Ҫак кунсенче пирӗн республикӑра йӑлана кӗнӗ майпа «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс иртет. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне Чӑваш Енри театрсем 10 спектакль тӑратнӑ. Ӗҫсене 7 номинаципе хаклӗҫ: «Ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль»; «Ачасем валли чи лайӑх спектакль»; «Чи лайӑх хӗрарӑм ролӗ»; «Чи лайӑх арҫын ролӗ»; «Чи лайӑх сценографи»; «Иккӗмӗш планри чи лайӑх роль»; «Спектакле музыка енчен чи лайӑх илемлетни».
Жюри йышӗнче 2 театр критикӗ те пур: филологи наукисен докторӗ, искусствоведени кандидачӗ, «Культурный Петербург» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Сергей Ильченко тата «Пять вечеров на Кипре» пӗтӗм тӗнчери театр фестивалӗн арти-директорӗ, театр менеджерӗ, критик Армине Оганесян.
Чӑваш Енре фотокорреспондентсемпе паллаштаракан кӗнеке пичетленсе тухнӑ. Нумаях пулмасть ӑна хӑтлама пуҫтарӑннӑ. Унта культура, национальноҫсен тата архив ӗҫӗ министрӗ Светлана Каликова та хутшӑннӑ.
«Фотокорреспонденты Чувашии. Биографии. Чӑваш Ен фотокорреспонденчӗсем. Вӗсен пурнӑҫ ҫулӗ» альбом-справочника кун ҫути кӑтартассишӗн С.В. Журавлев, А.В. Борзов тата А.П. Хузангай тӑрӑшнӑ. Текстсене икӗ чӗлхепе: вырӑсла тата чӑвашла — пичетленӗ. Вырӑсларан чӑвашла Л.Н. Петрова куҫарнӑ. Ҫӗнӗ кӑларӑмӑн тиражӗ – 1000 экземпляр.
Кӗнекене 21 фотокорреспондентӑн биографийӗпе ӗҫӗсем кӗнӗ. Вӗсен йышӗнче — Александр, Георгий тата Николай Костинсем, Юрий Ананьев, Георгий Зиньков, Виталий Исаев, Борис Иванов, Семен Игнатьев, Вячеслав Романов...
Чӑваш Республикинчи Раҫҫей УФСИНӗн 2-мӗш юсантару колонийӗ айӑпа кӗнӗ хӗрарӑмсен пултарулӑхне аталантарасси ҫине пысӑк тимлӗх уйӑраҫҫӗ, сӑнарлӑ тата декоративлӑ прикладной пултарулӑхӗн куравӗсене тӑтӑшах ирттереҫҫӗ, чи лайӑх ӗҫсене тӗрлӗ регионта ирттерекен тата регионсен хушшинчи конкурссене хутшӑнма яраҫҫӗ. Учрежденире ирттерекен мероприятисене те анлӑх хутшӑнаҫҫӗ, тӗслӗхрен, пуш уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче «Весенняя капель» (чӑв. «Ҫурхи тумлам») картинӑсен курав-конкурсӗ иртнӗ.
Куравра ҫупа, акварельпе, акриллӑ сӑрӑсемпе ӳкернӗ пейзажсене, ҫавӑн пекех фольклор темипе ҫырнӑ зарисовкӑсене, пысӑках мар этюдсемпе картинӑсем — вӗсене хатӗрлеме уйӑха кая мар вӑй хунӑ — вырнаҫтарнӑ. Картинӑсем сюжетпа шухӑш-кӑмӑл енчен тӗрлӗрен.
Отрядсенче хӑйсен ӳнер ӑсталӑх лаҫҫисене тата пултарулӑх енӗпе ӗҫлемелли пӳлӗмӗсем хатӗрлеҫҫӗ, ҫамрӑк художниксем валли кӑларакан журналсем ҫырӑнса илеҫҫӗ, киҫтӗке е кӑранташа алла ҫирӗп тытакансем валли вара ӳнерпе ҫыхӑннӑ пӗчӗк мар кӗнеке ҫӳлӗкӗ те пур.
Пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, 16 сехетре, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче Владимир Агеев художникӑн юбилейлӑ куравӗ уҫӑлӗ. Вӑл графика тата живопись енӗпе нумай ӗҫленӗ. Ҫав ӳкерчӗксенче чӑваш халӑхӗн историне тата мифологине кӑтартса панӑ.
Владимир Агеев 1932 ҫулхи ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗк ялӗнче ҫуралнӑ. Шупашкарти ӳнер училищинче вӗреннӗ. Унӑн педагогӗсем Н.К. Сверчков, В.М. Макаров, П.Г. Григорьев-Савушкин тата Е.Е. Бургулов пулнӑ. Художникӑн пултарулӑхне А. Дюрер, Э. Греко, П. Рубенс, Д. Веласкес художниксем пысӑк витӗм кӳни те сисӗнет.
Паян, пуш уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин халӑх артисчӗн, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗн, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн симфони оркестрӗн концертмейстерӗн Евгений Красновӑн сумлӑ юбилейӗ. Театрта пӗлтернӗ тӑрӑх, сцена ӑсти спектакльсемпе концерт программисене ҫур ӗмӗре яхӑн илем кӳрет, музыка илемӗпе куракансен чунӗсене тыткӑнлать.
Евгений Краснов Хусанти Н.Г. Жиганов ячӗллӗ патшалӑх консерваторийӗнче вӗреннӗ. Студент чухне Тутарстанри Муса Джалиль ячӗллӗ патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. Консерваторирен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн ӑна Шупашкарти Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнчи симфони оркестрне пӗрремӗш скрипкӑсен ушкӑнне ӗҫе илнӗ. Евгений Краснов кирек мӗнле музыка жанрне те (опера-м вӑл е балет-и, оперетта-и) пӗр пек илем кӳме ӑста.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал пирӗн республикӑра «Начало чувашского профессионального музыкального искусства. К 130-летию со дня рождения Ф.П. Павлова и С.М. Максимова» (чӑв. Чӑвашсен профессилле музыкин пуҫламӑшӗ. Ф.П. Павлов тата С.М. Максимов ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнӗ май) ятпа пӗтӗм ҫӗршыври ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртӗ. Мероприяти юпа уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче пулӗ.
Конференцие музыковедсене, фольклористссене, культура историкӗсене, художество енӗпе ӗҫлекен ӑслӑлӑх ӗҫченӗсене, музыкӑпа аслӑ тата вӑтам пӗлӳ паракан учрежденисенчи преподаваельсемпе аспирантсене йыхравлаҫҫӗ.
Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музейра паян «Деревья и мы» (чӑв. Йывӑҫ тата эпир) ятлӑ курав уҫӑлнӑ. Ӑна Вячеслав Еткер кӳлепеҫӗ 60 ҫул тултарнӑ ятпа йӗркеленӗ.
Кӑшӑлвирус чирӗ сарӑлнине шута илсе курава уҫнӑ уява чылайӑнах пухӑнман. Район администрацийӗ ячӗпе социаллӑ ыйтусемпе ӗҫлекен район пуҫлӑхӗн ҫумӗ Татьяна Иванова тухса калаҫрӗ. Вӑл скульптора Хисеп хучӗпе чысларӗ. Юбиляра саламлама пысӑк ушкӑн Чӑваш ӳнерҫисен ушкӑнӗнчен пынӑччӗ. Вӗсем Вячеслав Еткере кӗпе тӑхӑнтартрӗҫ, тӗрлӗ парнесем парнелерӗҫ. Тӑванӗсем те — ывӑлӗпе кинӗ тата мӑнукӗ 60 ҫул тултарнӑ ӳнерҫе ӑшӑ сӑмахсем каларӗҫ.
Вячеслав Еткер (Андреев) 1962 ҫулхи пушӑн 3-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Тимой ялӗнче ҫут тӗнчене килнӗ. Хальхи вӑхӑтра вӑл Ишлейре пурӑнать, кунтах унӑн ӗҫ лаҫҫи вырнаҫнӑ. 1989 ҫулта вӑл Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче пӗлӳ илнӗ, ӳнерпе графика факультетне пӗтернӗ.
Вячеслав Еткер ытларах енӗпе йывӑҫран касса кӳлепесем тӑвать. Вӑл хатӗрленӗ юпасем республикӑн тата Раҫҫейӗн чылай кӗтесӗсенче вырнаҫнӑ. Вячеслав Еткер тунӑ парк кӳлеписем ҫавӑн пекех Элӗкре, Красноармейскинче тата ытти район центрӗсенче тӑраҫҫӗ.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче премьера хатӗрлеҫҫӗ. «Айӑпсӑр чун» спектакле М. Ладо пьеси тӑрӑх лартӗҫ. Премьерӑпа пуш уйӑхӗн 3-мӗшӗнче паллашма май килӗ.
Спектакле Алексей Герасимов режиссер лартать.
Сӑмах май каласан, асӑннӑ пьесӑпа хӑй вӑхӑтӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче спектакль лартнӑччӗ. Аса илтерер: унти тӗп геройсем — чӗрчунсем. Автанӗ те пур, лаши те. Кашни хӑйӗн пурнӑҫӗ, кун-ҫулӗ.
Шупашкарти Ҫӗнӗ Кӑнтӑр районӗнче, Хусанкай урамӗн 20-мӗш ҫуртӗнче вырнаҫнӑ Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче «Ҫуркунне ҫитсен» чӑваш ӳнерҫисен пӗрлӗхӗн куравӗ уҫӑлнӑ. Пултарулӑх куравне ҫавӑн пекех хӗрарӑмпа ҫемьене халалланӑ.
Ҫуркуннеччен тата икӗ эрне юлать пулин те вернисаж Сретени православи уявӗн кунӗнче, хӗллепе ҫуркунне тӗл пулнӑ кун, иртнӗ. Кӑнтӑрла хӗвел ҫап-ҫутӑ ҫутатать, унӑн пайӑркисем айӗнче юр ирӗлет. Ӳнерҫӗсем вара «Ҫуркунне шӑрши кӗрет!» тесе савӑнатчӗҫ.
Киҫтӗкпе каскӑч ӑстисене Общество палатин тата Чӑваш наци конгресӗн президиум пайташӗ Тимӗр Тяпкин, ЧХП председателӗ Наталия Соловьёва тата ыттисем саламларӗҫ.
Экспозицине ЧР тава тивӗҫлӗ художникӗн Вагиз Камалетдиновӑн, Валентина Илемӗн, Любовь Романовӑн, Анатолий Кокель-Шурутӑн, Сергей Блохинӑн ӗҫӗсене, Константин Ефимовӑн кӳлеписене тата ытти авторсен ӗҫӗсене вырнаҫтарнӑ.
Курава чаплӑн уҫнӑ хыҫҫӑн ӳнерҫӗсем асӑнмалӑх сӑн ӳкерӗннӗ. Яланхи пекех, ҫӗнӗ ӗҫсене сӳтсе явнӑ, пӗр-пӗринпе профессилле туслӑ калаҫу ирттернӗ. Пултарулӑх пӗрлӗхӗн ҫӗнӗ ӳнер сезонӗ ҫапларах уҫӑлнӑ.
Нарӑс уйӑхӗн 16-мӗшӗнче «Просто – душа. Живопись и графика Луизы Юманкка» курав уҫӑлӗ. Ӑна чӑваш халӑх поэтне Генннадий Айхие (1934-2006) халаллӗҫ.
Экспозици хӑй тӗллӗн вӗреннӗ художникӑн, Луиза Лисинан (1937-2021) ӗҫӗсенчен тӑрӗ. Вӑл Юманкка псевдонимпа усӑ курнӑ. Луиза Николаевна – Генннадий Айхин йӑмӑкӗ.
Луиза мӗн ачаран пӗрремӗш ушкӑнри инвалид пулнӑ. Пиччӗшӗ ӑна питӗ юратнӑ, йӑмӑкне халалласа сӑвӑсем ҫырнӑ. Чӑвашла та, вырӑсла та. 2002 ҫулта вӑл ун пирки: «просто – «душа»! — будто что-то имея от нас / внутренне-зрящее –», – тесе ҫырнӑ.
Луиза Юманкка иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче ӳкерме тытӑннӑ. Импресси-ӳкерчӗкӗсене вӑл малтанласа тӑванӗсене те кӑтартман. Каярах унӑн ӗҫӗсемпе тӗрлӗ куравра паллаштарнӑ, кӗнеке те пичетлесе кӑларнӑ.
-1.7 °C