Иртнӗ кану кунӗнче Елчӗкри ипподромра ҫуллахи сезон хупӑннӑ ятпа лаша спорчӗн уявӗ иртнӗ. Унта Елчӗк, Патӑрьел, Шӑмӑршӑ, Вӑрмар, Комсомольски, Пӑва (Тутарстан) районӗсенчи, Чӗмпӗр облаҫӗнчи лаша спортне юратакансем хӑйсен урхамахӗсемпе ӑмӑртнӑ.
Лашасене чуптарни — куракансем чӑннипех юратакан, кӗтекен ӑмӑртусенчен пӗри. Кӗрхи ӗҫсен хӗрӳ тапхӑрӗ пырать пулин те ипподрома хальхинче те халӑх йышлӑ пуҫтарӑннӑ. Пӗчӗк урапа кӳлнӗ рысаксен чупӑвне 12 экипаж хутшӑннӑ. Вӗсем икӗ ҫаврӑмлӑ, 1600 метрлӑ дистанцире мӑшӑрӑн чупса тупӑшнӑ. Унта чи лайӑх вӑхӑт кӑтартнӑ 5 экипаж ҫӗнтерӳҫӗ ята ҫӗнсе илессишӗн тупӑшнӑ. И.Галимзянов (Пӑва) тытса пыракан «Пульман» рысак финиша чи малтан ҫитнӗ. Анчах Чӗмпӗртен килнӗ тӗп судья, Раҫҫей категориллӗ судья В.Марков «Пульман» юрттӑн чупмалли дистанцире сиккипе чупнине асӑрханӑ.
Вырсарникун шупашкарсем валли чылай мероприяти хатӗрленӗ. Эпир сире вӗсенчен хӑш-пӗрипе паллаштарасшӑн (тулли вариант кунта):
◊ 10 сехетре Шупашкар хулин музейӗнче Александр Насекин куравӗ уҫӑлать.
◊ Атӑл хӗрринче 11 сехетре парӑс регаттине курма май пур.
◊ 12 сехетре Калинин районӗн «Кӗрешӳ» уҫӑ ӑмӑрту пуҫланать.
◊ 13 сехетре Шупашкарӑн 500 ҫуллӑх паркӗнче «Атӑл мерченӗ — 2011» уяв программинче савӑнма пулать — спорт мероприятийӗсем, вӑйӑсем, ӑмӑртусем, концерт.
◊ Лакрей вӑрманӗнче «Пысӑк кулӑш урапи» ятлӑ кану программи хатӗрленӗ — вӑл 13 сехетре пуҫланмалла.
◊ 14 сехетре Шупашкарӑн 500 ҫуллӑх паркӗнче «Элара» АУО хатӗрленӗ «Ҫӳле вӗҫме вӑхӑт» уяв программи пуҫланать.
◊ Чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсен концертне курма кӑмӑллакансене «Шупашкар» суту-илӳ центрӗ патне чӗнетпӗр — 14 сехетре унта «Уяв ячӗпе, Шупашкар!» концерт уҫӑлӗ.
◊ 16 сехетре «Салют» КК умӗнче те концерт пулӗ — тӗрлӗ ушкӑнсем хӑйсен пултарулӑхӗппе паллаштарӗҫ.
Чӑваш Енӗн тӗп хули ыран, ҫурла уйӑхӗн виҫҫӗмӗш вырсарникунӗнче, Хула кунне паллӑ тӑвать.
Яланхи пекех уяв хаваслӑ мероприятисемсӗр иртмӗ. Хула ертӳҫисемпе республика пуҫлӑхӗсем тӗп хулан кунне кашни ҫул интереслӗ те савӑнӑҫлӑ ирттерме тӑрӑшаҫҫӗ — Шупашкарта пурӑнакансем валли вун-вун мероприяти хатӗрлеҫҫӗ. Уйрӑм усламҫӑсем те вӗсенчен юлмасть — ҫакӑн пек уявра суту-илӳ питӗ лайӑх пырать-ҫке.
Шупашкар хулин кунне уявлама ӗнерех пуҫланӑ тесен те йӑнӑш пулмӗ. Тӗрӗссипе хӑш-пӗр уяв саманчӗсем тӗп хулан 17-мӗшӗнчех иртнӗ — Ярославль урамӗнче «Атӑл» хӑна ҫуртне уҫнӑ, Калинин районӗнче кил-йыш тухтӑрӗн практикин центрӗпе ача-пӑча площадкине уҫнӑ. Кӗҫнерникун вара Шупашкар хулин хисеплӗ ҫыннисене чысланӑ, Ленин районенче ача-пӑча вылямалли икӗ тӳремлӗхе (9-мӗш пилӗкҫулӑх тата Мир проспекчӗсенче) уҫнӑ. «Салют» КК ҫитме кӑмӑл тунисем вара ятарлӑ концерт курса савӑннӑ. Эрнекун, ҫурлан 19-мӗшӗнче, «Юманлӑх» хӑна ҫуртне (Николаев урамӗнче вырнаҫнӑ) тата ача-пӑча канмалли тепӗр икӗ тӳремлӗхе хута янӑ. Ҫӗнӗ Лапсар посёлокӗнче пурӑнакансем валли «Под крышей дома своего!
Шупашкарӑн хаклӑ ҫыннисем!
Сире Хула кунӗ ячӗпе чӗререн саламлатӑп!
Чӑвашсен тӗп хулин ҫуралнӑ кунӗ — республикӑшӑн паллӑ пулӑм, тӗлӗнмелле илемлӗ те асра юлакан уяв; вӑл пирӗн тӑрӑхра пурӑнакан пур халӑх ҫыннине пӗрлештерет.
Пирӗн паян мухтанмалӑх сӑлтав ҫук мар. Чӑваш Ен тӗп хулин сӑн-сӑпачӗ ҫулсерен ҫӗнелсе пырать. Нумай хутлӑ ҫуртсем тӳпенелле ҫӗкленеҫҫӗ, автомобиль ҫулӗсене ытларах та ытларах сараҫҫӗ, парксемпе скверсем илемленсе пыраҫҫӗ, урамсемпе кил картисенче тирпей-илем кӗртеҫҫӗ. Ҫӗнӗ производство объекчӗсем хута каяҫҫӗ, Шупашкара хӑвӑртрах аталанма май паракан пысӑк капашлӑ инвестици проекчӗсем пурнӑҫа кӗреҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтрах Чӑваш Ен тӗп хули хӑйӗн авалхи сӑн-сӑпатне, нацин хӑй евӗрлӗхне палӑртакан енсене упраса пурӑнать. Кунта Шупашкарсен — ӗҫчен, тараватлӑ тата тӑван тӑрӑх шӑпишӗн чунтан тӑрӑшакан ҫынсен — тӳпи питӗ пысӑк.
Ҫакна шанатӑп: республика тӗп хулин пуласлӑхӗ пысӑк, пӗрлехи вӑйпа эпир пур ҫӗрте те ӑнӑҫу тӑвӑпӑр. Ҫакна пурнӑҫа кӗртмешкӗн пирӗн пурте пур: ӑс-хакӑлпа пуҫаруллӑх, культурӑпа ӑслӑлӑх вӑй-хӑвачӗ, чи кирли вара — Шупашкара пӗтӗм чӗререн юратни.
Вырсарникун, ҫурлан 21-мӗшӗнче, Шупашкарта Хула кунне паллӑ тӑваҫҫӗ — ӑна халалласа вара тӗрлӗ мероприятисем хатӗрлеҫҫӗ. Уявӗ вырсарникун пулин те тӗрлӗ ӑмӑртусем маларах та иртеҫҫӗ.
Паян, ҫурлан 19-мӗшӗнче, «Шупашкар сувенирӗсем» ӑмартӑва пӗтӗмлетнӗ. Тӗрлӗ япаласене — кантӑк, тимӗр, пир, хӑма, тӑм тата ыт. те — усӑ курса хатӗрленӗ сувенирсем чӑн та питӗ илемлӗччӗ.
Хаклавҫӑсем хӑйсен шухӑшне пӗлтернӗ хыҫҫӑн ҫакӑ паллӑ пулчӗ: 1-мӗш вырӑн — Толстов М.М. ИП; 2-мӗш вырӑн — «Листок» ТМЯО; 3-мӗш вырӑн — Сахаров Е.Ю. ИП. Кашни ҫӗнтерӳҫе ятарлӑ хисеп хучӗпе тата укҫапа чысларӗҫ. Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн тав ҫырӑвӗпе те хисеплерӗҫ.
Раҫҫейре ларакан самолётсене лазерпа ҫутатса экипажа вӑхӑтлӑх куҫсӑр хӑварасси анлӑ сарӑла пуҫланӑ. Ку тӗлӗшпе Ростов хули малта пырать. Ҫак пӑтармахсене шута илсе ӗнтӗ ятарлӑ саккун та хатӗрлеме ӗлкӗрчӗҫ — ҫитес вӑхӑтра ӑна йышӑнса вӑя кӗртме пултараҫҫӗ.
«Вести» канал пӗлтернӗ тӑрӑх кун пек тӗслӗхсем Шупашкарта та пур иккен — нумай пулмасть Мускавран килекен самолёт еннеле лазерпа ҫутатнӑ. Экипажа сиен кӳреймен, самолёт пӗр пӑтӑрмахсӑр ларнӑ.
Авӑнӑн 5-мӗшӗнче, СССР летчик-космонавчӗ, авиацин генерал-майорӗ, Совет Союзӗн Икӗ хут Паттӑрӗ, Чӑваш Республикин Хисеплӗ гражданинӗ Андриян Григорьевич Николаев ҫуралнӑ кун, Шупашкарта унӑн палӑкне уҫма палӑртнӑ.
Ҫак шӗпсут композицийӗ чӑннипех те халӑх палӑкӗ. Ӑна тумашкӑн Чӑваш Республикинче пурӑнакансем ҫеҫ мар, Раҫҫейри ытти регионти ентешӗмӗрсем те укҫа-тенкӗ пухаҫҫӗ. Чӗмпӗрте пурӑнакан Дмитрий Кузьмин, пӗчӗк предприяти пуҫлӑхӗ, 20 пин тенкӗ куҫарҫа панӑ. Инҫет хӗвелтухӑҫӗнче пурӑнакан ветерансем 3 пин ытла пухса панӑ. Ҫак кунсен-че Республикӑри ветерансен канашне Шупашкартан пӗр хӗрарӑм шӑнкӑравланӑ, хӑй патне хваттерне пырса палӑк валли укҫа илсе кайма чӗннӗ. Хӑй утса ҫӳреймест иккен.
Авалхи чӑваш йӑлипе ирттерекен «нимене» хутшӑнма, мухтавлӑ ентешӗмӗре халалланӑ палӑк лартмашкӑн пулӑшма кашниех пултарать.
Укҫа куҫарас тесен расчетлӑ счет ҫине «Добровольное пожертвование на установку памятника А.Г. Николаеву» паллӑпа ҫак реквизитсемпе ямалла:
ИНН 2127327480
КПП 213001001
Некоммерческая организация Фонд поддержки социальных культурных программ Чувашии
Р\с № 40703810600000000081
К\с № 30101810800000000714
БИК 049706714
ОРГН 1032127013071
Чӑвашла CD, DVD, ҫавӑн пекех Шупашкарта тухакан чӑвашла тата вырӑсла кӗнекесене сутакан тетелти «СУМ» лавккари таварсен йышӗ 200-тен иртрӗ. Вӑл хальлӗхе майӗпен хатӗрленсе пырать пулин те тавар туянакансем ҫук мар: кӗнекесем, дисксем илеҫҫӗ.
Лавккана Чӑваш халӑх сайчӗ тӑвать. Меллӗ, ансат пулмалла вӑл. Сӑмахран тавара туянас умӗн маларах эсир унпа паллашайратӑр — чылай япалан тӗрлӗ сӑнӳкерчӗкӗсем пур. Хушма сӑнсенче кӗнекен ӑшлӑхӗ, фильмсенчи кадрсемпе паллашма май пур.
Таварсен хакӗ те ахаль лавккарисенчен йӳнӗрех. Сӑмахран, нумай пулмасть кӗртнӗ «Янавар юмахӗсене» Шупашкар лавккисенче 174 тенкӗпе сутаҫҫӗ пулсан — кунта 170 тенкӗ ҫеҫ. CD тата DVD дисксем пирки калаҫу та ҫук — вӗсем 80-100 тенкӗ кӑна.
Тетелти лавкка http://www.i-sum.su адреспа ӗҫлет. Таварсене почтӑпа усӑ курса Раҫҫейӗн пур тӑрӑхне те ҫитерме пулать. Ҫавӑн пекех Шупашкара тата ун ҫывӑхӗнчи тӑрӑхсене кил таран ҫитерсе пама пулать.
Ӗнер, утӑн 28-мӗшӗнче, Михаил Игнатьев Шупашкарти пасарсене ҫитсе вӗсен ӗҫӗпе паллашнӑ. Пӗччен мар ӗнтӗ, Константин Косачев, Чӑваш Республикин экономика аталанӑвӗн, промышленность тата суту-илӳ министрӗ Иван Моторин, ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов, Шупашкар хулин пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов тата ҫавӑн пекех хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков пӗрле пынӑ.
Чи малтанах «Севернӑй» суту-илӳ комплексӗнче пулнӑ. Сентресем ҫинче хамӑр республикӑрах туса кӑларакан таврсем ытларах пулнишӗн кӑмӑллӑ юлнӑ. Паян ялта пурӑнакан, хӑйсен хушма хуҫалӑхӗсенче туса илнӗ ытлашши тавара пасарсенче сутса, киле валли тупӑш илни аван.
Малалли ҫул Элкер урамӗнчи ял хуҫалӑх тарварӗсене сутмалли вырӑна илсе ҫитернӗ. Кунта та вырӑнти хушма хуҫалӑхра туса илнӗ таварсем чылай пулни Элтеперӗн кӑмӑлне кайнӑ.
Николаев урамӗнче вырнаҫнӑ пасарта Михаил Игнатьев ытларах таврсен хакӗсем ҫине тимлӗх уйӑрнӑ.
«Булгария» теплоход шыв айне кайни, паллах, ахаль иртмӗ. Унашкал пӑтӑрмахсем хыҫҫӑн яланхи пекех вырӑнти хуҫалӑхсене те тӗрӗслеме пуҫлаҫҫӗ.
Ӗнер Шупашкар хулин пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов «Шупашкар юханшыв порчӗ» АУО тӗпдиректорӗпе Ванифатий Шайкинпа ӗҫлӗ тӗлпулу ирттерчӗ. Ыйтӑвӗ — Шупашкар хула ҫыннисене турттаракан карапсем мӗнле шайра пулни. Ванифатий Васильевич предприятинчи халӑха турттаракан миҫе кимӗ пулни пирки, вӗсен тӑрӑмӗ пирки каласа пачӗ. Инкек-синкекрен епле упранни ҫинчен, вӗсенчен сыхланма ирттерекен мероприятисем пирки те сӑмах хушрӗ.
Леонид Ильич «Шупашкар юханшыв порчӗ» АУО тӗпдиректорӗпе пӗрле причал тӑрӑх сӑнаса утса тухрӗ, карапсенчи пулӑшу хатӗрӗсем мӗнлине тишкерчӗ.
+4.3 °C