Нумаях пулмасть Чӑваш кӗнеке издательствинче «Позвала муза на север» (чӑв. Чӗнчӗ муза Ҫурҫӗре) кӗнеке пичетленсе тухнӑ. Ӑна Шупашкар районӗнчи Ишек тӑрӑхӗн мухтавлӑ ҫыннине, Ҫатра Маркара ҫуралнӑ СССР Художникӗсен союзӗн пайташне, РСФСР тата ЧАССР тава тивӗҫлӗ художникне, Чӑваш Республикин ӑслӑлӑхпа ӳнер наци академийӗн хисеплӗ пайташне Владимир Мешкова халалланӑ.
Мӑнаҫланмалӑх ентеш ҫинчен кӑларнӑ кӗнеке авторӗ — Шупашкар районӗнчи Ишекри тавра пӗлӳ музейӗнче ӗҫленӗ Галина Соловьева. Хӗрарӑм, эпир пӗлнӗ тӑрӑх, вырӑнти шкул директорӗнче те тӑрӑшнӑ. Кӑларӑма Чӑваш кӗнеке издательствин ӗҫченӗ Валерий Алексеев редакциленӗ. 1000 экземплярпа пичетленнӗ кӗнекере Владимир Мешков ҫинчен каласа кӑтартнисемпе пӗрлех сӑн ӳкерчӗксем, художник ӑсталанӑ линогравюра ӳкерчӗкӗсемпе иллюстрацисем вырӑн тупнӑ.
РСФСР халӑх артистне, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗн актер ӑсталӑхӗпе режиссура кафедрин профессорне Николай Григорьева уйӑхсерен ӗмӗрлӗх пособи парса тӑрӗҫ. Ҫапла хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.
Кун пек пособие культурӑра тата ӑслӑлӑхра Чӑваш Ен умӗнче тата тава тивӗҫлӗ ӗҫсем тунӑ маттурсем тивӗҫеҫҫӗ. Укҫана «Культурӑна тата туризма аталантарасси» патшалӑх программипе уйӑраҫҫӗ.
Николай Григорьев 1939 ҫулта Ҫӗрпӳ районӗнчи Ҫӗньял ялӗнче ҫуралнӑ. 40 ҫул Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ӗҫленӗ. Унӑн мӑшӑрӗ Нина Григорьева та Ҫӗрпӳ районӗнчен. Нина Григорьева паян та Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ӗҫлет, куракансене хӑйӗн ӗнентерӳллӗ ролӗсемпе тыткӑнлать.
Чӑваш Енри психиатрсем Хусанта ташланине ҫирӗплетеймӗпӗр-ха, анчах бала хутшӑнни паллӑ. Унти В.М. Бехтерев ячӗллӗ республикӑри клиника пульницинче ҫӗртме уйӑхӗн 29-мӗшӗнче «Бал у Бехтерева» (чӑв. Бехтерев патӗнчи бал) иртнӗ. Ӑна клиникӑн 149-мӗш ҫулхине халалланӑ. Мероприятие сывлӑх сыхлав учрежденийӗн тӗп врачӗ Ф.Г. Зиганшин пуҫарнӑ.
Владимир Михайлович Бехтерев — Раҫҫейри паллӑ психиатр, невропатолог, физиолог, психолог, рефлексологипе патопсихологи енӗпе ҫӗршыври паллӑ специалист, академик. Хӑйӗн ӗҫӗе вӑл Хусанта пуҫланӑ. Унӑн тӗп тава тивӗҫлӗ ӗҫӗ нерв чирӗсене тӗпчесе сиплени ҫеҫ мар, чун чирӗллисемпе этемле пулма вӗрентни тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Маларах эпир асӑннӑ Фарит Зиганшин психика енӗпе чирлӗ ҫынсемпе ӗҫлекенсен паха ӑс-хакӑллӑ пулмаллине, ӳнер ҫак енӗпе ырӑ витӗм кӳнине палӑртнӑ.
Бал пирӗн республикӑри специалистсем те хутшӑннӑ.
Чӑваш Республикинчи Ҫӗнӗ Шупашкарти художествӑллӑ музейӗнче ҫак кунсенче Чӑваш художниксен пӗрлӗхӗн членӗ Виктор Артемьевӑн юбилейлӑ выставка уҫӑлнӑ.
Артемьев 1958-мӗш ҫулхи ҫӗртме (июнь) уйӑхӗн 20-мӗшӗнче ТАССР Аксу районӗнчи Фёдоровский посёлокӗнче ҫуралнӑ. ТАССР Лениногорск хулари педучилищин художествӑллӑ уйрӑмне пӗтернӗ. Ҫар хыҫҫӑн Мускаври искусствӑсен университетне пӗтернӗ.
Чӑваш Республикин Ҫӗнӗ Шупашкар хулине пурӑнма куҫнӑ. ГЭСстрой предприятийӗнче, ЧПО «Химпромӑн» ОРС, Троллейбус управленийӗнче художник-оформитель пулса ӗҫленӗ. Халь шкулта учитель пулса ӗҫлет.
Пушӑ вӑхӑтра, паллах, художник этюдсене, картинӑсене ӳкерет. Уҫӑ вырӑнта пленэрӗнче тӑван ялта, Чӑваш Енче, хулара та, пейзажсене, ытларахӑш хитре ҫутҫанталӑк пейзажсене калӑплать. 2016-мӗш ҫулта ЧР халӑх художникпа Шупашкарта пурӑнакан Николай Енилинпа (вӑл ТР Пӑва районӗнчи Рункӑ ялӗнчен) пӗрле Самар облаҫӗн Атӑлӑн сылтӑм енчи Шигон районӗнчи чӑваш ялсенче те пленэрӗнче ӗҫлерӗҫ.
Артемьев Ҫӗнӗ Шупашкарта кӑна мар Шупашкарти выставкисенче те хастар хутшӑнать.
Паллӑ ӳнерҫӗ, РСФСР тава тивӗҫлӗ художникӗ, Чӑваш халӑх художникӗ, профессор Праски Витти (Виталий Петров) Чӑваш Республикин патшалӑх премине тивӗҫнӗ. Ӑна сумлӑ премие тата хисеплӗ ята «Несӗлсем патне таврӑнни» ятпа хатӗрленӗ ӳнер ӗҫӗсен ярӑмӗшӗн панӑ. Кун пирки Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев ятарлӑ хушу алӑ пуснӑ.
Праски Виттисӗр пуҫне премие тепӗр иккӗн тивӗҫнӗ. Философи ӑслӑлӑхӗсен кандидатне, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн доцентне Герольд Плечова ӑна Иван Яковлевӑн пултарулӑхне тишкерсе наука ӗҫӗсем ҫырнӑшӑн панӑ. Техника ӑслӑлӑхӗсен докторне, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн профессорне Александр Афанасьева вара — электромеханика енӗпе сумлӑ монографи ҫырнӑшӑн.
Ҫӗнӗ Шупашкарти историпе ӳнер музейӗн комплексӗнче Вадим Шипуновӑн «Чӑваш Ен геральдики» куравӗ уҫӑлнӑ.
Хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, музейӑн пысӑк залӗнче Чӑваш Енри районсемпе хуласен, ялсемпе саласен, вӗрентӳ учрежденийӗсен ялавӗсене ҫакнӑ.
Вадим Шипунов — геральдист ӳнерҫӗ, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ. Вӑл — практика геральдикипе ӗҫлекен профессионал, ун пеккисем ҫӗршывӗпе те сахал.
Палӑртса хӑвармалла, Вадим Шипунов 200 ытла геральдика палли ӑсталанӑ. Вӗсен йышӗнче — Улатӑр, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш хулисен, Патӑрьел, Сӗнтӗрвӑрри, Канаш, Элӗк, Елчӗк, Пӑрачкав, Етӗрне, Шӑмӑршӑ, Вӑрнар, Улатӑр тата ытти район, предприятисемпе организацисен, йӑхсен, ялсен гербӗсемпе ялавӗсем.
Ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ «Шупашкарти савни сывпуллашать» камит премьерине чӗнет. Вӑл «Шупашкарти савни» спектакль ярӑмӗн юлашки серийӗ пулӗ. Кун пирки театрӑн халӑхпа ҫыхӑну тытакан специалисчӗ Надежда Андреева пӗлтерчӗ.
«Шупашкарти савни» спектакле ҫирӗм ҫул ҫитсен ҫӗнӗрен лартнӑччӗ, «Шупашкарти савни 20 ҫул иртсен» камите курма ӳнер учрежденийӗ 2016 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче йыхравланӑччӗ.
Аса илтерер, 1991 ҫулта пуҫласа кӑтартнӑ ҫак камит авторӗ — Чӑваш Енӗн искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Николай Сидоров. Режиссерӗ — Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ Вячеслав Оринов, художникӗ — Лариса Комиссарова, композиторӗ — Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Юрий Кудаков, ташшисене лартаканӗ — Чӑваш Енӗн халӑх артисчӗ Юрий Свинцов.
Ӗнер Шупашкарта пӗтӗм тӗнчери кинофестивӑль вун пӗрмӗш хутчен уҫӑлнӑ. Ҫав пулӑма Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та ҫитсе курнӑ, сӑмах каланӑ.
Сӑмах калакансем татах пулнӑ-ха. Кинофорума хутшӑнакан илемлӗ фильмсен тӗп конкурсӗн жюри ертӳҫи, РСФСР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ деятелӗ, Раҫҫей халӑх артисчӗ, СССР патшалӑх премийӗн лауреачӗ Александр Прошкин темиҫе ҫул каялла Шупашкара пӗрремӗш хут килнине ӑшшӑн аса илнӗ. Вӑл Шупашкар ҫыннисем кинотеатра йышлӑ ҫӳренине палӑртнӑ. Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсӗнчи кинокритикӗ Нэнси Конди фестиваль пӗлтерӗшне пысӑка хурса хакланӑ.
Кинофестиваль «Холодное лето пятьдесят третьего» фильмпа уҫӑлнӑ. Унӑн режиссёрӗ — эпир маларах асӑннӑ Александр Прошкин.
Кинофорума фестивалӗн илемлӗх ертӳҫи Сергей Лаврентьев старт панӑ.
Пултаруллӑ Ирина Кузьмина юрист профессине алла илнӗ, халӗ ЧР Юстици министерствинче ӗҫлет. Унӑ пушӑ вӑхӑчӗ сахал пулин те вӑл чун киленӗҫне аталантарать. Ирина ҫӑмран картинӑсем ӑсталать.
Ҫак кунсенче вӑл тӗнче шайӗнчи ӳнер конкурсне хутшӑнса лауреат ятне тивӗҫнӗ. Ҫӑм акварелӗ техникипе ӑсталанӑ картинӑсем тӳрех тӑватӑ номинацире ҫӗнтернӗ. «Иккӗн» ӗҫ «Ҫын кӳлепи» номинацире мала тухнӑ, тӗнче шайӗнчи конкурсӑн гран-прине тивӗҫнӗ. «Пысӑк хула. Ҫумӑр» картина вара «Жанрсен синтезӗ» номинацире палӑрнӑ. Тепӗр икӗ картина - «Добермансем тата кӗркунне», «Хурӑнсем» - 2-мӗшпе 3-мӗш вырӑнсене тивӗҫнӗ.
Эксперт канашӗнче 45 ҫын пулнӑ. Вӗсем Раҫҫей, Евросоюз, Америка, Ази арт-индустри элчисем. Экспертсем пурте Чӑваш Енри ӳнерҫӗн ӗҫӗсене чи лайӑххи тесе палӑртнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта «Лашана шыва кӗртни» ятлӑ скульптура вырӑн тупма пултарать. Ҫак кунсенче хулари ӳнер канашӗн пайташӗсем Петр Пупин скульпторӑн проектне пӑхса тухнӑ. Скульптор ӑна «Спутник» микрорайонта вырнаҫтарма сӗнет.
Лаша ҫывӑхӗнче – виҫӗ ача. Ларӑва хутшӑннӑ ҫынсем вӗсенчен пӗринче Андриян Николаев космонавтӑн ача чухнехи сӑнне палӑртнӑ. «Грани» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫавна май скульптурӑна тата ятне улӑштарма та пултарӗҫ.
Петр Пупинӑн ҫак ӗҫӗ Кузьма Петров-Водкинӑн «Хӗрлӗ лашана шыва кӗртни» картинипе пӗр пекрех. Вӑл Третьковка галерейинче упранать. Пупинӑн ӗҫӗнче вара виҫӗ ҫаппа-ҫарамас ача лашана ҫӑваҫҫӗ.
+12.3 °C