартмалла мар.

Ҫак эрнере пирӗн республикӑра ҫанталӑк сивӗтессине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ. Ҫак кунсенчи самай сулхӑн ҫанталӑк, чӑн та, кӗркуннехине аса илтерет.

Утӑ уйӑхӗ нормӑран 9 градус сивӗрех пулчӗ. Ҫурла уйӑхӗ вара мӗнлерех килӗ, ӑшӑпа савӑнтарӗ-и?

Паян тата ыран ренспубликӑна циклон килӗ, ҫумӑр ҫӑвӗ. Талӑкра Шупашкарта пӗр тӑваткал метр ҫине 11 литр шыв ӳкме пултарать. Ҫитес эрне пуҫламӑшӗнче тепӗр циклон ҫитӗ, кун хыҫҫӑн республикӑра ҫанталӑк уяртма пуҫлӗ.

Ҫурлан 7-26-мӗшӗсенче Чӑваш Енре уяр ҫанталӑк тӑрассине пӗлтереҫҫӗ. Ҫурлан 10-мӗшӗнчен сывлӑш температури нормӑпа килӗшӳллӗн пулса пырӗ, кайран унран та ирттерӗ. Уйӑх варринче шӑрӑх пулмалла – 25-27 градус.

Уйӑх вӗҫӗнче каллех циклон хуҫаланӗ. Ҫуллан юлашки 5 кунӗнче ҫумӑр ҫӑвӗ, ҫавӑнпа ҫӗрулмине авӑн уйӑхӗччен кӑларса пӗтерме тӑрӑшмалла.

Утӑ уйӑхӗ вӗҫленсе пырать, анчах вӑл шӑрӑх ҫанталӑкпа питех савӑнтармарӗ-ха. Малашне мӗн кӗтмелле? Шел те, синоптиксем савӑнтармаҫҫӗ – республикӑра ҫитес эрнере каллех сивӗтет. Ҫанталӑк кӗркуннене аса илтерӗ.

Тунтикун сывлӑш температури 10-15 градус ҫеҫ пулӗ. Кунашкалли авӑн уйӑхӗнче ытларах пулать. Ҫитменнине, ҫил вӑйланӗ, ҫумӑр ҫӑвӗ. Вӗсене пула, телее, ҫӗрлесерен тӑм ӳкмӗ. Кӗҫнерникунччен ҫанталӑк ҫапла тӑрӑ.

Кӗҫнерникун Чӑваш Ене ӑшӑ фронт килет. Анчах ҫумӑр ҫума чарӑнмӗ-ха. Сывлӑш температури вара ӳсӗ – ҫурлан 1-4-мӗшӗсенче 15-20 градус пулӗ. Хальлӗхе синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурла та утӑ уйӑхӗ пек 2-3 градус сивӗрех тӑрӗ.

ЧР ҫутҫанталӑк министрӗн тивӗҫӗсене вӑхӑлӑха пурнӑҫланӑ Александр Ефремов тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл вӑрман касма ирӗк панӑ чухне саккуна пӑснӑ-мӗн, ҫакӑншӑн ӑна айӑпласшӑн. Министр 22 миллион тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ тесе шутлаҫҫӗ.

РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн следователӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, Александр Ефремов ЧР ҫутҫанталӑк министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ чухне 2016 ҫулхи раштавран пуҫласа 2017 ҫулхи пуш уйӑхӗччен ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса коммерци фирмине эрозипе кӗрешекен зонӑна кӗрекен вӑрмана касма ирӗк панӑ. Фирма 3,6 гектар ҫинчи йывӑҫсене карьертан хӑйӑр кӑларма каснӑ.

Халӗ Александр Ефремов саккуна пӑснӑ ытти тӗслӗхпе ҫыхӑннипе ҫыхӑнманнине тӗрӗслеҫҫӗ.

Ҫӗртме уйӑхӗ самаях шӑрӑх тӑчӗ. Икӗ эрнене яхӑн ӗнтӗ термометр 25 градусран ытларах кӑтартнӑ. Юлашки кунсенче ҫеҫ ҫанталӑк кӑштах сивӗтрӗ.

Утӑ уйӑхӗн мӗнле пулӗ-ши? Синоптиксем мӗн каланине итлер. Ҫитес уйӑх та ӑшӑ кунсемпе савӑнтарӗ. Ҫумӑрсем вара ытларах пулӗҫ – нормӑпа килӗшӳллӗн.

Ҫӗртмен юлашки кунӗсенче ҫумӑр ҫӑвӗ. Кунашкал ҫанталӑк утӑ уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче те пулӗ. Ҫавна май урамра шӑрӑх хуҫаланмӗ.

Иккӗмӗш декадӑра Атӑлҫи тӑрӑхне каллех антициклон килӗ. Уйӑх варринчен пуҫласа икӗ эрнене яхӑн типӗ те шӑрӑх ҫанталӑк пулӗ. Утӑн 22-24-мӗшӗсенче чи шӑрӑх кунсем пулассине пӗлтереҫҫӗ. Уйӑх вӗҫӗнче ҫеҫ кӑштах ҫанталӑк сивӗтӗ, ҫумӑр ҫукалӗ.

Ҫӗртме уйӑхӗнче ҫанталӑк самаях шӑрӑх тӑчӗ. Ҫӗртмен 22-мӗшӗнче ытти кунрах ӑшӑрах пулнӑ: термометр 31,1 градус кӑтартнӑ. Анчах ҫитес вӑхӑтра синоптиксем ҫанталӑк сивӗтессине пӗлтереҫҫӗ.

Урамра ыранах уҫӑрах пулӗ: термометр кӑнтӑрла 18-20 градус кӑтартӗ, ҫӗрле – 10-12 градус. Ытларикунпа юнкун ҫумӑр ҫӑвас хӑрушлӑх пӗчӗк. Эрнен иккӗмӗш ҫурринче вара тинех ҫумӑр чашлаттарӗ. Уйӑх вӗҫӗ кӗрхи ҫанталӑка аса илтерӗ: ҫумӑр ҫӑвӗ, сивӗ пулӗ. Ҫӗртмен 28-30-мӗшӗсенче 1 тӑваткал метр ҫине 23 литр таран ҫумӑр ҫума пултарӗ.

Пӑшӑрханса ан ӳкӗр: утӑ уйӑхӗнче шӑрӑх ҫанталӑк пулӗ-ха. Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, утӑ уйӑхӗн иккӗмӗш ҫурринче те ҫумӑр ҫӑвӗ.

Шӑрӑх ҫанталӑкра уҫӑ вырӑн шыратпӑр, ҫанталӑк сивӗтсен хӗвел хӗртнӗ кунсемех лайӑх пек туйӑнаҫҫӗ… Халӗ ав урамра ӑшах мар. Шӑрӑх ҫанталӑк хӑҫан таврӑнӗ? «Чӑваш Енри ҫанталӑк» проект синоптикӗсене итлесе пӑхар.

Канмалли кунсенче ҫумӑр ҫумассине пӗлтереҫҫӗ вӗсем. Кӑнтӑрла термометр 15-20 градус ӑшӑ кӑтартӗ, ҫил вӑйлӑ пулмӗ.

Тунтикун ҫанталӑк ӑшӑтма тытӑнӗ, 23 градус ӑшӑ пулӗ. Ытларикун тата ӑшӑрах – 25 градус. Юнкун термометр 27 градус таран кӑтартӗ. Ку тапхӑрта ҫумӑр ҫӑвас хӑрушлӑх ҫук.

Эрнен иккӗмӗш ҫурринче вара аслатиллӗ ҫумӑр ҫума пултарӗ, ҫанталӑк сивӗтсе пырӗ. Синоптиксем малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, Республика кунӗнче ҫумӑр ҫӑвӗ, 15-20 градус ӑшӑ пулӗ.

Халӗ питӗ лайӑх ҫанталӑк тӑрать. Анчах, синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес эрнере аслатиллӑ ҫумӑрсем пулӗҫ, ҫанталӑк сивӗтсе те илӗ.

Паян шӑрӑх, ҫиллӗ ҫанталӑк пулчӗ. Ыран, ҫӗртме уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, каллех шӑрӑх хуҫаланӗ. Ҫумӑр ҫумӗ, ҫил те лӑпланӗ. Термометр 23-18 градус ӑшӑ кӑтартӗ.

Тунтикун вара ҫанталӑк питех савӑнтармӗ. Урамра 30 градус таранах ӑшӑ пулӗ-ха, анчах ҫумӑр пӗлӗчӗсем капланӗҫ, аслатиллӗ ҫумӑр ҫума пултарӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 11-12-мӗшӗсенче каллех шӑрӑх ҫанталӑк пулӗ.

Синоптиксем малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, ҫӗртмен 14-15-мӗшӗсенче республикӑна сивӗ килӗ, ҫумӑр, пӑр ҫума, ҫил вӑйланма пултарӗ. Ҫимӗкре вара самай сивӗтӗ: 15-20 градус ҫеҫ ӑшӑ пулӗ.

Синоптиксем мӗн пӗлтереҫҫӗ-ха? Ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗччен республикӑра вӑйлӑ ҫумӑрсем пулмӗҫ. Канмалли кунсенче вара каллех шӑрӑх ҫанталӑк тӑрӗ. Ҫимӗк тӗлне вӑйлӑ ҫумӑр килмелле, кайран сивӗтмелле.

Ыран тата паян ҫӗрлесерен сивӗрех, 7 градус ӑшӑ, пулӗ. Юнкунпа кӗҫнерникун кӑнтӑрла сулхӑнра 27-29 градус таран ӑшӑтӗ. Эрнекун ҫанталӑк кӑшт уҫӑлӗ. Анчах канмалли кунсене каллех шӑрӑх килӗ.

Эппин, утӑ ҫулса типӗтмелли лайӑх тапхӑр пуҫланать. Ку эрнере ҫулсан ҫумӑрсем пуҫланиччен типӗтсе кӗртетӗрех.