Абитуриентсемшӗн хӗрӳ тапхӑр пуҫланчӗ. Йышӑну комиссийӗ утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗччен пулӗ.
Кӑҫал республикӑри аслӑ шкулсенче пӗтӗмпе 3,5 пин ҫамрӑк тӳлевсӗр вӗренме кӗме пултарӗ. Абитуриентсем документсене тӳрех 5 аслӑ шкула, 3 специальноҫпа пама пултараҫҫӗ. Яланхи пекех заявлени тата паспорт кирлӗ. Ҫӑмӑллӑхсем пур тӑк кирлӗ справкӑсене тӑратма тивӗ. ППЭ свидетельстви кирлӗ мар. Экзаменсен кӑтартӑвӗсем йӑлтах федераци базинче пур. Эппин, йышӑну комиссийӗ абитуриент ятне-шывне, унӑн экзамен кӑтартӑвӗсене ҫӑмӑллӑнах шыраса тупма пултарать.
Шкултан вӗренсе тухнӑ хӑш-пӗр яш-хӗр малтанхи пекех ҫӑмӑллӑхпа усӑ курма пултарать. Пӗтӗм Раҫҫей олипиадинче ҫӗнтерӳҫӗ е призер ятне тивӗҫнисене, пӗтӗм тӗнче шайӗнче иртнӗ олипиадӑсене хутшӑнмашкӑн Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине кӗнисене пӗрремӗш курса экзаменсемсӗрех йышӑнаҫҫӗ.
Сусӑрсем, талӑхсем, ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ ачасем те тӳлевсӗр вӗренме кӗме пултараҫҫӗ. Анчах ку ҫӑмӑллӑхпа пӗр аслӑ шкула тата пӗр специальноҫпа кӗнӗ чухне ҫеҫ усӑ курма май пур. Физикӑпа тата математикӑпа 70 балран ытларах пухнисем Чӑваш Енри аслӑ шкула вӗренме кӗреҫҫӗ тӗк пӗрремӗш курсра хушма стипенди илсе тӑрӗҫ.
Экологи хӑрушсӑрлӑхне хирӗҫле тӗллевпе республикӑн ҫутҫанталӑк министерстви акци ирттернӗ. Ют чӗлхерен кӗнӗ селфи сӑмах фотоавтопортрет тенине пӗлтерет.
Ҫӳп-ҫапа хирӗҫ акцие йӗркелекенсем пӗр-пӗр ҫӗрте ҫӳп-ҫап купаланса выртнине курсан ӑна ӳкерсе илсе министерствӑн электрон адресӗпе ярса пама ыйтнӑччӗ. Акци пӗр уйӑх тӑсӑлнӑ вӑхӑтра ҫынсем пурӗ 120 ытла сӑнӳкерчӗк ҫитернӗ. Фотосем саккуна пӑсса йӗркеленӗ 51 ҫӳп-ҫап вырӑнне тупса палӑртма пулӑшнӑ. Вӗсенчен ҫуррине халех пӗтернӗ ӗнтӗ. Ыттисене тавралӑха тирпейлемелли кӗрхи шӑматкунлӑх вӑхӑтӗнче пуҫтарма палӑртаҫҫӗ.
Акцие шкул ачисемпе студенстем уйрӑмах хастар хутшӑннӑ. Районсенче вара пуҫару ушкӑнӗсем те йӗркеленӗ. Вӗсем экологи тӗпчевӗсене тухса ҫӳренӗ.
Акцие хутшӑннисене пурне те «Сӑрҫум» заповедникӑн ҫутҫанталӑк музейне экскурсие илсе кайма палӑртнӑ.
Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа ҫӗртмен 3-мӗшӗччен И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн ют чӗлхе факультечӗн студенчӗсем Берлинти (Германи) Гумбольдт пиччӗшӗпе шӑллӗ ячӗллӗ университетра стажировкӑра пулнӑ.
Асӑннӑ факультетра вӗренекен 14 студент романо-германи филологийӗн кафедрин доценчӗ Ольга Юрьевна Кириллова ертсе пынипе Нимӗҫ чӗлхин тата лингвистикин институчӗн семинарӗсене хутшӑннӑ, DaF магистер программипе (нимӗҫ чӗлхи — ют чӗлхе), нимӗҫсене пурнӑҫӗпе, Берлинти паллӑ вырӑнсемпе паллашнӑ.
Студентсене уйрӑмах «Анализ учебников немецкого языка» тата «Креативное письмо» семинарсем килӗшнӗ-мӗн. Кусем вӗсене малашне вӗренӳре, ачасене шкулта вӗрентес ӗҫре пулӑшӗ.
Экскурси программипе килӗшӳллӗн студентсем Берлинти паллӑ музейсенчен пӗрине — Пергамск музейне — ҫитсе курнӑ. Унта авалхи архитектура пуянлӑхӗ упранать. Студентсем Рейхстаг куполӗ ҫине хӑпарнӑ, Потсдам хулинче Сан-Сусси замокра пулнӑ тата ытти ҫӗре ҫитсе курнӑ.
Юлашки ҫулсенче Ҫӗрпӳри аграрипе технологи техникумӗн студенчӗсем Германие стажировкӑна каяҫҫӗ. Ав кӑҫал та 10 ҫын нимӗҫ фермерӗсен опычӗпе паллашма Баден-Вюртемберга тухса кайнӑ.
Техникум директорӗн ҫумӗ Надежда Александрова каланӑ тӑрӑх, Европӑри технологипе паллашас кӑмӑллӑ студентсем суйлав витӗр тухаҫҫӗ. Германие ют ҫӗршыври практикӑпа паллашмашкӑн пуласлӑхра хӑйсене ял хуҫалӑх аталанӑвӗпе ҫыхӑнтарма, чӑваш ҫӗрӗ ҫинче ӗҫлеме палӑртнисем тӗллевленнисем каяҫҫӗ. Вӗсенчен чылайӑшӗн ашшӗ-амӑшӗ фермер хуҫалӑхне тытса пыраҫҫӗ.
Чӗлхене пӗлни те пӗлтерӗшлӗ. Студентсем, Германие кайма палӑртнисем, нимӗҫ чӗлхине тарӑннӑн вӗренеҫҫӗ, нимӗҫ халӑхӗн культурипе, пурнӑҫӗпе паллашаҫҫӗ.
Республикӑра икӗ уйӑх «Студентсен ҫуркунни» марафон иртрӗ. Чӑваш Енри 10 аслӑ шкул ҫак вӑхӑтра 148 номер кӑтартрӗ, Тольяттире иртекен XXII Пӗтӗм Раҫҫей фестивальне каяссишӗн тупӑшрӗ.
Нумаях пулмасть И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУра финал пулнӑ. Унта ҫӗнтерӳҫӗсене пилӗк енпе палӑртнӑ: «Кӗвӗ», «Театр тата оригиналлӑ жанр», «Хореографи», «Видео», «Журналистика». Жюри чи вӑйлӑ номерсене суйланӑ. Вӗсем Тольяттире Раҫҫейри студентсен командисемпе тупӑшӗҫ.
Пӗтӗм Раҫҫей фестивальне ҫаксем кайӗҫ: И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн строительство факультечӗн команди («Ҫӗнӗ коллекци» модӑсен театрӗ), ҫак аслӑ шкулӑн пӗрлештернӗ команди («Вӑрттӑнлӑх тытакан утрав» номер тата «Шторм» фристайл), И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн мода театрӗ («Ҫунатсене тӳрлетсе» коллекци), ҫак аслӑ шкултиех пӗрлештернӗ ташӑ ушкӑнӗ («Техника тӗлӗнтермӗшӗ» ташӑ), Шупашкарти коопераци институчӗн ташӑ ансамблӗ («Вырӑс чӑтӑмлӑхӗ»). Шупашкарти коопераци институчӗн студентки Мария Дементьева юрӑ юрлӗ, унтах вӗренекен Татьяна Ельниковӑпа Николай Еремеев ташлӗ.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче ӗҫлекен филологи енӗн ӑстаҫисем — чӗлхеҫӗсемпе сӑмахҫӑсем — И.Я. Яковлев ячӗллӗ педуниверситетри чӑваш уйрӑмӗн 1-мӗш курс студенчӗсене ӗҫлӗ тӗлпулӑва йыхравларӗҫ. Чӑваш чӗлхи кунне халалланӑ тӗлпулӑвӑн тӗллевӗ — студентсем хушшинче ӑслӑлӑх туртӑмлӗ ҫамрӑксене тупса палӑртасси, вӗсене тӗпчев ӗҫне явӑҫтарасси тата ӑсчах пулма хӑнӑхтарасси.
Институт ӗҫченӗсем пултаруллӑ яш-кӗрӗме Ӑслӑлӑх канашӗн пӳлӗмӗнче йышӑнчӗҫ. Кунтах чӗлхеҫӗсемпе сӑмахҫӑсен юлашки 3 ҫулта тухнӑ кӗнекисемпе кӑларӑмсен ятарлӑ куравӗпе паллашма май пулчӗ. Студентсем 50 томпа кӑларма палӑртнӑ сӑмахлӑх пуххин ҫӗнӗ кӑларӑмӗсемпе, 7 томлӑ ӑнлантару словарӗн 2 кӗнекипе, 2 томлӑ вырӑсла-чӑвашла словарьпе тата ытти ӑслӑлӑх ӗҫӗсемпе кӑсӑкланса паллашрӗҫ.
Институт директорӗ Юрий Исаев, чӗлхе тӗпчевҫисем Александр Кузнецов, Алевтина Долгова, Геннадий Дегтярёв, сӑмахлӑх тӗпчевҫисем Вячеслав Ендеровпа Надежда Ильина институт ӗҫӗ-хӗлӗпе, ӑслӑлӑх шыравӗнчи ҫитӗнӳсемпе йывӑрлӑхсем пирки каласа пачӗҫ.
Белгород хулинче Раҫҫейри аслӑ шкулсем хушшинче армспорт енӗпе чемпионат иртнӗ. Унта 46 аслӑ шкулти 160 ытла спортсмен хутшӑннӑ. Вӗсен йышӗнче — тӗнче тата Европа чемпионачӗ Хетаг Дзитиев (Ҫурҫӗр Осети) тата Иван Матюшенко (Мускав хули).
Чемпионата И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн пӗрлештернӗ команди те кайнӑ. ЧР Спорт министерствинчен пӗлтернӗ тӑрӑх, унта журналистика факультетӗнче 4-мӗш курсра вӗренекен Олеся Игнатьева палӑрнӑ. Вӑл 80 килограмм тайман виҫе категорийӗнче тупӑшса чи маттурри пулнӑ. Олеся ҫак кӑтартупа иккӗмӗш ҫул савӑнтарать. Хӗрӳ ӑмӑртура вӑл Аланири Яна Кодзаевӑна тата Калининград облаҫӗнчи Злата Литвинӑвана ҫӗнтернӗ.
Юридици факультетӗнче вӗренекен Эльмира Алеева 65 килограмм тайман виҫе категорийӗнче пӑхӑр медаль ҫӗнсе илнӗ. Пӗтӗмӗшле илсен, ЧПУ команди 5-мӗш вырӑн йышӑннӑ.
И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн шкул умӗнхи, коррекци педагогики тата психологи факультетӗнче «Ӑслӑлах кунӗпе» килӗшӳллӗн регионсем хушшинче алла вылятса каламалли сӑвӑсен конкурсӗ иртнӗ.
Кӑҫал унта 32 конкурсҫӑ хутшӑннӑ. Вӗсен ӗҫӗсене алла вылятса калаҫмалли чӗлхе куҫаруҫи Аделина Замикова тата Наталья Степанова, коррекци педагогикин кафедрин аслӑ преподавателӗ Анастасия Федотова хакланӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗсене ӳсӗмне кура виҫӗ ушкӑнра палӑртнӑ. «А» ушкӑнра Шупашкарти 3-мӗш коррекци шкулӗн вӗренекенӗ Валерия Гайфутдинова 1-мӗш выран йышӑннӑ. Ҫав шкултах ӑс пухакан Дарья Ивановӑпа Сергей Михайлов 2-мӗшпе 3-мӗш вырӑнсене тивӗҫнӗ. Унтах вӗренекен Анастасия Колтыгина вара Б ушкӑнра 1-мӗш пулнӑ. Мари Элтен килнӗ Татьяна Ливанова тата Полина Самойлова 2-мӗшпе 3-мӗш вырӑнсене пайланӑ.
«В» ушкӑнра И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн студентки Татьяна Мигушова пӗрремӗш пулнӑ. Шупашкарти 3-мӗш коррекци шкулӗн вӗренекенӗ Екатерина Макарова куракансен кӑмӑлне кайнӑ. Мари Республикинчи Анастасия Морозова жюри парнине тивӗҫнӗ. Ытти номинацире те ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртнӑ.
Шупашкарти Иван Яковлев проспектӗнче ҫул сарнине иртен-ҫӳрен асӑрханах ӗнтӗ. Туса пӗтерсен автомоболистсене лайӑх пулать-ха. Хальлӗхе вара ҫуран ҫӳресен пылчӑкра ҫӑрӑлма тивет.
Ҫула сарас ыйтупа ӗнер хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Герман Александров тӗрӗслев ирттернӗ. Ҫул юсакан «Чӑвашавтодор» предприятин яваплӑ ӗҫченӗсене вӑл электромеханика колледжӗнче вӗренекенсенчен ҫӑхав ҫитни пирки пӗлтернӗ. Ҫамрӑксем хӑмаран ҫапса тунӑ кӗпер евӗр каҫӑпа алтса хунӑ шӑтӑк урлӑ ҫӳреме тивнишӗн пӑшӑрханаҫҫӗ-мӗн. Каҫӑ шанчӑклипе шанчӑксӑррине хула тӳри хӑй тӗрӗсленӗ. Коллеждра вӗренекенсем ахальтен пӑшӑрханманнипе килӗшнине палӑртнӑ. Ҫӗрле ун пек ҫӳреме пушшех хӑрушӑ иккен. Автоҫула тӑвакансем кӑлтӑка ҫийӗнчех пӗтерме шантарнӑ.
Шупашкар администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ юсав ӗҫне графикран юлса пурнӑҫлани пирки те аса илтернӗ. Юсавҫӑсем инженери сечӗсене куҫарма тивнипе тӑсӑлса кайнипе сӑлтавлама пӑхнӑ-ха. Тӳре вара ӗҫе виҫӗ сменӑпа йӗркелесе хӑваласа ҫитме хушнӑ.
Иван Яковлев тата Мир проспекчӗсене ҫыхӑнтаракан ҫул ҫаврине ҫитес уйӑхра тума пуҫламалла.
Чӑваш Енре IT-специалистсем ҫителӗксӗрри — ҫивӗч ыйту. Ҫак ҫитменлӗхе тӳре-шара пӗтересшӗн.
2014–2015 вӗренӳ ҫулӗнче аслӑ шкулсемпе професси пӗлӗвӗ паракан учрежденисенче ҫак специалистсем валли тӳлевсӗр 926 вырӑн уйӑрма палӑртнӑ. Ку хальхипе танлаштарсан 22,7 процент нумайрах. Абитуриентсем аслӑ шкула 12 специальноҫпа, професси пӗлӗвӗ паракан учреждение 7 специальноҫпа вӗренме кӗме пултараҫҫӗ.
Чӑваш Енре IT-специалистсене И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ, Шупашкарти политехника институчӗ, Шупашкарти электро-механика колледжӗ, Шупашкарти механика-технологи техникумӗ тата Шупашкарти ҫыхӑнупа информатика техникумӗ хатӗрлет. Ытларах ҫак енӗсемпе тӳлевсӗр вырӑн уйӑрнӑ: «Информатика тата шутлав техники» (ЧПУ), «Прикладной информатика» (ЧПУ тата ЧППУ), «Компьютер системинчи програмлани» (Шупашкарти ҫыхӑнупа информатика техникумӗ), «Компьютер системи тата комплексӗ» (Шупашкарти ҫыхӑнупа информатика техникумӗ).
2015-2016 вӗренӳ ҫулӗнче Раҫҫейре информаци технологийӗсен тытӑмӗнчи специальноҫсене вӗренмелли тӳлевсӗр вырӑнсене 34 процент ӳстерме палӑртнӑ.
РФ коммуникаципе ҫыхӑну министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн ҫӗршыври информаци технологине 2018 ҫулччен аталантарас тесен 350 пин специалистран кая мар хатӗрлемелле.
+9.3 °C