Ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Ирина Кузьминӑн «Тӗлӗнмелле япаласем-2» курав уҫӑлӗ.
Экспозицире 25 жанрлӑ ӗҫсем пулӗҫ. Вӗсене тӗлӗнмелле техникӑпа – ҫӑм акварельпе — тунӑ.
Ирина Кузьмина — Пӗтӗм тӗнчери XXIV куравпа хальхи ӳнер искусствин «Раҫҫей ӳнер эрни» конкурса хутшӑннӑ, Будапештра иртнӗ «Венгрири ӳнер эрни» конкурс ҫӗнтерӳҫи. Ирина Кузьмина Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче, Шупашкарти гуманитарипе экономика университечӗн филиалӗнчен вӗренсе тухнӑ.
Иртнӗ эрне вӗҫӗнче Чӑваш Енӗн культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Светлана Каликова, унӑн ҫумӗ Георгий Богуславский тата Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн директорӗ Геннадий Козлов республикӑри паллӑ художниксем: Раиса Терюкалова тата Виталий Петров (Праски Витти) — патӗнче пулнӑ.
Курнӑҫура ӳнер ӑстисен пултарулӑхри планӗсене, вӗсен уйрӑм куравӗсене республикӑри музейсенче уҫассине сӳтсе явнӑ. Министр художниксен сывлӑхӗпе те кӑсӑкланнӑ.
Художниксене министр чӑваш культурине ҫӗршыв тата тӗнче шайне кӑларма пысӑк тӳпе хывнӑшӑн тав тунӑ.
Чӑваш Енӗн Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви литературӑпа ӳнер ӗҫченӗсене уйӑхсерен парса тӑракан стипендие палӑртма документсене йышӑнма тытӑннӑ. Асӑннӑ укҫана 1 ҫулталӑк хушши уйӑхсерен парса тӑраҫҫӗ.
Стипендие пысӑк шайри илемлӗ хайлавсен тата литературӑпа ӳнер енӗпе никӗҫ шайӗнчи тӗпчевсен авторӗсем тивӗҫӗҫ.
Конкурса документсене ӗҫ коллективӗсем, респубикӑри тата вырӑнти хӑй тытӑмлӑхӗсен ӗҫ тӑвакан органӗсем, общество пӗрлешӗвӗсем тӑратма пултараҫҫӗ.
Документсене ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗ таран йышӑнӗҫ.
Паян, ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗ «В.И. Агеева халаллани» ятпа вӑраххӑн шухӑша каймалли кун» форматлӑ мероприяти ирттересине пӗлтернӗ. Мероприяти вулавӑшӑн литературӑпа ӳнер секторӗнче 11 сехетре пуҫланӗ.
Владимир Иванович — график, живописец, Чӑваш АССР халӑх художникӗ, Чӑваш АССР патшалӑх премийӗн лауреачӗ.
Чӑваш халӑхӗн историпе мифологине тӗпчекен ҫав ӑста 2022 ҫулхи ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче 90 ҫул тултарнӑ.
Ӑстаҫӑ хӑйӗн тӗп ӗҫӗсенче чӑваш халӑхӗн историне, унӑн кун-ҫулӗпе аталанӑвӗн тапхӑрӗсене кӑтартса парать. Агеевӑн пултарулӑх биографийӗнче тӑван халӑх легендисемпе юмахӗсен теминчи хайлавсем пысӑк вырӑн йышӑнаҫҫӗ.
Паян, ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх художество музейӗнче «Сӑрӑ/Шурӑ» скульптура, живопись тата графика куравӗсен вернисажӗ уҫӑлӗ. Курав Сергей Кадикинпа Петр Петров ӑстасен пултарулӑхӗпе паллаштарӗ. Вӗсем — пӗр мастерскойра ӗҫлесе пурӑннӑ ҫеҫ мар, чун-чӗрипе тата тӗнче туйӑмӗпе питӗ ҫывӑх туссем.
Музей директорӗ Геннадий Козлов пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ икӗ тус 1972 ҫулта И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика инстиутутӗнчен (халӗ — университет) вӗренсе тухнӑ. Ун хыҫҫӑн ӳнер пурнӑҫӗпе туллин пурӑнма тытӑннӑ. Канӑҫсӑр тӗнчен шалашулӑхӗ, ҫутҫанталӑкпа тӗнче аталанӑвӗ, этем пӗчченлӗхӗпе илем черченлӗхӗ пирки пуҫ ватакан икӗ ӑстан ӗҫӗсемпе паллашма куракансене кӑсӑк пуласса шанаҫҫӗ. Курав ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорне, педагогика наукисен кандидатне Анатолий Данилова Чӑваш Республикин Хисеп грамотипе наградӑланӑ. Ӑна сӑнарлӑ ӳнере аталантарма тата ӑслӑлӑхпа педагогика ӗҫ-хӗлне пысӑк тӳпе хывнӑшӑн чыслама йышӑннӑ.
Анатолий Васильевич — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, Раҫҫей Федерацийӗн аслӑ шкулӗн хисеплӗ ҫынни, Хӗрлӗ Чутай районӗн хисеплӗ ҫынни, Чӑваш Республикин халӑх художникӗ.
Вӑл Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Туканаш ялӗнче ҫуралнӑ. Чӑваш патшалӑх пединститутӗнчи (халӗ — университет) художествӑпа графика факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ.
2022 ҫулта Ҫӗнӗ Шупашкарти ача-пӑча ӳнер шкулӗ «Культура» наци проектне кӗрекен «Культурӑллӑ хутлӑх» федераллӑ проекта пурнӑҫланӑ май 5 миллион тенкӗ ытла илнӗ.
Уйӑрнӑ укҫа-тенкӗпе ҫутӑ тата сасӑ оборудованийӗ, музыка инструменчӗсем, вӗренӳ материалӗсем туянӗҫ. Паянхи куна илсен халӑх инструменчӗсем, ноутбук, сӗтел-пуканӑн пӗр пайне илсе ҫитернӗ. Ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче сольфеджио тата музыка литературине вӗрентме 57 ҫӗнӗ вӗренӳ кӗнеки тата методика пособийӗсем ҫитерсе памалла.
— Наци проектне пурнӑҫланӑ май культура сферинчи кадрсене хатӗрлес ӗҫре пӗрремӗш вырӑнта, никӗсре тӑракан музыка тата ӳнер шкулӗсене уйрӑмах пысӑк тимлӗх уйӑрни паха. Вӗрентӳ процесӗнче лайӑх, аван ӗнӗрленӗ инструмент питӗ кирлӗ, мӗншӗн тесен вӑл вӗрентӳ пахалӑхӗ мӗнлерех пулассине чылай енчен палӑртать, — палӑртнӑ администраци пуҫлӑхӗ Дмитрий Пулатов.
Хальхи вӑхӑтра учрежденире 1200 ача вӗренет. Вӗсем музыка, ӳкерчӗк, хореографи, театр ӳнерӗ, декораципе прикладной пултарулӑх тата пуҫламӑш эстетика аталанӑвӗ енӗпе хушма обществӑлла программӑсем тӑрӑх та аппаланаҫҫӗ.
— Пирӗн шкулшӑн ҫакӑ — чӑн-чӑн уяв.
Чӑваш Енре ҫулсерен ирттерекен театр ӳнерӗн «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурсне ӗнер, пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗнче, пӗтӗмлетнӗ.
«Ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль» ята К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче М. Сунтал пьеси тӑрӑх лартнӑ «Эп сӳннӗ чух – эс ҫун!» (режиссерӗ – Наталия Сергеева) ӗҫ тивӗҫнӗ.
«Ачасем валли хатӗрленӗ ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль» – Чӑваш патшалӑх драма сӑнавлӑ театрӗн Ю. Боганов ӗҫӗ тӑрӑх лартнӑ «Две колдуньи» (режиссерӗ – Александр Аркадьев) спектакль.
«Чи лайӑх хӗрарӑм ролӗ» – Вырӑс драма театрӗн «О чём плачут лошади» спектаклӗнчи Галина Холопцева калӑпланӑ Соха сӑнарӗ; «Чи лайӑх арҫын ролӗ» – Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнчи «Эп сӳннӗ чух – эс ҫун!» спектакльте Евгений Урдюков ҫамрӑк чухнехи Бичурина выляни; «Иккӗмӗш планри чи лайӑх роль» – халь ҫеҫ асӑннӑ спектакльте Геннадий Медведев ватлӑхри Иван Бичурина калӑплани.
«Чи лайӑх сценографи» тесе жюри эпир маларах асӑннӑ «О чём плачут лошади» спектакле Иван Мальгин илемлетнине йышӑннӑ; «Спектаклье музыка енчен илемлетни» номинаци ҫӗнтерӳҫи – «Эп сӳннӗ чух – эс ҫун!
Ҫак кунсенче пирӗн республикӑра йӑлана кӗнӗ майпа «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс иртет. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне Чӑваш Енри театрсем 10 спектакль тӑратнӑ. Ӗҫсене 7 номинаципе хаклӗҫ: «Ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль»; «Ачасем валли чи лайӑх спектакль»; «Чи лайӑх хӗрарӑм ролӗ»; «Чи лайӑх арҫын ролӗ»; «Чи лайӑх сценографи»; «Иккӗмӗш планри чи лайӑх роль»; «Спектакле музыка енчен чи лайӑх илемлетни».
Жюри йышӗнче 2 театр критикӗ те пур: филологи наукисен докторӗ, искусствоведени кандидачӗ, «Культурный Петербург» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Сергей Ильченко тата «Пять вечеров на Кипре» пӗтӗм тӗнчери театр фестивалӗн арти-директорӗ, театр менеджерӗ, критик Армине Оганесян.
Чӑваш Енре фотокорреспондентсемпе паллаштаракан кӗнеке пичетленсе тухнӑ. Нумаях пулмасть ӑна хӑтлама пуҫтарӑннӑ. Унта культура, национальноҫсен тата архив ӗҫӗ министрӗ Светлана Каликова та хутшӑннӑ.
«Фотокорреспонденты Чувашии. Биографии. Чӑваш Ен фотокорреспонденчӗсем. Вӗсен пурнӑҫ ҫулӗ» альбом-справочника кун ҫути кӑтартассишӗн С.В. Журавлев, А.В. Борзов тата А.П. Хузангай тӑрӑшнӑ. Текстсене икӗ чӗлхепе: вырӑсла тата чӑвашла — пичетленӗ. Вырӑсларан чӑвашла Л.Н. Петрова куҫарнӑ. Ҫӗнӗ кӑларӑмӑн тиражӗ – 1000 экземпляр.
Кӗнекене 21 фотокорреспондентӑн биографийӗпе ӗҫӗсем кӗнӗ. Вӗсен йышӗнче — Александр, Георгий тата Николай Костинсем, Юрий Ананьев, Георгий Зиньков, Виталий Исаев, Борис Иванов, Семен Игнатьев, Вячеслав Романов...
+25.3 °C