Чӑваш Енри пултаруллӑ ҫынсенчен пӗрне «РФ тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ» ята панӑ. Сӑмахӑмӑр Надежда Соловьёва пирки пырать. Унпа «Рувики» интернет-энциклопедин чӑвашла пайӗнче те паллаштарнӑ.
Надежда Соловьёва 1956 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Мари АССРӗнчи Туҫи Мари районӗнчи Коротни ялӗнче ҫуралнӑ. 1973 ҫулта Н. К. Крупская ячӗллӗ Мари патшалӑх педагогика институтӗнче аслӑ пӗлӳ илнӗ. Шупашкарти музыка училищине вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн 1977 ҫултан пуҫласа Ҫӗнӗ Шупашкарти музыка шкулӗнче вӑй хурать. 2002 ҫултанпа Ходяшевсен ячӗллӗ Шупашкарти ачасен 4-мӗш музыка шкулӗнче те тӑрӑшать.
2014 ҫулта I Пӗтӗм Раҫҫейри педагогсен профессионаллӑ ӑсталӑхӗн «Ят-сум» конкурсӗнче тӗрлӗ номинацире I степеньлӗ лауреат тата II степеньлӗ лауреат ятне тивӗҫнӗ. 2016 ҫулта III Пӗтӗм Раҫҫейри педагогсен профессионаллӑ ӑсталӑхӗн «Ят-сум» конкурсӗнче I степеньлӗ лауреат пулса тӑнӑ («Вӗренӳпе меслетлӗх ӗҫӗ» номинацире).
2018 ҫулта Раҫҫей Федерацийӗн Культура министерстви ирттерекен «Ача-пӑча ӳнер шкулӗн чи лайӑх вӗрентекенӗ» Пӗтӗм Раҫҫейри конкурсра лауреат ятне тивӗҫнӗ, унӑн вӗренекенӗ Степан Николаев ҫак конкурсӑн дипломне ҫӗнсе илнӗ.
Шупашкарти Анастасия Кудряшова 20 ҫулта кӑна-ха. Вӑл вара ку таранччен нумай ҫитӗнӳ тунӑ: «Край» медиапроект хатӗрленӗ, «Нехудожник» галерейӑн арт-директорӗ пулса тӑнӑ, куравсемпе фестивальсем йӗркеленӗ.
Ҫавӑн пекех вӑл картинӑсем ӳкерет, фильмсем хатӗрлет, спектакльсем лартать, сӑнӳкерчӗксем тӑвать. Халь унӑн картинисем Третьяков галерейине илем кӳреҫҫӗ. Унӑн ӗҫӗсем «Россия – Горизонты» экспозицие кӗнӗ.
Ыран, чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Ӳнер каҫӗ» иртӗ.
Ҫавна май унта 16 сехетре чӑваш халӑх пултарулӑхне халалланӑ тӳлевсӗр мастер-классем пуҫланӗҫ. Вӗсенчен пӗри – чӑваш халӑх ташшипе, тепри – халӑх юррипе. Унсӑр пуҫне театр музейӗ тӑрӑх экскурси иртӗ.
Каҫхине вара Леонид Андреевӑн пьеси тӑрӑх лартнӑ «Ҫын пурнӑҫӗ» спектакль кӑтартрӗҫ.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче В.Н. Яковлевӑн «В поисках Яндовы/ Оппукасси тӑрӑхӗнче» куравӗ уҫӑлнӑ.
– Виталий Николаевич кӗҫех 75 ҫул тултарать. Анчах ӑна вӑйпитти авторсен шутне кӗртес килет, – терӗ музей директорӗ Г.В. Козлов курава уҫнӑ май. – Кунта кӑтартакан пейзажсемпе портретсене пӑхса ҫаврӑнтӑм та ман ҫине вӗсен авторӗ кӑмӑллӑн кулса пӑхса тӑнине туйса илтӗм. Вӑл педагог, нумай ҫул хушши ачасене илемлӗх вӑрттӑнлӑхӗсене асӑрхаса вӗсене ӑша хывма вӗрентет. Тата вӑл кулӑш жанрне алла илнӗ, паллӑ график, нумай ҫул хушши «Капкӑн» журналпа ҫыхӑну тытнӑ.
– Мана ытларах портретсем тыткӑнларӗҫ, – пӗлтерчӗ Чӑваш халӑх художникӗ Н.А. Енилин. – Хӑйӗн геройӗсене сӑнарланӑ чух автор вӗсен «пысӑк талантне» анчах мар, ҫынлӑхне те тарӑннӑн уҫса пама пултарнӑ.
– Ҫӗнӗ Шупашкарти ӳнер музейӗн директорӗ В.А. Ильин тата Н.А. Алимасова художник шухӑшӗпе куравра кӑтартакан картинӑсенче пысӑк тӗнчен пӗр пӗчӗк пайӗ хӑй вырӑнне тупнӑ, ку эпир пӗлнӗ, эпир ҫитӗннӗ кӗтес, автор ӑна куракан кӑмӑлне ҫӗклемелле ӳкерсе кӑтартнӑ.
Курава пынисене Шупашкарти «Классика» капелла солисчӗсем илемлӗ юрӑ-кӗвӗпе «сӑйларӗҫ».
Ыран, юпа уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ онлайн-мелпе «Геннадий Воробьев – феномен музыкального искусства 930-х годов» тата «Симфония до минор в контексте музыкального искусства своего времени» ятпа лекцисем ирттерӗ.
«ХХ ӗмӗрти чӑваш музыки» ярӑмпа йӗркелекен ҫав мероприятин лекторӗ — ученый-музыковед, музыковед, фольклорист, искусствоведени докторӗ, профессор, Чӑваш Республикин Наукӑпа ӳнер академийӗн, Педагогика вӗрентӗвӗн наукисен пӗтӗм тӗнчери академикӗ, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ преми лауреаче, Чӑваш Республикин патшалӑх премийӗсен лауреачӗ, Раҫҫей композиторсн союзӗн членӗ Михаил Кондратьев.
Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗ пултаруллӑ ачасен «Эткер» центрӗпе пӗрле авӑн уйӑхӗн 23-27-мӗшӗсенче ӳнер ӑсталӑхӗпе кӑсӑкланакан пултаруллӑ ачасем валли пултарулӑх сменисем ӗҫленӗ.
Ӑна 4 вӗренӳ программипе йӗркеленӗ: «Хореографи», «Музыкӑпа инструмент ӳнерӗ: гитара», «Эстрада оркестрен инструменчӗсем», «Театр ӳнерӗ». Сӑмах май каласан, юлашкинчен асаннӑ икӗ смена унччен пулман, вӗсене хале кӗртнӗ.
Пӗр эрнере 60 ача вӗреннӗ. Вӗсем — Чӑваш Енри 15 ӳнер шкулӗнчен.
Шупашкарти ватӑсем мамӑкпа ӳкерме вӗреннӗ. Ӳнерӗн XIX ӗмӗрте пуҫланса кайнӑ ҫак енне хрантсус чӗлхипе пуантилизм теҫҫӗ. Тепӗр майлӑ каласан, пӑнчӑпа ӳкерни пулать.
Шупашкарти халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплеслӑ центрӗнчи специалистсем кинемейсене хут ҫине мамӑк патакпа ӳкерме вӗрентнӗ.
Асӑннӑ центрти «Забота» (чӑв. Пулӑшу) мини-клубра Анастасия Васильева тата Наталия Евграфова специалистсем заняти ирттернӗ. Ҫӗнӗ пуҫарӑва Лилия Чупрунова ватӑ кӑмӑлласах йышӑннӑ. Специалистсем кӑтартса пынипе вӑл кӗрхи йывӑҫ ӳкернӗ.
Хусанта Праски Витти художник ӗҫӗсен куравӗ ӗҫлет. Ӑна авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче унти Хальхи вӑхӑтри ӳнер галерейинче уҫнӑ.
Виталий Петров (Праски Витти) — Раҫҫей тава тивӗҫлӗ художникӗ, Чӑваш халӑх художникӗ. Вӑл — художник-монументалист, живописҫӑ, график, иллюстратор, вӗри эмаль ӳнерӗн ӑсти. Ӑна Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи этнофутуризм ашшӗ тесе те калаҫҫӗ-мӗн. Праски Витти этномодернизм юхӑмне тӗнчӗре аталантаракансенчен пӗри шутланать.
Курава уҫнӑ кун художник 88 ҫул тултарнӑ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Кӗмӗл ӗмӗр» галерейинче ҫурла уйӑхн 27-мӗшӗнче «Цвет времени. Чувашская свадьба» (чӑв. Самана тӗсӗ. Чӑваш туйӗ) живопиҫпе декораци прикладной ӳнерӗн пӗтӗм тӗнчери иккӗмӗш арт-куравне хутшӑннисен куравӗ уҫӑлнӑ. Экспозицие туй йӑли-йӗркине халалланӑ.
Куравра хамӑр ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи тата унӑн тулашӗнчи ӑстасен ӗҫӗсемпе паллашма пулать. Ҫав шутра Иван Александров (Шупашкар), Татьяна Андреева (Шупашкар), Елена Баймяшкина (Хусан), Александр Буйкевич (Беларуҫ Республики), Наталья Григорьева (Хусан), Джумабек Базарбаев (Кӑркӑстан), Ирина Жемчужникова (Чулхула), Константин Кокель (Шупашкар), Татьяна Куртовская (Шупашкар), Викентий Лукиянов (Шупашкар), Михаил Поляков (Чулхула), Марина Полякова (Чулхула); Владимир Разин (Шупашкар), Ирина Рязанцева (Шупашкар), Татьяна Серебрякова (Шупашкар), Наталия Соловьёва (Шупашкар), Ольга Таланцева (Чикме), Ирины Чипенко (Шупашкар), Шупашкарти ӳнер училищин студенчӗсен ӗҫӗсем пур.
Патӑрьел тӑрӑхӗнче ҫак кунсенче Пӗтӗм тӗнчери Кокель пленэрӗ иртет. Вӑл утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗнче уҫӑлнӑ, ыран вӗҫленӗ.
Пленэра Чӑваш Енри ҫеҫ мар, ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи (Мордва, Тутарстан, Пушкӑртстан, Мари Эл республикисенчи, Мускаври тата Хабаровск тӑрӑхӗнчи, Беларуҫри художниксем килсе ҫитнӗ. Вӗсем Турхан тӑрӑхӗнчи илеме хут ҫине куҫараҫҫӗ.
Кун пек пленэр 17-мӗш хут иртет. Турхан ялӗ — чӑвашсен профессиле сӑнарлӑ ӳнерне пуҫарса яракан Алексей Кокелӗн тӑван ялӗ.
+19.3 °C