Етӗрнере пурӑнакан Раимовсем йывӑрлӑхсемпе куҫа-куҫӑн тӗлпулнӑ. Вӗсем сусӑр хӗре воспитани параҫҫӗ, хӑйсем вара общежитире 14 ҫул пурӑнаҫҫӗ. 2003 ҫултанпа вӗсем пурӑнмалли ҫурт-йӗре лайӑхлатассишӗн чупкалаҫҫӗ.
Ольга Раимова ҫуралнӑранпа йывӑр чирпе аптӑрать. Вӑл утаймасть, ҫавӑнпа кӳмепе ҫӳрет. Оля 14 ҫулта, ҫак тапхӑрта вӑл ашшӗпе, амӑшӗпе, пиччӗшӗпе тата асламӑшӗпе пӗчӗк пӳлӗмре пурӑнать.
Ваннӑй ҫук, унтах ҫиеҫҫӗ, унтах ҫывӑраҫҫӗ. Оля патне кашни кун вӗрентекен килет. Ҫуртран кӳмепе тухма йывӑр, лифт та, пандус та ҫук. Ҫавна пулах Оля уҫӑлма та часах тухаймасть.
Ҫемьен хваттер илмешкӗн укҫа ҫук. 2003 ҫулта вӗсем документсене пухса ҫурта лайӑхлатмашкӑн черете тӑнӑ. Унтанпа ӗҫ кайман-ха. Ҫавӑнпа ҫемье судран пулӑшу ыйтнӑ.
Администрацире ӑнлантарнӑ тӑрӑх, хула администрацийӗ кун валли укҫа илмен. Суд пулсан ку ыйту татӑлмаллах. Вӑл раштавӑн 8-мӗшӗнче пулӗ.
Шупашкарти нумай хваттерлӗ пӗр ҫуртра пурӑнакансем социаллӑ найм мелӗпе тара илнӗ пӗр ҫын хваттерӗнче свалка туни пирки ҫӑхавланӑ.
Шупашкарти пурӑнмалли ҫурт-йӗр фончӗн управленийӗн ӗҫченӗсем ку хыпара кӳршисенчен пӗлнӗ. Вӗсене хурт-кӑпшанкӑ, ҫӳп-ҫап тарӑхтарнӑ-мӗн. Тӳре-шара Октябрь: 50 ҫул урамри 23 ҫуртри хваттере тӗрӗсленӗ.
Комисси килсен хваттер хуҫи юлашки вӑхӑтра сывлӑхӗ хавшанӑран тирпейлӗхе тытса пырайманни пирки пӗлтернӗ. Анчах хваттере пӑхса ҫаврӑнсан пачах урӑхла шухӑш ҫуралать-мӗн — ҫӳп-ҫап ҫулӗ-ҫулӗпе пухӑннӑ.
Тӳре-шара хваттер хуҫине ҫак эрне вӗҫӗччен ӑпӑр-тапӑра кӑларса ывӑтма хушнӑ. Сӑмах май, вӑл коммуналлӑ тӑкасемшӗн вӑхӑтра тӳлесе пырать, парӑм ҫук.
Ҫӗршыври 45 регионти пекех пирӗн тӑрӑхра та «Раҫҫей ҫемйи валли ҫурт-йӗр» программа пурнӑҫа кӗме тытӑнмалла. 2017 ҫулхи утӑн 1-мӗшӗччен 210 пин тӑваткал метр ҫурт-йӗр хӑпартмалла. Вӑл программӑпа хӑпартакан ҫурт-йӗрӗн пӗр тӑваткал метрӗн хакӗ 30 пинтен иртмелле мар. Тӑкаксене йӳнетес тесе ҫурт тӑвӑм организацийӗсене патшалӑх хыснинчен кашни тӑваткал метр пуҫне 4 пин тенкӗ уйӑрӗҫ.
Эконом-класлӑ ҫурт-йӗр ӑҫта тата мӗнле организаци хӑпартассине палӑртнӑ ӗнтӗ. Тӑватӑ проекта ҫаксене суйласа илнӗ:
Шупашкарти «Соляное» микрорайонти «Алза» пӗр тӑваткал метра 30 пин тенкӗпе хӑпартӗ. Ҫӗрпӳри «Южный-2» микрорайонта «ПМК-8» пӗр тӑваткал метрне 27,8896 пин тенкӗпе тума шантарнӑ. Шупашкар районӗнчи Кайри Ункӑпуҫ ялӗнчи сахал хутлӑ ҫурт-йӗре пӗр тӑваткал метрне «Тус» общество 30 пин тенкӗпе ҫӗклесе лартӗ. Шупашкарти «Гремячево» микрорайонти хваттерсене 30 пин тенкӗпе «Устра» общество ҫӗклемелле.
Шупашкарта коммуналлӑ хуҫалӑх пулӑшӑвӗшӗн тӳлемелли хаксем ҫак уйӑхра 1,2 хутран пуҫласа 3 хут таранах ӳсме пултараҫҫӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн наци телекуравӗ пӗлтерет.
Хаксем ҫапла хӑпарни шутлав приборӗсем вырнаҫтарман ҫуртсенче пурӑнакансене ытларах пырса тивмелле теҫҫӗ.
Коммуналлӑ тӳлев хакӗ ӳсни чӳк уйӑхӗнчи квитанцисене юпа уйӑхӗнче ӑшӑ панӑшӑнхи тӳлеве кӗртнипе ҫыхӑнни пирки пӗлтереҫҫӗ. Халӗ ӑшӑ тӳлевне унчченхилле ҫулталӑклӑха пӗр тан пайлама пӑрахрӗҫ те, хӗлле ытларах тӳлеме тивет, ҫулла сахалтарах ларать.
Хаксем хӗлле ҫыртнине счетчиксӑр ҫуртсем уйрӑмах туйса илесси пирки маларах палӑртрӑмӑр-ха. Шупашкарта кун пеккисем 247 ҫурт. Ҫитес вӑхӑтра 121 ҫуртра вырнаҫтармалла. Анчах лартма май ҫукккисем те пур иккен. Счетчиксем вырнаҫтарма 16 миллион тенке яхӑн кирлӗ-мӗн.
Харӑсах тӳлеве йывӑр пулсан коммуналлӑ тӳлев хакне 12 уйӑха пайласа пӗр пек виҫепе тӳлеме ирӗк пур.
Шупашкарти Петров урамӗнчи авариллӗ 9-мӗш ҫуртран ҫынсем тӳре-шара уйӑрнӑ вӑхӑтлӑх вырӑна куҫни пирки унчченех ҫырнӑччӗ. Халӑха пӗрле хӑйсен япалисене илме ирӗк панӑ. Тӳре-шара вара ҫурт умӗнче хурал тӑратма шантарнӑ.
Анчах ҫав вӑхӑтра авариллӗ ҫурта бомжсем куҫ хывнӑ та унти япаласене йӑкӑртма тытӑннӑ. Петров урамӗнчи 9-мӗш ҫуртра пурӑннисем нумаях пулмасть унта пухӑннӑ. Куҫ умне ҫӗмрӗк чӳречесем, алӑксем тухса тӑнӑ.
Ҫынсем пӗлтернӗ тӑрӑх, бомжсем чӳречесене ҫӗмӗрсе пӑрӑхсене, пралуксене, пластик чӳречесене, алӑксене йӑтса тухнӑ. Ҫурт ҫывӑхӗнче полици ӗҫченӗсем те, хурал та пулман-мӗн.
Ҫынсем полицейскисене ҫийӗнчех чӗннӗ. Анчах бомжсем вӗсем ҫитнӗ тӗле тарма ӗлкӗрнӗ. Пӗрине ҫавах тытса ӗлкӗрнӗ. Ӑна полицейскисене панӑ. Администраци ӗҫченӗсем те ҫурт патне пынӑ. Вӗсем ҫынсене ҫурт умне хурал тӑратма шантарнӑ.
Сӑнсем (13)
Юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай районӗнче уяв пулнӑ. Ҫак кун тин хута кайнӑ ҫӗнӗ ҫурт уҫҫисене панӑ.
Ҫав ҫуртра тӑлӑх ачасем валли те кӗтес тупӑннӑ. 17 яш-хӗр ҫӗнӗ хваттер уҫҫисене илнӗ. Ҫавӑн пекех 10 ҫынна авариллӗ виҫӗ ҫуртран куҫарнӑ. Ӑна патшалӑх программипе килӗшӳллӗн тунӑ.
Ҫӗнӗ хваттер уҫҫисене панӑ ҫӗре тӳре-шара хутшӑннӑ. Ҫав шутра — Николай Малов, Татьяна Минина, Валерий Павлов… Ҫӗнӗ хваттере куҫнисем строительсене тав тунӑ. Анна Абакумова тата Галина Мидейкина ӑшӑ сӑмахсем тухса каланӑ.
Ҫынсене хваттер уҫҫисене панӑ хыҫҫӑн хӗрлӗ хӑйӑва каснӑ. Хваттерсенче пластик чӳрече лартнӑ, сантехника вырнаҫтарнӑ, обой ҫыпӑҫтарнӑ, линолеум сарнӑ.
Юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Правительство ҫуртӗнче бассейнлӑ сауна пурри пирки тӗнче тетелӗнчи МИХсем шавлама пуҫларӗҫ. Ачах ку обществӑра иккӗленӳллӗ шухӑш ҫуратрӗ. Журналистсем тӗрӗслев ирттерме тытӑнчӗҫ. Тӗнче тетелӗнчи хаҫатсем саунӑна тӑвакансен ячӗсене те асӑнма пуҫларӗҫ. Пӗрисем ку шухӑш ЧР Элтеперӗн аппарачӗн пуҫлӑхӗн Александр Ивановӑн пулнине ӗнентерчӗҫ.
«Про Город» хаҫат лару-тӑрӑва уҫӑмлатма тӑрӑшнӑ, хӑйӗн тӗрӗслевне ирттернӗ. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, проекта кам тунине палӑртма халӗ йывӑр. Анчах ӑна пурнӑҫлакана палӑртма пулать-мӗн. Журналистсем Михаил Игнатьевӑн администрацине шӑнкӑравланӑ. Унта ҫапла хуравланӑ: администраци ҫурчӗн перепланировкине, проект тата смета ӗҫӗсене, килӗшӳсене 2002 ҫултанпа пурнӑҫа кӗртме пуҫланӑ.
Документсене тишкерес тӗк килӗшӳ 55 миллион та 660 пин тенкӗлӗхе ларнӑ. Хут ҫине ЧР ҫурт тӑвӑм министрӗ Вадимир Филатов та алӑ пуснӑ. 2005 ҫулта тепӗр килӗшӳ тунӑ. Вӑл — 3 миллион та 213 пин тенкӗлӗх. 2006 ҫулта ӗҫ проектне ЧР ҫурт тӑвӑм министрӗ Александр Гончаров ала пусса ҫирӗплетнӗ. Проект 656 миллион та 679 пин тенкӗлӗх кайса ларнӑ.
«Про Город» журналисчӗсем Правительство ҫуртӗнчи сывлӑха ҫирӗплетмелли комплекса тума ЧР экс-президенчӗ Николай Федоров вӑхӑтӗнче тума шухӑшланӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
«Грамотлӑ потребитель шкулӗ» проектпа килӗшӳллӗн республикӑра ЖКХ тытӑмӗнче медотичка кӑларнӑ. Унта кашни ҫын хӑйне пӑшӑрхантаракан ыйтӑвӑн хуравне тупма пултарать.
Кварплата тӳлӗнӗ чухне укҫана мӗнле перекетлемелле? Шут приборӗсене рассрочкӑпа усӑ курса лартма пулать-и? Ҫак тата ытти ыйтӑвӑн хуравне методичкӑра тупма пулать. Хуравӗсене ӳкерчӗксемпе, таблицӑсемпе ӑнлантарса панӑ.
Брошюрӑра картишри парковкӑна мӗнле тумаллине те ӑнлантарса панӑ. Пӗр пайӗнче кӑҫал кӗртнӗ ҫӗнӗлӗхе — капиталлӑ ремонтшӑн укҫа хывнине — халалланӑ. Авторсем унӑн чи пӗчӗк виҫи пирки, укҫа ӑҫта пухӑннине, ӑна мӗнле тӑкакланине ӑнлантарнӑ.
Ку тӗрӗслев выпускӗ кӑна-ха-мӗн. Тепӗр методичкӑсене ятарласа шкул ачисем валли кӑларӗҫ. Хальхинче кӗнеке 1 пин экземплярпа ҫеҫ тухнӑ. Вӗсене ҫуртри аслӑ (пуҫлӑх) ҫынсене ҫеҫ валеҫсе парӗҫ. Анчах ӑна унран илсе кашниех вулама пултарӗ.
Халӑх фрончӗн республикӑри уйрӑмӗн хастарӗсем Шупашкара тӗрӗсленӗ. Мӗн тӗллевпе? РФ Строительство министерстви хушнипе авӑн уйӑхӗн вӗҫӗччен авариллӗ ҫуртсем ҫине ятарлӑ хӑма ҫапмалла пулнӑ. Унта ку ҫурт авариллӗ пулнине пӗлтернине ҫырмалла-мӗн.
Халӑх фрончӗн хастарӗсем ҫак эрнере Шупашкарти авариллӗ ҫуртсем патне ҫитсе килнӗ. Анчах нихӑшӗн патӗнче те ятарлӑ хӑма ҫапман-мӗн.
Общество организацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кунашкал ӳкерчӗк республикӑри ытти хулара та хуҫаланать. Тӗслӗхрен, Ҫӗрпӳ хулинче.
Хастарсем кашни ҫурт умӗнче мини-плакатпа сӑнӳкерӗннӗ. Унта ҫапла ҫырна: «Таблички нет» (чӑв. Хӑма ҫук).
Пӑрлӑ ҫумӑр ҫусан йывӑҫсем хуҫӑлнӑ хыҫҫӑн Шупашкарти Богдан Хмельницкий урамӗнчи ҫынсем халӗ те нуша кураҫҫӗ. Ҫак урамри 32-мӗш ҫурт умӗнчи каснӑ йывӑҫсене пуҫтарсах ҫитереймен-мӗн.
Ҫынсем икӗ эрне ҫав йывӑҫсем урлӑ каҫса ҫӳреҫҫӗ. Рабочисем электропередача линине лекме пултаракан туратсене ҫеҫ пуҫтарнӑ. Икӗ уйӑх каялла кунта кабель карма пуҫланӑ-мӗн. Ун чухне те кансӗрлекен туратсене каснӑ, анчах тиесе кайман.
Ҫапла ҫак ҫурт картишӗнче йывӑҫ-турат йӑваланать. Шыв колонки патне утмалли сукмак ҫеҫ пур. Юрий Васильев пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл ку ыйтупа кирлӗ ҫӗре темиҫе хут та шӑнкӑравланӑ. Анчах усӑсӑр.
Телекурав журналисчӗсем ку ыйтупа управляющи команине шӑнкӑравласан лешсем ҫитес вӑхӑтра ӑпӑр-тапӑра пуҫтарма шантарнӑ-ха та…
+21.3 °C