Кашни пиллӗкмӗш пуҫиле ӗҫпе килӗшмесӗр пӗлтӗр пирӗн Чӑваш Енре аппеляци ҫӑхавӗ ҫырнӑ. Кунашкал пӗтӗмлетӗве республикӑн прокуратури иртнӗ ҫул кӑларнӑ пуҫиле ӗҫсем тӗлӗшпе пысӑкрах шайри суда аппеляци ҫӑхавӗсем шӑрҫаланине тишкернӗ май тунӑ.

Судсем пӑхса тухнӑ пуҫиле ӗҫсен 20 проценчӗ, е 1280 ӗҫ, тӗлӗшпе прокурорсем аппеляци ҫӑхавӗсем шӑрҫаланӑ. 249 ҫын тӗлӗшпе унчченхи приговорсене ылмаштарнӑ е улӑштарнӑ. Ҫав шутран 90 проценчӗ — прокуратура хатӗрленӗ ҫӑхав хыҫҫӑн. Прокурорсен аппеляци шалӑпӗ хыҫҫӑн 159 ҫын тӗлӗшпе айӑплава ҫемҫетнӗ.

Пӗрремӗш инстанцири судсем кӑларнӑ приговора ылмаштарни е пӑрахӑҫлани, ЧР прокуратурин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, пуҫиле саккун ыйтнине пӑснипе, судсем мӗнпур саманта шута илменнипе ҫыхӑннӑ.

Иртнӗ ҫул Шупашкарти аэропортран 250 пин ытла ҫын самолетпа ҫӗршывӑн тӗрлӗ хулине тата Турцине вӗҫнӗ. Ун пек цифра иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенченпе пулман та иккен.

2017 ҫулта, 15 ҫултан, унчченхиллех Анапӑна ҫуллахи рейссем уҫӑлнӑ, Турцинчи Анталья хулине Чӑваш Енӗн тӗп хулинчен самолетпа ҫитме май килнӗ.

Крыма илсе каякан рейссен шучӗ пӗлтӗр унчченхи ҫулхинчен икӗ хут нумайланнӑ. 2016 ҫулта Симферополе самолетпа 6 720 ҫын кайнӑ, 2017-мӗшӗнче — 13 350-ӗн.

Мускава Шупашкартан самолетпа каяс текенсем пӗлтӗр те яланхиллех йышлӑ пулнӑ. Виҫӗм ҫул вӗсен шучӗ 146 пин ҫын пулнӑ, пӗлтӗр — 211 пин.

Иртнӗ уйӑхӑн 27-мӗшӗнче Шупашкарти аэропорт амбулифт туяннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтӗрех пӗлтернӗччӗ.

Шупашкар Ҫӗнӗ ҫулпа Раштав канӑвне ирттерме меллӗ те кӑмӑллӑ чи йӳнӗ виҫӗ хула шутне кӗнӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Культура министерстви хӑйӗн сайтӗнче паян, кӑрлач уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, хыпарланӑ.

Хӑйне евӗрлӗ ҫак танлаштарӑма хӑна ҫурчӗсенчи номерсене йышӑнса хума май паракан tvil.ru сайт тӑрӑх кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 1-8-мӗшӗсене тӗплӗ пӑхса-тишкерсе хатӗрленӗ. Шупашкарсӑр пуҫне Ҫӗнӗ ҫулпа Раштав каникулне ытлашши тӑкакланмасӑр ирттерме меллӗ чи йӳнӗ вунӑ хула йышне Брянск, Самар, Новосибирск, Тӗмен, Новокузнецк (Кемӗр облаҫӗ), Волгоград, Тула, Кисан тата Люберцы (Мускав облаҫӗ) кӗнӗ.

Танлаштарӑма кӗнӗ ҫак хуласенчи хӑна ҫурчӗсенче туристсем вӑтамран 1-3 талӑклӑха чарӑннӑ, пӗр талӑкшӑн 1,1-2,1 пин тенкӗ тӳленӗ.

Чӑваш Енӗн тӗп хулинче иртнӗ ҫулта хӑш професси ҫыннисем шалу ытларах илнине шутласа кӑларнӑ. Хӑйне евӗр рейтинга HeadHunter аталитикӗсем хатӗрленӗ. Вӗсем 2017 ҫулта сайта вырнаҫтарнӑ вакансисене тишкернӗ.

Хайхи аналитиксем шутласа кӑларнӑ тӑрӑх, рейтингра пӗрремӗш вырӑна уйӑхсерен вӑтамран 60-шар пин тенкӗ илекен топ-менеджерсем тухнӑ, иккӗмӗш вырӑнта чӗр тавар туса илекенсем. Вӗсен ӗҫ укҫи уйӑхсерен 47,8 пин тенкӗ ӳксе пынӑ. Строительствӑпа куҫман пурлӑх тытӑмӗнче вӑй хуракансен шалӑвӗ те пӗчӗк мар: 33,2 пин тенкӗ.

Чи пӗчӗк шалу илекенсем бухгалтерсем иккен: 20 пин тенкӗ. Патшалӑх тытӑмӗнче тӑрӑшакансене ӗҫ сӗнекенсем 23 пин тенкӗ тӳлеме шантараҫҫӗ. Банксенче, искусствӑра, масс-медиӑра, маркетингпа спортра, транспорт тытӑмӗнче ӗҫлекенсем вӑтамран 25 пин тенкӗ илеҫҫӗ. Унсӑр пуҫне иртнӗ ҫулта IТ-технологисен, автомобиль бизнесӗн, медицина тытӑмӗсенче тата производствӑра тар тӑкакансен шалӑвӗ 30 пин тенкӗрен кая мар пулнӑ.

Чӑваш Енре демографи лару-тӑрӑвне тишкернӗ. Шел те, кӑҫалхи кӑрлач-чӳк уйӑхӗсенче, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, ача ҫураласлӑх чакнӑ.

Чӑвашстатӑн официаллӑ даннӑйӗсене ӗненес тӗк, кӑҫал 2313 ача сахалрах ҫуралнӑ. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, ку кӑтарту 15,2 процент сахалрах. Ҫапах савӑнтараканни те пур: вилнисен йышӗ чакнӑ, кӑҫал 548 ҫын сахалрах пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Анчах ҫын вилеслӗхӗ ача ҫураласлӑхӗнчен пӗчӗк мар: вилекенсен йышӗ, ҫут тӗнчене килнисемпе танлаштарсан, 11,4 процент нумайрах.

Республикӑри ҫынсем ытларах чухне мӗншӗн пурнӑҫран уйрӑлаҫҫӗ-ха? Пӗрремӗш вырӑнта – юн ҫаврӑнӑшӗн чирӗсем. 12,2 проценчӗ тӗрлӗ салтава пула вилет, ҫавӑн чухлех процент усал шыҫҫа пула куҫне ӗмӗрлӗхех хупать. Апат ирӗлтерекен тытӑм, сывлав органӗсен чирӗсене пула та ҫынсем нумай вилеҫҫӗ.

Шупашкар чухӑн тата хӑй тӗллӗн пурӑнайман хуласен йышне кӗнӗ. Кун пирки «Стрелка» кансалтинг бюровӗ пӗлтерет.

Танлаштарӑма ҫын пуҫне мӗн чухлӗ тупӑш пулнине шута илсе хатӗрленӗ. Хыснана тавӑрса памалла мар укҫа килнине, республика тупӑшне те пӑхма манман.

Шупашкарсӑр пуҫне чухӑн хуласен йышне Брянск, Владикавказ, Владимир, Волгоград, Ижевск, Йошкар-Ола, Курск, Липецк, Орел, Саранск, Сарӑту, Тверь, Чӗмпӗр, Черкесск, Элиста, Курган кӗнӗ.

Шупашкарта пурӑнакан пӗр ҫын пуҫне 16,5 пин тенкӗ лекет.

Чӑваш Ен экологи танлаштарӑмӗнчен тухса ӳкнине Чӑваш халӑх сайтӗнче пӗлтернӗччӗ. Ҫак кунсенче пирӗн республика унта каллех лекнӗ. Анчах, шел те, темиҫе йӗрке аяларах йышӑннӑ.

Кӗркуннехи танлаштарӑма «Симӗс патруль» общество организацийӗ хатӗрленӗ. Хальхинче малти йӗркесене Тамбов облаҫӗ, Алтай Республики тата Алтай крайӗ йышӑннӑ. Курск облаҫӗ, Питӗр, Мурманск облаҫӗ, Чӑваш Ен, Чӗмпӗр облаҫӗ, Краснодар крайӗ, Коми Республики те чи таса 10 регионсен йышне кӗнӗ. Эппин, пирӗн республика 7-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Палӑртмалла: унччен вӑл 5-мӗш йӗркере пулнӑ.

Чӗлепи облаҫӗ танлаштарӑмра чи хыҫалти йӗркене йышӑннӑ. Свердловск, Мускав, Иркутск облаҫӗсем, Севастополь, Брянск облаҫӗсем, Бурят Республики, Еврей автономи округӗ, Ленинград тата Чулхула облаҫӗсем те аутсайдерсен йышӗнче.

Чӑваш Ен ытти регион хушшинче ӗҫ укҫи енӗпе миҫемӗш вырӑн йышӑнать? Пӗлес килсен танлаштарӑма тишкермелле. Ӑна нумаях пулмасть хатӗрленӗ.

Шел те, Чӑваш Ен унта малтисен йышӗнче ҫук. Тӗпчев кӑтартнӑ тӑрӑх, Ямал-Ненецк автономи округӗнче пурӑнакансем пуринчен те ытларах ӗҫлесе илеҫҫӗ. Унта вӑй хуракан ҫынсен 24 проценчӗ уйӑхне 100 пин тенкӗ ытла илет. Иккӗмӗш вырӑнта – Чукотка. Виҫҫӗмӗш йӗркене Мускав йышӑннӑ.

Чӑваш Ен 69-мӗш вырӑнта ҫеҫ. Пирӗн республикӑра пурӑнакансен 0,78 проценчӗ ҫеҫ уйӑхне 100 пин тенкӗ ытларах шалу илет. 10 пин тенкӗрен сахалрах ӗҫлесе илекенсен йышӗ – 19,8 процент.

Ҫурҫӗр Кавказри республикӑсенче пурӑнакан ҫынсем чи сахал шалу илеҫҫӗ. Вӗсем танлаштарӑмра юлашки йӗркесене йышӑннӑ.

Республикӑра ВИЧ-инфекциллӗ ҫынсен йышӗ 1,5 ӳснӗ. Кун пирки Роспотребнадзор пӗлтерет.

Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, кӑҫал ҫак чирпе нушаланакан 46 ҫын нумайрах. Пӗтӗмпе кӑрлач-юпа уйӑхӗсенче 277 тӗслӗхе шута илнӗ. Палӑртмалла: юпа уйӑхӗнче 31 тӗслӗх тупнӑ.

ВИЧ-инфекциллисем ытларах Шупашкарта (14 ҫын), Ҫӗнӗ Шупашкарта (10 ҫын), Вӑрмар тата Муркаш районӗсенче (2-шер ҫын), Канаш хулинче, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри районӗсенче (1-ер тӗслӗх).

Сӑмах май, чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 8-мӗшӗччен Роспотребнадзор ВИЧ-инфекци профилактики енӗпе «хӗрӳ лини» ирттерет. Ыйтусем пулсан ҫак номерпе шӑнкӑравлама май пур: (8352) 58-51-66, 8-903-358-88-51

Чӑвашстат руспубликӑра мӗн чухлӗ ача ҫуралнине шутланӑ. Тӳрех палӑртмалла: вилекенсен йышӗ ҫуралакансенчен нумайрах. Эппин, халӑх йышӗ чакса пырать.

Кӑҫал, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, кӑрлач-юпа уйӑхӗсенче 2 291 ача сахалрах ҫуралнӑ. Вилекенсен йышӗ вара ҫуралакансенчен 1 360 ҫын нумайрах. Пӗтӗмпе кӑҫал 11 747 пепке ҫут тӗнчене килнӗ, 13 107 ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ.

Пӗлтӗр лару-тӑру лайӑхрах пулнӑ: 14 038 ача ҫуралнӑ. Ҫулталӑк тултарман 43 пепке, шел те, вилнӗ. Пӗлтӗр ку кӑтарту 47-пе танлашнӑ.

Чӑвашстат тата ҫакна хыпарлать: уйрӑлакан мӑшӑрсен йышӗ 4,3 процент чакнӑ. Кӑҫал 6346 ҫемье чӑмӑртаннӑ, 3243 мӑшӑр уйрӑлнӑ.