Самарпа Ӗпхӳри учёнӑйсем Етӗрне районӗнчи Мӑн Явӑшра пулнӑ. «Чӑваш Ен» телерадиокомпани пӗлтернӗ тӑрӑх, унти ученӑйсем пирӗн республикӑра виҫҫӗмӗш ҫул ӗнтӗ экспедици ирттереҫҫӗ.
«Вӑл е ку халӑха пӗрлештерсе тӑракан вӑй — тӗн е йӑла-йӗрке. Чӑвашсем православие йышӑнни темиҫе ӗмӗр, ҫавах та ӑна пӑхӑнакасем те, тӗне кӗменнисем те аслашшӗ-асламӑшӗн йӑлисене манмаҫҫӗ», — тесе палӑртса хӑварнӑ Александр Осиповпа Виктор Степанов хатӗрленӗ телесюжетра.
Екатерина Ягафовапа Игорь Петров ӑсчахсем Вӑрмар районӗнчи Мӑнҫырмара икӗ хут пулнӑ. Паллӑ тӗпчевҫӗсем Раҫҫейӗн тӗрлӗ регионӗнчи чӑвашсем мӗнлерех аталанса пыни ҫинчен статьясем ҫыраҫҫӗ иккен. Ӗҫе туса пӗтерсен кӗнеке кӑларма ӗмӗтленеҫҫӗ.
Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи маньяка 30 ытла ҫынна вӗлернӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Хусанта пурӑнакан 40 ҫулти Радик Тагиров тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе РФ Следстви комитечӗн ӗҫченӗсем тӗпчесе пӗтернӗ.
Вӑйпитти 30 ытла ҫынна вӗлернӗ, 3 хутчен вӗлерме тӑнӑ, ватӑ ҫынсене хурахла тапӑнса 30 хут ытла ҫаратнӑ.
Пуҫтаха чылай вӑхӑт тытса чарайман. 10 пин ытла ҫынна тӗрӗсленӗ, 5 пин ытла эксперт тӗрӗслевӗ ирттернӗ.
Преступление ҫав арҫын 2011 ҫулхи пуш уйӑхӗнчен тытӑнса 2012 ҫулхи юпа уйӑхӗччен тунӑ. Арҫын Хусан, Нижнекамск, Волжск, Ижевск, Чулхула, Шупашкар, Ӗпхӳ, Перӗм, Екатеринбург, Сарӑту, Иваново, Киров, Самар, Челепи, Мускав хулисенче пурӑнакан кинемейсене шар кӑтартнӑ. Вӑл ватӑсене коммуналлӑ служба ӗҫченӗ тесе ӗнентерсе вӗсен килне кӗнӗ. Кайран кинемейсене тапӑнса пӑвса вӗлернӗ, карчӑксен укҫине илсе тухса кайнӑ. Хусан арҫынни Шупашкарти икӗ кинемее вӗлернӗ.
Ҫывӑх вӑхӑтра арҫынна суд тӑвӗҫ.
Ӗпхӳри чӑваш шкулӗ черетлӗ вӗренӳ ҫулне вӗҫленӗ.
«Иртсе каякан кашни ҫулах мӗнпе е пулин кӑсӑклӑ, асра юлать. Кӑҫалхи пирӗншӗн Павел Миронов вӗрентекен ҫуралнӑранпа 160 ҫул ҫитнипе паллӑ пулчӗ, — пӗлтернӗ асӑннӑ вырсарни шкулӗн директорӗ Иван Тарасов. — Вӑл Ӗпхӳре ӗҫлесе пурӑннӑ, революци умӗнхи саманара математика кӗнекисем хатӗрленӗ. Пирӗн шкул ун ячӗпе хисепленсе тӑрать».
Ачасемпе педагогсем ҫав куна тӗплӗн хатӗрленнӗ, концерт та лартса панӑ. Шкулта «Ҫамрӑк полиглот» предмета иккӗмӗш ҫул вӗрентекен Елена Едрёнкина ӑсталӑх сехечӗ ирттернӗ.
Пушкӑртстанри ӑсчахӑн Лира Афанасьеван «Чувашская свадьба» кӗнеке-альбомӗ чӑвашла, вырӑсла тата акӑлчанла пичетленсе тухнӑ.
Унта чӑваш туйӗнче тӑхӑнмалли ҫипуҫсен сӑнӳкерчӗкӗсене Питӗрти, Ӗпхӳри, Стерлитамакри, Пелепейри, Шупашкарти, Пелепей районӗнчи Слакупҫӗнчи тата ытти хӑш-пӗр музейри экспонатсенчен илнӗ.
Лира Афанасьева Пушкӑртстанри Ишимбай районӗнчи Васильевка ялӗнче 1974 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл — фольклорист, филологи наукисен кандидачӗ. Шупашкарти И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУрн вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн Пушкӑртстанри патшалӑх университечӗн Стерлитамакри флиалӗнче ӗҫлет. Атӑлпа Урал тӑрӑхӗнчи халӑхсен, ҫав шутра чӑвашсен, фольклорне тӗпчет.
Пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ирхине Раҫҫейри видеокамерӑсем Пушкӑртри тӳпере метеорит ӳкнине ӳкернӗ. Кун пирки «Новости от телеканала UTV» (чӑв. UTV телеканал хыпарӗсем) Telegram-канал пӗлтерет.
Ҫӑлкуҫпа килӗшӳллӗн, метеорит Ҫӗр атмосферинче ҫунса кайнӑ. Ҫак пулӑма Ӗпхӳ хулинче пурӑнакансем тата ҫак регионти тепӗр темиҫе хуларисем сӑнанӑ. Метеорит ӳкнӗ саманта «Уфанет» телекоммуникаци ҫыхӑнӑвӗн операторӑн камери ҫырса илнӗ.
«Шултра метеорлӑ юхӑмсем хальхи вӑхӑтра ҫук. Ку вӑл пӗр-пӗр юхӑм шутне кӗмен метеор пайӗ пулма пултарать», — пӗлтернӗ Пушкӑрт планетарийӗн астрономӗ Татьяна Денисова.
Астрономи пулӑмне куракансем метеорӑн хӳри Туслӑх монуменчӗ патӗнче пурӗ те 5-7 ҫеккунт ҫеҫ сӑнама май килнине палӑртнӑ.
2021 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче РАН космос тӗпчевӗсен институчӗн директорӗ, РАН член-корреспонденчӗ Анатолий Петрукович Ҫӗр чӑмӑрне вӑйлӑ аркатма пултаракан метеорит диаметрӗ сахалтан та пӗр километр пулмалла тесе пӗлтернӗччӗ.
Ҫак кунсенче, раштав уйӑхӗн 2-4-мӗшӗсенче, Пушкӑртстанри Ӗпхӳре Ремесласен эрни иртнӗ. Ҫавна май унта «Уфа-Арт. Ремёсла. Сувениры» курав-фестиваль йӗркеленӗ. Ҫавӑнта хутшӑннӑ Чӑваш Енри ӑста, Светлана Константинова, «Контактри» хӑйӗн страницинче хӑйӗн пӑшӑрханӑвӗпе паллаштарнӑ.
«Чи пысӑк тӗллев вӑл — тӗрлӗ маҫтӑрсемпе паллашса вӗсен ӗҫӗсене курасси», — палӑртнӑ ӑста курав хутшӑннин тӗллевне. «Чӑваш кӗписене тата капӑрлӑхӗсене пуҫтарма пуҫӑннӑ май, умра паллах нумай ыйту сиксе тухать. Ыттисемпе хутшӑнни, сӗнӳсемпе тата канашсемпе ылмашӑнни кирлех. <...> Паянхи кун ӗлӗкхи майпа капӑрлӑхсене пуҫтарма йывӑрлансах пырать. Ӗҫ хатӗрӗсем урӑх, материалӗсем виҫипе те калӑпӑшӗпе уйрӑлса тӑраҫҫӗ тата, мӗн калас тен, тавракурӑм та паянхи кун малтанхи евӗрлӗ мар.
Пушкӑрт маҫтӑрӗсемпе чылай калаҫрӑмӑр, ҫакӑн пек йывӑрлӑх вӗсен умӗнче те тӑрать иккен. Костюмсене тӗрӗс те тирпейлӗ пухасси пурин те пулмасть. Сӑмах май, вӗсене пирӗн культурӑпа ҫыхӑннӑ тӗрлӗ кӗнекесем нумай пулни тӗлӗнтерчӗ. Эпир вара вӗсен костюмӗсене чӗрӗлле курса ыйтусем пама пултартӑмӑр~~», — тесе ҫырнӑ Светлана Константинова.
Аэрофлот «Победа» авиакомпанипе пӗрле пӗрлехи рейссене билетсем сутма пуҫланӑ. Пӗр авиарейсран тепӗр авиарейс ҫине Мускаври «Шереметьево» аэропортӗнче куҫса ларма май килӗ.
Код-шеринг килӗшӗвӗнче пӑхса хӑварнӑ тӑрӑх, лоукостер Аэрофлотӑн SU кочӗпе пассажирсене ӗнертенпе, утӑ уйӑхенченпе, турттарма тытӑннӑ. Кун пек мелпе самолётсем Шереметьевӑран Барнаула, Махачкалана, Ӗпхӗве, Чӗмпӗре, Владикавказа, Минеральные Воды хулине, Шупашкара, Горно-Алтайска, Петрозаводска, Нальчика, Перме тата асӑннӑ ҫав хуласенчен каялла, Мускаври Шереметьевӑна, вӗҫеҫҫӗ.
Шупашкар хулин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ тата тӗп пайӗсенче машинӑсем валли ҫӗнӗ парковкӑсем пурӗ 10 ҫӗрте уҫӑлнӑ. Вӗсем ӑҫта пулассине «Уҫӑ хула» порталта халӑх шухӑшне шута илсе палӑртнӑ. «Хулари парковка вырӑнӗсене йӗрке пултӑр, меллӗх тата хӑрушсӑрлӑх хуҫалантӑр тесе йӗркелетпӗр. Вырӑна ҫитсен машинӑна ӑҫта лартасси пирки шухӑшламалла марри меллӗ пулнипе килӗшетӗр пулӗ», — шухӑшлать Алексей Ладыков сити-менеджер.
Малтанхи уйӑхра парковкӑсем тӳлевсӗр ӗҫлӗҫ. Кайран тӳлевсӗр сехет упранса юлӗ.
Тӳлевлӗ парковкӑсем ҫӗршыври 30 ытла хулара пур: Мускавра, Питӗрте, Воронежра, Белгородар, Рязаньте, Тулӑра, Калугӑра, Тверьте, Чулхулара, Хусанта, Пермьре, Краснодарта, Ставропольте, Дон ҫинчи Ростовра, Екатеринбургра, Тӗменте, Курскра, Сочире, Красноярскра, Севастопольте, Ярославльте, Новосибирскра, Махачкалара, Ӗпхӳре. Ун пеккисем Омскра, Волгоградра, Самарӑра тата ытти хулара та уҫӑлӗҫ.
Чӑваш Енри ултӑ ӑста Ремесласемпе сувенирсен Атӑлҫи ярмӑрккине хутшӑнӗ. Ярмӑрккӑ нарӑс уйӑхӗн 18-21-мӗшӗсенче Пушкӑртстанӑн тӗп хулинче, Ӗпхӳре, иртӗ. Ӑна йӗркелекенсем пӗлтернӗ тӑрӑх, мероприяти тӗллевӗ — халӑх пултарулӑхӗн ӗҫӗсен илемӗпе хӑйнеевӗрлӗхне, вӗсем хальхи саманара та вырӑнлине кӑтартасси.
«Ярмӑрккӑна ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчи ӑстасем хутшӑнӗҫ. Пирӗн патрисен те хӑйсене ҫӗршывра кӑтартма май килӗ», — тенӗ республикӑн вице-премьерӗ — экономика аталанӑвӗпе пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Дмитрий Краснов.
Чӑваш Ене 14 ҫӗнӗ троллейбус килсе ҫитнӗ. Вӗсене Ӗпхӳрен кӳрсе килеҫҫӗ. Ҫакӑн пирки республикӑн Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ — экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Дмитрий Краснов Фейсбукра пӗлтернӗ.
Пӗр уйӑхра пирӗн тӑрӑха 19 ҫӗнӗ троллейбус турттарса килнӗ. Иртнӗ эрнере 10 троллейбус илсе килнӗччӗ.
Ӗпхӳри савутран кӳрсе килме палӑртнӑ мӗнпур троллейбуса ака уйӑхӗн 1-мӗшӗччен илсе килсе пӗтерме палӑртнӑ.
+3.3 °C