Сӗнтӗрвӑррихулинчи Чкалов урамӗнчи 55-мӗш ҫуртра пурӑнакансем ҫӗн пӳрт ӗҫкине икӗ хутчен тунӑ.
Нмуай хваттерлӗ ҫав ҫурт кивӗ тата ишӗлекен ҫурт-йӗр программӑна лекнӗ. Ҫавна май ӑна юсаса ҫӗнетме йышӑннӑ. Вырӑнти хуҫасем ӗнентернӗ тӑрӑх, юсанӑ хыҫҫӑн унти хваттерсем «пачах ҫӗнӗ, хӑтлӑ, ирӗклӗ» пулса кайнӑ. Юсанӑ хыҫҫӑн ҫурчӗ хӑй те, хваттерӗсем те хальхи вӑхӑтри йышшине ҫаврӑннӑ имӗш. Ҫурта юсанӑ-юсанах ун патне пырса кӗмелли ҫула та, ҫурт йӗри-тавралли территорие те хӑтлӑх кӳнине пӗлтереҫҫӗ. Юсаса ҫӗнетме пӗтӗмпе 16,7 миллион тенкӗ ытла уйӑрнӑ, ҫав шутран 10,7 миллионне — федераци хыснинчен.
Сӑнсем (22)
Сӑмахӗ кирпӗч хуракан ӑстасем пирки пырать. Кунта уйӑхсерен 30–40 пин тенкӗ ӗҫлесе илсен те вӗсем Мускава тата Мускав облаҫне ӗҫлеме тухса кайни пирки Чӑваш Енӗн строительство министрӗ Олег Марков Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев иртнӗ эрнере правительство пайташӗсемпе ирттернӗ канашлура пӗлтернӗ.
Республикӑн ҫурт тӑвӑм комплексӗн ҫур ҫулхи ӗҫ-хӗлне пӗтӗмлетнӗ май вӑл Чӑваш Енре асӑннӑ тапхӑрта 16,3 миллиард тенкӗлӗх ӗҫ пурнӑҫланине палӑртнӑ. Танлаштаруллӑ хаксемпе илсен, ку вӑл пӗлтӗрхи ҫурҫулхинчен 12 процент нумайрах иккен.
Ҫичӗ уйӑхра (ҫапла-ҫапла, республикӑри влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче ҫавӑн пек цифрӑсене пӗлтернӗ) 316 пин тӑваткал метртан кая мар ҫурт-йӗр тума палӑртнӑ. Ҫав калӑпӑша ҫитни пӗлтӗрхи ҫичӗ уйӑхринчен 10 процент ирттерни пулӗччӗ.
Строительство комплексӗнчи тӗп ыйту — кирпӗч хуракансемпе штукатур-малярсем ҫитменни. Ку специалистсем ҫулла Мускавра тата Мускав облаҫӗнче тар тӑкма кӑмӑлларах параҫҫӗ-мӗн. Министр ӗнентернӗ тӑрӑх, кирпӗч хуракансен шалӑвӗ Чӑваш Енре уйӑхсерен 30–40 пине ларать, штукатур-малярсен — 20–25 пине.
Юнашарах вырнаҫнӑ пулин те Ҫӗрпӳ хулин 2-мӗш шкулӑн ҫурчӗсем иккӗ. Хальхи вӑхӑтра шӑп та шай ҫавсене ҫыхӑнтаракан, пӗр ҫуртран теприне каҫма май паракан переход купалаҫҫӗ. Ку ӗҫе тума пурӗ 6 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Ӗҫсем унта епле пынине утӑн 29-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ районӗн администраци пуҫлӑхӗ Сергей Артамонов пырса тӗрӗсленӗ. Хушма ҫурта «Эльбрус» ТМЯП хӑпартать. Ӗҫе вӗсем ҫурлан 15-мӗшӗччен вӗҫлесшӗн. Сергей Артамонов ҫурта вӑхӑтра туса ҫитермелли пирки каланӑ, унсӑр пуҫне вӗренӳ ҫулӗ пуҫланиччен ҫумри лаптӑка та хӑт кӗртмелле.
Ҫӗрпӳсем строительсен ӗҫне тӗрӗслеме ятарлӑ организацие те явӑҫтарнӑ — «НН-стройконтроль» ТМЯП ҫурта тӗрӗс хӑпартнине пӑхса тӑрӗ. Вӗсем кӑлтӑксене те тупма ӗлкернӗ имӗш, ҫывӑх вӑхӑтра тӳрлетме хушнӑ.
Нумай ачаллӑ ҫемьесем валли тата эконом-класлӑ ҫурт-йӗр тума ҫӗр лаптӑкӗ парас ыйтупа паян республикӑн Стройминӗн ӗҫ ушкӑнӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта Канаш районӗнчи Шӑхасан, Атнаш, Ухман ялӗсем, Ҫӗрпӳ хули, Шупашкар районӗнчи Олкаш ялӗ, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Нерядово ялӗ патӗнчи территорисене планламалли эскиз проекчӗсене пӑхса тухнӑ.
Канаш районӗнчи ҫӗрсене ҫурт-йӗр тума усӑ курасшӑн. Шӑхасан ҫумӗнчи 410 лаптӑкран 56-шне нумай ачаллисене, 93-шне ҫамрӑк ҫемьесене, 261-шне эконом-класлӑ ҫурт-йӗр тума уйӑрма палӑртнӑ. Шупашкар районӗнче сахал хутлӑ ҫуртсем хӑпартма шухӑшлаҫҫӗ. Унта уйрӑм 40 ҫурт валли вырӑн пулмалла. Хӑш-пӗр лаптӑка нумай ачаллисем валли парасси пирки ӗнентереҫҫӗ. Сӗнтӗрвӑрри районӗнче те уйрӑм ҫуртсем хӑпартасшӑн. Ҫӗрпӳ хули патӗнче сахал хутлӑ ҫуртсем валли вырӑн уйӑрасшӑн.
Сӑнсем (10)
Ҫак вӑхӑтра «Лидерстрой» ТМЯП Сӗнтӗрвӑрринче икӗ нумай хваттерлӗ ҫурта хӑпартать. Пӗрин 3-мӗш хутне хӑпартса ҫитернипе пӗрех, теперинне никӗс валли шӑтӑк алтаҫҫӗ. Ҫавӑн пекех шыв пӑрӑхӗсене тата ытти инженери тетелӗсене йӗркелеҫҫӗ. Ҫуртсем Ломоносов урамӗ, 8 адреспа вырнаҫнӑ.
Ку ҫуртсене хулари юрӑхсӑра тухнӑ ҫуртсенче пурӑнакан халӑха куҫармалла. Ҫавӑн пекех унта тӑрӑхсем тата ашшӗ-амӑшӗсӗр юлнӑ ачасем ӑшӑ йӑва тупмалла.
Сӑнсем (11)
Шупашкарӑн тӗп вырӑнӗсенчен пӗр лаптӑка — К. Ивановпа Водопровод урамӗ хушшинчи 26 гектар патнелле ҫӗре ҫурлан 14-мӗшӗнче аукциона кӑларӗҫ. 4-мӗш микрорайонти вырӑна аукциона 134 миллион тенкӗпе кӑларнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗн ҫак лаптӑка аталантарма тивӗ.
Шупашкар хулин тӗп архитекторӗ Вениамин Мамуткин пӗлтернӗ тӑрӑх ҫурт-йӗр хӑпартаканӗ аукциона выляса илнӗ хыҫҫӑн ҫуртсен проекчӗсене хулан тӗп аталану концепцине тӗпе хурса хатӗрлеме тивӗ. Ҫав шутра Хосе Асебильо испан архитекторӗн шухӑшӗсене те шута илӗҫ. Проект тӑвакансен уйрӑмах хулан историлле пайӗнче ӗҫленине манмалла мар пулӗ.
Ку проекта пурнӑҫлама юрӑхсӑра тухнӑ 3 ҫурта сӳтме тивӗ: Свердлов ур, 57/1; Водопровод ур., 27; К.Иванов ур., 59. Вӗсене «2013–2015 ҫулсенче ЧР лаптӑкӗнчи юрӑхсӑра тухнӑ ҫурт-йӗрти граждансене куҫарасси» программӑн укҫи-тенкипе сӳтӗҫ. Ҫурт-йӗр хӑпартаканӗн ҫавӑн пекех хӑй пурлӑхӗпе Хӗрлӗ ҫар урамӗнчи 5-мӗш ҫурт ҫыннисене хваттер тупса пама тата салатма тивӗ.
Ҫак эрнере Шупашкарти хӑй вӑхӑтӗнчи паллӑ ҫурта — Фучик урамӗнчи урӑлтаркӑча — пӑсма пуҫланӑ. Ӑна 1961 ҫулта тунӑ. Ӳсӗрсене унта 2011 ҫулччен пуҫтарнӑ. Кайран, урӑлтаркӑчсене хупнӑ хыҫҫӑн, ҫурт темиҫе ҫул пушӑ ларнӑ.
Хула администрацийӗн йышӑнӑвӗпе халӗ унчченхи урӑлтаркӑч ҫуртне пӑсма пуҫӑннӑ. Ҫакӑ Хмельницкийпе Фучик урамӗсем хӗресленнӗ ҫӗрте ҫула сарассипе ҫыхӑннӑ. Тӗп хулари ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ тата кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗсене йӗркене кӗртес ыйту тахҫанах ҫивӗчленсе ҫитнӗ-мӗн. Проект урапасем уйрӑмах йышлӑ ҫӳренӗ вӑхӑтри пӑкӑсенчен хӑтӑлма май парасса шанаҫҫӗ иккен.
План тӑрӑх пӗтӗмпе Хмельницкий тата Фучик урамӗсенчи 32 ҫурта пӑсма палӑртнӑ. Строительство ӗҫӗсене тума 2 миллиарда яхӑн тенкӗ тата 27 уйӑх вӑхӑт кирлӗ пулӗ. Ҫынсене пӑснӑ ҫуртсенчен ҫӗннисене куҫарма 800 миллион тенкӗ пӑхса хунӑ.
Харпӑр хӑйӗн хӑтлӑ хваттерӗнче кам пурӑнма ӗмӗтленмест-ши? Енчен те вӑл район центрӗнче пулсан пушшех те. Ӗнер, Хӗрлӗ Чутай ялӗнчи Ленин урамӗнче ултӑ хваттерлӗ ҫурт уҫӑлчӗ. Ӑна «КСО Красночетайская» ТМЯП строителӗсем районти ултӑ тӑлӑх тата ашшӗ-амӑш хӳттисӗр юлнӑ ачасем валли ҫӗкленӗ.
Ҫурта уҫнӑ ятпа йӗркеленӗ савӑнӑҫлӑ мероприятие Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Валерий Павлов, район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Башкиров, ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсем, тӑлӑх ачасем тата вӗсен тӑванӗсем хутшӑнчӗҫ. Ҫак кун ҫӗнӗ хваттере куҫакансем ячӗпе саламлӑ сӑмахсем янӑрарӗҫ кӑна мар, хваттер уҫҫисӗр пуҫне ачасем парнесене те тивӗҫрӗҫ.
Ыран Шупашкар хула администрацийӗ умӗнче ҫурт-йӗрпе строительство кооперативӗн пайташӗсен пикечӗ иртмелле. Вӗсем «Байконур» текен микрорайонти пурӑнмалли ҫурта кӗрейменнишӗн пухӑнӗҫ.
Ҫынсене ҫурта пурӑнма кӗме хула администрацийӗ ӑна тӑвакан организаципе судлашни кансӗрлет иккен. Пикета 50 ҫын ытла тухмалла. Вӑл 17 сехет те 30 минутран пуҫласа 19 сехетчен пымалла.
«Байконур» микрорайона тума 2004 ҫулхи кӑрлачӑн 23-мӗшӗнче ирӗк илнӗ иккен. Нумай хваттерлӗ ҫурта тӑвакан компани Арбитраж судӗнче ҫурта хута яма ирӗк пуррине ҫирӗплетсе панӑ. Хула администрацийӗ вара унта ҫурт тума ирӗк пулман тесе туса лартнӑ ҫурта пӑстарасшӑн-мӗн.
Ҫӗрпӳре культура эткерлӗхӗнчи ҫурта сутӗҫ. Ҫапла йышӑннӑ Чӑваш Енӗн Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен министерстви. Курбатов ҫурчӗн пуҫламӑш хакне 205 пин тенкӗпе хакланӑ.
Ҫурта вӑл вырнаҫнӑ ҫӗрпе пӗрле сутӗҫ. Курбатов ҫуртен 1897 ҫулта туса лартнӑ. Унӑн пӗтӗмӗшле калӑпӑшӗ — 264,1 тӑваткал метр. Вӑл вырнаҫнӑ тата ӑна тытса тӑма кирлӗ ҫӗр лаптӑкӗ 1349 тӑваткал метрпа танлашать иккен. Курбатов ҫуртне туянаканӑн унпа усӑ курмалла кӑна мар, ӑна тытса тӑмалла тата упраса хӑвармалла.
+1.3 °C