Шупашкара ӗнер Франци турисчӗ килнӗ. Хула администрацийӗн культура тата туризм аталанӑвӗн управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑна Туризмпа информаци центрӗнче пулнӑ. Тери Дулубелмои Раҫҫее темиҫе ҫул ӗнтӗ килнине пӗлтернӗ. Унччен вӑл Якут Республикинче, Чукоткӑра, Урал, Кавказ, Ҫӗпӗр тата Камчатка тӑрӑхӗсенче пулнӑ. Кӑҫал вӑл Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи хуласемпе паллашасшӑн. Хрантус турисчӗ халӑхсен этнографийӗпе кӑсӑкланать.
«Шупашкар – питӗ таса тата хитре хула. Паян эп сӑра музейӗнче пуҫласа пултӑм. Мана унти экспозицисем питӗ килӗшрӗҫ», – тенӗ Тери.
Шупашкарта вӑл икӗ кун пулӗ. Ҫав вӑхӑтра Чӑваш наци музейне, Трактор музейне, Чӑваш тӗррин музейне, «Амазони» этнокомплекса, Шупашкарӑн Мускав ҫыранне ҫитсе курма тата илемлӗ ытти вырӑна ҫитме палӑртнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун, Шупашкарта Пӗрремӗш телеканал йӗркелекен «Пӗрремӗш пул!» ыр кӑмӑллӑх акцийӗ иртессине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха.
Мероприятисене паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ЧР Правительство ҫуртӗнче ирттернӗ канашлура тишкернӗ. Паллӑ телеертӳҫӗсенчен, эстрада юрӑҫисенчен тӑракан пысӑк ушкӑн (пурӗ 150 ытла ҫын) Шупашкарта пулӗ. Ҫавсен хушшинче «Давай, поженимся» (чӑв. Атя пӗрлешер) кӑларӑмри евчӗ, Роза Сябитова, та пур. Вӑл Шупашкарти ЗАГСра кӑсӑклӑ та асра юлмалла тӗлпулу ирттерӗ.
Чӑваш Енӗн тӗп хулине вертолетпа вара Леонид Якубовичпа пӗрлех «Мужское/Женское» телекӑларӑм ертӳҫисенчен пӗри Юлия Барановская та анса ларӗ.
Ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан 37 ҫулти хӗрарӑм полицире пулӑшу ыйтма пынӑ. Хайхискер ултавҫӑсен аллине ҫакланнӑ, вӗсене самаях укҫа куҫарса панӑ.
Ун патне палламан арҫын шӑнкӑравланӑ та хӑйӗнпе банкӑн хӑрушсӑрлӑхӗн службин ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ. Хайхискер хӗрарӑма карточка ҫинчен такам укҫа вӑрлама хӑтланни ҫинчен пӗлтернӗ. Анчах хӗрарӑм ку банк карточки ӗҫлеменни пирки, урӑх ҫӗрте счет пурри ҫинчен каланӑ. Лешӗ «кирлӗ банк» ӗҫченӗпе тӳрех ҫыхӑнтарнӑ. Кун хыҫҫӑн вӑл «банк ӗҫченне» карточка реквизичӗсене, СМС-ҫырупа килекен кодсене пӗлтернӗ. Ҫапла майпа Шупашкар ҫынни 300 пин тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ.
Халӗ полицейскисем ултавҫӑсем камсем пулнине палӑртас тӗллевпе ӗҫлеҫҫӗ.
Шупашкарта Ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче вилнӗ чӑхсем йӑванса выртнине иртен-ҫӳрен асӑрханӑ. Кун пирки вӗсем «Про Город» хаҫата пӗлтернӗ.
«Вӑй агрегачӗсен савучӗ» чарӑну ҫывӑхӗнче хӗрлӗ сарӑ тӗслӗ чӑхсен виллисем выртнине хула ҫыннисем курнӑ. Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, унта 30-40 штук таранах. Хӑшӗ-пӗри ҫул ҫинчех, халӑх ҫӳренӗ вырӑнта, йӑванса выртнӑ. Ахӑртнех, вӗсене килсӗр йытӑсем сӗтӗрме пуҫланӑ. Чӑхсем мӗнле вилни тата хулари чарӑну ҫывӑхӗнче мӗншӗн выртни хальлӗхе паллӑ мар.
Аса илтерер: нумаях пулмасть Чӑваш Енре чӑх-чӗпе кайӑк-кӗшӗк грипӗнчен прививка тума пуҫланӑ.
Никита Тӗнче паллӑ ҫулҫӳревҫӗ Шупашкар хулинчи тӳре-шарана кӳреннӗ. Аса илтерер, ҫак эрнере вӑл Европӑна, тата тӗрӗсрех каласан, Финландине, велосипедпа тухса кайнӑ. Унпа пӗрле ҫула мӑшӑрӗ Анастасия тата ҫулталӑк та тултарман хӗрӗ Аяран тухнӑ.
Чӑваш Республикин ятне хамӑр ҫӗршыв тӑрӑх ҫеҫ мар, чикӗ леш енче те ҫӗклесе ҫӳрекенскер Шупашкар хула администрацийӗ пулӑшасса шанса пурӑннӑ. Кун пирки ӑна пӗлӗшӗ кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнче шантарнӑ-мӗн. Вӑл хула администрацийӗнчи тӳре-шарапа паллаштарма пулнӑ. Хула администрацийӗ ҫул ҫинче кирлӗ снаряженипе тата ытти хатӗрпе пулӑшма килӗшнӗ-мӗн.
Никита малтан Салаевӑпа ҫыхӑну тытнӑ, кайран лешӗ ӑна спортпа физкультура пайӗнчи Малов патне ӑсатнӑ. Маловӗ йышӑнӑва та чӗннӗ. Анчах сӑмахпа шантарнинчен ытла лав хускалман. Ҫапла вара Чӑваш Енри паллӑ велоҫӳревҫӗ ҫемйи пулӑшу кӗтсе илмесӗрех Хӗвеланӑҫ енне тухса кайнӑ. «Манӑн тӑван хулара ҫавӑн пек пуҫлӑхсем ӗҫленишӗн намӑс та. Тепӗр тесен вӗсемпе ӑнманнишӗн савӑнатӑп та», — тесе ҫырнӑ Никита Тӗнче тӗнче тетелӗнче.
Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун ҫывхарса пырать. Ҫавна май Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫӗнӗ акци пуҫарнӑ: «10 кун шӑплӑх – 10 кун хырӑм пӑрахмасӑр» ятлӑ вӑл.
ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, акци Ҫӗнӗ Шупашкарти медицина центрӗн хӗрарӑмсен консультацийӗнче иртет. Унта ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнчен пуҫласа ҫӗртмен 2-мӗшӗччен хӗрарӑмсене хырӑм пӑрахтармӗҫ.
Хырӑм пӑрахни хӗрарӑмшӑн сиенлӗ пулнине тухтӑрсем тепӗр хутчен асӑрхаттараҫҫӗ. Ҫакна палӑртмалла: Раҫҫейре ҫулсерен 4 миллиона яхӑн аборт тӑваҫҫӗ.
Сӑмах май, кунашкал хӑйне евӗр акцисем Шупашкарта та иртнӗччӗ. Юратакансен кунӗнче, нарӑсӑн 14-мӗшӗнче, ЗАГСа уйрӑлма пынӑ мӑшӑрсене тепӗр утчен шухӑшлама сӗннӗ, уйрӑрман.
Шупашкарта политикӑн машинине кислотапа сапнӑ. Ку пӗрремӗш хут пулман-мӗн. Оппоизицинерӑн ГАЗельне такамсем унччен те кислотапа сапнӑ иккен.
Ку ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче ҫӗрле пулнӑ. Ун чухне политикӑн машини стоянкӑра тӑнӑ. Ҫакна та каламалла: оппозиционерӑн машини ҫинче хальхи влаҫа хирӗҫ пулнине кӑтартакан плакатсем ҫыпӑҫтарнӑ.
«Кислота пирки калас тӑк, ку пӗрремӗш пулӑм мар. Пӗрремӗшӗ пушӑн 1-мӗшӗнче хула администрацийӗ умӗнче пулчӗ. Ун чухне тепӗр икӗ уйӑхран кӑна маскӑллӑ палламан ҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарчӗҫ», - каласа панӑ Шупашкар ҫынни.
Пӗрремӗш хутӗнче политик 98 пин тенкӗлӗх шар курнӑ, хальхинче вара – 10 пин тенкӗлӗх. Ҫитменнине, хальхинче такамсем икӗ кустӑрмана ҫӗҫӗпе каснӑ.
Шупашкарти нимеҫӗсен центрӗн халӗ уйрӑм ҫурт пур. Малашне вӑл Ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑх центрӗнче вырнаҫӗ. Унта нумаях пулмасть юсав ӗҫӗсем ирттернӗ.
Палӑртмалла: «Шупашкарти нимеҫӗсен центрӗ» ҫамрӑксен организацине 2015 ҫулта официаллӑ майпа регистрациленӗ. Вӑл Раҫҫейри нимеҫӗсен центрӗсен ассоциацине кӗрет. Унта 59 регионти 139 организаци кӗрет. Вӗсен йышӗнче – Атӑлҫи тӑрӑхӗнче 25 центр.
Шупашкарти нимеҫӗсем тӗрлӗ енпе ӗҫлеҫҫӗ: экологи, спорт, культура… Хуламӑр 550 ҫул тлутарнӑ май вӗсем юбилей ячӗпе иртекен мероприятисене хастар хутшӑнаҫҫӗ.
WorldSkills Russia ҫӗршыври чи лайӑх вӗренӳ учрежденийӗсене палӑртнӑ. Ҫавсен йышне вӑл ҫӗрӗшне суйласа илнӗ.
«Молодые профессионалы (WorldSkills Russia)» (чӑв. Ҫамрӑк профессионалсем (WorldSkills Russia) юхӑмӑн 2018 ҫулхи топ-100 списокне пирӗн республикӑри икӗ организаци лекнӗ. Йышра — Шупашкарти строительство тата хула хуҫалӑхӗн техникумӗ тата Шупашкарти апатлану технологийӗн тата коммерцин техникумӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене «Молодые профессионалы» (WorldSkillsRussia) (чӑв. Ҫамрӑк профессионалсем. (WorldSkillsRussia) VII Наци чемпионатӗнче наградӑланӑ. Дипломсене Раҫҫейӗн 32 регионӗнчи колледжсемпе техникумсем тивӗҫнӗ. Ҫав шутра Чӑваш Енри вӗренӳ организацийӗсем пуррипе тивӗҫлипе мӑнаҫланма сӑлтав пур.
Шупашкарти 1-мӗш типографи ертӳҫисене предприятие йывӑрлӑха юри кӗртсе ӳкернӗ тесе шанмаҫҫӗ.
Ертӳҫӗсем ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ тесе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Чӑваш Енӗн прокуратурин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, паллӑ мар ҫынсем 2012 ҫулта организацишӗн пайталлӑ мар ӗҫ туса ирттернӗ. Унпа килӗшӳллӗн вӗсем 33 миллион тенкӗлӗх килӗшӳ тунӑ, ҫав шутран 24 миллионне поставщик-предприяти счечӗ ҫине куҫарнӑ. Анчах унтан типографие нимле тавар та килмен.
Пайтасӑр килӗшӳ ятарласа туни, унпа килӗшӳлӗн укҫа куҫарни типографин финанс тӑрӑмне кӑткӑслатнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Паян предприяти, чӑн та, йывӑрлӑхра. Ӑна панкрута кӑларма йышӑннӑ. Унта шалу парӑмӗпе те татӑлса пӗтмен.
Пуҫиле ӗҫе Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерстви тӗпчет.
+6.3 °C